ကေမာၻဒီးယားႏုိင္ငံအပါအ၀င္ ကမာၻတ၀န္းမွာရွိတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ လက္ခြဲစက္႐ံုေတြက အထည္ခ်ဳပ္လုပ္သားေတြ အတြက္ လုပ္ခလစာတိုးျမႇင့္ေပးမယ့္ အစီအစဥ္တစ္ခုကို ဆြီဒင္ အ၀တ္အထည္ကုမၸဏီႀကီးျဖစ္တဲ့ H&M က မၾကာေသးခင္ကပဲ ေၾကညာလုိက္ပါတယ္။ H&M ဟာ ကေမာၻဒီးယားကေန အ၀တ္အထည္ေတြ၀ယ္ယူေနတဲ့ထဲ ထိပ္တန္းကုမၸဏီတစ္ခုပါ။ ကေမာၻဒီးယားနဲ႔ တျခားႏုိင္ငံေတြက အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းေတြမွာ အေျခမလွခဲ့တဲ့ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ရဲ႕ အဆံုးသတ္ခါနီးမွာပဲ H&M က အခုလိုေၾကညာလိုက္တာျဖစ္တယ္လုိ႔ ဗီြအိုေအသတင္းေထာက္ Robert Carmichael က ဖႏြမ္းပင္ၿမိဳ႕ကေန သတင္းပို႔ထားတာ ပါ။ ဒီသတင္းပတ္ရဲ႕ စီးပြားေရးက႑မွာ တင္ဆက္ထားပါတယ္။
အထည္ခ်ဳပ္လုပ္သားေတြရဲ႕ လက္ရွိ အနိမ့္ဆံုးလုပ္ခလစာ တစ္လ ၇၅ ေဒၚလာကို တိုးျမႇင့္ေတာ့မယ့္အေၾကာင္း လာမယ့္ သီတင္းပတ္ေတြအတြင္း ကေမာၻဒီးယားအစိုးရက ေၾကညာေတာ့မွာပါ။
ဘယ္ေလာက္တိုးမယ္ဆိုတာကေတာ့ မသိရေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း ႏိုင္ငံရဲ႕ အေရးအႀကီးဆံုး လုပ္ငန္းက႑မွာ လုပ္ခလစာတိုးေပးဖို႔နဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္အေျခအေနေတြ ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ဖို႔ တာ၀န္ရွိသူေတြဟာ ဖိအားေပးတာနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။
ကေမာၻဒီးယားႏုိင္ငံရဲ႕ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္သား ေလးသိန္းေက်ာ္မွာ အမ်ားစုဟာ အမ်ဳိးသမီးငယ္ေတြျဖစ္ၾကၿပီး ေက်းလက္ေဒသ ေတြက ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ သူတို႔မိသားစုေတြကို ေထာက္ပံ့ေနၾကသူေတြျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ဟာ ကေမာၻဒီးယားႏုိင္ငံရဲ႕ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းက႑အတြက္ အေတာ္ေလး မတည္မၿငိမ္ရွိခဲ့တဲ့ႏွစ္ပါ။ လုပ္ခလစာ တိုးေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့ ဆႏၵျပပြဲေတြဟာ တခါတခါ ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္အေျခအေနထိ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။
ေအာက္တုိဘာလမွာေတာ့ H&M ကုမၸဏီရဲ႕ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ Karl-Johan Persson ဟာ ကေမာၻဒီးယား၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဟြန္ဆန္နဲ႔ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးခဲ့သလို ႏုိင္ငံတြင္း အလုပ္သမားသမဂၢေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလိုေတြ႔ဆံုမႈေတြအၿပီး သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ အလုပ္သမားေတြအတြက္ လူေနမႈစရိတ္ကာမိေစမယ့္ လုပ္ခလစာရေစဖို႔ အာမခံၿပီး အဲဒါကို တစ္ႏွစ္တစ္ခါ ျပန္ၿပီးသုံးသပ္သြားမယ့္ ငါးႏွစ္ စီမံကိန္းတစ္ရပ္ကို H&M က ေၾကညာလိုက္ပါတယ္။
