အမ်ဳိးသမီးေတြ HIV ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံရတာကို ႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏုိင္မယ့္ ေဆးတမ်ဳိးကို ေတာင္အာဖရိကႏုိင္ငံ ေဆးသိပံၸပညာရွင္ေတြ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ေဖာ္ထုတ္လိုက္ႏုိင္ၾကပါၿပီ။ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ အဂၤါဇာတ္မွာ လိမ္းသုတ္ရတဲ့ အဆီပ်စ္တမ်ဳိးဟာ AIDS ေရာဂါ ျဖစ္ပြားေစႏုိင္တဲ့ HIV ေရာဂါပိုး ကူးစက္မႈကို သိသိသာသာ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္တယ္ဆိုတာ စမ္းသပ္မႈေတြကေန ေတြ႔ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလိမ္းေဆး က ဘယ္ေလာက္ထိ ကာကြယ္ႏုိင္တယ္၊ ဘယ္အခ်ိန္ေလာက္မွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ရလာႏုိင္ဖြယ္ရွိတယ္ ဆိုတာေတြကို ဗီြအိုေအ သတင္းေထာက္ Margaret Besheer ရဲ႕ သတင္းေဆာင္းပါးေပၚမွာ အေျခခံၿပီး ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႕ က်န္းမာေရးက႑မွာ ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း က တင္ျပထားပါတယ္။
ဒီ လိမ္းေဆး အဆီပ်စ္ဟာ HIV ေရာဂါပိုးကူးစက္ခံရမႈကို ကာကြယ္ေရးမွာ အင္မတန္ ထူးျခားေျပာင္ေျမာက္တဲ့ ကိရိယာတခု ျဖစ္လာႏုိင္ တယ္လုိ႔ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။ ကြန္ဒြန္းသံုးစြဲဖို႔ျငင္းဆန္တဲ့ သူတို႔နဲ႔အတူေန အမ်ဳိးသားေတြဆီကေန ေရာဂါပိုး ကူးစက္မခံ ရေအာင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုကာကြယ္ဖို႔ အမ်ဳိးသမီးေတြကို အားေပးေစမယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
ဇူလိုင္လ ၁၈ ရက္ကေန ၂၃ ရက္ေန႔အထိ ၾသစႀတီးယားႏိုင္ငံ၊ ဗီယင္နာၿမိဳ႕မွာက်င္းပခဲ့တဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ AIDS ညီလာခံအတြင္း ဒီေဆးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေျပာဆုိ ေဆြးေႏြးခ့ဲၾကတာပါ။
အမ်ဳိးသမီးေတြအေနနဲ႔ HIV ေရာဂါပိုးကူးစက္မခံရေအာင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကာကြယ္ႏုိင္မယ့္ ေဆးတမ်ဳိးကိုရႏုိင္ဖို႔ AIDS ကပ္ေရာဂါဆိုးႀကီး စၿပီးျဖစ္ခဲ့တဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ နီးပါးေလာက္ကတည္းက သိပံၸပညာရွင္ေတြ သုေတသနျပဳ ရွာေဖြေနခဲ့ၾကတာပါ။ အခုေတာ့ CAPRISA လို႔ေခၚတဲ့ ေတာင္အာဖရိက AIDS သုေတသနအစီအစဥ္က သိပၸံပညာရွင္ေတြျဖစ္ၾကတဲ့ Salim နဲ႔ Quarraisha Abdool Karim တို႔က ဒီလိမ္းေဆးကို တီထြင္ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္လိုက္ၾကပါၿပီ။ ဒီသုေတသနလုပ္ငန္းကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးေအဂ်င္စီ (USAID) ရဲ႕ ရန္ပံုေငြေထာက္ပံ့မႈနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကတာပါ။
ေတာင္အာဖရိကအမ်ဳိးသမီး ၈၈၉ ေယာက္ကို စမ္းသပ္ သံုးစြဲေစခဲ့တာမွာ အင္မတန္ေကာင္းမြန္တဲ့ အလားအလာေတြကို ေတြ႔ခဲ့ရတယ္လို႔ သိပၸံပညာရွင္ေတြက ေျပာပါတယ္။ Quarraisha Abdool Karim က သူတို႔ရဲ႕ ရွာေဖြေတြ႔ရွိမႈအေၾကာင္း ဗီြအိုေအကို ရွင္းျပပါတယ္။
