ထုိင္းႏုိင္ငံ စစ္အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ စီးပြားေရးဂယက္

ထိုင္းႏုိင္ငံမွာ အားနည္းတဲ့ အိမ္ေစာင့္အစိုးရလက္ထက္ ေျခာက္လၾကာ မေရရာ မေသခ်ာမႈေတြ ၾကံဳခဲ့ရအၿပီး စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းလုိက္ၿပီး တဲ့ေနာက္ ထိုင္းစီးပြားေရး ေရွ႕အလားအလာအေပၚ စီးပြားေရး ေလ့လာသံုးသပ္သူေတြ သတိထားၿပီး အေကာင္းျမင္ သေဘာ ေျပာၾကပါတယ္။ ေရတို ျပန္ၿပီး နာလန္ထူလာမယ္ လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကေပမယ့္လည္း ျပည္ပ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ ဟာ ႏုိင္ငံေရးအလားအလာကို ခန္႔မွန္း သံုးသပ္ေနၾကတာနဲ႔အမွ် ခရီးသြားလုပ္ငန္းနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြမွာ မေရမရာျဖစ္မႈက လႊမ္းမိုးေန ပါတယ္။ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ေတာ္ကေန ဗီြအုိေအသတင္းေထာက္ Ron Corben ေပးပို႔ထားတဲ့ သတင္း ေဆာင္းပါးကို ဒီသီတင္းပတ္ စီးပြားေရး က႑မွာ တင္ျပထားပါတယ္။

လေပါင္းမ်ားစြာၾကာေအာင္ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေန ေရွ႕မတိုးေနာက္မဆုတ္ ျဖစ္ေနခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ထိုင္းစစ္တပ္က အိမ္ေစာင့္ အစိုးရကို အာဏာ သိမ္းျဖဳတ္ခ်ခဲ့အၿပီး ေနာက္တရက္ ေသာၾကာေန႔မွာ ထိုင္းႏုိင္ငံရဲ႕ ဘ႑ာေငြေၾကး အစုရွယ္ယာေစ်းကြက္ေတြ သတိနဲ႔ တုန္႔ျပန္ခဲ့ၾကပါ တယ္။

ႏုိင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈသာ ျပန္ျဖစ္လာမယ္ဆိုရင္ ေရရွည္ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္မႈကို ျပန္အသက္သြင္းႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ၿပီး စီးပြား ေရးပညာရွင္ေတြက သတိႀကီးစြာနဲ႔ ရင္ခုန္ေနၾကဆဲရွိပါတယ္။

ေသာၾကာေန႔က ေစ်းကြက္အေျခအေနဟာ လေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာေအာင္ ႏုိင္ငံေရးပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေနခဲ့တဲ့အေပၚ တုန္႔ျပန္ ခ်က္ ျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ေတာ္အေျခစိုက္ SC Securities ကုမၸဏီက အေရာင္းဌာန အမႈေဆာင္ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး Vikas Kawatra က ေျပာပါတယ္။

“ေစ်းကြက္ဖြင့္ခ်ိန္မွာ နည္းနည္းေလး နိမ့္ေပမယ့္ ၁.၁% ေလာက္ပဲ နိမ့္တာပါ။ ဒါကိုၾကည့္ၿပီးေတာ့ အာဏာ သိမ္းတဲ့ အေပၚ ႏုိင္ငံျခားသားေတြက ႀကိဳက္တယ္ မႀကိဳက္ဘူး ဆိုတာ ျပေနတယ္လို႔ တကယ္တမ္း ေျပာလို႔မရပါဘူး။ ၁% ဆိုတာက တုန္႔ျပန္ခ်က္လို႔ေတာင္ မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ ကုန္သြယ္မႈပမာဏ က ေကာင္းပါတယ္။ ေဒသခံေတြက အေျခအေနတစံုလံုးအေပၚ သိပ္ကို စိတ္ပ်က္ေနၾကတာမို႔ အာဏာသိမ္းတာကို ႀကိဳဆိုပါ တယ္။ ေဒသခံေတြဆိုတာ ဘန္ေကာက္လူထုကို ဆိုလိုတယ္ဆိုတာ မေမ့ပါနဲ႔။ ဘန္ေကာက္လူထုအမ်ားစုက အေျခအေနေတြအေပၚ မတူ ကြဲျပားတဲ့အျမင္ ရွိၾကပါတယ္။”