အဲဒီအစီအစဥ္ကို ေနာက္ႏွစ္က်ရင္ ကေမာၻဒီးယားကစက္႐ံုတစ္ခုနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က စက္႐ံုႏွစ္ခုတို႔မွာ စမ္းသပ္မွာပါ။
Anna Gedda ဟာ H&M ရဲ႕ လူမႈဖူလံုေရးဆိုင္ရာ မန္ေနဂ်ာပါ။
“က်မတို႔ဟာ ဒီလုပ္ငန္းမွာ အႀကီးဆံုး အမွတ္တံဆိပ္ေတြထဲကတစ္ခုျဖစ္တာမို႔ ဒီေလာက္အရြယ္အစားနဲ႔အတူ တာ၀န္ယူမႈကလည္း တြဲၿပီးပါလာတာ အေသအခ်ာပါပဲ။ ဒီကိစၥမွာ က်မတို႔အေနနဲ႔ တကယ့္ကို ဦးေဆာင္မႈယူသင့္တယ္လို႔ ျမင္ပါ တယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း က်မတို႔ကို ကုန္ပစၥည္းေထာက္ပံ့ေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာ လူေနမႈစရိတ္ကာမိေစမယ့္ လုပ္ခလစာ ရႏုိင္ေရးဆီ ဦးတည္တဲ့ ဒီ ျပည့္စံုတဲ့စီမံကိန္းကို ခ်မွတ္ထားတာပါ။”
အဲဒီအစီအစဥ္အရ သူတို႔ရဲ႕ လက္ခြဲစက္႐ံုေတြက အလုပ္သမားေတြအေနနဲ႔ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြကို ကာမိေစမယ့္၊ လူေနမႈ စရိတ္ လံုေလာက္တဲ့လုပ္ခလစာကို H&M က ေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဆက္ဆံေရးတိုးတက္ေစဖို႔၊ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ အားေကာင္းေစဖို႔နဲ႔ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးကို ျမႇင့္တင္ေရး အစိုးရနဲ႔လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ဖို႔ ကုမၸဏီအေနနဲ႔ လိုအပ္တဲ့အဆင့္ ေတြကို လုပ္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။
ကေမာၻဒီးယားႏုိင္ငံက လုပ္ငန္းခြင္အေျခအေနေတြဟာ မေကာင္းလွေပမဲ့လည္း အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းလုပ္တဲ့ တျခား တိုင္းျပည္ တခ်ဳိ႕မွာ ပိုဆိုးဖြယ္ရွိပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံမွာ ဧၿပီလတုန္းက Rana Plaza အေဆာက္အဦးၿပိဳက်ၿပီး အလုပ္သမား ၁၁၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရတဲ့ျဖစ္ရပ္က အဲဒီအခ်က္ကို ထင္ရွားေစခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီျဖစ္ရပ္ကို တစ္ကမာၻလံုးက သတိျပဳမိခဲ့ၾကၿပီး အေျပာင္း အလဲေတြလုပ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတာ တခ်ဳိ႕ကုမၸဏီေတြကို စည္း႐ံုးခဲ့ၾကပါတယ္။
လုပ္ခလစာကို သိပ္ျမန္ျမန္ႀကီး တိုးလိုက္မယ္ဆိုရင္ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈႀကီးမားတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္ကုန္သြယ္ေရးမွာ ၀ယ္လက္ေတြက ကေမာၻ ဒီးယားကေန မ၀ယ္ေတာ့မွာကို အစိုးရကစိုးရိမ္တယ္ဆိုတာ အားလံုးသိၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ကေမာၻဒီးယားရဲ႕ အထည္ခ်ဳပ္ က႑မွာ အဓိကအေရးပါတဲ့ ကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္တဲ့ H&M ရဲ႕အစီအစဥ္က အဲဒီလိုစိုးရိမ္ခ်က္ေတြကို ေလ်ာ့သြားေစမွာပါ။
