ကချင်ပြည်နယ်အနောက်မြောက်ပိုင်း ဟူးကောင်းချိုင့်ဝှမ်းဒေသ တနိုင်မြို့နယ်က ရွှေနဲ့ပယင်းကျောက်ထွက်တဲ့ နေရာတွေဟာ (နန်ဖြူ၊ ဇီးဖြူကုန်း၊ တုံမဏိ) - အရင်က ကေအိုင်အေ ကချင်တပ်ဖွဲ့ရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာ ရှိခဲ့ပါတယ်။ အခုတော့ အစိုးရတပ်ရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက် ရောက်ရှိသွားပြီး ရွှေနဲ့ပယင်း ထုတ်ယူမှုတွေ များပြားလာပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒေသခံတွေ မနစ်နာရအောင် အသေးစားလုပ်ငန်းရှင်နဲ့ လက်လုပ်လက်စားတွေကို တရားဝင်တူးဖော်ခွင့်ပေးဖို့ တနိုင်းအမတ်နဲ့ ဖားကန့်အမတ်တို့က လွန်ခဲ့တဲ့နှစ် စက်တင်ဘာလ (၁၇) ရက်နေ့က နိုင်ငံတော်သမ္မတထံသို့ ပန်ကြားလွှာ ပေးပို့ခဲ့ပါတယ်။
၁၉၉၄ မှာ ကေအိုင်အေ ကချင်တပ်ဖွဲ့နဲ့ နဝတစစ်အစိုးရ အပစ်အခတ်ရပ်စဲချိန်ကစပြီး ဟူးကောင်းချိုင့်ဝှမ်းဒေသကို အစိုးရတပ်တွေ ရောက်ရှိလာပါတယ်။ အဲဒီနောက် ရွှေမော်လို့ခေါ်တဲ့ ရွှေထုတ်လုပ်မှုတွေများလာလို့ ဒေသခံတွေ နစ်နာဆုံးရှုံးရပုံကို ကချင်လူမှုဖွံ့ဖြိုးရေးကွန်ရက် (၂၀၀၇) မှာ အစီရင်ခံစာ ထုတ်ဖူးပါတယ်။ အခုတခါ ဟူးကောင်းချိုင့်ဝှမ်းဒသက ပယင်းကျောက်ထွက်တဲ့နယ်မြေကို စစ်တပ်က သိမ်းပိုက်ပြန်တဲ့အတွက် ဒေသခံတွေ ဒုက္ခရောက်နေပုံကို သွေးစွန်းသောပယင်း ဆိုတဲ့အမည်နဲ့ ကချင်လူမှုကွန်ရက်အဖွဲ့က မကြာမီက အစီရင်ခံစာတစောင် ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
မြန်မာပယင်း (သို့မဟုတ်) ဘားမိုက်ကို အေဒီ (၁) ရာစုက တရုတ်မှတ်တမ်းတွေမှာ အစောဆုံးတွေ့နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သစ်စေး (သို့မဟုတ်) ထင်းရှူးဆီဟာ နှစ်ပေါင်းများစွာကြာတဲ့အခါ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းအဖြစ် အသွင်ပြောင်းးပြီး ပယင်းကျောက် ဖြစ်လာပါတယ်။ သစ်စေးဘဝမှာ ပိတ်မိနေတဲ့ ပိုးမွှားတွေကိုတောင် ပယင်းကျောက်ထဲမှာ တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဟူးကောင်းပယင်းဟာ အနီရောင်ရင့်ရှိပြီး ကြည်လင်တာကြောင့် သွေးပယင်းလို့ တရုတ်တွေက ခေါ်ပါတယ်။ တရုတ်ရိုးရာဆေးပညာအရ ကုသမှုစွမ်းရည်ရှိတဲ့ အဖိုးတန်ကျောက်မျက် (၅) မျိုးမှာ မြန်မာ့ပယင်းလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ အခြားနိုင်ငံတွေက ပယင်းထက် သက်တမ်းနှစ်ဆလောက်ပိုကြီးပြီး အလွန်ကြည်လင်မာကျောတဲ့ ပယင်းကျောက် ဖြစ်ပါတယ်။ တနိုင်းမြို့ အနောက်တောင်ဘက် မိုင် (၂၀) လောက် ကွာဝေးတဲ့ဒေသဟာ ပယင်းနယ်မြေ ဖြစ်ပါတယ်။
ပထမအဆင့်အနေနဲ့ ပယင်းရိုင်းကို တနိုင်းမြို့အထိ စက်လှေနဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ တနိုင်းကနေ မြစ်ကြီးနားကို မော်တော်ကားနဲ့ ပို့ဆောင်ပြီး အဲဒီကနေ ကန်ပိုက်တီနယ်စပ်စခန်းကို ဖြတ်ကျော်ကာ၊ ယူနန်တခွင်လုံးကို ဖြန့်ဝေပါတယ်။ အနည်းအကျဉ်းကိုသာ မြန်မာ့ဈေးကွက်မှာ ဖြန့်ဖြူးပါတယ်။ ပယင်းအချောကိုင်တဲ့ ကျောက်သွေး၊ ကျောက်ဖြတ်လုပ်ငန်းအချို့ မြစ်ကြီးနားနဲ့ ဝိုင်းမော်မှာ ရှိပေမယ့် ယူနန်မှာ အချောကိုင်တာ များပါတယ်။ တနိုင်းမြို့နယ် ပယင်းနယ်မြေကနေ တရုတ်နယ်စပ် ကန်ပိုက်တီအထိဖြစ်တဲ့ ပယင်းလမ်းကြောင်းမှာ အစိုးရတပ်နဲ့ ဌာနမျိုးစုံက အခွန် (ဆက်ကြေး) ကောက်ယူကြပါတယ်။
ပယင်းလမ်းကြောင်းမှာ ကောက်ယူတဲ့ အခွန်ဆက်ကြေး ဘယ်လောက်ရှိမှန်း မသိနိုင်ပေမယ့် ၂၀၁၅ တနှစ်ထဲမှာတင် ဒေါ်လာသန်းတစ်ထောင်ဖိုး ထိန်ချုံးမှာ အရောင်းအဝယ် ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ မြန်မာ့ပယင်းဟာ ပြည်တွင်းမှာ တန်းဖိုးအနည်းငယ်သာရှိပြီး တရုတ်ပြည်ရောက်မှ တန်းဖိုးကြီးမြင့်သွားပါတယ်။ ကျောက်မျက်မှော်တွေကို ကေအိုင်အို ကချင်တပ်ဖွဲ့က အခွန်ကောက်ယူပြီး အစိုးရတပ်က ပယင်း သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်းမှာ အခွန်ကောက်ပါတယ်။ ပယင်းဒေသကိုသွားတဲ့ ရိက္ခာ၊ လောင်စာ၊ ပစ္စည်းတွေပေါ်မှာလည်း အခွန်ကောက်ယူပါတယ်။ စစ်တပ်က ကောက်ယူတဲ့ အခွန်ပမာဏဟာ ဒေါ်လာသန်းချီပြီး ရှိနိုင်တယ်လို့ တနိုင်းမြို့ခံတဦးက ခန့်မှန်းပါတယ်။ ပယင်းမှော်တွေ ဆုံးရှုံးသွားတာဟာ ကေအိုင်အေ ကချင်တပ်ဖွဲ့အတွက် ရန်ပုံငွေ နည်းသွားနိုင်ပါတယ်။
