ရုရှားတပ်တွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် သေကြေထိခိုက် ဒုက္ခရောက်နေကြရတဲ့ ယူကရိန်းပြည်တွေအပေါ် စာနာစိတ်ရှိသူအတော်များများဟာ ရုရှားသမ္မတ Vladimir Putin ကို ICC က ဖမ်းဝရမ်း ထုတ်လိုက်တာကို နှစ်ထောင်းအားရ ကြိုဆိုကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီဖမ်းဝရမ်း လက်တွေ့ အလုပ်ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အလားအလာ ဘယ်လောက်ရှိပါသလဲ။ အခုတပတ် "အယ်ဒီတာရဲ့ သုံးသပ်ချက်" အစီအစဉ်မှာ ဦးကျော်ဇံသာ ကိုမမြသဇင်အောင်က မေးမြန်းဆွေးနွေးထားပါတယ်။
မေး ။ ။ မင်္ဂလာပါ ဦးကျော်ဇံသာရှင်။ ဒီတပတ်မှာတော့ သတင်းတွေထဲမှာ တော်တော်လေး အရေးကြီးနေတယ်လို့ ယူဆနိုင်တာကတော့ ရုရှားသမ္မတပူတင်ကို ICC ကနေ ဖမ်းဝရမ်းထုတ်လိုက်တဲ့ သတင်းပါ။ ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ ဆွေးနွေးချင်ပါတယ်။ ဒီအခြေအနေက ဘယ်လောက်အထိ အရေးပါတယ်လို့ ထင်ပါသလဲ ဆရာ။
ဖြေ ။ ။ မင်္ဂလာပါ မြသဇင်။ သိပ်အရေးပါပါတယ်။ သမ္မတပူတင်လို ပုဂ္ဂိုလ် - လောလောဆယ်မှာတော့ သူက အဓိကအားဖြင့် ယူကရိန်းကို ကျုးကျော်စစ်ဖြစ်နေတယ်ဆိုပြီးတော့ စွပ်စွဲခံထားရတယ်။ ယူကရိန်းစစ်ပွဲသတင်းက နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းသတင်းဖြစ်လာတာ ဒီစစ်ပွဲစကတည်းက ၁ နှစ်လောက် ရှိလာခဲ့ပါပြီဆိုတော့ ဒီအချိန်မှာ ဒီအထဲက ဇာတ်ကောင်တကောင်ကို ဖမ်းဖို့ဝရမ်ထုတ်တယ်ဆိုတာ သိပ်အရေးကြီးတဲ့ သတင်း ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ သမ္မတပူတင်က အရင် ICC က ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ခံခဲ့ရဖူးတဲ့ လူတွေနဲ့စာရင် သူက ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာပါဝင်နေတဲ့ နိုင်ငံတနိုင်ငံရဲ့ အကြီးအကဲတဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ သတင်းအနေနဲ့ အင်မတန် အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့ဖြစ်လာနိုင်ပါ့မလားဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ လူတွေက မေးခွန်းတွေ အများကြီးထုတ်စရာ ရှိနေပါတယ်။ ဒီသတင်းက လက်တွေ့ဖြစ်လာနိုင်သလား။ မဖြစ်လာနိုင်တာကို ခဏထား၊ Symbolicaly very very important အသွင်သဏ္ဍာန်အားဖြင့် သိပ်အရေးပါတဲ့ သတင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကိစ္စကို လူတွေလည်း တော်တော်များများ စောင့်ကြည့်နေကြအုံးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
မေး ။ ။ ရုရှားနိုင်ငံလို နိုင်ငံတခုရဲ့ သမ္မတတယောက်ကို ဖမ်းဝရမ်း ထုတ်လိုက်တဲ့အပေါ်မှာ နိုင်ငံတကာက တုံ့ပြန်တာတွေကတော့ မတူဘူးပေါ့။ ဆိုးကျိုးသက်ရောက်တာတွေလည်း ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ပြောနေတဲ့လူတွေလည်း ရှိပါတယ်။ အမေရိကန်ကတော့ ဒီအပေါ် ကြိုဆိုပါတယ်။ အခြားနိုင်ငံတွေရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ အမြင်သဘောကကော ဘယ်လို ရှိနိုင်ပါသလဲ ဆရာ။
ဖြေ ။ ။ ပထမဦးဆုံး ကြိုဆိုတဲ့လူနဲ့ ကန့်ကွက်တဲ့လူတွေမှာ အဓိက ကြိုဆိုသူကတော့ သမ္မတဘိုင်ဒန် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကတော့ သိပ်အံ့သြစရာ မဟုတ်ပါဘူး။ သူနဲ့ ရန်ဖြစ်နေတဲ့လူ၊ စစ်ဖြစ်နေတဲ့လူကို ဖမ်းဝရမ်းထုတ်တာကို သူက မှန်တာပေါ့လို့ ပြောမယ်ဆိုတာကတော့ သာမန်လူလည်း နားလည်နိုင်တဲ့ကိစ္စ ဖြစ်ပါတယ်။ War Crimes စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေ အများကြီး ကျူးလွန်နေတယ်ဆိုတာကို သူက တချိန်လုံးပြောနေပါတယ်။ သူ့ဆန္ဒအတိုင်း ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ ကိစ္စလို့တောင် တချို့က ပြောနေကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီကိစ္စကို ကန့်ကွက်တာကတော့ Serbia - ဆားဘီးယားသမ္မတ Aleksandar Vucic ရဲ့ ကန့်ကွက်မှု ဖြစ်ပါတယ်။ သူကိုလည်း ပထမဦးဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်ရေးရာ ကြည့်မယ်ဆိုရင် သူက ပူတင်နဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးရ ရင်းနှီးသူ ဖြစ်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ သူတို့ ဆားဘီးယားနိုင်ငံက အရင်သမ္မတ Slobodan Milosevic လက်ထက်မှာကတည်းက သူက ဝန်ကြီးလုပ်ခဲ့ဖူးသူ ဖြစ်တဲ့အတွက် သူက အဲဒီကိစ္စတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ သူကိုလည်းပဲ မေးခွန်းထုတ်စရာ ရှိတယ်။ သူက ဒီကိစ္စကို ကန့်ကွက်တာ သဘောရိုးရဲ့လားလို့။ ဒါပေမဲ့ သူ့ရဲ့စကားကိုကြည့်ရင် ဒီဖမ်းဝရမ်း ထုတ်လိုက်ခြင်းသည် ယူကရိန်းစစ်ပွဲ စေ့စပ်ငြိမ်းချမ်းရေးကို အများကြီးခက်ခဲသွားမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါကိုတော့ လက်ခံသင့်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ထားတဲ့လူကို ဘယ်လိုလုပ်ပြီး စေ့စပ်လို့ ဖြစ်မလဲ။ တရားဥပဒေအရ ဖမ်းထားပါတယ်။ တရားဥပဒေအရ အရေးယူထားလို့ ကျနော်တို့ အဲဒီအမျိုးသမီးနဲ့ မဆွေးနွေးနိုင်ဘူးဆိုတာကို နမူနာကြည့် မြန်မာနိုင်ငံမှာတောင် ဒီဟာမျိုးတွေ ကြားနေရတယ် မဟုတ်လား။ ဘာပဲပြောပြော ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ထားတယ်၊ အရေးယူထားတယ်ဆိုတဲ့ လူတယောက်နဲ့ စေ့စပ်ဖို့ကတော့ ခက်ခဲသွားမယ်ဆိုပြီးတော့ ဆားဘီးယားသမ္မတက ထောက်ပြပြောဆိုနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကလည်း အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ကိစ္စ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်ကလည်း ပြောပါတယ်။ တရုတ်ကတော့ ICC အနေနဲ့ မျှမျှတတ စဉ်းစားပါ။ တဘက်သတ် မဖြစ်ပါစေနဲ့ဆိုတဲ့ စဉ်းစားခဲ့တဲ့ကိစ္စတွေ ရှိပါတယ်။ နိုင်ငံတကာကတော့ တနိုင်ငံချင်းက ဘယ်လိုသဘောထားရှိကြတယ်ဆိုတာကိုတော့ မကြားရပါဘူး။ ကြိုဆိုတဲ့နိုင်ငံလည်း ရှိမယ်။ ကန့်ကွက်တဲ့ နိုင်ငံလည်း ရှိကြမယ်။ သို့သော်လဲပဲ ဒီတရားရုံးက စစ်ဆေးလာခြင်းက တကယ်မျှမျှတတ ဖြစ်လာနိုင်ပါ့မလား။ ငြိမ်းချမ်းရေး ရနိုင်ပါ့မလားဆိုတာကို တကယ်တမ်း မေးခွန်းထုတ်စရာတွေတော့ ရှိပါတယ်။
မေး ။ ။ ဒီလို ဖမ်းဝရမ်းထုတ်လိုက်တဲ့အပေါ်မှာ ယူကရိန်းစစ်ပွဲအပေါ် တစုံတရာ အပြုသဘောအနေနဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိလာနိုင်ပါသလား ဆရာ။
ဖြေ ။ ။ ယူကရိန်းစစ်ပွဲအပေါ် အပြုသဘောအနေနဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုဆိုတာ ဘယ်လိုအဓိပ္ပါယ် ဖွင့်ရမလဲ။ ကျနော်ကတော့ နှစ်ပိုင်း မြင်တယ်။ စစ်ပွဲတခုမှာ အပြုသဘောဆိုတာ စစ်ပွဲပြီဆုံးသွားပြီးနောက် ငြိမ်းချမ်းရေး ရသွားတာက အပြုသဘော။ နောက်တခါ တဘက်ကို တဘက်က လုံးဝအပြတ်နိုင်သွားမယ်သဘော။ ဒါကိုလည်း အပြုသဘောလို့ ပြောကြတယ်။ စစ်ပွဲ ပြီဆုံးသွားလို့။ ဒီနှစ်ခုကိုပဲ စဉ်းစားကြည့်မယ် ဆိုကြပါစို့။ ပူတင်ကို ဖမ်းဆီးဖို့ ဖမ်းဝရမ်း ထုတ်လိုက်တဲ့အတွက်ကြောင့် အမေရိကန်ဘက်က စစ်ရေးအရ သာနိုင်မယ် မဟုတ်ပါဘူး။ သာနိုင်စရာအကြောင်း မရှိဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ ယူကရိန်း လိုချင်နေတာက လက်နက်။ ရုရှားရဲ့ ကျူးကျော်မှုကို တိုက်ဖို့အတွက် လေယာဉ်တွေ လိုချင်တယ်။ အမေရိကန်နဲ့ မဟာမိတ်တွေဘက်က ပေးနိုင်တာက MiG ဂျက်တိုက်လေယာဉ်ကို ပေးတယ်။ ယူကရိန်းက ဒါနဲ့မရဘူး၊ F-21 ကို လိုချင်တယ်။ ဒီဘက်က အဲဒါကိုပေးလို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ အခြေအနေအမျိုးမျိုး ထောက်ပြကြတယ်ဆိုတော့ အဲဒီလို စစ်ရေးအရသာ အနိုင်လိုချင်တယ်။ နောက်ပြီး စစ်နိုင်ပြီးတော့ အရေးနှိမ့်တဲ့လူကို ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲကို ခေါ်ချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ဒီကြေညာချက်က မထိရောက်ဘူး။ ဒါဆိုရင် ငြိမ်းချမ်းရေးဘက်နှုန်းထားကကော အဆင်ပြေနိုင်မလား။ ဆွေးနွေးစေ့စပ်ရေးဆိုရင်လည်း အစောက ဆားဘီးယားသမ္မတ ပြောတာကို ကျနော် သဘောတူပါတယ်။ အဲဒီလို ဖမ်းမယ်လို့ ပြောထားပြီးတော့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးရအောင် ပြောလို့ကတော့ အကျိုးသက်ရောက်မှု တစုံတရာ ရှိနိုင်မယ်လို့ မထင်ပါဘူး။ သို့သော် ယူကရိန်းပြည်သူတွေ ဒုက္ခခံစားနေရတဲ့ ပြည်သူတွေကတော့ နှစ်ထောင်းအားရ ဖြစ်မှာပေါ့ - ကောင်းတယ်။ နိုင်ငံတကာက ငါတို့ဘက်မှာ ပါနေတယ်ဆိုတဲ့ ခံစားချက်ကတော့ ပိုပြီးတော့ ပေါ်လွှင်လာတယ်ဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအချက်ကလွဲ ကျန်တာကတော့ စစ်ပွဲပြီမြောက်ရေးအတွက် အကျိုးရှိနိုင်မယ်လို့ မထင်ပါဘူး။
