ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပး ခိုင္းေစမႈ ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္က လုပ္ခဲ့တဲ့ ILO စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အႀကံျပဳ တိုက္တြန္းခ်က္ေတြကို ျမန္မာအစိုးရ အေနနဲ႕ အျပည့္အ၀ လိုက္နာေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေႏွာင့္ေႏွးေနတယ္လို႔ ILO အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမား အဖဲဲြ႕ခ်ဳပ္က အျပစ္တင္လိုက္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာေတာ့ စနစ္ခ်ၿပီး လုပ္တဲ့ အဓမၼ လုပ္အားေပး နည္းသြားတယ္ ဆုိတာကိုလည္း ILO က အသိအမွတ္ ျပဳပါတယ္။ ဒီေန႔ ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံ ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မွာ လုပ္တဲ့ ILO ႏွစ္ပတ္လည္ အစည္းအေ၀းႀကီးမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘာေတြ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့သလဲ ဆုိတာ ကိုသားၫြန္႔ဦးက တင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပး ခိုင္းေစမႈ ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ ျမန္မာအစိုးရ အေနနဲ႔ ILO နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တာ၊ ပညာေပးလုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္တာမ်ဳိးေတြ ရိွေပမဲ့ ဒါေတြဟာ လံုေလာက္တဲ့ အဆင့္ကို မေရာက္ေသးဘူးလို႔ ဂ်နီဗာမွာလုပ္တဲ့ ILO ႏွစ္ပတ္လည္ အစည္းအေ၀းကေန ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကတာပါ။ ရန္ကုန္မွာရိွတဲ့ ILO ကိုယ္စားလွယ္ရဲ႕ အစီရင္ခံခ်က္နဲ႔ အျခား ကြ်မ္းက်င္သူေတြရဲ႕ ေလ့လာသံုးသပ္ခ်က္၊ ျမန္မာအစိုးရဘက္က ေျဖရွင္းတင္ျပခ်က္ေတြကို အေျခခံၿပီး ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ ထြက္လာတာပါ။
ျမန္မာအစိုးရဘက္က ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို အသိအမွတ္ျပဳေပမဲ့ အေရးတႀကီး လုပ္ေဆာင္စရာေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား ရိွေသးတယ္လို႔ ILO အမႈေဆာင္ ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ကယ္ရီ တပ္ပီယိုလာ (Kari Tapiola) က ေျပာပါတယ္။
“အခ်ဳိ႕အခ်က္ေတြ၊ အေျခအေနေတြ လုပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္ ဆိုတာကို အသိအမွတ္ ျပဳပါတယ္။ အစိုးရအေနနဲ႕ ရန္ကုန္မွာရိွတဲ့ ILO ကိုယ္စားလွယ္နဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ အခ်ဳိ႕အမႈေလးေတြ အထူးသျဖင့္ စစ္တပ္ကေန အသက္မျပည့္တဲ့ ကေလးငယ္ေတြကို အတင္းေခၚယူ စုေဆာင္း ခိုင္းေစတာမ်ဳိးေတြမွာ ေျဖရွင္း ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႕ကို မိဘေနရပ္ထံ ျပန္ပို႔ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ၊ လက္ကမ္းစာေစာင္ ျဖန္႔ခ်ိမႈေတြ အခ်ဳိ႕အဆင့္မွာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့တာ ရိွပါတယ္။
“ဒါေပမဲ့ အေျခအေန တခုလံုးကို ၿခံဳၿပီး ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ILO စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္က ၉၈ တုန္းက ထုတ္တဲ့ အႀကံျပဳခ်က္ေတြရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ ခ်ိန္ၾကည့္ရင္ေတာ့ အစိုးရက ေဆာင္ရြက္တဲ့ အပိုင္းေတြ လံုး၀ မျပည့္စံု မလံုေလာက္ေသးပါဘူး။ အခု အစိုးရ ေဆာင္ရြက္တဲ့ အဆင့္ေတြဟာ အေရးပါပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေျခအေနက လံုးလံုး ေျပာင္းလဲသြားတဲ့ အေနအထား မရိွေသးပါဘူး။”
