ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္က ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာခဲ့တဲ့ စေနေန႔ ကတည္းက ႏုိင္ငံတကာ ေခါင္းေဆာင္ေတြက သူ႕ရဲ႕ လြတ္ေျမာက္မႈ အေပၚမွာ ႀကိဳဆိုၾကသလို ေၾကညာခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္ၾက၊ ႏႈတ္ဆက္ၾကတာေတြကို လုပ္ေနပါတယ္။ တနလၤာေန႔က ၿဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒးဗစ္ ကမ္မရြန္း (David Cameron) က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ကိုယ္တုိင္ ဆက္သြယ္ၿပီး ၿဗိတိန္ျပည္သူ တေယာက္ခ်င္းစီက ပို႔သတဲ့ ေမတၱာေတြကုိ လက္ဆင့္ကမ္းပါတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အခုလိုမ်ဳိး ကမၻာ့ႏုိင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ေတြ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီ ရရွိေရး လႈပ္ရွားေနတဲ့ အဖြဲ႕ေတြရဲ႕ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္လာမႈအေပၚ ႀကိဳဆုိ ႏႈတ္ဆက္ၾကပုံေတြကို ဦးေရာ္နီညိမ္းက စုစည္း တင္ျပေပးထားပါတယ္။
တနလၤာေန႔ ေန႔လယ္က ၿဗိတိသွ် ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒးဗစ္ ကမ္မရြန္းက ၿဗိတိသွ် ပါလီမန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ ေနာက္ဆုံးမေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္လာခဲ့ပါၿပီ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ လြတ္ေျမာက္ျခင္းကို ၿဗိတိသွ် ပါလီမန္ တရပ္လုံးက က်ေနာ္နဲ႔အတူ ႀကိဳဆုိ ဂုဏ္ျပဳၾကမယ္ဆုိတာ က်ေနာ္ အေသအခ်ာ ေျပာရဲပါတယ္လို႔ ေၾကညာလုိက္တဲ့အခါမွာ ၿဗိတိသွ် ပါလီမန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြရဲ႕ လက္ခုပ္ၾသဘာသံေတြ ေသာေသာညံသြားခဲ့ပါတယ္။
သူဟာ တနလၤာေန႔ မနက္ကပဲ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဆီ ဖုန္းဆက္ၿပီး ခ်ီးက်ဴး ဂုဏ္ျပဳစကား ေျပာၾကားခဲ့တဲ့အေၾကာင္း၊ ၿဗိတိန္ျပည္သူေတြ အားလုံးရဲ႕ တဦးခ်င္းစီက ပို႔သတဲ့ ေမတၱာကို သူက လက္ဆင့္ကမ္း ေပးပါတယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သူေျပာျပခဲ့ေၾကာင္း ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ကမ္မရြန္းက ေအာက္လႊတ္ေတာ္ကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
မတရားမႈကို ရဲရဲရင့္ရင့္ ရင္ဆုိင္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ဇြဲနဲ႔ သတၱိဟာ အမ်ားအတြက္ အားက် အတုယူစရာ ျဖစ္တယ္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ လြတ္ေျမာက္မႈကေန က်န္ေနေသးတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂,၂၀၀ ေက်ာ္ရဲ႕ လြတ္ေျမာက္မႈဟာလည္း အေသအခ်ာ ဆက္ၿပီး ေပၚေပါက္လာဖို႔ က်ေနာ္တုိ႔တေတြ မလြဲမေသြ အလုပ္လုပ္ၾကရမယ္၊ ျမန္မာျပည္သူလူထုက သူတုိ႔ႏုိင္ငံရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ကို သူတို႔ကုိယ္တုိင္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ႏုိင္ေရးအတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အားလုံးရဲ႕ လြတ္ေျမာက္မႈဟာ ပထမေျခလွမ္း ျဖစ္တယ္လို႔ ၿဗိတိသွ် ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒးဗစ္ ကမ္မရြန္းက ၿဗိတိသွ် ပါလီမန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ တနလၤာေန႔က ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။