မေး ။ ။ ဒါဆိုရင် ရုရှားရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးရာတွေအပေါ် ဘယ်လိုသက်ရောက်မှုတွေ ရှိလာနိုင်ပါသလဲ။ နောက် ရုရှားနဲ့ နီးနီးစပ်စပ် ဆက်ဆံနေတဲ့ နိုင်ငံတွေအတွက် ဘယ်လိုအကျိုးသက်ရောက်မှုတွေ ရှိလာနိုင်မလဲ ဆရာ။
ဖြေ ။ ။ ရုရှားရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒလည်း ဘယ်လိုမှ ပြောင်းလဲမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ သူကတော့ တကယ်လုပ်မယ်ဆိုရင် သူ့ဘက်ကို ထောက်ခံမယ့် အင်အားကိုသာ ပိုပြီးတော့ လိုကောင်းလိုချင်ပါလိမ့်မယ် ဒီအခြေအနေ၊ အနေအထားမှာ။ ဒီလို ဖမ်းဝရမ်းထုတ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ငါတို့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို လျှော့ပေါ့စဉ်းစားမယ်ဆိုတာကို သူတို့လုပ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒက သူတို့ရဲ့နိုင်ငံ ဒီစစ်ပွဲမှာ ဘယ်လိုအမြတ်ထွက်မလဲဆိုတာနဲ့ တွက်ထားခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်ဆိုတော့ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒအပေါ်မှာလည်း ရုရှားဘက်က တစုံတရာ ပြောင်းလဲလိမ့်မယ် မဟုတ်ဘူး။ အဲဒီလောက်အထိလည်း ရေးကြီးခွင်ကျယ် တွက်တယ်၊ ယူဆတယ်လို့ ကျနော် မထင်ပါဘူး။
မေး ။ ။ အလားတူ ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ စွပ်စွဲခံထားရတဲ့ တခြားကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေအတွက်ကော ဒီလိုဝရမ်း ထုတ်တာက ဘယ်လို အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိနိုင်မလဲ။ အခြားနိုင်ငံတွေကကော ဆင်ခြင်လာနိုင်ချေ ရှိပါသလား ဆရာ။
ဖြေ ။ ။ သိပ်တော့ မဆိုင်ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ သမ္မတပူတင်က ဘယ်လောက်အထိ အလေးအနက်ထားလဲ။ သူကိုဖမ်းဖို့ အရေးယူမယ်လို့ ပြောနေတဲ့ဟာ ဘယ်လောက်အထိ ထိရောက်မှု ရှိသလဲ။ တကယ်တမ်း ဝင်ဖမ်းသွားနိုင်တယ်။ ဘာညာဆိုရင်တော့ တမျိုးစဉ်းစားကောင်း စဉ်းစားမှာပေါ့။ အခု သူကို ဖမ်းနိုင်ဖို့ကိစ္စကလည်း အလှမ်းဝေးတဲ့ ကိစ္စပါ။ ဘယ်လိုလုပ်ပြီးတော့ ကျန်တဲ့နိုင်ငံတွေက ငါတို့လည်း သတိထားရမယ်။ ဒီလို ဖမ်းဝရမ်းထုတ်တာကို တွေးမယ်လို့တော့ မထင်ပါဘူး။ နောက်ပြီးတော့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်နေတဲ့ နိုင်ငံတွေဆိုတဲ့နေရာမှာ တချို့က လူ့အခွင့်အရေးကို ငါတို့ ချိုးဖောက်လိုက်မယ်ဆိုပြီးတော့ ချမှတ်လုပ်ကြတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ရဲ့ လောဘ၊ အာဏာတတ်မက်မှု၊ သူတို့နိုင်ငံရေး အခြေအနေ၊ နောက် သူတို့နိုင်ငံရဲ့ အကျိုးစီးပွားလို့ ယူဆပြီးတော့ သူတို့ အဲဒီလို တိုက်ရင်တိုက်ရင်နဲ့ အလွန်အကျွံ ဖြစ်သွားတဲ့အခါမှာ တရားရုံးတွေက လူတွေ အပြစ်မဲ့ရတဲ့လူတွေ နစ်နာရတဲ့အတွက် ဒီဟာကို ငါတို့ အရေးယူရမယ်ဆိုတာ လုပ်လာတဲ့ကိစ္စ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ ဒီကိစ္စမှာလည်း အစကတည်းက ကျူးလွန်ဖို့ဆိုပြီး ကြိုတင်စီစဉ်ထားတာတော့ မရှိနိုင်ဘူး ထင်ပါတယ်။ သူတို့လည်းပဲ သူတို့အကျိုးစီးပွားအတွက် လုပ်ရင်လုပ်ရင် ကျူးလွန်သွားကြတာသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ ဒီအမိန့်ထုတ်တဲ့ကိစ္စကြောင့် သူတို့တွေက ကြိုတင်ပြီးတော့ ဆင်ခြင်နေစရာလည်း သိပ်ရှိလိမ့်မယ်လို့ မထင်ပါဘူး။
မေး ။ ။ ဒါဆိုရင် ဒီမှာမေးစရာတခုကတော့ သမ္မတပူတင် ကျူးလွန်တယ်လို့ စွပ်စွဲခံရတဲ့ ပြစ်မှုတွေအတွက် သူ တာဝန်ခံမှု ရှိလာအောင်လို့ ICC ကိုယ်တိုင်က လုပ်နိုင်တဲ့ အာဏာပါဝါ အရင်းအမြစ် လုံလုံလောက်လောက် ရှိပါသလား ဆရာ။
