NLD အရပ္သားအစိုးရရဲ႕ သမၼတသစ္အျဖစ္ ဒုတိယသမၼတ ဦး၀င္းျမင့္ ကို လႊတ္ေတာ္က ဗုဒၶဟူးေန႔က ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္လိုက္တဲ့အေပၚ အေမရိကန္၊ တရုတ္၊ ကုလသမဂၢအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းက ႀကိဳဆိုလိုက္ၿပီး သမၼတသစ္နဲ႔ လက္တဲြလုပ္ေဆာင္ဖို႔ အသင့္ရွိေနေၾကာင္း မေန႔ က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္အသီးသီးမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
အခုလို သမၼတသစ္ အေျပာင္းအလဲနဲ႔အတူ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေအာင္ NLD အစိုးရအေနနဲ႔ ပိုမိုေဆာင္ရြက္လာမယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရး အဖဲြ႔ေတြကလည္း ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကပါတယ္။
မအင္းၾကင္းႏိုင္က အေၾကာင္းစံုကို ဆက္လက္တင္ျပမွာပါ။
ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွာ မေန႔က က်င္းပတဲ့ သမၼတသစ္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္တဲ့ ရလာဒ္ကို လႊတ္ေတာ္နာယက မန္း၀င္းခိုင္သန္းက အခု လိုေၾကညာသြားပါတယ္။
“ေထာက္ခံဆႏၵမဲ အမ်ားဆံုးရရွိတဲ့ ဦးဝင္းျမင့္ကို ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ ေၾကာင္း ေၾကညာပါတယ္။”
ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတျဖစ္လာတဲ့ ဦး၀င္းျမင့္က ေထာက္ခံမဲ ၄၀၃ မဲနဲ႔ အမ်ားဆံုးရရွိၿပီး၊ လက္ရွိဒုသမၼတ ဦးျမင့္ေဆြက ေထာက္ခံမဲ ၂၁၁ မဲနဲ႕ ေနာက္ဒုသမၼတ ဦးဟင္နရီဗန္ထီးယူက ၁၈ မဲ ရရွိခဲ့ၾကပါတယ္။
ရာထူးကေန အနားယူသြားတဲ့ သမၼတေဟာင္း ဦးထင္ေက်ာ္ေနရာမွာ အခုလို NLD ရဲ႕ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္တဦးလည္းျဖစ္သူ ဦး၀င္းျမင့္ သမၼတ သစ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရတာကို ျမန္မာျပည္သူေတြနဲ႔အတူ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းကလဲ ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။
ႏွစ္ႏိုင္ငံအက်ဳိးအတြက္ အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ သမၼတ ဦး၀င္းျမင့္နဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနေၾကာင္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန အေရွ႕အာရွဆိုင္ရာ ဗ်ဴရို ေျပာခြင့္ရ အမ်ဳိးသမီး Katina Adams က ဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။
“သမၼတသစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာႏိုင္ငံသူ၊ ႏိုင္ငံသားေတြကို ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ လူမႈေရး တရားမွ်တမႈ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ရိုေသေလးစားမႈ၊ အုပ္စုအားလံုးတို႔ပါ၀င္တဲ့ ဖံြၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ ေထာက္ခံအားေပးဖို႔အတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက သမၼတသစ္ ဦး၀င္းျမင့္နဲ႔အတူ လက္တဲြလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။”
အလားတူ သမၼတသစ္ ဦး၀င္းျမင့္ကို တရုတ္သမၼတ ရွီက်င္းပင္ အေနနဲ႔ ႀကိဳဆိုေၾကာင္းနဲ႔ နည္းဗ်ဴဟာေျမာက္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ မိတ္ဖက္ပူးေပါင္းဆက္ဆံေရးကို ပိုမိုတိုးျမွင့္ေဆာင္ရြက္လိုေၾကာင္း တရုတ္အစိုးရရဲ႕ မတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ ျမန္မာနဲ႔ အစဥ္အလာမပ်က္ ေဆြမ်ဳိးေပါက္ေဖာ္ႏိုင္ငံအျဖစ္ ဆက္ဆံခဲ့သလို မၾကာေသးခင္ႏွစ္ေတြအတြင္း ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရးမွာ ေဒသတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ သာယာ၀ေျပာေရးအတြက္ အဆင့္ျမင့္ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြကို တိုးျမွင့္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ သမၼတရွီက ဆိုပါတယ္။ ဒါအျပင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရးမွာ ဒီထက္မက ပိုၿပီးတိုးတက္ေကာင္းမြန္လာဖို႔ တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ အေလးထားေၾကာင္း သမၼတရွီက်င္းပင္က ေျပာဆိုခဲ့တယ္လို႔ ေၾကညာခ်က္မွာ ေရးသားထားပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခဲ့တဲ့ သမၼတသစ္ ဦး၀င္းျမင့္ကို ကုလသမဂၢကႀကိဳဆိုေၾကာင္း ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရံုး ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ Farhan Haq က ဗီြအိုေအကို အီးေမးလ္ကေန တုန္႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ကုလသမဂၢ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ အကူအညီေပးေရးရံုးရဲ႕ ဌာေနကိုယ္စားလွယ္ Knut Osby ကိုယ္တိုင္လည္း သမၼတသစ္ကို ႀကိဳဆိုေၾကာင္းနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္နဲ႔ စီပြားေရးအသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလမွာ ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ က်င့္၀တ္နဲ႔အတူ အေကာင္းဆံုးလိုက္နာေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြနဲ႔ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ကူညီပံပိုးေပးသြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ေၾကာင္း အဲဒီအီးေမးလ္မွာ ေရးသားထားပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ သမၼတ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ခဲ့တဲ့အေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြ တိုးတက္လာေအာင္ NLD အရပ္သားအစိုးရက ပိုမိုေဆာင္ရြက္လာလိမ့္မယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရး အဖဲြ႔ေတြက ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကပါတယ္။ သမၼတအသစ္ ခန္႔အပ္လိုက္တာကို အဆိုးထဲကေန ျပန္ၿပီးရုန္းကန္ထြက္လာႏိုင္တဲ့အခြင့္အေရးအျဖစ္ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြ အသံုးျပဳသင့္ေၾကာင္း AI ေခၚ ႏိုင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖဲြ႔ႀကီးရဲ႕ မေန႔က ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
အလားတူ နယူးေရာက္အေျခစိုက္ HRW ႏိုင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ႀကီးရဲ႕ အာရွေရးရာတာ၀န္ခံ Brad Adams ကေတာ့-
“သမၼတသစ္ဆီကေန က်ေနာ္တို႔ ေမွ်ာ္လင့္လို႔ရတဲ့ အခ်က္တခုေတာ့ရွိပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ သူကိုယ္တိုင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းျဖစ္ေနတာပါ။ သူရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာကို အသံုးခ်ၿပီး ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္ခံရတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပး လိမ့္မယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ပဲ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ အခ်က္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာျပည္သူေတြကလည္း လႈိက္လႈိက္လဲလဲႀကိဳဆိုၾကမွာပါ။”
ဒါေပမဲ့လည္း သမၼတသစ္အေနနဲ႔ အေျပာင္းအလဲေတြကို ထူးထူးျခားျခားလုပ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ မျမင္မိဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
"အဓိကအခ်က္ကေတာ့ အရပ္သားအစိုးရဟာ စစ္တပ္ရဲ႕ လက္ေအာက္မွာပဲရွိေနေသးတာပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ၂၀၀၈ ခုနွစ္ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ စစ္တပ္ရဲ႕ လက္ထဲမွာ နယ္စပ္လံုၿခံဳေရးတပ္ေတြရွိေနတာ၊ ေနာက္ၿပီး ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ အရပ္သားအစိုးရကို အခ်ိန္မေရြး ဖ်က္သိမ္းႏိုင္တဲ့အခ်က္ေတြပါ။ ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ အက်ပ္အတည္းအပါအ၀င္ အျခား ဖိနွိပ္မႈ ကိစၥရပ္ေတြမွာ စစ္တပ္က အဓိကလုပ္ေနတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ သိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတအသစ္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ မူ၀ါဒေရးရာပိုင္းမွာေရာ၊ အျခား အေျခအေနေတြ ေျပာင္းလဲေအာင္ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ျမင္မိပါတယ္။