အေမရိကန္ အလုပ္သမားလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ေနတဲ့ အက်ဳိးအျမတ္မဲ့ Solidarity Center ရဲ႕ ကေမာၻဒီးယားႏုိင္ငံ ဌာန ကိုယ္စားလွယ္ Dave Welsh က H&M ရဲ႕ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ႀကိဳဆိုပါတယ္။
“အဲဒီစိုးရိမ္ခ်က္ကို က်ေနာ္နားလည္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုေတာ့ H&M က သူတို႔ဟာ ထြက္မသြားတဲ့အျပင္ အနည္း ဆံုးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕စက္႐ံုေတြမွာ လူေနမႈစရိတ္ကာမိေစမယ့္ လုပ္ခလစာေပးမယ္ဆိုတာကို တစ္ဘက္သတ္ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါၿပီ။ ေနာက္ထပ္ ကုမၸဏီေလးငါးခုေလာက္ ထပ္ပါလာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကေမာၻဒီးယားအစိုးရအေနနဲ႔ ဘယ္လိုအေၾကာင္းျပခ်က္မ်ဳိးမွ ေပးေနစရာအေၾကာင္း မရွိေတာ့ပါဘူး။”
၂၀၁၈ ခုႏွစ္ေရာက္တဲ့အခါ သူတို႔ အထည္မွာေနတဲ့ စက္႐ံု ၇၅၀ လံုးမွာ ဒီ လုပ္ခလစာ စံသတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ ကိုက္ညီေအာင္ေပးဖို႔ H&M က ခန္႔မွန္းထားတာေၾကာင့္ တစ္ကမာၻလံုးက အထည္ခ်ဳပ္လုပ္သား ၈၅၀,၀၀၀ ေလာက္ အက်ဳိးေက်းဇူးခံစားၾကရဖို႔ ရွိပါ တယ္။
ေနာက္အေျခအေနတစ္ခုကေတာ့ H&M ရဲ႕ေျခရာကို ေနာက္ထပ္ ကုမၸဏီဘယ္ႏွခုက လိုက္လုပ္မလည္းဆိုတာပါပဲ။ အခုခ်ိန္ထိ ေတာ့ ဘယ္သူမွ ပါမလာေသးပါဘူး။ တျခားတံဆိပ္ေတြနဲ႔ အတူတူခ်ဳပ္ေနတဲ့ စက္႐ံုေတြမွာ သူတို႔ရဲ႕အစီအစဥ္အတိုင္း အလုပ္ျဖစ္ ဖို႔ဆိုရင္ အားလံုးပါလာဖို႔လိုတယ္လို႔ H&M က ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းပဲ ၀န္ခံထားပါတယ္။ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ၊ စက္႐ံုေတြနဲ႔ အစိုးရ ေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈကို လိုအပ္သလိုပါပဲ။
တျခားကုမၸဏီေတြ ပါမလာဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒီအစီအစဥ္ အလုပ္ျဖစ္ဖို႔ ခက္လိမ့္မယ္လို႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ အလုပ္သမားေရးရာအဖြဲ႔ ျဖစ္တဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ ILO က နည္းပညာပိုင္း အထူးကၽြမ္းက်င္သူ Jason Judd က သံုးသပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီအစီအစဥ္ကို စဥ္းစားဖို႔ ေနာက္ဆံုးမွာ သူတို႔ကို တြန္းအားေပးခံလာရလိမ့္မယ္လုိ႔ Judd က ယံုထားပါတယ္။
“H&M ရဲ႕အစီအစဥ္သာ ေျပာထားတဲ့အတုိင္း အလုပ္ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ သူတို႔နဲ႔ စက္႐ံုအတူတူမွာ ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ တျခား အမွတ္တံဆိပ္ေတြဟာလည္း ဖိအားေပးခံလာရမွာက အေသအခ်ာပါပဲ။ ဒါ့အျပင္ အဆံုးမွာ လုပ္ခလစာသတ္မွတ္တာကို အစိုးရက ႀကီးၾကပ္တာေၾကာင့္ သူတို႔လည္း ဖိအားနဲ႔ၾကံဳလာမွာပါပဲ။ အခုကိုပဲ အစိုးရဟာ ဖိအားတစ္ခုနဲ႔ ၾကံဳေနရပါၿပီ။”