ဖားကန့်က ကျောက်စိမ်းနယ်မြေ အစိုးရတပ်လက်အောက် ရောက်ရှိသွားကတည်းက ကေအိုင်အေ ကချင်တပ်ဖွဲ့ဟာ ပယင်းမှော်တွေကို အားကိုးလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကေအိုင်အေကို တိုက်ထုတ်လာနိုင်ရင် ပယင်းမှော်က ဝင်ငွေတွေ အစိုးရတပ်ဆီ ရောက်လာမှာ သေချာပါတယ်။ ဒါကြောင့် ၂၀၁၆ ကစပြီး တနိုင်းမြို့နယ်က ရွှေမှော်ပယင်းမှော်ကို ချုပ်ကိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး အစိုးရတပ်က စစ်ဆင်ရေးလုပ်ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ရောက်တော့ တပ်ရင်း (၁၀) ရင်း တနိုင်းမှာ တပ်စွဲနိုင်ခဲ့ပါပြီ။ မှော်တွေမှာ နေထိုင်နေသူတွေ ထွက်ပေးဖို့၊ မထွက်ပေးရင် ကေအိုင်အေနဲ့ ပူးပေါင်းသူအဖြစ် သတ်မှတ်မယ်လို့ တပ်ကကြေညာပါတယ်။
ထွက်ပြေးကြတဲ့ ဒေသခံတွေနဲ့ ရွှေပြောင်းလုပ်သားတွေ ထောင်သောင်းချီ ရှိလာပါတယ်။ ၂၀၁၈ ဖေဖေါ်ဝါရီလမှာ ပယင်းမှော်ဒေသက ကေအိုင်အေစခန်းတွေကို အစိုးရတပ်က သိမ်းပိုက်နိုင်တဲ့အတွက် ပယင်းထွက်ရာဒေသကိုရော သယ်ယူပို့ဆောင်တဲ့ လမ်းကြောင်းကိုရော ချုပ်ကိုင်နိုင်တဲ့သဘော ဖြစ်သွားပါတယ်။ ၂၀၁၈ ဇူလိုင်လမှာ ပယင်းတူးဖော်ရေးကို ပြန်လည်ခွင့်ပြုခဲ့ပြီး အသေးစားလုပ်ငန်းတွေကို အစိုးရက လုပ်ခွင့်ပေးထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘယ်အတိုင်းအတာအထိ ထုတ်လုပ်ခွင့်ရတယ်ဆိုတာကိုတော့ အစိုးရတပ်အပေါ်မျာ မူတည်ကြောင်း ကချင်လူမှုဖွံ့ဖြိုးရေးကွန်ရက်က ဖော်ပြထားပါတယ်။
===Unicode ==
ကခငြျပွညျနယျအနောကျမွောကျပိုငျး ဟူးကောငျးခြိုင့ျဝှမျးဒသေ တနိုငျမွို့နယျက ရှှနေဲ့ပယငျးကြောကျထှကျတဲ့ နရောတှဟော (နနျဖွူ၊ ဇီးဖွူကုနျး၊ တုံမဏိ) - အရငျက ကအေိုငျအေ ကခငြျတပျဖှဲ့ရဲ့ ထိနျးခြုပျမှုအောကျမှာ ရှိခဲ့ပါတယျ။ အခုတော့ အစိုးရတပျရဲ့ ထိနျးခြုပျမှုအောကျ ရောကျရှိသှားပွီး ရှှနေဲ့ပယငျး ထုတျယူမှုတှေ မြားပွားလာပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဒသေခံတှေ မနဈနာရအောငျ အသေးစားလုပျငနျးရှငျနဲ့ လကျလုပျလကျစားတှကေို တရားဝငျတူးဖောျခှင့ျပေးဖို့ တနိုငျးအမတျနဲ့ ဖားကန့ျအမတျတို့က လှနျခဲ့တဲ့နှဈ စကျတငျဘာလ (၁၇) ရကျနေ့က နိုငျငံတောျသမ်မတထံသို့ ပနျကွားလှှာ ပေးပို့ခဲ့ပါတယျ။