သမၼတသစ္ ဦး၀င္းျမင့္ဟာ NLD ရဲ႕ ၀ါရင့္ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းတဦးျဖစ္တဲ့အျပင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚမွာလည္း သစၥာေစာင့္သိသူျဖစ္ပါတယ္။ ဒါအျပင္ သူ႔ကို သမၼတအျဖစ္ တရား၀င္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးထားေပမယ့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ညြန္ၾကားတဲ့အတိုင္းပဲ ေဆာင္ရြက္မွာျဖစ္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံေရးအကဲခတ္အေတာ္မ်ားမ်ားက သံုးသပ္ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတသစ္ ဦး၀င္းျမင့္ လက္ထက္မွာ ရင္ဆိုင္ရမယ့္ စိန္ေခၚမႈေတြဟာလည္း သိပ္ၿပီး အေျပာင္းအလဲရွိမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ျမန္မာ့အေရးကြ်မ္းက်င္သူလည္းျဖစ္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္သံမွဴးေဟာင္းလည္းျဖစ္တဲ့ Priscilla Clapp ကဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။
“စိန္ေခၚမႈေတြကေတာ့ အရင္အတိုင္းပဲ လို႔ က်မ ျမင္ပါတယ္။ သူတို႔မွာ ဘယ္လို အခက္အခဲေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနသလဲဆိုတာ က်မတို႔ သိေနၿပီသားျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို NLD အစိုးရအေနနဲ႔ ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ေနသလဲဆိုေတာ့ ရလဒ္ေတြကိုေတာ့သမၼတသစ္အေနနဲ႔ ေရွာင္လဲႊလို႔မရဘူးလို႔ က်မ ထင္ပါတယ္။ သူ႔မွာ ႏိုင္ငံေရးအရအေတြ႕အႀကံဳ အလံုအေလာက္ရွိၿပီသာလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌအေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ၊ ေနာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္တဦးအေနနဲ႔ ၂၀၁၂ခုနွစ္ထဲက ေရာက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔အေနနဲ႔ အရင္သမၼတေဟာင္းထက္စာရင္ပိုၿပီးတက္တက္ၾကြၾကြ တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္လိမ့္မယ္လို႕ ျမင္ပါတယ္။ သမၼတေဟာင္း ဦးထင္ေက်ာ္ဟာ ႏူးညံၿပီး ႏွစ္လိုဖြယ္ရာေကာင္းေပမယ့္ သူ႔မွာ ဦး၀င္းျမင့္လို ႏိုင္ငံေရး အေတြ႕အႀကံဳမ်ဳိး မရွိဘူးေလ။”
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္တဲ့ NLD အစိုးရလက္ထက္ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြ အေတာ္ေလး ဆိုးဆိုးရြားရြားျဖစ္ေပၚခဲ့တာကို ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက ေတြ႕ျမင္ခဲ့ၾကရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းကရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္အသိုင္းအ၀ိုင္း အေပၚပစ္မွတ္ထားၿပီး ျပင္းထန္တဲ့ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ ရွင္းလင္းဖယ္ရွားမႈအပါအ၀င္ လူသားမ်ဳိးႏြယ္အေပၚ ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္တဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္ကို ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
အခုလို ႏိုင္ငံရဲ႕ ၁၀ ဦးေျမာက္ သမၼတအျဖစ္ တင္ေျမွာက္ျခင္းခံရတဲ့ ဦး၀င္းျမင့္အေနနဲ႔ မတ္လ (၃၀) ရက္ေသာၾကာေန႔မွာ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွာ သမၼတသစ္အျဖစ္ က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုမွာျဖစ္သလို သမၼတသစ္ရဲ႕ ပထမဆံုးအႀကိမ္ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားဖို႔ ရွိမယ္လို႔ လည္း အမ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကပါတယ္။