ဒီအေတာအတြင္းမွာပဲ ေနာက္ႏွစ္က်ရင္ သူတို႔ လုပ္ခလစာ ဘယ္ေလာက္ရမယ္ဆိုတာကို သိရဖို႔ ကေမာၻဒီးယား အထည္ခ်ဳပ္ လုပ္သားေတြ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကပါၿပီ။ အနိမ့္ဆံုးလုပ္ခလစာကို ႏွစ္ဆတိုးၿပီး တစ္လ ေဒၚလာ ၁၅၀ ထိ မေပးဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္ထပ္ တုန္႔ျပန္လုပ္ေဆာင္သြားမယ္ဆိုၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢတခ်ဳိ႕က ၿခိမ္းေျခာက္ ေျပာဆိုထားၾကပါတယ္။
အထည္ခ်ဳပ္လုပ္သားေတြရဲ႕ လက္ရွိ အနိမ့္ဆံုးလုပ္ခလစာ တစ္လ ၇၅ ေဒၚလာကို တိုးျမႇင့္ေတာ့မယ့္အေၾကာင္း လာမယ့္ သီတင္းပတ္ေတြအတြင္း ကေမာၻဒီးယားအစိုးရက ေၾကညာေတာ့မွာပါ။
ဘယ္ေလာက္တိုးမယ္ဆိုတာကေတာ့ မသိရေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း ႏိုင္ငံရဲ႕ အေရးအႀကီးဆံုး လုပ္ငန္းက႑မွာ လုပ္ခလစာတိုးေပးဖို႔နဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္အေျခအေနေတြ ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ဖို႔ တာ၀န္ရွိသူေတြဟာ ဖိအားေပးတာနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။
ကေမာၻဒီးယားႏုိင္ငံရဲ႕ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္သား ေလးသိန္းေက်ာ္မွာ အမ်ားစုဟာ အမ်ဳိးသမီးငယ္ေတြျဖစ္ၾကၿပီး ေက်းလက္ေဒသ ေတြက ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ သူတို႔မိသားစုေတြကို ေထာက္ပံ့ေနၾကသူေတြျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ဟာ ကေမာၻဒီးယားႏုိင္ငံရဲ႕ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းက႑အတြက္ အေတာ္ေလး မတည္မၿငိမ္ရွိခဲ့တဲ့ႏွစ္ပါ။ လုပ္ခလစာ တိုးေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့ ဆႏၵျပပြဲေတြဟာ တခါတခါ ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္အေျခအေနထိ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။
ေအာက္တုိဘာလမွာေတာ့ H&M ကုမၸဏီရဲ႕ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ Karl-Johan Persson ဟာ ကေမာၻဒီးယား၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဟြန္ဆန္နဲ႔ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးခဲ့သလို ႏုိင္ငံတြင္း အလုပ္သမားသမဂၢေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလိုေတြ႔ဆံုမႈေတြအၿပီး သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ အလုပ္သမားေတြအတြက္ လူေနမႈစရိတ္ကာမိေစမယ့္ လုပ္ခလစာရေစဖို႔ အာမခံၿပီး အဲဒါကို တစ္ႏွစ္တစ္ခါ ျပန္ၿပီးသုံးသပ္သြားမယ့္ ငါးႏွစ္ စီမံကိန္းတစ္ရပ္ကို H&M က ေၾကညာလိုက္ပါတယ္။
အဲဒီအစီအစဥ္ကို ေနာက္ႏွစ္က်ရင္ ကေမာၻဒီးယားကစက္႐ံုတစ္ခုနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က စက္႐ံုႏွစ္ခုတို႔မွာ စမ္းသပ္မွာပါ။
Anna Gedda ဟာ H&M ရဲ႕ လူမႈဖူလံုေရးဆိုင္ရာ မန္ေနဂ်ာပါ။