အိႏၵိယႏုိင္ငံရဲ႕ လြတ္လပ္ေရး ဗိသုကာႀကီး မဟတၱမဂႏၵီရဲ႕ ေျမးျဖစ္ၿပီး အခုအခါ ေတာင္အာဖရိကႏုိင္ငံ ဂႏၵီ ဖြံ႕ၿဖဳိးတုိးတက္ေရး အဖြဲ႕ရဲ႕ အဖြဲ႕၀င္ လူႀကီးတဦးလည္းျဖစ္၊ ေတာင္အာဖရိကႏုိင္ငံ ANC ပါတီရဲ႕ ပါလီမန္ အမတ္ေဟာင္းလည္းျဖစ္တဲ့ မစ္စ္ အီလာ ဂႏၵီကလည္း ႏုိ၀င္ဘာလ ၁၅ ရက္ ေန႔စြဲနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျပန္ၿပီး လြတ္ေျမာက္လာတာကို ခ်ီးက်ဴး ဂုဏ္ျပဳတဲ့စာနဲ႔ ဂႏၵီ ဖြံ႕ၿဖဳိးတုိးတက္ေရး အဖြဲ႕ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ တေစာင္တုိ႔ကို ေတာင္အာဖရိက ႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ ဦးအုန္းသြင္ကတဆင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဆီ ေပးပို႔လုိက္ပါတယ္။
ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျပန္ၿပီး လြတ္ေျမာက္လာတာကို ႀကိဳဆုိေၾကာင္း၊ ျမန္မာစစ္အစိုးရရဲ႕ အခုလုိ ႏွလုံးသား ေပ်ာ့ေပ်ာင္းလာမႈကိုလည္း ခ်ီးက်ဴးပါေၾကာင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျပန္ၿပီး လြတ္ေျမာက္လာတာဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပႆနာေတြ အားလုံးကို ေျဖရွင္းသြားေရး ပထမဆုံးေျခလွမ္း ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒီျပႆနာေတြကို အၾကမ္းမဖက္ဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းမႈ မွန္သမွ်ကို သူတုိ႔အဖြဲ႕က ေထာက္ခံၿပီး လိုအပ္တဲ့ ပံ့ပုိးမႈေတြ အျပည့္အ၀ ေပးအပ္ဖို႔ကုိလည္း ဂႏၵီ ဖြံ႕ၿဖဳိးတုိးတက္ေရး အဖြဲ႕က ကမ္းလွမ္းပါေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာျပည္ ဒီမုိကေရစီ ရရွိေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေနတဲ့ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျပန္ၿပီး လြတ္ေျမာက္လာတာကို ၾသစေၾတးလ် ျပည္သူေတြက ေထာက္ခံ ႀကိဳဆုိတဲ့အေၾကာင္း ၾသစေၾတးလ် ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဂ်ဴလီယာ ေဂးလ္လတ္ (Julia Gillard) က ၾသစေၾတးလ် ပါလီမန္ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ႏုိ၀င္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔က အခုလို ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
“ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ကေန ျပန္ၿပီး လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ သတင္းကို ၾကားရလို႔ ၾသစေၾတးလ်က လူေတြ ေပ်ာ္ေနၾကမွာပါ။ ျမန္မာျပည္မွာ စစ္မွန္တဲ့ ဒီမုိကေရစီ ရႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ လႈပ္ရွားမႈေတြက အဆုံးသတ္သြားမွာ မဟုတ္ဘူး ဆိုတာကိုလည္း က်မတုိ႔တေတြ အျပည့္အ၀ နားလည္ထားၾကပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ တရားမွ်တမႈေတြ ရရွိဖို႔ ခက္ခက္ခဲခဲ အျပင္းအထန္ ႀကိဳးစားခဲ့ရတဲ့ အသီးအပြင့္ေတြကို ျမန္မာျပည္သူေတြ တေန႔ ေတြ႕ျမင္ရလိမ့္မယ္လို႔ ၾသစေၾတးလ် ျပည္သူေတြနဲ႔ အစိုးရက ခုိင္ခုိင္မာမာကို ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။
