ကမၻာ့ ေရႊေစ်းတက္မႈေပၚ မူတည္ျပီး ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း ေရႊေစ်းေတြ တရိပ္ရိပ္ တက္လာေနတဲ့ အျပင္ ျပည္တြင္း ေရႊထုတ္လုပ္မႈလည္း က်ဆင္းေနတဲ့ အေၾကာင္း ေရႊနန္းေတာ္ စိန္ေရႊရတနာဆိုင္ ပိုင္ရွင္ ေဒါက္တာ ေအာင္ေက်ာ္၀င္းက ေျပာပါတယ္။ အိမ္ျခံေျမနဲ႔ ေရႊကို အဓိက ၀ယ္ယူစုေဆာင္းေလ့ရွိတဲ့ ျမန္မာေတြၾကားမွာ လတ္တေလာ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ဘာေတြ ရွိေနပါလဲ။ ဒီအခ်က္ေၾကာင့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေနအေပၚ ဘယ္လုိ ႐ိုက္ခတ္မႈေတြ ရွိေနလဲ။ လာမယ့္ႏွစ္ပိုင္းေတြအတြင္း ျပည္တြင္းစီးပြားေရး အလားအလာ ဘယ္လိုခန္႔မွန္းႏုိင္မလဲ ဆုိတာေတြကို ေရႊနန္းေတာ္ စိန္ေရႊရတနာဆုိင္ ပိုင္ရွင္ ေဒါက္တာ ေအာင္ေက်ာ္၀င္းကို ဗြီအိုေအ ၀ါရွင္တန္ဒီစီ႐ံုးမွာ ဦးသန္းလြင္ထြန္းက ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားတာကို ဒီသီတင္းပတ္ စီးပြားေရးက႑မွာ နားဆင္ႏိုင္ပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ေဒါက္တာ ေအာင္ေက်ာ္၀င္းခင္ဗ်။ အေမရိကားကိုေရာက္တုန္းမွာ ဗြီအိုေအကို လာလည္ျပီးေတာ့ အခုလို ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခြင့္ေပးတာ ေက်းဇူးပါပဲ။
ေဒါက္တာ ေအာင္ေက်ာ္၀င္း ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ကလည္း ၾကံဳတုန္းမွာ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခံရတာ ေက်းဇူးပါ။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ဒီလိုပါ။ ေရႊဆုိင္ေတြ လက္၀တ္ရတနာဆုိင္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ က်ေနာ္ စိတ္၀င္စားတဲ့အခ်က္က ေရႊကိစၥပိုမ်ားတယ္။ အဓိက အားျဖင့္ ဘာလဲဆိုေတာ့ ျမန္မာဓေလ့ထံုးစံမွာ ပိုက္ဆံ အရင္းအႏွီး နည္းနည္းရွိလို႔ရိွရင္ ေျမ၀ယ္ျပီးေတာ စုေဆာင္းထားတယ္။ ဒါမွမဟုတ္လုိ႔ရွိရင္ ေရႊ၀ယ္ျပီးေတာ့ စုေဆာင္းထားတဲ့ ဓေလ့ကလည္း ရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ - အခုက ေျမေစ်းေတြ ေတာ္ေတာ္ေလးေတြ မတည္မျငိမ္ ျဖစ္တယ္ဆုိေတာ့ ေရႊ၀ယ္ျပီး စုေဆာင္းတယ္ဆုိတဲ့ အေလ့အထကေရာ ဘယ္လို အေျခအေနရွိလဲ။
ေဒါက္တာ ေအာင္ေက်ာ္၀င္း ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြက နဂိုကတည္းက ေရႊကိုလည္း ၾကိဳက္တယ္ခင္ဗ်။ ျပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာမွာ စကားပံုရွိတယ္ေလ။ ရွိရင္တန္ဆာေပါ့။ မရွိရင္ ၀မ္းစာေပါ့။ ရွိတဲ့ ပိုက္ဆံေလးရွိရင္ ေရႊေလး၀ယ္ထားမယ္။ ၀တ္လုိ႔လည္း ရတယ္။ ေနာက္..