လေပါင္းမ်ားစြာၾကာတဲ့ ဆႏၵျပပြဲေတြ၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလကက်င္းပခဲ့တဲ့ မေအာင္မျမင္ ေရြးေကာက္ပြဲ၊ လူ ၃၀ နီးပါးေသဆံုးၿပီး ရာေပါင္းမ်ားစြာ ဒဏ္ရာရခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ထိုင္းႏုိင္ငံ ရဲ႕စီးပြားေရးဟာ ဆုတ္ယုတ္က်ဆင္းမႈနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတာပါ။

ပဋိပကၡေၾကာင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြနဲ႔ စားသံုးသူေတြရဲ႕ ယံုၾကည္မႈ အၫႊန္းကိန္း က်သြားတာနဲ႔အမွ် ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေနာက္ဆံုးသံုးလပတ္ နဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္မယ္ဆိုရင္ ဒီႏွစ္ ပထမေလးလပတ္မွာ ထိုင္းစီးပြားေရးဟာ ၂% ေက်ာ္ က်သြားခဲ့တယ္လုိ႔ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ တႏုိင္ငံလံုးအဆင့္ ပညာရွင္အဖြဲ႔တဖြဲ႔က ေျပာထားပါတယ္။

ထိုင္းႏုိင္ငံအတြက္ စိန္ေခၚမႈက ေရရွည္ စီးပြားေရးတည္ၿငိမ္မႈဆီ ဦးတည္ သြားဖို႔ျဖစ္တယ္လုိ႔ ထိုင္း ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး တကၠသိုလ္ ရဲ႕ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး Thanavath Phonuchai က ေျပာပါတယ္။

“အခုလက္ရွိ ထိုင္းႏုိင္ငံမွာ အႀကီးမားဆံုးေမးခြန္းက ထုိင္းစီးပြားေရးဟာ တာရွည္ခံႏုိင္မယ့္ လမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ဘယ္လိုမ်ဳိး ႀကီးထားႏုိင္မလည္း ဆိုတာပါ။ ဒါ သိပ္ကုိအေရးႀကီးတဲ့ ေမးခြန္းပါ။ ဒီ အာဏာသိမ္းမႈ က ေရရွည္မွာ ထုိင္းႏုိင္ငံေရး အေျခအေနကို ပိုၿပီးတည္ၿငိမ္တဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး ေရာက္ေစသင့္ပါတယ္။ ထိုင္းႏုိင္ငံေရး မွာ ေကာင္းမြန္တဲ့အေျဖတခု ရဖို႔ရာက ထိုင္းလူထုနဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အတြက္ အေတာ္ေလး ခက္ခဲပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တည္ၿငိမ္ တဲ့ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနသာ ရွိမယ္ဆိုရင္ ေရရွည္မွာ ထုိင္းစီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို အေထာက္အကူျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။”

ထိုင္းႏုိင္ငံမွာ ပံုမွန္လည္ပတ္လုပ္ေဆာင္တဲ့ အစိုးရတရပ္မရွိတာ ဒီဇင္ဘာလကတည္းကပါ။ ေရြးေကာက္ခံ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ဖြဲ႔ထားတဲ့ လႊတ္ေတာ္တရပ္မရွိတာေၾကာင့္ အေရးႀကီးတဲ့ ဘ႑ာေငြေၾကးနဲ႔ အသံုးစရိတ္အစီအစဥ္ေတြ ေရွ႕ မဆက္ႏုိင္ပါဘူး။ စီးပြားေရးအတြက္ အဓိကေမာင္းႏွင္အားတခုျဖစ္တဲ့ အစိုးရသံုးစြဲမႈဟာ ၂၀% က်သြားခဲ့ၿပီး ပုဂၢလိကသံုးစြဲမႈက လညး္ အားနည္းသြားခဲ့ပါတယ္။

ျပည္ပရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြဟာ မၾကာေသးခင္ႏွစ္ေတြ အတြင္း ႏုိင္ငံေရးအရ ပိုၿပီးတည္ၿငိမ္လာခဲ့ဲတဲ့ ဖိလစ္ပိုင္နဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံ ေတြအပါအ၀င္ ေဒသတြင္း အလားအလာရွိတဲ့ တျခားေနရာေတြကို ၾကည့္လာၾကၿပီလို႔ ေလ့လာသံုးသပ္သူေတြ က ေျပာပါတယ္။

ထိုင္းႏုိင္ငံဆီလာဖို႔နဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖုိ႔ ၾကည့္ေနၾကတဲ့ ျပည္ပ စီးပြားေရး သမားေတြဟာ မေရမရာအေျခအေနေတြေၾကာင့္ အစီအစဥ္ ေတြကို ျပန္ၿပီး ဆန္းစစ္လာဖြယ္ရွိတယ္လို႔ ထိုင္းႏုိင္ငံ အေျခစိုက္ ၾသစေၾတးလ် ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ အႀကီးတန္း မဟာမင္းႀကီး Greg Wallis က ေျပာပါတယ္။

