ဘိုလီးဗီးယားနိုင်ငံ သမ္မတဟောင်း Jeanine Anez ကို ၂၀၁၉ ခုနှစ်တုန်းက အာဏာသိမ်းယူမှုနဲ့ ထောင်ဒဏ် (၁၀) နှစ် အပြစ်ပေးလိုက်ပါတယ်။ အကြမ်းဖက်ဆန္ဒပြမှုတွေကြောင့် သမ္မတ Evo Morales ရာထူးက နုတ်ထွက်ပြီး၊ ပြည်ပထွက်ပြေးရတဲ့နောက်၊ ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ သူမ အာဏာယူလိုက်တာပါ။ ဖွဲ့စည်ပုံအခြေခံဥပဒေကို ဆန့်ကျင်ပြီး၊ ကိုယ့်ကိုကိုယ် သမ္မတအဖြစ် ကြေညာလုပ်ဆောင်တယ်ဆိုတဲ့ စွဲချက်နဲ့ သူမမှာ အပြစ်ရှိတယ်လို့ တရားရုံးက စီရင်ခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတ Morales နဲ သူ့ရဲ့ ပါတီကတော့ ဒါဟာ အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်တယ်လို့ ပြောဆိုပါတယ်။ Anez ကို လိုလားထောက်ခံသူတွေကတော့ အာဏာသိမ်းတယ်ဆိုတဲ စွဲချက်ကို ငြင်းဆိုကြပါတယ်။ သမ္မတ Morales ဟာ အာဏာအလွဲသုံးလုပ်ခဲ့တာတွေကြောင့် လမ်းမပေါ်ကို လူတွေထွက်လာရပြီး၊ အရေးအခင်းကြီး ဖြစ်ခဲ့ရတယ်လို့ သူတို့က ပြောပါတယ်။ အဲဒီနောက် သမ္မတနဲ့ ဒုသမ္မတတို့နေရာ လစ်လပ်သွားတာကြောင့် အထက်လွှတ်တော် ဒုဥက္ကဌဖြစ်သူ Anez က ယာယီသမ္မတအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့ရတယ်ဆိုပြီး Anez ကို ထောက်ခံသူတွေက ပြောပါတယ်။
အခု တရားရုံးစီရင်ချက်ကိုတော့ ပြန်ပြီးအယူခံဝင်မယ်လို သူ့ရှေနေတွေက ပြောပါတယ်။ Morales က တိုင်းပြည်က ထွက်သွားတာကြောင့် တိုင်းပြည်ကို တည်ငြိမ်အောင် လုပ်ခဲ့တာသာဖြစ်ပြီး၊ သူ့အနေနဲ့တော့ သမ္မတဖြစ်ဖို့ ကြိုးစားလုပ်ဆောင်တာမျိုး မရှိခဲ့ဘူးလို့၊ သူမကို ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ ထောင်ထဲကနေ Anez က ကြေညာချက် ထုတ်ပြောခဲ့ပါတယ်။ အောက်တိုဘာ (၂၀) ရက်နေ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲလိမ်တယ်ဆိုပြီး၊ နိုင်ငံအဝှမ်း ဆန္ဒပြကန်ကွက်မှုတွေကနေ Morales က ရာထူးက ဆင်းပေးခဲ့ရတာပါ။ ရွေးကောက်ပွဲ မဲလိမ်မှုဆိုတာကိုလည်း Morales က ငြင်းဆိုပြီး၊ အဲဒီရွေးကောက်ပွဲမှာ သူအနိုင်ရခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဆန္ဒပြမှုတွေကြောင့် လူ (၃၇) ဦး သေဆုံးခဲ့ရပြီး၊ သမ္မတ Morales လည်း မက်ဆီကိုနိုင်ငံကို တိမ်းရှောင်ခိုလှုံခဲ့ရပါတယ်။
၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ သူ့ရဲ့ပါတီ ပြန်အနိုင်ရပြီး၊ Morales လည်း ဘိုလီဗီးယားကို ပြန်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီ တရားစီရင်မှုဟာ ပြစ်ဒဏ်လွတ်ကင်းခွင့်ရမှုတွေကို ဆန့်ကျင်တဲ့ သမိုင်းဝင်ဖြစ်ရပ်ပဲလို့ Morales ရဲ့ ပါတီ ဒုတိယအကြီးအကဲက ပြောပါတယ်။ တရားရုံးဟာ ဘိုလီးဗီယားစစ်တပ် အကြီးအကဲဟောင်း Williams Kaliman နဲ့ ရဲချုပ်ဟောင်း Vladimir Calderon တို့ကိုလည်း ထောင်ဒဏ် (၁၀) နှစ်စီ အမိန့်ချခဲ့ပါတယ်။ အခြား စစ်ဖက်အကြီးအကဲဟောင်း လေးဦးကိုလည်း ထောင်ဒဏ်အသီးသီး ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။