ဖြေ ။ ။ လုံလုံလောက်လောက် မရှိရုံတင်မက၊ လုံးဝ မရှိဘူးလို့တောင် ပြောရင် ရနိုင်ပါတယ်။ သူတို့က နိုင်ငံတကာခုံရုံးဆိုတာ သူတို့မှာ Law Enforcement Agency မရှိဘူး။ Law Enforcement လုပ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေ မရှိဘူး။ ဖမ်းပြီး၊ တရားစီရင်ပါဆိုပြီး လာပို့တဲ့ အဖွဲ့အစည်း သူတို့မှာ မရှိပါဘူး။ ဆားဘီးယားသမ္မတဟောင် Slobodan Milosevic ဆိုရင် သူ့နိုင်ငံမှာ အစိုးရပြုတ်ကျသွားပြီးနောက် နှစ်ပေါင်းများစွာ ပုန်းအောင်းနေတဲ့အခါမှာမှ ပြန်တွေ့ပြီး လူ့အခွင့််အရေးအရ ဖမ်းဆီးပြီး၊ အပ်လိုက်တဲ့အခါမှာ ICC ရဲ့ စစ်ဆေးခြင်းကို ခံရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို ပုံစံမျိုး ဖြစ်ဖို့ဆိုတာလည်း သိပ်ပြီးတော့ မလွယ်လှတဲ့ကိစ္စပါ။ နောက်ပြီးတော့ တရားဥပဒေဆိုတာကလည်း သူကို ပြစ်မှုကျူးလွန်တယ်ဆိုတာကလည်း allegedly commit ပါ။ ကျူးလွန်နေပါတယ်လို့ စွပ်စွဲတာသာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူကို ကျူးလွန်ကြောင်း ပြစ်မှုထင်ရှား သက်သေထင်ရှား ပြနိုင်မှ၊ တရားဥပဒေမှာ innocent until proven guilty - ပြစ်မှုကျူးလွန်တယ်ဆိုတာကို သက်သေပြရအုံးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဆင့်ဆင့်သွားစရာ အများကြီး ရှိပါတယ်။ ဒီအဆင့်ကိုရောက်ဖို့ နေနေသာ အခု သမ္မတပူတင်ကို ဘယ်လိုလုပ် ဖမ်းမလဲ။ ဘယ်နှစ်နိုင်ငံ ထောက်ခံကြမလဲ။ ဘယ်သူက ဖမ်းပြီးတော့ ပေးမှာလဲဆိုတာက အရေးကြီးတဲ့ ပြဿနာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကလဲ သိပ်အလှမ်းဝေးတဲ့ ကိစ္စပါ။ တကယ်လို့ တနေ့ပြောင်းပြီလို့ တမျိုးတမည် ဖြစ်လာရင်တော့ အဲဒီလို ဖြစ်ကောင်းဖြစ်လာနိုင်တယ်။ တချို့ မျှော်လင့်နေသူတွေလည်း ရှိပါတယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်မလာနိုင်ဘူးလို့ မပြောနိုင်ဘူးလို့ တွက်တဲ့လူတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလိုတွက်ပြောတာ အင်မတန်နည်းပါတယ်။
မေး ။ ။ ICC ရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုတွေကို ပံ့ပိုးပေးလို့။ ဒီလို တရားမျှတမှုနဲ့ တာဝန်ခံမှုရှိဖို့ လုပ်ဆောင်တဲ့နေရာမှာ ထိထိရောက်ရောက် ဖြစ်ဖို့အတွက်ကို နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ဘယ်လိုအခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်လုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ ထင်ပါသလဲ ဆရာ။
ဖြေ ။ ။ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကို အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ရင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေထဲမှာ သူတို့ကို ထောက်ခံထားတဲ့ ICC ကို ပါဝင်လက်မှတ်ထိုးပြီး သဘောတူထားတာ၊ နိုင်ငံပေါင်း ၁၂၀ ကျော်လောက်ပဲ ရှိတယ် ထင်ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းမှာ သြဇာအကြီးမာဆုံးဆိုတဲ့ အမေရိကန် မပါဘူး။ ရုရှားလည်း မပါဘူး။ အမေရိကန်ဆိုရင် တော်တော်လေး ICC ဖွဲ့စည်းခါစတုန်းက သမ္မတ George Bush ထင်ပါတယ်။ ငါတို့ အမေရိကန်က တယောက်ယောက်ကို ICC က၊ ICJ နဲ့ မတူဘူး။ သူ့ရဲ့ အမှုသည်တွေက individual လူပုဂ္ဂိုလ်တဦးချင်းတွေ၊ နိုင်ငံသားတွေ၊ နိုင်ငံတခုရဲ့ နိုင်ငံသားတွေ။ ငါတို့နိုင်ငံက နိုင်ငံသားတဦးတယောက်ကို မင်းတို့ ICC က လာပြီးတော့ ဖမ်းလို့ကတော့ မသက်သာဘူးဆိုပြီးတော့ ICC ကို ပြန်ပြီးတော့ ကြုံးဝါးခဲ့တာတောင် ရှိပါတယ်။ တရုတ်လည်း အဲဒီအထဲမှာ မပါပါဘူး။ ယူကရိန်းလည်း မပါဘူး။ အမေရိကန်လည်း မပါဘူးဆိုတော့ကာ သိပ်ပြီးတော့ ဒီကိစ္စကို နိုင်ငံတကာက အသိုင်းအဝိုင်းက ဘယ်လောက်လုပ်နိုင်မလဲဆိုတာကို အဲဒီအဓိကကျတဲ့ နိုင်ငံတွေက မပါတော့၊ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ဘာလုပ်နိုင်မှာလဲ။ သူတို့ကို သိပ်ပြီးတော့ ထောက်ခံတဲ့နိုင်ငံတွေကို သမ္မတပူတင်က သွားတဲ့အခါ ဖမ်းပြီးတော့ ပို့ရင်ကော ဘာညာဆိုတော့ သူက ဘယ်သွားလိမ့်မလဲ။ အကြောင်းမရှိဘဲနဲ့ လုံခြံရေးမရှိဘဲနဲ့ ဘယ်သွားလိမ့်မလဲဆိုတာလည်း စဉ်းစားစရာပေါ့။ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကို အားကိုးတယ်ဆိုတာတော့ သိပ်ပြီးတော့ အားမကိုးသင့်တဲ့ကိစ္စကို အားကိုးတဲ့ကိစ္စလို့ပဲ ယူဆပါတယ်။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ သမ္မတပူတင်အပေါ် ICC ရဲ့ အခုလိုမျိုး အရေးယူဆောင်ရွက်မှုက ဒီလိုလူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ၊ ဒါမှမဟုတ် စစ်ပွဲတွေ ကျူးလွန်ဖို့ စဉ်းစားနေတဲ့ တခြားခေါင်းဆောင်တွေဆီကို ဘယ်လိုသတင်းစကားပေးတယ်လို့ ယူဆနိုင်သလဲ ဆရာ။