၁၉၉၄ မှာ ကအေိုငျအေ ကခငြျတပျဖှဲ့နဲ့ နဝတစဈအစိုးရ အပဈအခတျရပျစဲခြိနျကစပွီး ဟူးကောငျးခြိုင့ျဝှမျးဒသေကို အစိုးရတပျတှေ ရောကျရှိလာပါတယျ။ အဲဒီနောကျ ရှှမေောျလို့ခေါျတဲ့ ရှှထေုတျလုပျမှုတှမြေားလာလို့ ဒသေခံတှေ နဈနာဆုံးရှုံးရပုံကို ကခငြျလူမှုဖှံ့ဖွိုးရေးကှနျရကျ (၂၀၀၇) မှာ အစီရငျခံစာ ထုတျဖူးပါတယျ။ အခုတခါ ဟူးကောငျးခြိုင့ျဝှမျးဒသက ပယငျးကြောကျထှကျတဲ့နယျမွကေို စဈတပျက သိမျးပိုကျပွနျတဲ့အတှကျ ဒသေခံတှေ ဒုက်ခရောကျနပေုံကို သှေးစှနျးသောပယငျး ဆိုတဲ့အမညျနဲ့ ကခငြျလူမှုကှနျရကျအဖှဲ့က မကွာမီက အစီရငျခံစာတစောငျ ထုတျပွနျထားပါတယျ။
မွနျမာပယငျး (သို့မဟုတျ) ဘားမိုကျကို အဒေီ (၁) ရာစုက တရုတျမှတျတမျးတှမှော အစောဆုံးတှေ့နိုငျတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ သဈစေး (သို့မဟုတျ) ထငျးရှူးဆီဟာ နှဈပေါငျးမြားစှာကွာတဲ့အခါ ကြောကျဖွဈရုပျကွှငျးအဖွဈ အသှငျပွောငျးးပွီး ပယငျးကြောကျ ဖွဈလာပါတယျ။ သဈစေးဘဝမှာ ပိတျမိနတေဲ့ ပိုးမှှားတှကေိုတောငျ ပယငျးကြောကျထဲမှာ တှေ့နိုငျပါတယျ။ ဟူးကောငျးပယငျးဟာ အနီရောငျရင့ျရှိပွီး ကွညျလငျတာကွောင့ျ သှေးပယငျးလို့ တရုတျတှကေ ခေါျပါတယျ။ တရုတျရိုးရာဆေးပညာအရ ကုသမှုစှမျးရညျရှိတဲ့ အဖိုးတနျကြောကျမကြျ (၅) မြိုးမှာ မွနျမာ့ပယငျးလညျး ပါဝငျပါတယျ။ အခွားနိုငျငံတှကေ ပယငျးထကျ သကျတမျးနှဈဆလောကျပိုကွီးပွီး အလှနျကွညျလငျမာကြောတဲ့ ပယငျးကြောကျ ဖွဈပါတယျ။ တနိုငျးမွို့ အနောကျတောငျဘကျ မိုငျ (၂၀) လောကျ ကှာဝေးတဲ့ဒသေဟာ ပယငျးနယျမွေ ဖွဈပါတယျ။
ပထမအဆင့ျအနနေဲ့ ပယငျးရိုငျးကို တနိုငျးမွို့အထိ စကျလှနေဲ့ သယျယူပို့ဆောငျနိုငျပါတယျ။ တနိုငျးကနေ မွဈကွီးနားကို မောျတောျကားနဲ့ ပို့ဆောငျပွီး အဲဒီကနေ ကနျပိုကျတီနယျစပျစခနျးကို ဖွတျကြောျကာ၊ ယူနနျတခှငျလုံးကို ဖွန့ျဝပေါတယျ။ အနညျးအကဉြျးကိုသာ မွနျမာ့ဈေးကှကျမှာ ဖွန့ျဖွူးပါတယျ။ ပယငျးအခြောကိုငျတဲ့ ကြောကျသှေး၊ ကြောကျဖွတျလုပျငနျးအခြို့ မွဈကွီးနားနဲ့ ဝိုငျးမောျမှာ ရှိပမေယ့ျ ယူနနျမှာ အခြောကိုငျတာ မြားပါတယျ။ တနိုငျးမွို့နယျ ပယငျးနယျမွကေနေ တရုတျနယျစပျ ကနျပိုကျတီအထိဖွဈတဲ့ ပယငျးလမျးကွောငျးမှာ အစိုးရတပျနဲ့ ဌာနမြိုးစုံက အခှနျ (ဆကျကွေး) ကောကျယူကွပါတယျ။
