[[Zawgyi/Unicode]]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ပို ဆိုးလာတာမို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ မိတ်ဖက်နိုင်ငံတွေနဲ့အတူလက်တွဲပြီး စစ်ကောင်စီကို နည်းလမ်းပေါင်းစုံ ဖိအားပေးနိုင်ဖို့ အားစိုက် လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဌာန အတိုင်ပင်ခံ Derek Chollet က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ NUG အမျိုးသား ညီညွှတ်ရေးအစိုးရအပြင် EAO တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တွေနဲ့ သူ ဒီရက်ပိုင်း တွေ့ဆုံပြီး မြန်မာအရေးဆွေးနွေးခဲ့သလို စစ်ကောင်စီကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲကို ထောက်ခံမှာမဟုတ်ကြောင်းနဲ့ မြန်မာသံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်း ကုလသမဂ္ဂမှာ ဆက်လက် ကိုယ်စားပြုဖို့ထောက်ခံတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။ Derek Chollet ကို ဗွီအိုအေ သတင်းထောက် Nike Ching က သီးသန့် မေးမြန်းချိန် ပြောဆိုခဲ့တာတွေကိုတော့ ကိုဝင်းမင်းက အပြည့်စုံ တင်ပြပေးထားပါတယ်။
အမေရိကန်သမ္မတ Joe Biden အနေနဲ့ ကုလညီလာခံမှာ မြန်မာ့လူ့အခွင့်အရးဆိုးဝါးနေမှုကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ထည့်ပြောခဲ့အပြီး တရက်တည်းမှာပဲ မြန်မာအတိုက်အခံခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ တွေ့ခဲ့တဲ့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး အတိုင်ပင်ခံ Chollet က မြန်မာနိုင်ငံထဲ ဆိုးဝါးလာတဲ့အခြေအနေအပေါ် အခုလို ပြောပြပါတယ်။
“နောက်ထပ်ဖိအားတွေပေးဖို့ မဖြစ်မနေလိုအပ်နေတာ ကျနော်တို့ ယုံကြည်ထားကြောင်း မိတ်ဖက်နိုင်ငံတွေကို အတော်လေးရှင်းအောင် မနေ့က ပြောပြခဲ့ပါတယ်။ ဒါက ကျနော်တို့ တနိုင်ငံတည်းက သုံးသပ်ယုံကြည်ထားတာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကိုလည်း တခြား မိတ်ဖက်တွေဆီက ကြားထားတာတွေအရ သိရပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း အခုလို ဖိအားပိုပေးဖို့ နည်းလမ်းပေါင်းစုံကို အားစိုက်ပြီးတော့ ရှာဖွေနေပါတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ မြန်မာပြည်သူတွေအပေါ် မြန်မာစစ်အုပ်စု လုပ်ရပ်တွေက ပိုပိုဆိုးလာနေလို့ပါ။”
ဒီအတွက် အမေရိကန်အနေနဲ့ ရှေ့ဆက်လုပ်သွားမှာကိုလည်း အတိုင်ပင်ခံ Chollet က ဆက်ပြောပြပါတယ်။
“မြန်မာကိစ္စမှာ လေးနက်တဲ့ ထဲထဲဝင်ဝင်လုပ်ဆောင်မှုနိုင်တချို့ ရလာအောင် အရေးပါတဲ့ နိုင်ငံ အများကြီးနဲ့ သိသိသာသာတွဲလုပ်ဖို့ ကျနော်တို့ ဆုံးဖြတ်ထားပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ မြန်မာပြည်သူတွေအပေါ် စစ်ကောင်စီရဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေပိုဆိုးလာတာအတွက် ကျနော်တို့ အတော့်ကို စိတ်ပျက်လာနေလို့ပါ။ နောက်ဆုံး အထူးသဖြင့်တော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်အနည်းငယ်အတွင်းမှာကိုပဲ ကျောင်းက ကလေးတွေကို ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်မှုအထိဖြစ်ခဲ့ပါတယ်၊ ဒါကို ကျနော်တို့ ပြင်းထန်စွာ ရှုတ်ချထားပါတယ်။”
