မြန်မာနိုင်ငံမှာ အဖြစ်များနေတဲ့ ဒူးနာခြင်းက အသက်အရွယ် မရွေးဖြစ်နိုင်ပေမယ့် အသက်ကြီးချိန်မှာ ပိုဖြစ်ပြီး၊ ငယ်စဉ်ကတည်းက ကာကွယ်ကာ၊ ဖြစ်လာလျှင်လည်း စောစောသိပြီးကုနိုင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေကဆိုပါတယ်။
ဒူးနာခြင်း အဓိကဖြစ်ရတာက ဒူးကို ကြာရှည်အသုံးပြုလာခဲ့တာကြောင့် အသက်ကြီးလာချိန်မှာ အရိုးနုတွေ ထိခိုက်လာတာ၊ အသက်အရွယ်မရွေး ဒူးမှာ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့တာနဲ့ ဒူးကို အလွန်အကျွံသုံးမိတာ (ဥပမာ - လမ်းလျှောက်များလွန်းတာ၊ လှေခါးထစ် အတက်များလွန်းတာ၊ အားကစား လုပ်တာများသွားတာ၊ မြေမညီတဲ့နေရာမှာ လမ်းလျှောက်မိတာ) တွေကြောင့်ပါ။
ကာကွယ်ရာမှာ အသက်ကြီးလာချိန် အဓိက ဖြစ်လေ့ရှိတဲ့ အရိုးကြီးပေါင်းတက်တာကနေ ကာကွယ်နိုင်ရေးအတွက် ငယ်စဉ်ကတည်းက နေပုံထိုင်ပုံ ဆင်ခြင်ဖို့လိုပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဒူးကို အသုံးပြုများခဲ့တဲ့ အကြာကြီး မတ်တပ်ရပ်၊ လမ်းလျှောက် အလုပ်လုပ်ရသူ (ဥပမာ - အားကစားသမား၊ စစ်သား) တွေ အနေနဲ့ ပို သတိထားဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ကာကွယ်နိုင်ဖို့အတွက် အရိုးအဆစ်တွေ ပွန်းတိုက်မိတာ မဖြစ်အောင် အပြင်က ထိန်းပေးထားတဲ့ ကြွက်သားတွေ သန်မာအောင်၊ ငယ်စဉ်ကတည်းက ပုံမှန် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှား အားကစားတွေ လုပ်ပေးသင့်ပါတယ်။ အားကစားလုပ်ပေးခြင်းဖြင့် ကိုယ်ခန္ဓာဝန်ပိတာကြောင့် ဒူးနာတာဖြစ်စေတဲ့ အဝလွန်တာကိုလည်း ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ အားကစားလုပ်ရာမှာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ခုန်ပေါက်လုပ်ပြီး ဒူးအပေါ် ကိုယ်အလေးချိန်ပိစေတဲ့ အားကစားမျိုး မဟုတ်ဘဲ၊ အေးအေးဆေးဆေး လမ်းလျှောက်ပေးတာမျိုး ဒူးအကွေးအဆန့် ဖြေလျှော့ပေးတဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာမျိုးကို ဆိုလိုတာပါ။ အဝလွန်နေသူတွေအနေနဲ့လည်း ကိုယ်အလေးချိန်ကျအောင် လျှော့ချပေးသင့်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံသားတွေအနေနဲ့ အထူးသဖြင့် ကြမ်းပြင်ပေါ်မှာ ဒူးကွေးပြီး အကြာကြီး ထိုင်တာ (ဥပမာ တင်ပလင်ခွေ၊ မိန်းမထိုင်၊ တရားထိုင်၊ ဘုရားရှိခိုး၊ ဒူးညွှတ် ဒူးထောက် ကြုံ့ပြီးထိုင်တာ၊ ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်တာ) တွေကြောင့်လည်း ဒူးနာတာ ပိုဖြစ်စေနိုင်တာမို့၊ အခုလို ပုံစံတစ်မျိုးတည်းနဲ့ ဆက်တိုက် အချိန်အကြာကြီး မထိုင်သင့်ဘဲ၊ မကြာခဏ ပုံစံပြောင်း ထိုင်ပေးသင့်ပါတယ်။ အကြောင်းက အခုလို ဒူးကွေးပြီး ပုံစံတစ်မျိုးတည်းနဲ့ ဆက်တိုက် အချိန်ကြာရှည် ထိုင်မိလျှင် ပေါင်ရိုးနဲ့ ခြေသလုံးရိုး သွားထိစေပြီး၊ ဒူးဆစ်ကို အတွင်းကအုပ်ထားပေးတဲ့ အရိုးနုကိုပါ သွားထိကာ ဒဏ်ဖြစ်စေလို့ပါ။ ကြီးမားတဲ့ အလေးအပင်’မ’တာကြောင့်လည်း ဒူးကို ထိခိုက်စေနိုင်တာမို့ ဆင်ဆင်ခြင်ခြင် လုပ်သင့်ပါတယ်၊ အထူးသဖြင့် အဝလွန်ထားပြီးသူတွေ ပို သတိထားသင့်ပါတယ်။ ဒူးခေါင်းတွင်း လှုပ်ရှားရလွယ်အောင် ချောဆီသဘောမျိုးလုပ်ပေးတဲ့ အရည် ပြည့်ဝစေဖို့အတွက်လည်း၊ ရေများများသောက်တာ၊ အသားဓာတ် (ပရိုတိန်း) နဲ့ ဗီတာမင် (စီ) ပါတဲ့ အသီးအရွက်တွေ ပြည့်ဝအောင် စားပေးတာတွေကို ငယ်စဉ်ကတည်းက လုပ်ပေးဖို့လိုပါတယ်။
စောစောသိပြီး ကုသနိုင်ဖို့အတွက် ဒူးနာခြင်း အဆင့် (၄) ဆင့်ရှိရာမှာ ပထမ အဆင့်ကတည်းက ကြိုသိနိုင်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ဒီ ပထမအဆင့်မှာ ဒူးကို အသုံးများချိန် တခါတရံသာနာပြီး၊ ဓာတ်မှန်ရိုက်ကြည့်လျှင် ဒူးအဆစ်ကျဉ်းမနေသေးဘဲ ပုံမှန်အတိုင်း ရှိနေပါသေးတယ်။ ‘စ’စချင်း အဆင့်မှာ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပြီး၊ သာမန် အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး တစ်ပတ်နှစ်ပတ် သောက်ပေးကာ၊ နေပုံထိုင်ပုံဆင်ခြင်ပေးရုံဖြင့် သက်သာသွားစေပြီး၊ ရှေ့ဆက်မဆိုးသွားအောင်လည်း ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။
ဒီရောဂါအကြောင်း ပိုမိုသိရှိစေဖို့ ကိုဝင်းမင်း က အရိုးနဲ့ အရေးပေါ်အထူးကု၊ ပါမောက္ခ ဒေါက်တာမော်မော်ဦး ကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