“လိမ္းေဆးသံုးတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ မသံုးတဲ့အမ်ဳိးသမီးေတြထက္ ၃၉% ပိုၿပီးေတာ့ ေရာဂါကာကြယ္ႏုိင္စြမ္းရွိတယ္ဆိုတာ စမ္းသပ္မႈမွာ က်မတို႔ ေတြ႔လိုက္ရပါတယ္။ လိင္ဆက္ဆံတဲ့ အႀကိမ္အေရအတြက္ရဲ႕ ၈၀% ေက်ာ္မွာ က်မတို႔ အၾကံေပးတဲ့အတိုင္း လိမ္းေဆးသံုးတဲ့ အမ်ဳိးသမီးအေရအတြက္ရဲ႕ ၅၄% ဟာ ေရာဂါပိုးကို ကာကြယ္ႏုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါ အေတာ္ေလးကို အားေကာင္းတဲ့ သက္ေရာက္မႈပါပဲ။”
ဒီစမ္းသပ္မႈေတြဟာ အယူအဆတခုမွန္ကန္ေၾကာင္း သက္ေသျပခ်က္ေတြျဖစ္တယ္လုိ႔ ေဒါက္တာ Abdool Karim က ေျပာပါတယ္။ လိမ္းေဆးကို ေစ်းကြက္ထဲမပို႔ခင္မွာ ေနာက္ထပ္ စမ္းသပ္မႈေတြလုပ္ဖို႔ လိုအပ္ေသးတယ္လုိ႔ သူကေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာ ကေတာ့ ႏွစ္ႏွစ္ သံုးႏွစ္အတြင္း ရႏိုင္ဖို႔ပါပဲ။
ဒီ အဆီပ်စ္လိမ္းေဆးကို စမ္းသပ္တာ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့သတင္းအေပၚ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာျဖစ္ခဲ့ၾကတဲ့ AIDS ေရာဂါဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔ ကၽြမ္းက်င္သူေတြထဲမွာ ကုလသမဂၢ ေအအုိင္ဒီအက္စ္ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔ (UNAIDS) က အမႈေဆာင္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Michel Sidibe လည္း အပါအ၀င္ပါ။
“က်ေနာ္တို႔ ေအာင္ပြဲခံဖို႔လိုတယ္ဆုိတာ အရင္ဆံုး ေျပာပါရေစ။ HIV/AIDS ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္လာတဲ့ ႏွစ္ ၃၀ အတြင္းမွာ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပထမဆံုးအႀကိမ္ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ေျပာဆိုလာႏုိင္တာျဖစ္ပါတယ္။”
ကမာၻတ၀န္းမွာ HIV ေရာဂါပိုး ကူးစက္ေနသူေပါင္း ၃၃ သန္းေလာက္ရွိၿပီး အဲဒီထဲကထက္၀က္ေလာက္ဟာ အမ်ဳိးသမီးေတြျဖစ္ၾကပါ တယ္။ အာဖရိကတုိက္မွာဆိုရင္ HIV ေရာဂါပိုး စၿပီး ကူးစက္ခံရတဲ့လူေတြထဲက ၆၀% ေက်ာ္ဟာ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ မိန္းကေလးငယ္ေတြ ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။
အခု စမ္းသပ္ေဖာ္ထုတ္ထားတဲ့ လိမ္းေဆးအသစ္ထဲမွာ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ကလာပ္စည္းေတြထဲ HIV ေရာဂါပိုး ႀကီးထြားလာတာကို ကာကြယ္ တားဆီးႏုိင္တဲ့ antiretroviral ေဆးတမ်ဳိးျဖစ္တဲ့ tenofovir ဆိုတာ ပါ၀င္ပါတယ္။
အမ်ဳိးသမီးေတြအေနနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံတဲ့အခ်ိန္မေရာက္ခင္ ၁၂ နာရီႀကိဳၿပီး ပထမအႀကိမ္၊ ၿပီးၿပီးခ်င္း ၁၂ နာရီအတြင္း ဒုတိယအႀကိမ္ လိမ္းရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးကို ႐ုိး႐ိုးရွင္းရွင္းနဲ႔ အလြယ္တကူ အသံုးျပဳႏုိင္တာဟာ အသံုးျပဳဖို႔ စြဲေဆာင္မႈနဲ႔ ထိေရာက္မႈတို႔အတြက္ အဓိက အခ်က္ျဖစ္လိမ့္မယ္လုိ႔ Michel Sidibe က ေျပာပါတယ္။