ဒါ့အပြင် ဒီတခေါက် ကုလညီလာခံမှာ အမေရိကန်အနေနဲ့ NUG နဲ့ EAO အပါအဝင် ထူးထူးခြားခြား တွေ့ဆုံခဲ့တာတွေကိုလည်း Mr. Chollet ကအခုလို ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ မနေ့က ဆွေးနွေးပွဲ ၂ ခု လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ တခုက NUG နဲ့ အင်တာနက်ကတဆင့်တက်တဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေအပါအဝင် ဒီမိုကရေစီထောက်ခံ လှုပ်ရှားတဲ့အဖွဲ့တွေနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးတာပါ၊ နောက် တခုကတော့ အခု ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံမှာ ရောက်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံထဲ ဖြစ်ပျက်နေတာတွေအပေါ်မှာ စိတ်ဝင်စားတဲ့ အရေးပါတဲ့ နိုင် ငံတွေနဲ့ ရှေ့ဆက် ဘယ်လိုလုပ်သင့်တယ်ဆိုတာကို ဆွေးနွေးခဲ့တာပါ။ အခုလို မြန်မာအတိုက် အခံအဖွဲ့တွေနဲ့တွေ့ခဲ့တာက အလွန်ကို တိုးတက်မှုရှိပြီးတော့ အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီပွဲက NUG ရော EAO တိုင်းရင်းသားတပ်တွေပါ တခါတည်းပါတဲ့ ပထမဆုံးဆွေးနွေးပွဲမျိုး တခု ဖြစ်မယ်ထင်ပါတယ်။”
တချိန်တည်းမှာ အခု ကုလသမဂ္ဂရောက် အရေးပါတဲ့ နိုင်ငံများစွာနဲ့တွေ့ချိန် စစ်ကောင်စီရွေးကောက်ပွဲအပေါ် ပြောဖြစ်ခဲ့တာကိုလည်း Mr. Chollet ကပဲအခုလို ပြောပါတယ်။
“ရွေးကောက်ပွဲက လွတ်လပ်မျှတဖို့ အခွင့်အလမ်းမရှိဘူးဆိုတာကို တွေ့ခဲ့တဲ့နိုင်ငံတွေကို ကျနော် ရှင်းရှင်းလေး ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ မြန်မာစစ်အုပ်စုအနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲလုပ် ဖို့ သင့်တော်မဲ့ အခြေအနေ ဖန်တီးပေးမဲ့အစား အားလုံးသိကြတဲ့အတိုင်းပဲ၊ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကို သေဒဏ်စီရင်ပစ်တယ်။ နိုင်ငံရေးသမားတွေကို ဖမ်းတယ်၊ ထောင်ချတယ်၊ တရားဝင် အတိုက်အခံတွေကို ထွက်ပြေးအောင်လုပ်တယ်လေ။ အဲ့ဒီတော့ ဒီစစ်အုပ်စုအနေနဲ့ နိုင်ငံထဲက ပဋိပက္ခတွေ အနှံ့အပြားဖြစ်လာနေချိန်မှာ တကယ့်ကို တိုင်းပြည် တဝက်ခန့်ကိုပဲ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုးနဲ့ ဒီရွေးကောက်ပွဲတွေ ကျင်းပပေးနိုင်ပါ့မလားဆိုတာကလည်း တကယ့်ကို မေးခွန်းထုတ်စရာပါ။”
ဒါ့အပြင် ကုလသမဂ္ဂမှာ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်နေရာကိစ္စအပေါ် မေးမြန်းရာမှာလည်း အတိုင်ပင်ခံ Chollet က ပဲ -