“လူေတြမွာရွိေနႏုိင္တဲ့ ကာလတုိ စိုးရိမ္ခ်က္ေတြကေတာ့ အခမ္းအနားေတြ၊ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ အတြက္ ဒီကိုလာၾကမွာလားဆိုတာပါ၊ ဒီကိစၥေတြအေပၚ သူတို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ ကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ ထိုင္းႏုိင္ငံအတြက္ သူတို႔ရဲ႕ ေရရွည္စီမံကိန္းေတြကို ျပန္ဆန္းစစ္ၿပီး ဘာျဖစ္ေနတယ္ဆိုတဲ့အေပၚ အေျခခံၿပီးေတာ့ အျပဳ သေဘာ ဒါမွမဟုတ္ အႏုလကၡဏာေဆာင္တဲ့ သံုးသပ္ခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ပါလိမ့္မယ္။”

ထိုင္းႏုိင္ငံရဲ႕ ခရီးသြားနဲ႔ ကမာၻလွည့္ခရီးသည္ လုပ္ငန္းဟာလည္း ဖိအားေပးခံေနရပါၿပီ။ ၿပီးခဲ့တဲ့သီတင္းပတ္ အေစာပိုင္းမွာ စစ္ဘက္က စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒကို ထုတ္ျပန္ခဲ့တာဟာ ခရီးသြားနဲ႔ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဆိုင္ရာ အာမခံမူ၀ါဒေတြနဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္ေတြအေပၚ သက္ေရာက္ေျခရွိႏုိင္ပါတယ္။

မၾကာေသးခင္လေတြအတြင္း ႏုိင္ငံေရးပဋိပကၡေတြ ျပင္းထန္ေနခ်ိန္မွာ ႏုိင္ငံ ၄၀ ေလာက္က ထိုင္းႏုိင္ငံဆီ ခရီးသြား သတိေပး ခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ေဟာင္ေကာင္ စက္မႈလုပ္ငန္းေကာင္စီက ေသာၾကာေန႔မွာ အနီေရာင္အဆင့္ ခရီးသြား သတိေပးခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့တာေၾကာင့္ ထိုင္းႏုိင္ငံဆီ အုပ္စုလိုက္ လာေရာက္မယ့္ ခရီးစဥ္ေတြအားလံုးကုိ ပယ္ဖ်က္ခဲ့ပါတယ္။ စကၤာပူ ႏုိင္ငံျခား ေရးဌာနကလည္း ထိုင္းႏုိင္ငံဆီခရီးသြားမယ့္ သူတို႔ႏုိင္ငံသားေတြကို အေလးအနက္ျပန္စဥ္းစားဖို႔ အၾကံေပးခဲ့ပါတယ္။

ခရီးသြားအစီအစဥ္ေတြ ပံုမွန္အတိုင္း လည္ပတ္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္ အလားအလာကေတာ့ မေရမရာျဖစ္ေနတုန္းပဲလို႔ Asian Trails ခရီးသြားလုပ္ငန္းအုပ္စုရဲ႕ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ Laurent Kuenzle က ေျပာပါတယ္။

“ထိုင္းႏုိင္ငံ ေလဆိပ္အားလံုးကေန က်ေနာ္တို႔ခရီးသည္ေတြရဲ႕ အ၀င္အထြက္ေတြအားလံုးကုိ ဘာ ျပႆနာမွမရွိဘဲ က်ေနာ္တို႔လုပ္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ခရီးစဥ္ပယ္ဖ်က္တာေတြကေန ဘယ္လိုသက္ေရာက္မႈ ရွိလာမလည္းဆိုတာက ေတာ့ လက္ရွိမွာ က်ေနာ္တို႔ မသိပါဘူး။ ဘာျဖစ္မယ္ဆုိတာကို ခန္႔မွန္း သံုးသပ္ဖို႔က သိပ္ကို ခက္ခဲပါတယ္။”

တစံုလံုးအေနနဲ႔ဆိုရင္ေတာ့ ခရီးသြားအေရအတြက္ဟာ ႏုိင္ငံတ၀န္းမွာ အနည္းငယ္ပဲ က်သြားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အထူးသျဖင့္ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ေဟာ္တယ္ခန္းေတြကို ႀကိဳတင္ၿပီးေတာ့ စရံသတ္ထားေတြကို ပယ္ဖ်က္တာေတြ အမ်ားအျပားရွိခဲ့ၿပီလို႔ ထိုင္း ေဟာ္တယ္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္းက ေျပာထားပါၿပီ။