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပး ခိုင္းေစမႈ ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ ILO ထံ တုိင္ၾကားေရး စနစ္တရပ္ ထားရိွမႈကို ျမန္မာအစိုးရဘက္က ခြင့္ျပဳ သေဘာတူခဲ့ပါတယ္။ ILO ကိုယ္စားလွယ္ထံကို တိုင္ၾကားသူေတြအေပၚ အစိုးရက အေရးမယူပါဘူး ဆိုတာလည္း သေဘာတူထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ တိုင္ၾကားေရးစနစ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရတဲ့အမႈ ၿပီးတဲ့ႏွစ္အတြင္း တခုျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ ကယ္ရီ တပ္ပီယိုလာက ေျပာပါတယ္။
“ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္မွာ တိုင္ၾကားေရးစနစ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျဖစ္တဲ့ အမႈတခု ရိွပါတယ္။ အဲဒီ ေအာင္လံကိစၥမွာ ၁၇ ဦး ဆက္စပ္ အဖမ္းခံရပါတယ္။ အဲဒီအထဲက ၁၄ ဦး ျပန္လြတ္လာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်န္တဲ့လူေတြဟာ ILO တိုင္ၾကားေရးစနစ္နဲ႔ မဆိုင္ဘူး၊ အျခားအမႈေတြနဲ႔ ဖမ္းထားတာလို႔ အာဏာပိုင္ေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ILO အေနနဲ႕ေတာ့ ဒါဟာ တိုင္ၾကားေရးစနစ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေရးယူခံရတယ္လို႔ ယူဆထားပါတယ္။”
ILO ကို တိုင္လို႔ ဖမ္းခံရသူေတြ ရိွေပမဲ့ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပး ခိုင္းေစမႈမွာ တာ၀န္ရိွသူေတြကို အေရးယူတာမ်ဳိး အားနည္းတယ္ဆိုၿပီး ILO က ေ၀ဖန္ထားပါတယ္။ ILO တိုင္ၾကားေရးစနစ္ဟာ တႏိုင္ငံလုံးအ၀န္းနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ေပးႏိုင္ျခင္း မရိွဘူးလို႔လည္း ILO က ၀န္ခံပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အခုအေျခအေနမွာ ထူးထူးျခားျခား ေအာင္ျမင္တာမ်ဳိး မရိွေသးေပမဲ့ အေျခအေနေတြက ေနာက္ျပန္ဆုတ္ေနတာလည္း မဟုတ္ဘူးလို႔ အမႈေဆာင္ ၫႊန္ၾကားေရးမႉး မစၥတာ တပ္ပီယိုလာက ေျပာပါတယ္။ အခုဆိုရင္ လြတ္လပ္စြာ အသင္းအပင္း ဖဲြ႕စည္းခြင့္ ကိစၥကိုေတာင္ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ စၿပီး စကားေျပာဆိုမႈ ရိွတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။
“လြတ္လပ္စြာ အသင္းအပင္း ဖဲြ႕စည္းခြင့္ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အစိုးရနဲ႕ က်ေနာ္တို႔ စတင္ေဆြးေႏြး ေျပာဆိုေနတာေတြ ရိွပါတယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပဲြၿပီးရင္ အစိုးရ အေနနဲ႔က လြတ္လပ္တဲ့ အသင္းအပင္းကိစၥ ဥပေဒဆိုင္ရာေတြ လုပ္လာရမယ့္သေဘာ ရိွပါတယ္။”
လြတ္လပ္စြာ အသင္းအပင္း ဖြဲ႕စညး္ခြင့္ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ပဲ လာမယ့္ ၾကာသပေတးေန႔ ILO ႏွစ္ပတ္လည္ အစည္းအေ၀းႀကီးထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကိစၥကို ေဆြးေႏြးေကာင္း ေဆြးေႏြးဖြယ္ရွိတယ္လို႔ မစၥတာ တပ္ပီယိုလာက ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနနဲ႔ ဥပေဒျပဳေရးပိုင္းမွာ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပး ခိုင္းေစမႈ ပေပ်ာက္ေရး ကိစၥကို အေသအခ်ာ ကိုင္တြယ္ဖို႔ ဥပေဒေတြမွာ အတိအက် ေဖာ္ၫႊန္းဖို႔ ILO က တိုက္တြန္းေနပါတယ္။ ဒီလို ဥပေဒပိုင္းေတြ ထုတ္ျပန္ရာမွာလည္း ILO ရဲ႕ သတ္မွတ္ခ်က္အတိုင္း ျပည့္မီဖို႔နဲ႔ ILO ကြန္ဗန္းရွင္း အမွတ္ ၂၉ ပါ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ဆီေလ်ာ္ဆက္စပ္ဖို႔ လိုမယ္လို႔ ျမန္မာအစိုးရကို သတိေပးထားပါတယ္။