“သူ့အနေနဲ့ NUG နဲ့ ဦးကျော်မိုးထွန်းအနေနဲ့ ဒီ ကုလ နေရာကနေပြီးတော့ ဒီမိုကရေစီလိုလားတဲ့ အတိုက်အခံအင်အားစုတွေကို ကိုယ်စားပြုခွင့် ရထားပြီးသားပါ။ ဆိုလိုတာက အသိအမှတ်ပြုထားတဲ့ ကုလထိုင်ခုံကို သူ ရနေပြီးသားပါ။ ဒီအတွက် ကျနော်တို့ ထောက်ခံပါတယ်။”
တချိန်တည်းမှာ မြန်မာကိစ္စ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ တရုတ်နဲ့ ရုရှားပိတ်ဆို့မှုကြောင့် အခက်အခဲရှိနေပေမယ့် ဒီ လုံခြုံရေးကောင်စီ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးတွေအပါအဝင် ရှေ့ဆက်လုပ်သွားမှာကိုလည်း Chollet က ဆက်ပြီးအခုလို ပြောပါတယ်။
“မြန်မာ အကြပ်အတည်းမှာ အာဆီယံရဲ့ ဗဟိုချက်ကျအရေးပါမှုနဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုကဏ္ဍကို ကျနော်တို့ဘက်က ထောက်ခံအားပေးနေတာက အာဆီယံအတွက် အရေးပါပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီအကြပ်အတည်းကို အာဆီယံတခုတည်း လုံးပမ်းရတာမျိုးတော့ မဖြစ်သင့်ပါဘူး။ တခြားနိုင် ငံတွေ၊ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းတခုလုံးအနေနဲ့ မဖြစ်မနေ ရှေ့ထွက်ပြီးတော့ အတူဝိုင်းလုံးပမ်းပေးကြဖို့ တာဝန်ကိုရှိပါတယ်။ ဒီအတွက် ကျနော်တို့ ဝိုင်းပြီးတော့ ကြိုးစားပေးနေတာပါ။ တခြားနိုင်ငံတွေကလည်း ဝိုင်းကူညီအားပေးလာဖို့ တွန်းအားပေးနေတာပါ။”
တကယ်တော့ ကုလအတွင်းရေးမှူးချုပ် Antonio Guterres ကလည်း ဒီပဲယင်းက လက်ယက် ကုန်းရွာမှာ ကျောင်းတွင်း ကလေးငယ်တွေ ပစ်သတ်ခံရမှုအတွက် အင်္ဂါနေ့ကပဲ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်ခဲ့အပြီးမှာ အခုလို အမေရိကန်ဘက်ကလုပ်ဆောင်မှုတွေ ဆက်ဖြစ်လာတာပါ ခင်ဗျာ။
#DerekChollet #KikeChing #NUG #စစ်ကောင်စီ #ရွေးကောက်ပွဲ #မြန်မာ့အရေး
==============
[[Unicode]]
စဈကောငျစီကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲ အမရေိကနျ ထောကျခံမှာမဟုတျ
မွနျမာနိုငျငံမှာ အကွမျးဖကျမှုတှေ ပို ဆိုးလာတာမို့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုအနနေဲ့ မိတျဖကျနိုငျငံတှနေဲ့အတူလကျတှဲပွီး စဈကောငျစီကို နညျးလမျးပေါငျးစုံ ဖိအားပေးနိုငျဖို့ အားစိုကျ လုပျဆောငျနတေယျလို့ အမရေိကနျ နိုငျငံခွားရေးဌာန အတိုငျပငျခံ Derek Chollet က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ NUG အမြိုးသား ညီညှှတျရေးအစိုးရအပွငျ EAO တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျတှနေဲ့ သူ ဒီရကျပိုငျး တှေ့ဆုံပွီး မွနျမာအရေးဆှေးနှေးခဲ့သလို စဈကောငျစီကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲကို ထောကျခံမှာမဟုတျကွောငျးနဲ့ မွနျမာသံအမတျကွီး ဦးကြောျမိုးထှနျး ကုလသမဂ်ဂမှာ ဆကျလကျ ကိုယျစားပွုဖို့ထောကျခံတယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။ Derek Chollet ကို ဗှီအိုအေ သတငျးထောကျ Nike Ching က သီးသန့ျ မေးမွနျးခြိနျ ပွောဆိုခဲ့တာတှကေိုတော့ ကိုဝငျးမငျးက အပွည့ျစုံ တငျပွပေးထားပါတယျ။
