ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္ရက္ ေၾကညာလုိက္တဲ့အေပၚ တိုင္းရင္းသားပါတီအမ်ားစုက ၾကိဳဆုိလုိက္ၿပီး ႏွစ္လအတြင္းမွာ အဆင္သင့္ျဖစ္ေအာင္ ျပင္ဆင္ႏိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ထား ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ပါတီတခ်ိဳ႔ကေတာ့ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မယ့္ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းေတြအတြက္ မွတ္ပံုတင္ေၾကးေပးသြင္းဖုိ႔ ေငြေၾကးအခက္အခဲရိွတယ္လုိ႔ ေျပာပါ တယ္။ မဲထည့္ၾကမယ့္ တခ်ဳိ႕ ျပည္သူေတြထဲမွာေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြကို အယံုအၾကည္မရိွသူ ေတြလည္း ရိွေနပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း အျပည့္အစံုကိုေတာ့ ထိုင္းအေျခစိုက္ သတင္းေထာက္ ကိုမိုးေဇာ္က တင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာစစ္အစိုးရက ဒီႏွစ္အတြင္းက်င္းပမယ္လုိ႔ ကတိျပဳထားတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြရက္ကို အခုလို တိတိက်က် တရား၀င္ထုတ္ျပန္ လုိက္တဲ့အေပၚမွာ တိုင္းရင္းသားပါတီ အမ်ားစုက ႀကိဳဆုိလို္က္ပါတယ္။
“ႀကိဳဆိုပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ဘာလို႔လဲဆိုရင္ ဒီႏွစ္အတြင္း လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ ကတိရယ္။ ေနာက္ ေအာက္တိုဘာလုိလို ဒီဇင္ဘာလုိလိုနဲ႔ေလ။ ၾကားလေလး လုပ္လုိက္တာကို ၀မ္းသာပါတယ္လို႔။”
ဒါကေတာ့ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ား တိုးတက္ေရးပါတီရဲ႕ ဥကၠဌ ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ ေျပာဆိုသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔ပါတီ အေနနဲ႔ကေတာ့ ႏို၀င္ဘာမွာ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြ အတြက္ အဆင္သင့္ရိွေနတယ္လို႔ ဆက္ေျပာပါတယ္။
“ေသခ်ာတဲ့ေနရာေတြမွာ ဆက္ယွဥ္ၿပိဳင္ဖုိ႔ရွိပါတယ္။ အေ၀းဆံုးက ရခိုင္ ၁၇ ၿမိဳ႕နယ္မွာ အမ်ားဆံုး ထားႏုိင္ရင္ ၂ ၿမိဳ႕နယ္၊ ၃ ၿမိဳ႕နယ္ေလာက္ကို က်ေနာ္တို႔ ခ်န္ထားႏုိင္မွာပါ။”
ကရင္ျပည္သူ႔ပါတီ ကလည္း ႏို၀င္ဘာလမွာ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ္ဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပဲြအတြက္ ျပင္ဆင္ဖို႔ အခ်ိန္လံုေလာက္တယ္လို႔ ပါတီရဲ႕ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရိွသူ ေစာေဆး၀ါးက ေျပာပါတယ္။
“လံုေလာက္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေမွ်ာ္မွန္းထားတာက ေအာက္တုိဘာလကုန္လုိ႔ ေအာက္တိုဘာ လဆန္း ေမွ်ာ္မွန္းထားပါတယ္။ သူတို႔ လူနည္းစုအခြင့္အေရးက တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ ၅ ခုေလ။ ပဲခူးတိုင္းရယ္၊ ဧရာ၀တီတိုင္းရယ္၊ ရန္ကုန္တိုင္းရယ္၊ မြန္ျပည္နယ္ရယ္၊ တနသၤာရီတိုင္းရယ္ အဲဒီတိုင္း ၅ တိုင္းကို အဓိက ထားၿပီးေတာ့ ကရင္ျပည္နယ္ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြလည္း ၀င္မွာပါ။ ၃၀ ကေန ၄၀ ၀န္းက်င္ေလာက္ ရွိမယ္ထင္တယ္။”
ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီကေတာ့ ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြအတြက္ မွတ္ပံုတင္ေၾကး ေပးသြင္းဖို႔ အခက္အခဲ ရိွႏိုင္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“အေစာပိုင္းက အားလံုးေျပာၾကတာက ေအာက္တုိဘာ ၁၀ ရက္ ပတ္၀န္းက်င္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီထက္စာရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က နည္းနည္းေလး အခ်ိန္ ပိုရတဲ့သေဘာ ျဖစ္သြားတယ္ေပါ့။ အခက္အခဲကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေငြေရးေၾကးေရး အခက္အခဲေတာ့ ရွိမွာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္စားလွယ္တင္ထားတဲ့ စေပၚေငြက ေတာ္ေတာ္ေလး အတိုင္းအတာ က်ေနာ္တို႔အတြက္ ႀကီးမားတယ္ေလ။ က်ေနာ္တို႔က တၿမိဳ႕နယ္ကို ၃ ေယာက္ေလာက္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က ၁၅ သိန္း ကုန္တာကိုး။ ရွမ္းပါတီခ်ည္းပဲ ယာထားတာ ၅၀ ပတ္၀န္းက်င္ေလာက္ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က အဲဒါ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ၀န္ထုတ္၀န္ပိုး ျဖစ္ေနတာေပါ့။”
ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီရဲ႕ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီ၀င္ ဦးစိုင္းလွေက်ာ္ ေျပာသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ပါတီက ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္းမွာ ၿမိဳ႕နယ္ ၄၀၊ စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ကယားျပည္နယ္မွာ ၁၀ ၿမိဳ႕နယ္ေလာက္ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔ လ်ာထားတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပဲြရက္ ေၾကညာခ်ိန္အထိ တရား၀င္ပါတီ ဖဲြ႔စည္းခြင့္ မရေသးတဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္ တုိးတက္ေရး ပါတီကလည္း ပါတီဖဲြ႔စည္းခြင့္ရတာနဲ႔ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔ အတြက္ ျပင္ဆင္ထားတယ္လို႔ ပါတီဥကၠဌ ေဒါက္တာ တူးဂ်ာက ေျပာပါတယ္။
“ပါတီ တည္ေထာင္ခြင့္ မရရွိေသးေတာ့ ဆက္လုပ္စရာလိုတဲ့ လုပ္သင့္တဲ့ အလုပ္တခ်ိဳ႕ကိုလည္း က်ေနာ္တုိ႔က တရား၀င္ လုပ္လို႔ မရေသးဘူးေပါ့။ အမတ္ေလာင္း ေရြးခ်ယ္တာေတြ က်ေနာ္တို႔ လုပ္လို႔မရေသးဘူးေလ။ ယာ ထားတာေလာက္ပဲ က်ေနာ္တို႔ ရွိႏိုင္တယ္။ အဲဒါမ်ိဳး အခက္အခဲေတာ့ ရွိတာေပါ့။ က်န္တဲ့ဟာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အထိုက္အေလ်ာက္ေတာ့ လုပ္ေနပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မယ့္ လူေတြရဲ႕ အမည္စာရင္း ၁၆ ရက္ကေန ၃၀ ရက္ေန႔အတြင္းမွာ တင္ရမယ္ဆိုေတာ့ ဒီရက္ အေတာ္အတြင္းမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ပါတီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လူႀကီးေတြ ဆံုးျဖတ္ေပးၾကလိမ့္မယ္လို႔ ထင္တယ္ေလ။ လံုေလာက္တဲ့အခ်ိန္ရေအာင္ေတာ့ သူတို႔ စီစဥ္ေပးလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ထင္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ပါတီတည္ေထာင္ခြင့္ ျပဳၿပီဆိုတာနဲ႔ အျမန္ဆံုး စီစဥ္လို႔ရပါတယ္။”
ဒီလို တိုင္းရင္းသား ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြက ႏို၀င္ဘာလမွာ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြအတြက္ ျပင္ဆင္ထားခ်ိန္မွာ တခ်ိဳ႕ မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူေတြေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြဟာ သူ႔တုိ႔ဘ၀ေတြအတြက္ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ေစမယ္လုိ႔ မယံုၾကည္ပါဘူး။
“ဘာမွ ထူးလာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွ မဟုတ္တာပဲ။ သူက ဘယ္သူ စိတ္၀င္စားမွာလဲ။ အဲဒါ ရွင္းရွင္းေလးပဲ။ ေဘာင္းဘီ၀တ္နဲ႔ ပုဆိုး၀တ္နဲ႔ ေျပာင္းလိုက္တဲ့ဟာက ဘာအေၾကာင္း ထူးလာမွာလဲ။ ဒီလူက ဒီလူပဲဥစၥာခ်ည္းဟာ။”
တနသၤာရီတုိင္းက အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ ေျပာသြားတာပါ။ ခ်င္းအမ်ိဳးသား တဦးကေတာ့ သူ႔ရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို အခုလို ေျပာပါတယ္။
“မွ်မွ်တတ မွန္မွန္ကန္ကန္ လူထုကလည္း တရားမွ်တစြာ မွန္မွန္ကန္ကန္ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းေလးနဲ႔ ေခါင္ေအးေအးေလးနဲ႔ စိတ္တိုင္းက် ကိုယ္စားလွယ္ေကာင္း ေရြးႏိုင္မယ္ဆိုရင္လည္းပဲ ဒါ တိုင္းျပည္ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးေတာ့ အားလံုး တန္းတူရည္တူ ေကာင္းစားမယ္။ ဒါ က်ေနာ္တို႔ အားလံုး ေမွ်ာ္လင့္ေတာင့္တတာပါ။”
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ အႏိုင္ရရွိခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္နဲ႔ တျခား တိုင္းရင္းသား ပါတီအမ်ားစုကေတာ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖဲြ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို လက္မခံတာေၾကာင့္ ဒီႏွစ္က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြကို ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္မွာမဟုတ္ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာထားပါတယ္။
