အခုအသံလႊင့္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာပဲ ၀ါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္ရဲ႕ အထင္ကရ ကေနဒီစင္တာ ေခၚ သမၼတေဟာင္း ဂၽြန္အက္ဖ္ကေနဒီ (John F. Kennedy) ကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့ အထိမ္းအမွတ္ အေဆာက္အဦးႀကီးမွာ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ ကမာၻတ၀ွမ္းက အမ်ဳိးသမီးေခါင္းေဆာင္ တခ်ဳိ႕ကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့အခမ္းအနား က်င္းပေနပါတယ္။ ၀ါရွင္တန္အေျခစိုက္ Vital Voices Global Partnership လို႔ေခၚတဲ့ အဖြဲ႔ႀကီးက ဒီဆုကို ေရြးခ်ယ္ ခ်ီးျမွင့္တာျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္ ကိုယ္တုိင္ ဆုခ်ီးျမွင့္ ဂုဏ္ျပဳစကားေျပာၾကားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲက အမ်ဳိးသမီးထုအေပၚ အၾကမ္းဖက္ ဖိႏွိပ္မႈေတြကို ကမာၻက အထူး ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္ ဆုိတာ ျပသဖို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဆုေရြးခ်ယ္ခ်ီးျမွင့္ခဲ့တာ ျဖစ္တဲအ့ေၾကာင္း Vital Voices ေခၚ အမ်ဳိးသမီးထု အတြက္ မရွိမျဖစ္ အသံမ်ားလို႔ အဓိပၸါယ္ရတဲ့ အဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ အႀကီးအကဲေတြက ေျပာပါတယ္။ အေသးစိတ္ကို ကိုသိန္းထိုက္ဦးက တင္ျပထားပါတယ္။
ဒီမုိကေရစီစနစ္ ခိုင္မာဖို႔နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကို တန္ဖိုးထား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းၾကတဲ့ ကမၻာတ၀ွမ္းက အမ်ိဳးသမီး ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ၀ါရွင္တန္အေျခစိုက္ The Vital Voices Global Partnership အဖြဲ႔က ႏွစ္စဥ္ ဂုဏ္ျပဳခ်ီးျမွင့္ေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဆယ္စုႏွစ္ရဲ႕ အသံ ဆုိတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ဆုခ်ီးျမွင့္ ဂုဏ္ျပဳတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႔ကို အရင္ သမၼတကေတာ္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ လက္ရွိႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟယ္လာရီကလင္တန္၊ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးေဟာင္း မက္ဒလင္းေအာဘရိုက္ တို႔နဲ႔ စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့တာပါ။
ဆုေပးပြဲ မက်င္းပခင္ နာရီပိုင္းအလို ၀ါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္ သတင္းစာဆရာမ်ား အသင္း အေဆာက္အဦးမွာ Vital Voices Global Partnership အဖြဲ႔က အႀကီးအကဲေတြနဲ႔ ဒီႏွစ္အတြက္ ဆုလက္ခံရရွိသူေတြ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ က်င္းပပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႔ရဲ႕ အလုပ္အမႈေဆာင္ အႀကီးအကဲျဖစ္တဲ့ Alyse Nelson က ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အခုလို ေျပာပါတယ္။
“ဒီအခမ္းအနားမွာ တျခား ဂုဏ္ျပဳခံရတဲ့ သူေတြလို ေရာက္မလာႏုိင္တဲ့ ဆ႒မေျမာက္ ပုဂၢိဳလ္ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျဖစ္ပါတယ္။ အားလုံးသိတဲ့အတိုင္းပဲ သူဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၂ ႏွစ္ အတြင္းမွာ ၁၅ ႏွစ္ေလာက္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ထိမ္းသိမ္းခံခဲ့ရၿပီး ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ေပမဲ့ တကယ္ေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားလာႏုိင္ေသးတဲ့ သူတေယာက္ မဟုတ္ပါဘူး။ ျပည္တြင္းမွာေတာင္ အိမ္ျပင္ထြက္ခြင့္ ရွိတယ္ဆိုုရုံ သြားႏုိင္ေသးတာျဖစ္ၿပီး ျပည္ပကို ခရီးထြက္ႏုိင္တဲ့ အေနအထား မရွိေသး ပါဘူး။ ကမာၻတ၀ွမ္းမွာ လူထုက ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခံရတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြေတာင္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုခြင့္ေတြ ပိတ္ပင္ခံေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အေျခအေနက က်မတို႔ကို သတိတရ ရွိေစပါတယ္။”