“ဒီလို ႐ိုးရွင္းလြယ္ကူတာက ဒီေဆးရဲ႕ သူမတူတဲ့ ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲမႈပိုင္းျဖစ္ပါတယ္။ ႀကိဳတင္ကာကြယ္တားဆီးေရးအတြက္ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္လိုလုပ္ေဆာင္ဖို႔ က်ေနာ္က ႏိႈးေဆာ္ခဲ့ဖူးၿပီး ဒီကပ္ေရာဂါဆိုးကို တုိက္ဖ်က္ပစ္ဖို႔ ကာကြယ္ေရး၊ ကာကြယ္ေရးနဲ႔ ကာကြယ္ေရး လိုအပ္တယ္ဆိုတာ က်ေနာ္ လံုး၀ယံုၾကည္ပါတယ္။”
အခု စမ္းသပ္ထားတဲ့ အဆီပ်စ္လိမ္းေဆးကို ကမာၻတ၀န္းကအမ်ဳိးသမီးေတြ သံုးစြဲခြင့္မရခင္မွာ လုပ္စရာေတြ အမ်ားႀကီး က်န္ေနေသး တယ္လုိ႔ ေဒါက္တာ Abdool Karim က ေျပာပါတယ္။
“အခု ေနာက္တဆင့္ကို က်မတို႔ လုပ္ၾကရပါေတာ့မယ္။ ေနာက္တဆင့္ကေတာ့ ဒီေဆးကို အမ်ဳိးသမီးေတြလက္ထဲေရာက္ေအာင္ ဘယ္လိုပို႔ မလဲ၊ အဲဒီလို ေရာက္ေအာင္ ပို႔ႏုိင္ေရးအတြက္ ေနာက္ထပ္ ဘယ္လို ေလ့လာမႈမ်ဳိးေတြ လုပ္ဖို႔ လိုအပ္မလဲဆိုတာပါ။ အမ်ဳိးသမီးေတြ လက္ထဲ ဒီေဆး မေရာက္ေသးသေရြ႕ က်မတို႔လုပ္ငန္း မၿပီးဆံုးေသးပါဘူး၊ ဒီ ေရာဂါပိုးကို ကမာၻေပၚကေန အျမစ္ျပတ္ မတိုက္ဖ်က္ႏုိင္ေသး သေရြ႕ က်မတို႔ လုပ္စရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါေသးတယ္။”
ဒီေဆးဟာ HIV ေရာဂါပိုး ကူးစက္မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္႐ံုသာမက herpes simplex-2 လို႔ေခၚတဲ့ လိင္ဆက္ဆံရာကေနရတဲ့ တျခား ကာလသားေရာဂါတမ်ဳိး ကူးစက္မႈႏႈန္းကိုလည္း ၅၁% ထိ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္တယ္ဆုိတာ ေတာင္အာဖရိကေလ့လာမႈကေန ေတြ႔ခဲ့ၾကပါတယ္။ herpes ကာလသားေရာဂါပိုးရွိေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ HIV ေရာဂါပိုးကူူးစက္ခံရႏုိင္ေျခ ႏွစ္ဆ ပိုမ်ားပါတယ္။
အခု အဆီပ်စ္ လိမ္းေဆးဟာ HIV နဲ႔ Herpes ကာလသားေရာဂါေတြကို ကာကြယ္တာပဲျဖစ္ၿပီး သေႏၶတားေဆးမဟုတ္ဘူးဆိုတာကို ကၽြမ္းက်င္သူေတြက အေလးအနက္ ေျပာေနၾကပါတယ္။
ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ WHO ကလည္း HIV ေရာဂါပိုးရွိေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြအေနနဲ႔ ARV ေဆး၀ါးကို စားသံုးျခင္းအားျဖင့္ ကိုယ္၀န္ ေဆာင္စဥ္ကာလ၊ ေမြးဖြားစဥ္ကာလ ဒါမွမဟုတ္ ကေလးကို မိခင္ႏို႔တိုက္ေကၽြးတဲ့ကာလေတြမွာ သူတို႔ကေနတဆင့္ ကေလးေတြဆီကို ေရာဂါပိုးမကူးစက္ႏုိင္ေအာင္ ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ARV ေဆး၀ါး သံုးစြဲၾကပါလို႔ တိုက္တြန္းေနပါတယ္။ မိခင္နဲ႔ကေလးေတြကို HIV ေရာဂါပိုးကေန ကာကြယ္တာဟာ မိသားစုေရးရာကိစၥျဖစ္တယ္လုိ႔ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ေျပာပါတယ္။
ဒီလိုကာကြယ္ႏုိင္ဖို႔ လူတုိင္းဟာ ကိုယ့္ရဲ႕ HIV ေရာဂါပိုးကူးစက္ခံထားရမႈအေျခအေနကို သိရွိဖို႔လိုအပ္ၿပီး အဲဒီေနာက္မွာ ေဘး အႏၲရာယ္ မျဖစ္ေစတဲ့ လိင္ဆက္ဆံမႈ အေလ့အက်င့္ေတြလုပ္တာ၊ ေစာေစာစီးစီးနဲ႔ ထိေရာက္တဲ့ ကုသမႈခံယူတာေတြ လုပ္ေဆာင္သင့္တယ္လို႔ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက အၾကံေပးၾကပါတယ္။