“ျမန္မာျပည္မွာ စစ္မွန္တဲ့ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ေစ့စပ္ ေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ပါလို႔လည္း ျမန္မာစစ္အစိုးရကို တုိက္တြန္းပါတယ္။”
အိမ္နီးခ်င္း အာဆီယံႏုိင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ေတြကလည္း ေၾကညာခ်က္ေတြ ထုတ္ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္လာတာကို ခ်ီးက်ဴး ဂုဏ္ျပဳစကားေတြ ေျပာဆုိ ေဖာ္ျပေနၾကပါတယ္။ ျမန္မာစစ္အစိုးရက ႏုိ၀င္ဘာလ ၁၃ ရက္ေန႔က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့တာကို သူ႔အေနနဲ႔ ႀကိဳဆုိေၾကာင္း ဖိလစ္ပုိင္ သမၼတ ဘီနစ္ႏုိ ႏြိဳင္ႏြိဳင္ အကီႏုိ (Benigno Noynoy Aquino) ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ အေရးကို ေရွး႐ႈတဲ့ လမ္းေၾကာင္းေပၚက အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ေျခလွမ္းတရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ က်န္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မလြတ္ေျမာက္ေသးေၾကာင္း ဖိလစ္ပုိင္ သမၼတ မစၥတာ အကီႏုိရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ႏုိဘယ္လ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ အေရွ႕တီေမာ သမၼတ ဂ်ဳိေဆး ရာမုိ႔စ္ ေဟာ္တာ (José Ramos-Horta) ကလည္း စုစုေပါင္း အက်ဥ္းက်ႏွစ္ေတြ ၁၅ ႏွစ္ ရွိခဲ့တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္လာတာကို သူ႔အေနနဲ႔ အလြန္ပဲ ၀မ္းေျမာက္ ၀မ္းသာ ျဖစ္ရၿပီး ဒါဟာ ေကာင္းမႈတခုကို ျမန္မာစစ္အစိုးရက ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္လို႔ သူက ႐ႈျမင္ၿပီး ဒီအတြက္ စစ္အစိုးရကို ခ်ီးက်ဴးပါေၾကာင္း ေျပာဆုိလိုက္ပါတယ္။
အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး မာတီ နာတာလီဂါ၀ါ (Marty Natalegawa) ကလည္း လြတ္ခ်ိန္တန္တာထက္ ေက်ာ္လြန္ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္လာတာကို အင္ဒိုနီးရွား အစိုးရအေနနဲ႔ အလြန္ အေရးပါတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ တုိးတက္မႈ တခုအျဖစ္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ႀကိဳဆုိ ဂုဏ္ျပဳလုိက္ပါတယ္လို႔ ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
မြန္ဂုိလီးယား သမၼတ ဆတ္ခီယာ အယ္လ္ဘက္ဂ္ေဒၚဂ်ီ (Tsakhia Elbegdorj) ကလည္း မြန္ဂုိလီးယား ျပည္သူေတြကုိယ္စား ဒီမုိကေရစီနဲ႔ လြတ္လပ္ျခင္းအတြက္ မနားတမ္း တုိက္ပြဲ၀င္သူ၊ ႏုိဘယ္လ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္၊ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာမႈကို ႀကိဆုိ ဂုဏ္ျပဳပါေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဆီ စာတေစာင္ ေရးသား ေပးပို႔လိုက္ပါတယ္။
ႏုိ၀င္ဘာလ ၁၃ ရက္ေန႔က ျမန္မာ့ ဒီမုိကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ျပန္ၿပီး လႊတ္ေပးခဲ့တာဟာ ျမန္မာစစ္အစိုးရ အေနနဲ႔ က်န္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂,၂၀၀ ေက်ာ္ကုိ ထပ္ၿပီး လႊတ္ေပးဖို႔ လုပ္ငန္းစဥ္ရဲ႕ ပထမဆုံး ေျခလွမ္းအျဖစ္ ႐ႈျမင္ပါေၾကာင္း Human Rights Watch အဖြဲ႕ႀကီးက ႏုိ၀င္ဘာလ ၁၅ ရက္ ေန႔စြဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