ဒီႏွစ္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔အတူ လူကုန္ကူးမႈ တုိက္ဖ်က္ေရး အတြက္ ဦးေဆာင္လႈပ္ရွားသူမ်ားျဖစ္တဲ့ အိႏၵိယႏုိင္ငံသူ Sunitha Krishhnan၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသ ဂ်ဳးနဲ႔ အာရပ္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြအၾကား သင့္ျမတ္ေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ ကြာဟခ်က္ေတြကို ေက်ာ္လႊားႏုိင္ေရး ႀကိဳးပမ္းသူ ႏွစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ Liron Peleg-Hadomi နဲ႔ Noha Khatieb၊ ကင္မရြန္ႏုိင္ငံမွာ အမ်ဳိးသမီးထုရဲ႕ ဘ၀တိုးတက္ဖို႔ စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးခဲ့သူတဦး ျဖစ္တဲ့ Kah Walla နဲ႔ အာဖဂန္နစၥတန္မွာ အမ်ဳိးသမီးေတြအတြက္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးေပးတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ Fatema Akbari တို႔ ေရြးခ်ယ္ ဆုခ်ီးျမွင့္ ခံရပါတယ္။
Vital Voice Global Partnership အဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ အလုပ္အမႈေဆာင္ အႀကီးအကဲ ျဖစ္တဲ့ Alyse Nelson ကေတာ့ သူဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္ ေျခာက္ပတ္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို လူကိုယ္တိုင္သြားေရာက္ ေတြ႔ဆုံခဲ့တယ္လို႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာဆုိပါတယ္။ ကေနဒီ စင္တာမွာ က်င္းပတဲ့ ဆုေပးပြဲ အခမ္းအနားမွာ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အမွာစကားကိုလည္း ၾကားရမွာပါ လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြကို စုံစမ္းစစ္ေဆးဖို႔နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို အားလုံးက အာရုံစိုက္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ေစခ်င္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ဆႏၵကိုလည္း အမွာစကားမွာ ၾကားရမွာျဖစ္ပါတယ္လို႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာဆုိသြားပါတယ္။
“ဒီဆုကို ေရြးခ်ယ္ ခ်ီးျမွင့္လိုက္တဲ့အတြက္ ဒီေန႔ က်မတို႔ အမ်ဳိးသမီးေတြ၊ ကမာၻတ၀ွမ္းက အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြကို မ်က္ေျခမျပတ္ ေစာင့္ၾကည္ေနတယ္ ဆိုတာကို ျပသလိုက္တာပါ။ အမ်ဳိးသမီးေတြအေပၚ ဆိုးရြားတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ၊ အက်င့္ပ်က္ လာဘ္စားမႈေတြနဲ႔ အျဖစ္အပ်က္ေတြ၊ တုိင္းရင္းသူ အမ်ဳိးသမီးေတြအေပၚ အဓမၼအၾကမ္းဖက္မႈေတြ အေၾကာင္းကို က်မတို႔ ၾကားသိထားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိုင္ငံအတြင္းက လြတ္ေျမာက္ေရး လႈပ္ရွားမႈေတြကို ေထာက္ခံတဲ့ သေကၤတ တခုအျဖစ္ ဒီဆုကို သတ္မွတ္ႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။”
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တုိင္က လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခြင့္ ပိတ္ပင္ ခံထားရသူေတြရဲ႕ ကိုယ္စား သေကၤတတခု ျဖစ္ပါတယ္လို႔ Vital Voice Global Partnership အဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ အလုပ္အမႈေဆာင္ အႀကီးအကဲ Alyse Nelson က ေျပာဆုိသြားပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ဒီဆယ္စုႏွစ္အတြင္း မွာေတာ့ အႀကီးျမတ္ဆံုး ေလးစားထုိက္တဲ့ အသံတခုပါဆိုၿပီး သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာဆုိသြားပါတယ္။
ညေနပိုင္း ကေနဒီစင္တာ အေဆာက္အဦးႀကီးမွာ က်င္းပမယ့္ အခမ္းအနားမွာေတာ့ ေဖ်ာ္ေျဖပြဲေတြနဲ႔အတူ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္ ကိုယ္တုိင္ ဆုခ်ီးျမွင့္ ဂုဏ္ျပဳစကား ေျပာၾကားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီဆုကို Vital Voices အဖြဲ႔က ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္မႈ အတြက္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ တုန္းက SWAN ေခၚ ရွမ္းအမ်ားသမီးေရးရာ အဖြဲ႔က ရွမ္းတိုင္းရင္းသူ နန္းခ်မ္ေတာင္း နဲ႔ ထိုင္းအေျခစိုက္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ အေရး လႈပ္ရွားသူ မခင္ဥမၼာ တို႔ကိုလည္း ခ်ီးျမွင့္ေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