ဖြေ ။ ။ သူလူတွေကိုတော့ လုပ်ဖို့လိုတာပေါ့။ တကယ်တမ်း သမ္မတပူတင်တို့ အရေးယူတဲ့နေရာမှာလည်း သူကိုယ်တိုင်သွားလုပ်တာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ သူ့ရဲ့အမိန့််ကို နာခံပြီးတော့ လိုက်ကြတဲ့လူတွေက လုပ်ကြတာ ဖြစ်တယ်။ ဆိုတော့ ကိုယ့်လူတွေကိုလည်း လိုအပ်ရင်တော့ ထိန်းဖို့တော့သင့်တယ်ဆိုတာတော့ သူတို့ သိပါလိမ့်မယ်။ တချို့နိုင်ငံတွေမှာရှိတဲ့ ပြစ်မှုကျူးလွန်သူက ဘယ်သူလုပ်ပါတယ်ဆိုပြီးတော့ ထိုးကျွေးလိုက်တာ။ ခေါင်းဆောင်တွေက သူတို့ ကျူးလွန်တာ မဟုတ်ဘူးဆိုပြီးတော့ လုပ်တာမျိုးတွေ ရှိတယ်။ အဲဒါမျိုးတွေတော့ အနည်းဆုံး လုပ်ကြလိမ့်မယ်။ သို့တည်းမဟုတ်လည်း အဲဒီလို လွန်လွန်ကျူးကျူး မလုပ်ဖို့၊ ထိန်းသိမ်းပြီးတော့ လုပ်မယ့်ကိစ္စတွေလည်း ရှိမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အဲဒီလောက်တော့ သူတို့ စဉ်းစားကောင်း စဉ်းစားပါလိမ့်မယ်။ ဒီထက်ပိုပြီးတော့ ဒီဟာကို ကြောက်လန့်သွားတယ်။ ဘာမှမလုပ်ရဲတော့ဘူးဆိုတဲ့ အဆင့်အထိတော့ ရောက်လိမ့်မယ်လို့ ကျနော် မထင်ပါဘူး။
မမြသဇင်အောင် ။ ။ အခုလို ဆွေးနွေးပေးတဲ့အတွက် ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ် ဆရာ။
====== Unicode =====
ရုရှားတပျတှရေဲ့ တိုကျခိုကျမှုကွောငျ့ သကွေထေိခိုကျ ဒုက်ခရောကျနကွေရတဲ့ ယူကရိနျးပွညျတှအေပေါျ စာနာစိတျရှိသူအတောျမြားမြားဟာ ရုရှားသမ်မတ Vladimir Putin ကို ICC က ဖမျးဝရမျး ထုတျလိုကျတာကို နှဈထောငျးအားရ ကွိုဆိုကွပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီဖမျးဝရမျး လကျတှေ့ အလုပျဖွဈလာနိုငျတဲ့ အလားအလာ ဘယျလောကျရှိပါသလဲ။ အခုတပတျ "အယျဒီတာရဲ့ သုံးသပျခကြျ" အစီအစဉျမှာ ဦးကြောျဇံသာ ကိုမမွသဇငျအောငျက မေးမွနျးဆှေးနှေးထားပါတယျ။
မေး ။ ။ မငျ်ဂလာပါ ဦးကြောျဇံသာရှငျ။ ဒီတပတျမှာတော့ သတငျးတှထေဲမှာ တောျတောျလေး အရေးကွီးနတေယျလို့ ယူဆနိုငျတာကတော့ ရုရှားသမ်မတပူတငျကို ICC ကနေ ဖမျးဝရမျးထုတျလိုကျတဲ့ သတငျးပါ။ ဒါနဲ့ပတျသကျပွီးတော့ ဆှေးနှေးခငြျပါတယျ။ ဒီအခွအေနကေ ဘယျလောကျအထိ အရေးပါတယျလို့ ထငျပါသလဲ ဆရာ။
ဖွေ ။ ။ မငျ်ဂလာပါ မွသဇငျ။ သိပျအရေးပါပါတယျ။ သမ်မတပူတငျလို ပုဂ်ဂိုလျ - လောလောဆယျမှာတော့ သူက အဓိကအားဖွငျ့ ယူကရိနျးကို ကြုးကြောျစဈဖွဈနတေယျဆိုပွီးတော့ စှပျစှဲခံထားရတယျ။ ယူကရိနျးစဈပှဲသတငျးက နေ့စဉျနဲ့အမြှ ကမ်ဘာ့ထိပျတနျးသတငျးဖွဈလာတာ ဒီစဈပှဲစကတညျးက ၁ နှဈလောကျ ရှိလာခဲ့ပါပွီဆိုတော့ ဒီအခြိနျမှာ ဒီအထဲက ဇာတျကောငျတကောငျကို ဖမျးဖို့ဝရမျထုတျတယျဆိုတာ သိပျအရေးကွီးတဲ့ သတငျး ဖွဈပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ သမ်မတပူတငျက အရငျ ICC က ဖမျးဝရမျးထုတျခံခဲ့ရဖူးတဲ့ လူတှနေဲ့စာရငျ သူက ကုလသမဂ်ဂ လုံခွုံရေးကောငျစီမှာပါဝငျနတေဲ့ နိုငျငံတနိုငျငံရဲ့ အကွီးအကဲတဦးလညျး ဖွဈပါတယျ။ သတငျးအနနေဲ့ အငျမတနျ အရေးကွီးပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ လကျတှေ့ဖွဈလာနိုငျပါ့မလားဆိုတာနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ လူတှကေ မေးခှနျးတှေ အမြားကွီးထုတျစရာ ရှိနပေါတယျ။ ဒီသတငျးက လကျတှေ့ဖွဈလာနိုငျသလား။ မဖွဈလာနိုငျတာကို ခဏထား၊ Symbolicaly very very important အသှငျသဏ်ဍာနျအားဖွငျ့ သိပျအရေးပါတဲ့ သတငျး ဖွဈပါတယျ။ ဒီကိစ်စကို လူတှလေညျး တောျတောျမြားမြား စောငျ့ကွညျ့နကွေအုံးမှာ ဖွဈပါတယျ။
မေး ။ ။ ရုရှားနိုငျငံလို နိုငျငံတခုရဲ့ သမ်မတတယောကျကို ဖမျးဝရမျး ထုတျလိုကျတဲ့အပေါျမှာ နိုငျငံတကာက တုံ့ပွနျတာတှကေတော့ မတူဘူးပေါ့။ ဆိုးကြိုးသကျရောကျတာတှလေညျး ဖွဈလာနိုငျတယျလို့ ပွောနတေဲ့လူတှလေညျး ရှိပါတယျ။ အမရေိကနျကတော့ ဒီအပေါျ ကွိုဆိုပါတယျ။ အခွားနိုငျငံတှရေဲ့ ခေါငျးဆောငျတှရေဲ့ အမွငျသဘောကကော ဘယျလို ရှိနိုငျပါသလဲ ဆရာ။