အမရေိကနျသမ်မတ Joe Biden အနနေဲ့ ကုလညီလာခံမှာ မွနျမာ့လူ့အခှင့ျအရးဆိုးဝါးနမှေုကို ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ထည့ျပွောခဲ့အပွီး တရကျတညျးမှာပဲ မွနျမာအတိုကျအခံခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ တှေ့ခဲ့တဲ့ အမရေိကနျ နိုငျငံခွားရေး အတိုငျပငျခံ Chollet က မွနျမာနိုငျငံထဲ ဆိုးဝါးလာတဲ့အခွအေနအေပေါျ အခုလို ပွောပွပါတယျ။
“နောကျထပျဖိအားတှပေေးဖို့ မဖွဈမနလေိုအပျနတော ကနြောျတို့ ယုံကွညျထားကွောငျး မိတျဖကျနိုငျငံတှကေို အတောျလေးရှငျးအောငျ မနေ့က ပွောပွခဲ့ပါတယျ။ ဒါက ကနြောျတို့ တနိုငျငံတညျးက သုံးသပျယုံကွညျထားတာ မဟုတျဘူးဆိုတာကိုလညျး တခွား မိတျဖကျတှဆေီက ကွားထားတာတှအေရ သိရပါတယျ။ ဒါကွောင့ျလညျး အခုလို ဖိအားပိုပေးဖို့ နညျးလမျးပေါငျးစုံကို အားစိုကျပွီးတော့ ရှာဖှနေပေါတယျ။ အထူးသဖွင့ျတော့ မွနျမာပွညျသူတှအေပေါျ မွနျမာစဈအုပျစု လုပျရပျတှကေ ပိုပိုဆိုးလာနလေို့ပါ။”
ဒီအတှကျ အမရေိကနျအနနေဲ့ ရှေ့ဆကျလုပျသှားမှာကိုလညျး အတိုငျပငျခံ Chollet က ဆကျပွောပွပါတယျ။
“မွနျမာကိစ်စမှာ လေးနကျတဲ့ ထဲထဲဝငျဝငျလုပျဆောငျမှုနိုငျတခြို့ ရလာအောငျ အရေးပါတဲ့ နိုငျငံ အမြားကွီးနဲ့ သိသိသာသာတှဲလုပျဖို့ ကနြောျတို့ ဆုံးဖွတျထားပါတယျ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ မွနျမာပွညျသူတှအေပေါျ စဈကောငျစီရဲ့ အကွမျးဖကျမှုတှပေိုဆိုးလာတာအတှကျ ကနြောျတို့ အတော့ျကို စိတျပကြျလာနလေို့ပါ။ နောကျဆုံး အထူးသဖွင့ျတော့ ပွီးခဲ့တဲ့ ရကျအနညျးငယျအတှငျးမှာကိုပဲ ကြောငျးက ကလေးတှကေို ရကျရကျစကျစကျ သတျဖွတျမှုအထိဖွဈခဲ့ပါတယျ၊ ဒါကို ကနြောျတို့ ပွငျးထနျစှာ ရှုတျခထြားပါတယျ။”
ဒါ့အပွငျ ဒီတခေါကျ ကုလညီလာခံမှာ အမရေိကနျအနနေဲ့ NUG နဲ့ EAO အပါအဝငျ ထူးထူးခွားခွား တှေ့ဆုံခဲ့တာတှကေိုလညျး Mr. Chollet ကအခုလို ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ မနေ့က ဆှေးနှေးပှဲ ၂ ခု လုပျခဲ့ပါတယျ။ တခုက NUG နဲ့ အငျတာနကျကတဆင့ျတကျတဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှအေပါအဝငျ ဒီမိုကရစေီထောကျခံ လှုပျရှားတဲ့အဖှဲ့တှနေဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးတာပါ၊ နောကျ တခုကတော့ အခု ကုလသမဂ်ဂ အထှထှေညေီလာခံမှာ ရောကျနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံထဲ ဖွဈပကြျနတောတှအေပေါျမှာ စိတျဝငျစားတဲ့ အရေးပါတဲ့ နိုငျ ငံတှနေဲ့ ရှေ့ဆကျ ဘယျလိုလုပျသင့ျတယျဆိုတာကို ဆှေးနှေးခဲ့တာပါ။ အခုလို မွနျမာအတိုကျ အခံအဖှဲ့တှနေဲ့တှေ့ခဲ့တာက အလှနျကို တိုးတကျမှုရှိပွီးတော့ အလုပျဖွဈပါတယျ။ ဒီပှဲက NUG ရော EAO တိုငျးရငျးသားတပျတှပေါ တခါတညျးပါတဲ့ ပထမဆုံးဆှေးနှေးပှဲမြိုး တခု ဖွဈမယျထငျပါတယျ။”