“က်မတို႔ဟာ ဒီလုပ္ငန္းမွာ အႀကီးဆံုး အမွတ္တံဆိပ္ေတြထဲကတစ္ခုျဖစ္တာမို႔ ဒီေလာက္အရြယ္အစားနဲ႔အတူ တာ၀န္ယူမႈကလည္း တြဲၿပီးပါလာတာ အေသအခ်ာပါပဲ။ ဒီကိစၥမွာ က်မတို႔အေနနဲ႔ တကယ့္ကို ဦးေဆာင္မႈယူသင့္တယ္လို႔ ျမင္ပါ တယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း က်မတို႔ကို ကုန္ပစၥည္းေထာက္ပံ့ေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာ လူေနမႈစရိတ္ကာမိေစမယ့္ လုပ္ခလစာ ရႏုိင္ေရးဆီ ဦးတည္တဲ့ ဒီ ျပည့္စံုတဲ့စီမံကိန္းကို ခ်မွတ္ထားတာပါ။”
အဲဒီအစီအစဥ္အရ သူတို႔ရဲ႕ လက္ခြဲစက္႐ံုေတြက အလုပ္သမားေတြအေနနဲ႔ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြကို ကာမိေစမယ့္၊ လူေနမႈ စရိတ္ လံုေလာက္တဲ့လုပ္ခလစာကို H&M က ေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဆက္ဆံေရးတိုးတက္ေစဖို႔၊ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ အားေကာင္းေစဖို႔နဲ႔ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးကို ျမႇင့္တင္ေရး အစိုးရနဲ႔လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ဖို႔ ကုမၸဏီအေနနဲ႔ လိုအပ္တဲ့အဆင့္ ေတြကို လုပ္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။
ကေမာၻဒီးယားႏုိင္ငံက လုပ္ငန္းခြင္အေျခအေနေတြဟာ မေကာင္းလွေပမဲ့လည္း အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းလုပ္တဲ့ တျခား တိုင္းျပည္ တခ်ဳိ႕မွာ ပိုဆိုးဖြယ္ရွိပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံမွာ ဧၿပီလတုန္းက Rana Plaza အေဆာက္အဦးၿပိဳက်ၿပီး အလုပ္သမား ၁၁၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရတဲ့ျဖစ္ရပ္က အဲဒီအခ်က္ကို ထင္ရွားေစခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီျဖစ္ရပ္ကို တစ္ကမာၻလံုးက သတိျပဳမိခဲ့ၾကၿပီး အေျပာင္း အလဲေတြလုပ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတာ တခ်ဳိ႕ကုမၸဏီေတြကို စည္း႐ံုးခဲ့ၾကပါတယ္။
လုပ္ခလစာကို သိပ္ျမန္ျမန္ႀကီး တိုးလိုက္မယ္ဆိုရင္ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈႀကီးမားတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္ကုန္သြယ္ေရးမွာ ၀ယ္လက္ေတြက ကေမာၻ ဒီးယားကေန မ၀ယ္ေတာ့မွာကို အစိုးရကစိုးရိမ္တယ္ဆိုတာ အားလံုးသိၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ကေမာၻဒီးယားရဲ႕ အထည္ခ်ဳပ္ က႑မွာ အဓိကအေရးပါတဲ့ ကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္တဲ့ H&M ရဲ႕အစီအစဥ္က အဲဒီလိုစိုးရိမ္ခ်က္ေတြကို ေလ်ာ့သြားေစမွာပါ။
အေမရိကန္ အလုပ္သမားလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ေနတဲ့ အက်ဳိးအျမတ္မဲ့ Solidarity Center ရဲ႕ ကေမာၻဒီးယားႏုိင္ငံ ဌာန ကိုယ္စားလွယ္ Dave Welsh က H&M ရဲ႕ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ႀကိဳဆိုပါတယ္။