ဖွေ ။ ။ ပထမဦးဆုံး ကွိုဆိုတဲ့လူနဲ့ ကနျ့ကှကျတဲ့လူတှမှော အဓိက ကွိုဆိုသူကတော့ သမ်မတဘိုငျဒနျ ဖွဈပါတယျ။ ဒါကတော့ သိပျအံ့သွစရာ မဟုတျပါဘူး။ သူနဲ့ ရနျဖွဈနတေဲ့လူ၊ စဈဖွဈနတေဲ့လူကို ဖမျးဝရမျးထုတျတာကို သူက မှနျတာပေါ့လို့ ပွောမယျဆိုတာကတော့ သာမနျလူလညျး နားလညျနိုငျတဲ့ကိစ်စ ဖွဈပါတယျ။ War Crimes စဈရာဇဝတျမှုတှေ အမြားကွီး ကြူးလှနျနတေယျဆိုတာကို သူက တခြိနျလုံးပွောနပေါတယျ။ သူ့ဆန်ဒအတိုငျး ပေါျပေါကျလာတဲ့ ကိစ်စလို့တောငျ တခြို့က ပွောနကွေပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီကိစ်စကို ကနျ့ကှကျတာကတော့ Serbia - ဆားဘီးယားသမ်မတ Aleksandar Vucic ရဲ့ ကနျ့ကှကျမှု ဖွဈပါတယျ။ သူကိုလညျး ပထမဦးဆုံး ပုဂ်ဂိုလျရေးရာ ကွညျ့မယျဆိုရငျ သူက ပူတငျနဲ့ ပုဂ်ဂိုလျရေးရ ရငျးနှီးသူ ဖွဈတယျ။ နောကျပွီးတော့ သူတို့ ဆားဘီးယားနိုငျငံက အရငျသမ်မတ Slobodan Milosevic လကျထကျမှာကတညျးက သူက ဝနျကွီးလုပျခဲ့ဖူးသူ ဖွဈတဲ့အတှကျ သူက အဲဒီကိစ်စတှနေဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ သူကိုလညျးပဲ မေးခှနျးထုတျစရာ ရှိတယျ။ သူက ဒီကိစ်စကို ကနျ့ကှကျတာ သဘောရိုးရဲ့လားလို့။ ဒါပမေဲ့ သူ့ရဲ့စကားကိုကွညျ့ရငျ ဒီဖမျးဝရမျး ထုတျလိုကျခွငျးသညျ ယူကရိနျးစဈပှဲ စေ့စပျငွိမျးခမြျးရေးကို အမြားကွီးခကျခဲသှားမယျလို့ ပွောပါတယျ။ ဒါကိုတော့ လကျခံသငျ့တယျလို့ ထငျပါတယျ။ ဖမျးဝရမျးထုတျထားတဲ့လူကို ဘယျလိုလုပျပွီး စေ့စပျလို့ ဖွဈမလဲ။ တရားဥပဒအေရ ဖမျးထားပါတယျ။ တရားဥပဒအေရ အရေးယူထားလို့ ကနြောျတို့ အဲဒီအမြိုးသမီးနဲ့ မဆှေးနှေးနိုငျဘူးဆိုတာကို နမူနာကွညျ့ မွနျမာနိုငျငံမှာတောငျ ဒီဟာမြိုးတှေ ကွားနရေတယျ မဟုတျလား။ ဘာပဲပွောပွော ဖမျးဝရမျးထုတျထားတယျ၊ အရေးယူထားတယျဆိုတဲ့ လူတယောကျနဲ့ စေ့စပျဖို့ကတော့ ခကျခဲသှားမယျဆိုပွီးတော့ ဆားဘီးယားသမ်မတက ထောကျပွပွောဆိုနတော ဖွဈပါတယျ။ ဒါကလညျး အဓိပ်ပါယျရှိတဲ့ကိစ်စ ဖွဈပါတယျ။ တရုတျကလညျး ပွောပါတယျ။ တရုတျကတော့ ICC အနနေဲ့ မြှမြှတတ စဉျးစားပါ။ တဘကျသတျ မဖွဈပါစနေဲ့ဆိုတဲ့ စဉျးစားခဲ့တဲ့ကိစ်စတှေ ရှိပါတယျ။ နိုငျငံတကာကတော့ တနိုငျငံခငြျးက ဘယျလိုသဘောထားရှိကွတယျဆိုတာကိုတော့ မကွားရပါဘူး။ ကွိုဆိုတဲ့နိုငျငံလညျး ရှိမယျ။ ကနျ့ကှကျတဲ့ နိုငျငံလညျး ရှိကွမယျ။ သို့သောျလဲပဲ ဒီတရားရုံးက စဈဆေးလာခွငျးက တကယျမြှမြှတတ ဖွဈလာနိုငျပါ့မလား။ ငွိမျးခမြျးရေး ရနိုငျပါ့မလားဆိုတာကို တကယျတမျး မေးခှနျးထုတျစရာတှတေော့ ရှိပါတယျ။
မေး ။ ။ ဒီလို ဖမျးဝရမျးထုတျလိုကျတဲ့အပေါျမှာ ယူကရိနျးစဈပှဲအပေါျ တစုံတရာ အပွုသဘောအနနေဲ့ အကြိုးသကျရောကျမှု ရှိလာနိုငျပါသလား ဆရာ။
ဖွေ ။ ။ ယူကရိနျးစဈပှဲအပေါျ အပွုသဘောအနနေဲ့ အကြိုးသကျရောကျမှုဆိုတာ ဘယျလိုအဓိပ်ပါယျ ဖှငျ့ရမလဲ။ ကနြောျကတော့ နှဈပိုငျး မွငျတယျ။ စဈပှဲတခုမှာ အပွုသဘောဆိုတာ စဈပှဲပွီဆုံးသှားပွီးနောကျ ငွိမျးခမြျးရေး ရသှားတာက အပွုသဘော။ နောကျတခါ တဘကျကို တဘကျက လုံးဝအပွတျနိုငျသှားမယျသဘော။ ဒါကိုလညျး အပွုသဘောလို့ ပွောကွတယျ။ စဈပှဲ ပွီဆုံးသှားလို့။ ဒီနှဈခုကိုပဲ စဉျးစားကွညျ့မယျ ဆိုကွပါစို့။ ပူတငျကို ဖမျးဆီးဖို့ ဖမျးဝရမျး ထုတျလိုကျတဲ့အတှကျကွောငျ့ အမရေိကနျဘကျက စဈရေးအရ သာနိုငျမယျ မဟုတျပါဘူး။ သာနိုငျစရာအကွောငျး မရှိဘူးလို့ ထငျပါတယျ။ ယူကရိနျး လိုခငြျနတောက လကျနကျ။ ရုရှားရဲ့ ကြူးကြောျမှုကို တိုကျဖို့အတှကျ လယောဉျတှေ လိုခငြျတယျ။ အမရေိကနျနဲ့ မဟာမိတျတှဘေကျက ပေးနိုငျတာက MiG ဂကြျတိုကျလယောဉျကို ပေးတယျ။ ယူကရိနျးက ဒါနဲ့မရဘူး၊ F-21 ကို လိုခငြျတယျ။ ဒီဘကျက အဲဒါကိုပေးလို့ မဖွဈနိုငျဘူး။ အခွအေနအေမြိုးမြိုး ထောကျပွကွတယျဆိုတော့ အဲဒီလို စဈရေးအရသာ အနိုငျလိုခငြျတယျ။ နောကျပွီး စဈနိုငျပွီးတော့ အရေးနှိမျ့တဲ့လူကို ငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးပှဲကို ခေါျခငြျတယျဆိုရငျတော့ ဒီကွညောခကြျက မထိရောကျဘူး။ ဒါဆိုရငျ ငွိမျးခမြျးရေးဘကျနှုနျးထားကကော အဆငျပွနေိုငျမလား။ ဆှေးနှေးစေ့စပျရေးဆိုရငျလညျး အစောက ဆားဘီးယားသမ်မတ ပွောတာကို ကနြောျ သဘောတူပါတယျ။ အဲဒီလို ဖမျးမယျလို့ ပွောထားပွီးတော့ ငွိမျးခမြျးရေးဆှေးနှေးရအောငျ ပွောလို့ကတော့ အကြိုးသကျရောကျမှု တစုံတရာ ရှိနိုငျမယျလို့ မထငျပါဘူး။ သို့သောျ ယူကရိနျးပွညျသူတှေ ဒုက်ခခံစားနရေတဲ့ ပွညျသူတှကေတော့ နှဈထောငျးအားရ ဖွဈမှာပေါ့ - ကောငျးတယျ။ နိုငျငံတကာက ငါတို့ဘကျမှာ ပါနတေယျဆိုတဲ့ ခံစားခကြျကတော့ ပိုပွီးတော့ ပေါျလှှငျလာတယျဆိုတာ ဖွဈပါတယျ။ အဲဒီအခကြျကလှဲ ကနြျတာကတော့ စဈပှဲပွီမွောကျရေးအတှကျ အကြိုးရှိနိုငျမယျလို့ မထငျပါဘူး။