တခြိနျတညျးမှာ အခု ကုလသမဂ်ဂရောကျ အရေးပါတဲ့ နိုငျငံမြားစှာနဲ့တှေ့ခြိနျ စဈကောငျစီရှေးကောကျပှဲအပေါျ ပွောဖွဈခဲ့တာကိုလညျး Mr. Chollet ကပဲအခုလို ပွောပါတယျ။
“ရှေးကောကျပှဲက လှတျလပျမြှတဖို့ အခှင့ျအလမျးမရှိဘူးဆိုတာကို တှေ့ခဲ့တဲ့နိုငျငံတှကေို ကနြောျ ရှငျးရှငျးလေး ပွောခဲ့ပါတယျ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ မွနျမာစဈအုပျစုအနနေဲ့ ရှေးကောကျပှဲလုပျ ဖို့ သင့ျတောျမဲ့ အခွအေနေ ဖနျတီးပေးမဲ့အစား အားလုံးသိကွတဲ့အတိုငျးပဲ၊ နိုငျငံရေးအကဉြျးသားတှကေို သဒေဏျစီရငျပဈတယျ။ နိုငျငံရေးသမားတှကေို ဖမျးတယျ၊ ထောငျခတြယျ၊ တရားဝငျ အတိုကျအခံတှကေို ထှကျပွေးအောငျလုပျတယျလေ။ အဲ့ဒီတော့ ဒီစဈအုပျစုအနနေဲ့ နိုငျငံထဲက ပဋိပက်ခတှေ အနှံ့အပွားဖွဈလာနခြေိနျမှာ တကယ့ျကို တိုငျးပွညျ တဝကျခန့ျကိုပဲ ထိနျးခြုပျထားနိုငျတဲ့ အနအေထားမြိုးနဲ့ ဒီရှေးကောကျပှဲတှေ ကငြျးပပေးနိုငျပါ့မလားဆိုတာကလညျး တကယ့ျကို မေးခှနျးထုတျစရာပါ။”
ဒါ့အပွငျ ကုလသမဂ်ဂမှာ မွနျမာကိုယျစားလှယျနရောကိစ်စအပေါျ မေးမွနျးရာမှာလညျး အတိုငျပငျခံ Chollet က ပဲ -
“သူ့အနနေဲ့ NUG နဲ့ ဦးကြောျမိုးထှနျးအနနေဲ့ ဒီ ကုလ နရောကနပွေီးတော့ ဒီမိုကရစေီလိုလားတဲ့ အတိုကျအခံအငျအားစုတှကေို ကိုယျစားပွုခှင့ျ ရထားပွီးသားပါ။ ဆိုလိုတာက အသိအမှတျပွုထားတဲ့ ကုလထိုငျခုံကို သူ ရနပွေီးသားပါ။ ဒီအတှကျ ကနြောျတို့ ထောကျခံပါတယျ။”
တခြိနျတညျးမှာ မွနျမာကိစ်စ လုံခွုံရေးကောငျစီမှာ တရုတျနဲ့ ရုရှားပိတျဆို့မှုကွောင့ျ အခကျအခဲရှိနပေမေယ့ျ ဒီ လုံခွုံရေးကောငျစီ ပွုပွငျပွောငျးလဲရေးတှအေပါအဝငျ ရှေ့ဆကျလုပျသှားမှာကိုလညျး Chollet က ဆကျပွီးအခုလို ပွောပါတယျ။
“မွနျမာ အကွပျအတညျးမှာ အာဆီယံရဲ့ ဗဟိုခကြျကအြရေးပါမှုနဲ့ ခေါငျးဆောငျမှုကဏ်ဍကို ကနြောျတို့ဘကျက ထောကျခံအားပေးနတောက အာဆီယံအတှကျ အရေးပါပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ဒီအကွပျအတညျးကို အာဆီယံတခုတညျး လုံးပမျးရတာမြိုးတော့ မဖွဈသင့ျပါဘူး။ တခွားနိုငျ ငံတှေ၊ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးတခုလုံးအနနေဲ့ မဖွဈမနေ ရှေ့ထှကျပွီးတော့ အတူဝိုငျးလုံးပမျးပေးကွဖို့ တာဝနျကိုရှိပါတယျ။ ဒီအတှကျ ကနြောျတို့ ဝိုငျးပွီးတော့ ကွိုးစားပေးနတောပါ။ တခွားနိုငျငံတှကေလညျး ဝိုငျးကူညီအားပေးလာဖို့ တှနျးအားပေးနတောပါ။”
တကယျတော့ ကုလအတှငျးရေးမှူးခြုပျ Antonio Guterres ကလညျး ဒီပဲယငျးက လကျယကျ ကုနျးရှာမှာ ကြောငျးတှငျး ကလေးငယျတှေ ပဈသတျခံရမှုအတှကျ အငျ်ဂါနေ့ကပဲ ပွငျးပွငျးထနျထနျ ဝဖေနျခဲ့အပွီးမှာ အခုလို အမရေိကနျဘကျကလုပျဆောငျမှုတှေ ဆကျဖွဈလာတာပါ ခငျဗြာ။
#DerekChollet #KikeChing #NUG #စဈကောငျစီ #ရှေးကောကျပှဲ #မွနျမာ့အရေး
==============