“အဲဒီစိုးရိမ္ခ်က္ကို က်ေနာ္နားလည္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုေတာ့ H&M က သူတို႔ဟာ ထြက္မသြားတဲ့အျပင္ အနည္း ဆံုးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕စက္႐ံုေတြမွာ လူေနမႈစရိတ္ကာမိေစမယ့္ လုပ္ခလစာေပးမယ္ဆိုတာကို တစ္ဘက္သတ္ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါၿပီ။ ေနာက္ထပ္ ကုမၸဏီေလးငါးခုေလာက္ ထပ္ပါလာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကေမာၻဒီးယားအစိုးရအေနနဲ႔ ဘယ္လိုအေၾကာင္းျပခ်က္မ်ဳိးမွ ေပးေနစရာအေၾကာင္း မရွိေတာ့ပါဘူး။”
၂၀၁၈ ခုႏွစ္ေရာက္တဲ့အခါ သူတို႔ အထည္မွာေနတဲ့ စက္႐ံု ၇၅၀ လံုးမွာ ဒီ လုပ္ခလစာ စံသတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ ကိုက္ညီေအာင္ေပးဖို႔ H&M က ခန္႔မွန္းထားတာေၾကာင့္ တစ္ကမာၻလံုးက အထည္ခ်ဳပ္လုပ္သား ၈၅၀,၀၀၀ ေလာက္ အက်ဳိးေက်းဇူးခံစားၾကရဖို႔ ရွိပါ တယ္။
ေနာက္အေျခအေနတစ္ခုကေတာ့ H&M ရဲ႕ေျခရာကို ေနာက္ထပ္ ကုမၸဏီဘယ္ႏွခုက လိုက္လုပ္မလည္းဆိုတာပါပဲ။ အခုခ်ိန္ထိ ေတာ့ ဘယ္သူမွ ပါမလာေသးပါဘူး။ တျခားတံဆိပ္ေတြနဲ႔ အတူတူခ်ဳပ္ေနတဲ့ စက္႐ံုေတြမွာ သူတို႔ရဲ႕အစီအစဥ္အတိုင္း အလုပ္ျဖစ္ ဖို႔ဆိုရင္ အားလံုးပါလာဖို႔လိုတယ္လို႔ H&M က ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းပဲ ၀န္ခံထားပါတယ္။ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ၊ စက္႐ံုေတြနဲ႔ အစိုးရ ေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈကို လိုအပ္သလိုပါပဲ။
တျခားကုမၸဏီေတြ ပါမလာဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒီအစီအစဥ္ အလုပ္ျဖစ္ဖို႔ ခက္လိမ့္မယ္လို႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ အလုပ္သမားေရးရာအဖြဲ႔ ျဖစ္တဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ ILO က နည္းပညာပိုင္း အထူးကၽြမ္းက်င္သူ Jason Judd က သံုးသပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီအစီအစဥ္ကို စဥ္းစားဖို႔ ေနာက္ဆံုးမွာ သူတို႔ကို တြန္းအားေပးခံလာရလိမ့္မယ္လုိ႔ Judd က ယံုထားပါတယ္။
“H&M ရဲ႕အစီအစဥ္သာ ေျပာထားတဲ့အတုိင္း အလုပ္ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ သူတို႔နဲ႔ စက္႐ံုအတူတူမွာ ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ တျခား အမွတ္တံဆိပ္ေတြဟာလည္း ဖိအားေပးခံလာရမွာက အေသအခ်ာပါပဲ။ ဒါ့အျပင္ အဆံုးမွာ လုပ္ခလစာသတ္မွတ္တာကို အစိုးရက ႀကီးၾကပ္တာေၾကာင့္ သူတို႔လည္း ဖိအားနဲ႔ၾကံဳလာမွာပါပဲ။ အခုကိုပဲ အစိုးရဟာ ဖိအားတစ္ခုနဲ႔ ၾကံဳေနရပါၿပီ။”
ဒီအေတာအတြင္းမွာပဲ ေနာက္ႏွစ္က်ရင္ သူတို႔ လုပ္ခလစာ ဘယ္ေလာက္ရမယ္ဆိုတာကို သိရဖို႔ ကေမာၻဒီးယား အထည္ခ်ဳပ္ လုပ္သားေတြ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကပါၿပီ။ အနိမ့္ဆံုးလုပ္ခလစာကို ႏွစ္ဆတိုးၿပီး တစ္လ ေဒၚလာ ၁၅၀ ထိ မေပးဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္ထပ္ တုန္႔ျပန္လုပ္ေဆာင္သြားမယ္ဆိုၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢတခ်ဳိ႕က ၿခိမ္းေျခာက္ ေျပာဆိုထားၾကပါတယ္။