==== Unicode ====
ဘိုလီးဗီးယားနိုငျငံ သမ်မတဟောငျး Jeanine Anez ကို ၂၀၁၉ ခုနှဈတုနျးက အာဏာသိမျးယူမှုနဲ့ ထောငျဒဏျ (၁၀) နှဈ အပွဈပေးလိုကျပါတယျ။ အကွမျးဖကျဆန်ဒပွမှုတှကွေောင့ျ သမ်မတ Evo Morales ရာထူးက နုတျထှကျပွီး၊ ပွညျပထှကျပွေးရတဲ့နောကျ၊ ၂၀၁၉ ခုနှဈမှာ သူမ အာဏာယူလိုကျတာပါ။ ဖှဲ့စညျပုံအခွခေံဥပဒကေို ဆန့ျကငြျပွီး၊ ကိုယ့ျကိုကိုယျ သမ်မတအဖွဈ ကွညောလုပျဆောငျတယျဆိုတဲ့ စှဲခကြျနဲ့ သူမမှာ အပွဈရှိတယျလို့ တရားရုံးက စီရငျခဲ့ပါတယျ။ သမ်မတ Morales နဲ သူ့ရဲ့ ပါတီကတော့ ဒါဟာ အာဏာသိမျးမှု ဖွဈတယျလို့ ပွောဆိုပါတယျ။ Anez ကို လိုလားထောကျခံသူတှကေတော့ အာဏာသိမျးတယျဆိုတဲ စှဲခကြျကို ငွငျးဆိုကွပါတယျ။ သမ်မတ Morales ဟာ အာဏာအလှဲသုံးလုပျခဲ့တာတှကွေောင့ျ လမျးမပေါျကို လူတှထှေကျလာရပွီး၊ အရေးအခငျးကွီး ဖွဈခဲ့ရတယျလို့ သူတို့က ပွောပါတယျ။ အဲဒီနောကျ သမ်မတနဲ့ ဒုသမ်မတတို့နရော လဈလပျသှားတာကွောင့ျ အထကျလှှတျတောျ ဒုဥက်ကဌဖွဈသူ Anez က ယာယီသမ်မတအဖွဈ တာဝနျယူခဲ့ရတယျဆိုပွီး Anez ကို ထောကျခံသူတှကေ ပွောပါတယျ။
အခု တရားရုံးစီရငျခကြျကိုတော့ ပွနျပွီးအယူခံဝငျမယျလို သူ့ရှနေတှေကေ ပွောပါတယျ။ Morales က တိုငျးပွညျက ထှကျသှားတာကွောင့ျ တိုငျးပွညျကို တညျငွိမျအောငျ လုပျခဲ့တာသာဖွဈပွီး၊ သူ့အနနေဲ့တော့ သမ်မတဖွဈဖို့ ကွိုးစားလုပျဆောငျတာမြိုး မရှိခဲ့ဘူးလို့၊ သူမကို ထိနျးသိမျးထားတဲ့ ထောငျထဲကနေ Anez က ကွညောခကြျ ထုတျပွောခဲ့ပါတယျ။ အောကျတိုဘာ (၂၀) ရကျနေ့ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲလိမျတယျဆိုပွီး၊ နိုငျငံအဝှမျး ဆန်ဒပွကနျကှကျမှုတှကေနေ Morales က ရာထူးက ဆငျးပေးခဲ့ရတာပါ။ ရှေးကောကျပှဲ မဲလိမျမှုဆိုတာကိုလညျး Morales က ငွငျးဆိုပွီး၊ အဲဒီရှေးကောကျပှဲမှာ သူအနိုငျရခဲ့တယျလို့ ပွောပါတယျ။ ဆန်ဒပွမှုတှကွေောင့ျ လူ (၃၇) ဦး သဆေုံးခဲ့ရပွီး၊ သမ်မတ Morales လညျး မကျဆီကိုနိုငျငံကို တိမျးရှောငျခိုလှုံခဲ့ရပါတယျ။
၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာတော့ သူ့ရဲ့ပါတီ ပွနျအနိုငျရပွီး၊ Morales လညျး ဘိုလီဗီးယားကို ပွနျလာခဲ့ပါတယျ။ ဒီ တရားစီရငျမှုဟာ ပွဈဒဏျလှတျကငျးခှင့ျရမှုတှကေို ဆန့ျကငြျတဲ့ သမိုငျးဝငျဖွဈရပျပဲလို့ Morales ရဲ့ ပါတီ ဒုတိယအကွီးအကဲက ပွောပါတယျ။ တရားရုံးဟာ ဘိုလီးဗီယားစဈတပျ အကွီးအကဲဟောငျး Williams Kaliman နဲ့ ရဲခြုပျဟောငျး Vladimir Calderon တို့ကိုလညျး ထောငျဒဏျ (၁၀) နှဈစီ အမိန့ျခခြဲ့ပါတယျ။ အခွား စဈဖကျအကွီးအကဲဟောငျး လေးဦးကိုလညျး ထောငျဒဏျအသီးသီး ခမြှတျခဲ့ပါတယျ။