ပယငျးလမျးကွောငျးမှာ ကောကျယူတဲ့ အခှနျဆကျကွေး ဘယျလောကျရှိမှနျး မသိနိုငျပမေယ့ျ ၂၀၁၅ တနှဈထဲမှာတငျ ဒေါျလာသနျးတဈထောငျဖိုး ထိနျခြုံးမှာ အရောငျးအဝယျ ဖွဈတယျလို့ သိရပါတယျ။ မွနျမာ့ပယငျးဟာ ပွညျတှငျးမှာ တနျးဖိုးအနညျးငယျသာရှိပွီး တရုတျပွညျရောကျမှ တနျးဖိုးကွီးမွင့ျသှားပါတယျ။ ကြောကျမကြျမှောျတှကေို ကအေိုငျအို ကခငြျတပျဖှဲ့က အခှနျကောကျယူပွီး အစိုးရတပျက ပယငျး သယျယူပို့ဆောငျရေးလမျးကွောငျးမှာ အခှနျကောကျပါတယျ။ ပယငျးဒသေကိုသှားတဲ့ ရိက်ခာ၊ လောငျစာ၊ ပစ်စညျးတှပေေါျမှာလညျး အခှနျကောကျယူပါတယျ။ စဈတပျက ကောကျယူတဲ့ အခှနျပမာဏဟာ ဒေါျလာသနျးခြီပွီး ရှိနိုငျတယျလို့ တနိုငျးမွို့ခံတဦးက ခန့ျမှနျးပါတယျ။ ပယငျးမှောျတှေ ဆုံးရှုံးသှားတာဟာ ကအေိုငျအေ ကခငြျတပျဖှဲ့အတှကျ ရနျပုံငှေ နညျးသှားနိုငျပါတယျ။
ဖားကန့ျက ကြောကျစိမျးနယျမွေ အစိုးရတပျလကျအောကျ ရောကျရှိသှားကတညျးက ကအေိုငျအေ ကခငြျတပျဖှဲ့ဟာ ပယငျးမှောျတှကေို အားကိုးလာခဲ့ပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ကအေိုငျအကေို တိုကျထုတျလာနိုငျရငျ ပယငျးမှောျက ဝငျငှတှေေ အစိုးရတပျဆီ ရောကျလာမှာ သခြောပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ၂၀၁၆ ကစပွီး တနိုငျးမွို့နယျက ရှှမှေောျပယငျးမှောျကို ခြုပျကိုငျဖို့ ရညျရှယျပွီး အစိုးရတပျက စဈဆငျရေးလုပျပါတယျ။ ၂၀၁၇ ရောကျတော့ တပျရငျး (၁၀) ရငျး တနိုငျးမှာ တပျစှဲနိုငျခဲ့ပါပွီ။ မှောျတှမှော နထေိုငျနသေူတှေ ထှကျပေးဖို့၊ မထှကျပေးရငျ ကအေိုငျအနေဲ့ ပူးပေါငျးသူအဖွဈ သတျမှတျမယျလို့ တပျကကွညောပါတယျ။
ထှကျပွေးကွတဲ့ ဒသေခံတှနေဲ့ ရှှပွေောငျးလုပျသားတှေ ထောငျသောငျးခြီ ရှိလာပါတယျ။ ၂၀၁၈ ဖဖေေါျဝါရီလမှာ ပယငျးမှောျဒသေက ကအေိုငျအစေခနျးတှကေို အစိုးရတပျက သိမျးပိုကျနိုငျတဲ့အတှကျ ပယငျးထှကျရာဒသေကိုရော သယျယူပို့ဆောငျတဲ့ လမျးကွောငျးကိုရော ခြုပျကိုငျနိုငျတဲ့သဘော ဖွဈသှားပါတယျ။ ၂၀၁၈ ဇူလိုငျလမှာ ပယငျးတူးဖောျရေးကို ပွနျလညျခှင့ျပွုခဲ့ပွီး အသေးစားလုပျငနျးတှကေို အစိုးရက လုပျခှင့ျပေးထားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဘယျအတိုငျးအတာအထိ ထုတျလုပျခှင့ျရတယျဆိုတာကိုတော့ အစိုးရတပျအပေါျမြာ မူတညျကွောငျး ကခငြျလူမှုဖှံ့ဖွိုးရေးကှနျရကျက ဖောျပွထားပါတယျ။