မေး ။ ။ ဒါဆိုရငျ ရုရှားရဲ့ နိုငျငံခွားရေးရာတှအေပေါျ ဘယျလိုသကျရောကျမှုတှေ ရှိလာနိုငျပါသလဲ။ နောကျ ရုရှားနဲ့ နီးနီးစပျစပျ ဆကျဆံနတေဲ့ နိုငျငံတှအေတှကျ ဘယျလိုအကြိုးသကျရောကျမှုတှေ ရှိလာနိုငျမလဲ ဆရာ။
ဖွေ ။ ။ ရုရှားရဲ့ နိုငျငံခွားရေးမူဝါဒလညျး ဘယျလိုမှ ပွောငျးလဲမှာ မဟုတျပါဘူး။ သူကတော့ တကယျလုပျမယျဆိုရငျ သူ့ဘကျကို ထောကျခံမယျ့ အငျအားကိုသာ ပိုပွီးတော့ လိုကောငျးလိုခငြျပါလိမျ့မယျ ဒီအခွအေနေ၊ အနအေထားမှာ။ ဒီလို ဖမျးဝရမျးထုတျတဲ့အတှကျကွောငျ့ ငါတို့ နိုငျငံခွားရေးမူဝါဒကို လြှော့ပေါ့စဉျးစားမယျဆိုတာကို သူတို့လုပျမှာ မဟုတျပါဘူး။ နိုငျငံခွားရေးမူဝါဒက သူတို့ရဲ့နိုငျငံ ဒီစဈပှဲမှာ ဘယျလိုအမွတျထှကျမလဲဆိုတာနဲ့ တှကျထားခွငျးသာ ဖွဈပါတယျဆိုတော့ နိုငျငံခွားရေး မူဝါဒအပေါျမှာလညျး ရုရှားဘကျက တစုံတရာ ပွောငျးလဲလိမျ့မယျ မဟုတျဘူး။ အဲဒီလောကျအထိလညျး ရေးကွီးခှငျကယြျ တှကျတယျ၊ ယူဆတယျလို့ ကနြောျ မထငျပါဘူး။
မေး ။ ။ အလားတူ ရာဇဝတျမှုတှနေဲ့ စှပျစှဲခံထားရတဲ့ တခွားကမ်ဘာ့ခေါငျးဆောငျတှအေတှကျကော ဒီလိုဝရမျး ထုတျတာက ဘယျလို အကြိုးသကျရောကျမှု ရှိနိုငျမလဲ။ အခွားနိုငျငံတှကေကော ဆငျခွငျလာနိုငျခြေ ရှိပါသလား ဆရာ။
ဖွေ ။ ။ သိပျတော့ မဆိုငျဘူးလို့ ထငျပါတယျ။ သမ်မတပူတငျက ဘယျလောကျအထိ အလေးအနကျထားလဲ။ သူကိုဖမျးဖို့ အရေးယူမယျလို့ ပွောနတေဲ့ဟာ ဘယျလောကျအထိ ထိရောကျမှု ရှိသလဲ။ တကယျတမျး ဝငျဖမျးသှားနိုငျတယျ။ ဘာညာဆိုရငျတော့ တမြိုးစဉျးစားကောငျး စဉျးစားမှာပေါ့။ အခု သူကို ဖမျးနိုငျဖို့ကိစ်စကလညျး အလှမျးဝေးတဲ့ ကိစ်စပါ။ ဘယျလိုလုပျပွီးတော့ ကနြျတဲ့နိုငျငံတှကေ ငါတို့လညျး သတိထားရမယျ။ ဒီလို ဖမျးဝရမျးထုတျတာကို တှေးမယျလို့တော့ မထငျပါဘူး။ နောကျပွီးတော့ လူ့အခှငျ့အရေး ခြိုးဖောကျနတေဲ့ နိုငျငံတှဆေိုတဲ့နရောမှာ တခြို့က လူ့အခှငျ့အရေးကို ငါတို့ ခြိုးဖောကျလိုကျမယျဆိုပွီးတော့ ခမြှတျလုပျကွတာတော့ မဟုတျပါဘူး။ သူတို့ရဲ့ လောဘ၊ အာဏာတတျမကျမှု၊ သူတို့နိုငျငံရေး အခွအေနေ၊ နောကျ သူတို့နိုငျငံရဲ့ အကြိုးစီးပှားလို့ ယူဆပွီးတော့ သူတို့ အဲဒီလို တိုကျရငျတိုကျရငျနဲ့ အလှနျအကြှံ ဖွဈသှားတဲ့အခါမှာ တရားရုံးတှကေ လူတှေ အပွဈမဲ့ရတဲ့လူတှေ နဈနာရတဲ့အတှကျ ဒီဟာကို ငါတို့ အရေးယူရမယျဆိုတာ လုပျလာတဲ့ကိစ်စ ဖွဈပါတယျ။ ဆိုတော့ ဒီကိစ်စမှာလညျး အစကတညျးက ကြူးလှနျဖို့ဆိုပွီး ကွိုတငျစီစဉျထားတာတော့ မရှိနိုငျဘူး ထငျပါတယျ။ သူတို့လညျးပဲ သူတို့အကြိုးစီးပှားအတှကျ လုပျရငျလုပျရငျ ကြူးလှနျသှားကွတာသာ ဖွဈပါတယျ။ ဆိုတော့ ဒီအမိနျ့ထုတျတဲ့ကိစ်စကွောငျ့ သူတို့တှကေ ကွိုတငျပွီးတော့ ဆငျခွငျနစေရာလညျး သိပျရှိလိမျ့မယျလို့ မထငျပါဘူး။
မေး ။ ။ ဒါဆိုရငျ ဒီမှာမေးစရာတခုကတော့ သမ်မတပူတငျ ကြူးလှနျတယျလို့ စှပျစှဲခံရတဲ့ ပွဈမှုတှအေတှကျ သူ တာဝနျခံမှု ရှိလာအောငျလို့ ICC ကိုယျတိုငျက လုပျနိုငျတဲ့ အာဏာပါဝါ အရငျးအမွဈ လုံလုံလောကျလောကျ ရှိပါသလား ဆရာ။
ဖွေ ။ ။ လုံလုံလောကျလောကျ မရှိရုံတငျမက၊ လုံးဝ မရှိဘူးလို့တောငျ ပွောရငျ ရနိုငျပါတယျ။ သူတို့က နိုငျငံတကာခုံရုံးဆိုတာ သူတို့မှာ Law Enforcement Agency မရှိဘူး။ Law Enforcement လုပျနိုငျတဲ့ အခွအေနေ မရှိဘူး။ ဖမျးပွီး၊ တရားစီရငျပါဆိုပွီး လာပို့တဲ့ အဖှဲ့အစညျး သူတို့မှာ မရှိပါဘူး။ ဆားဘီးယားသမ်မတဟောငျ Slobodan Milosevic ဆိုရငျ သူ့နိုငျငံမှာ အစိုးရပွုတျကသြှားပွီးနောကျ နှဈပေါငျးမြားစှာ ပုနျးအောငျးနတေဲ့အခါမှာမှ ပွနျတှေ့ပွီး လူ့အခှငျ့အရေးအရ ဖမျးဆီးပွီး၊ အပျလိုကျတဲ့အခါမှာ ICC ရဲ့ စဈဆေးခွငျးကို ခံရတာ ဖွဈပါတယျ။ အဲဒီလို ပုံစံမြိုး ဖွဈဖို့ဆိုတာလညျး သိပျပွီးတော့ မလှယျလှတဲ့ကိစ်စပါ။ နောကျပွီးတော့ တရားဥပဒဆေိုတာကလညျး သူကို ပွဈမှုကြူးလှနျတယျဆိုတာကလညျး allegedly commit ပါ။ ကြူးလှနျနပေါတယျလို့ စှပျစှဲတာသာ ဖွဈပါတယျ။ သူကို ကြူးလှနျကွောငျး ပွဈမှုထငျရှား သကျသထေငျရှား ပွနိုငျမှ၊ တရားဥပဒမှော innocent until proven guilty - ပွဈမှုကြူးလှနျတယျဆိုတာကို သကျသပွေရအုံးမှာ ဖွဈပါတယျ။ အဆငျ့ဆငျ့သှားစရာ အမြားကွီး ရှိပါတယျ။ ဒီအဆငျ့ကိုရောကျဖို့ နနေသော အခု သမ်မတပူတငျကို ဘယျလိုလုပျ ဖမျးမလဲ။ ဘယျနှဈနိုငျငံ ထောကျခံကွမလဲ။ ဘယျသူက ဖမျးပွီးတော့ ပေးမှာလဲဆိုတာက အရေးကွီးတဲ့ ပွူနာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါကလဲ သိပျအလှမျးဝေးတဲ့ ကိစ်စပါ။ တကယျလို့ တနေ့ပွောငျးပွီလို့ တမြိုးတမညျ ဖွဈလာရငျတော့ အဲဒီလို ဖွဈကောငျးဖွဈလာနိုငျတယျ။ တခြို့ မြှောျလငျ့နသေူတှလေညျး ရှိပါတယျ။ အဲဒီလို ဖွဈမလာနိုငျဘူးလို့ မပွောနိုငျဘူးလို့ တှကျတဲ့လူတှလေညျး ရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အဲဒီလိုတှကျပွောတာ အငျမတနျနညျးပါတယျ။
မေး ။ ။ ICC ရဲ့ ကွိုးပမျးမှုတှကေို ပံ့ပိုးပေးလို့။ ဒီလို တရားမြှတမှုနဲ့ တာဝနျခံမှုရှိဖို့ လုပျဆောငျတဲ့နရောမှာ ထိထိရောကျရောကျ ဖွဈဖို့အတှကျကို နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးက ဘယျလိုအခနျးကဏ်ဍကနေ ပါဝငျလုပျဆောငျသငျ့တယျလို့ ထငျပါသလဲ ဆရာ။
ဖွေ ။ ။ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးကို အဓိပ်ပါယျဖှငျ့ရငျ ကမ်ဘာ့နိုငျငံတှထေဲမှာ သူတို့ကို ထောကျခံထားတဲ့ ICC ကို ပါဝငျလကျမှတျထိုးပွီး သဘောတူထားတာ၊ နိုငျငံပေါငျး ၁၂၀ ကြောျလောကျပဲ ရှိတယျ ထငျပါတယျ။ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးမှာ သွဇာအကွီးမာဆုံးဆိုတဲ့ အမရေိကနျ မပါဘူး။ ရုရှားလညျး မပါဘူး။ အမရေိကနျဆိုရငျ တောျတောျလေး ICC ဖှဲ့စညျးခါစတုနျးက သမ်မတ George Bush ထငျပါတယျ။ ငါတို့ အမရေိကနျက တယောကျယောကျကို ICC က၊ ICJ နဲ့ မတူဘူး။ သူ့ရဲ့ အမှုသညျတှကေ individual လူပုဂ်ဂိုလျတဦးခငြျးတှေ၊ နိုငျငံသားတှေ၊ နိုငျငံတခုရဲ့ နိုငျငံသားတှေ။ ငါတို့နိုငျငံက နိုငျငံသားတဦးတယောကျကို မငျးတို့ ICC က လာပွီးတော့ ဖမျးလို့ကတော့ မသကျသာဘူးဆိုပွီးတော့ ICC ကို ပွနျပွီးတော့ ကွုံးဝါးခဲ့တာတောငျ ရှိပါတယျ။ တရုတျလညျး အဲဒီအထဲမှာ မပါပါဘူး။ ယူကရိနျးလညျး မပါဘူး။ အမရေိကနျလညျး မပါဘူးဆိုတော့ကာ သိပျပွီးတော့ ဒီကိစ်စကို နိုငျငံတကာက အသိုငျးအဝိုငျးက ဘယျလောကျလုပျနိုငျမလဲဆိုတာကို အဲဒီအဓိကကတြဲ့ နိုငျငံတှကေ မပါတော့၊ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးက ဘာလုပျနိုငျမှာလဲ။ သူတို့ကို သိပျပွီးတော့ ထောကျခံတဲ့နိုငျငံတှကေို သမ်မတပူတငျက သှားတဲ့အခါ ဖမျးပွီးတော့ ပို့ရငျကော ဘာညာဆိုတော့ သူက ဘယျသှားလိမျ့မလဲ။ အကွောငျးမရှိဘဲနဲ့ လုံခွံရေးမရှိဘဲနဲ့ ဘယျသှားလိမျ့မလဲဆိုတာလညျး စဉျးစားစရာပေါ့။ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးကို အားကိုးတယျဆိုတာတော့ သိပျပွီးတော့ အားမကိုးသငျ့တဲ့ကိစ်စကို အားကိုးတဲ့ကိစ်စလို့ပဲ ယူဆပါတယျ။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ သမ်မတပူတငျအပေါျ ICC ရဲ့ အခုလိုမြိုး အရေးယူဆောငျရှကျမှုက ဒီလိုလူ့အခှငျ့အရေး ခြိုးဖောကျမှုတှေ၊ ဒါမှမဟုတျ စဈပှဲတှေ ကြူးလှနျဖို့ စဉျးစားနတေဲ့ တခွားခေါငျးဆောငျတှဆေီကို ဘယျလိုသတငျးစကားပေးတယျလို့ ယူဆနိုငျသလဲ ဆရာ။
ဖွေ ။ ။ သူလူတှကေိုတော့ လုပျဖို့လိုတာပေါ့။ တကယျတမျး သမ်မတပူတငျတို့ အရေးယူတဲ့နရောမှာလညျး သူကိုယျတိုငျသှားလုပျတာတော့ မဟုတျပါဘူး။ သူ့ရဲ့အမိနျ့ကို နာခံပွီးတော့ လိုကျကွတဲ့လူတှကေ လုပျကွတာ ဖွဈတယျ။ ဆိုတော့ ကိုယျ့လူတှကေိုလညျး လိုအပျရငျတော့ ထိနျးဖို့တော့သငျ့တယျဆိုတာတော့ သူတို့ သိပါလိမျ့မယျ။ တခြို့နိုငျငံတှမှောရှိတဲ့ ပွဈမှုကြူးလှနျသူက ဘယျသူလုပျပါတယျဆိုပွီးတော့ ထိုးကြှေးလိုကျတာ။ ခေါငျးဆောငျတှကေ သူတို့ ကြူးလှနျတာ မဟုတျဘူးဆိုပွီးတော့ လုပျတာမြိုးတှေ ရှိတယျ။ အဲဒါမြိုးတှတေော့ အနညျးဆုံး လုပျကွလိမျ့မယျ။ သို့တညျးမဟုတျလညျး အဲဒီလို လှနျလှနျကြူးကြူး မလုပျဖို့၊ ထိနျးသိမျးပွီးတော့ လုပျမယျ့ကိစ်စတှလေညျး ရှိမယျလို့ ထငျပါတယျ။ အဲဒီလောကျတော့ သူတို့ စဉျးစားကောငျး စဉျးစားပါလိမျ့မယျ။ ဒီထကျပိုပွီးတော့ ဒီဟာကို ကွောကျလနျ့သှားတယျ။ ဘာမှမလုပျရဲတော့ဘူးဆိုတဲ့ အဆငျ့အထိတော့ ရောကျလိမျ့မယျလို့ ကနြောျ မထငျပါဘူး။
မမွသဇငျအောငျ ။ ။ အခုလို ဆှေးနှေးပေးတဲ့အတှကျ ကြေးဇူးအမြားကွီးတငျပါတယျ ဆရာ။