စုလို႔လည္း ရတယ္။ ေငြလိုတဲအခါမွာ ေရႊက liquidity power အားေကာင္းတာကုိ။ ခ်က္ခ်င္း ေငြျဖစ္တာေပါ့။ ျဖစ္ေတာ့ အခုန ေမးတဲ့ေမးခြန္းနဲ႔ပတ္သက္ျပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေရႊကေတာ့ ဟိုးတုန္းကတည္းက၊ ဟိုးတုန္းကဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္သိသေလာက္ေတာ့ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုျပီးေတာ့ က်ေနာတို႔ရဲ႕ currency (ေငြေၾကး) က ပိုျပီးေတာ့ fluctuate ျဖစ္တယ္။ အနိမ့္အျမင့္ေတြ မ်ားတယ္ေပါ့ေနာ္။ ျမန္မာေငြတန္ဖိုးက က် သြားတာမ်ားတယ္။ အဲ့ဒီလိုျဖစ္တဲ့အခါမွာ ျပည္သူျပည္သားေတြက နဂိုကတည္းက ေရႊၾကိဳက္တဲ့အေနအထားရယ္၊ အဲ့ဒီလိုမ်ိဳး ကိုယ့္ရဲ႕ေငြေၾကး က်ဆင္းတာကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ဆိုျပီးေတာ့ ေငြမစုဘဲနဲ႔ ေရႊကိုစုတယ္။ စုတဲ့အခါမွာက်ေတာ့ ဟိုးတုန္းကေတာ့ အေခါက္တံုး စုတဲ့သူရွိတယ္။ ေနာက္ အထည္ဆုိရင္လည္း အေလ်ာ့တြက္သက္သာတဲ့အထည္ေတြကို စုတာေပါ့ေနာ္။ အဲ့ဒီလိုမ်ိဳး ပိုမ်ားတယ္ေပါ့။ သို႔ေသာ္ အဲ့ဒီအေလ့အထက အခုေနာက္ပိုင္းမွာ မရွိဘူးလားဆုိေတာ့ ရွိေသးတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း အဲ့ဒီအခ်ိန္နဲ႔ ယွဥ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ နည္းနည္းေလးေတာ့ ေလ်ာ့လာတယ္။ ဘာလို႔လဲဆုိေတာ့ အဲ့ဒီတုန္းကရွိေနတဲ့ လူေတြရဲ႕ ၀င္ေငြ၊ purchasing power (၀ယ္လိုအား)။ ျပီးေတာ့ ေရႊေစ်း။ အခုခ်ိန္မွာရွိေနတဲ့ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕ ၀င္ေငြ နဲ႔ ေရႊ႕ေစ်း။ အဲ့ဒီအခ်က္ေတြေပၚမွာမူတည္ျပီးေတာ့ ရွိေတာ့ရွိတယ္။ သို႔ေသာ္ နဂိုနဲ႔ယွဥ္ရင္ေတာ့ နည္းနည္းေလးေလ်ာ့သြားတယ္။ ဟိုးတုန္းကေတာ့ ပိုမ်ားတယ္ခင္ဗ်။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ အခုေလာေလာဆယ္အားျဖင့္ကေတာ့ ဒီရက္ပိုင္းေတြ၊ ဒီလပိုင္းေတြကိုၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေရႊေစ်းက တက္ တက္လာတယ္။ အခုဆုိလို႔ရွိရင္ ၁,၁၆၀,၀၀၀ ေလာက္ေတာင္ ရွိမယ္ထင္တယ္။ အေခါက္ေရႊတက်ပ္သားကို။
ေဒါက္တာ ေအာင္ေက်ာ္၀င္း ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ မွန္ပါတယ္ခင္ဗ်။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ အဲ့ဒီေတာ့ ဒီေရႊေစ်း တရိပ္ရိပ္ ျပန္တက္လာတဲ့အေၾကာင္းက ဘာေၾကာင့္လဲခင္ဗ်။
ေဒါက္တာ ေအာင္ေက်ာ္၀င္း ။။ ေရႊေစ်းတက္တဲ့အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့ အဓိက ကေတာ့ ကမၻာ့ေရႊေစ်းပဲ။ ကမၻာ့ေရႊေစ်းကိုယ္တုိင္က ဒီ သံုး-ေလးလအတြင္း၊ ဒီႏွစ္ပိုင္းမွာေပါ့ေနာ္။ အရင္ကတေအာင္စကို ၁,၁၀၀ ေလာက္အထိ က်သြားရာကေန အခုဆိုရင္ ၁,၄၄၀၊ ၁,၄၃၀။ အဲ့ဒီအနားမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ျဖစ္ေနတာေတြ႔ရတယ္ဆုိေတာ့ ကမၻာ့ေရႊေစ်းကိုယ္တိုင္က နံပါတ္တစ္ - တက္ေနတယ္။ ျပီးတဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တုိ႔က ေရႊေစ်းကိုတြက္တဲ့အခါမွာ ကမၻာ့ေရႊေစ်းနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ျမန္မာေငြ currency ေပါ့။ ေငြလဲႏႈန္းနဲ႔ ျပန္ျပီးေတာ့ ခ်ိတ္ဆက္တယ္ခင္ဗ်။
အဲ့ဒီလို ခ်ိတ္ဆက္တဲ့အခါမွာ၊ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ဟိုတုန္းကေတာ့ ကမၻာ့ေရႊေစ်းက်ရင္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အေမရိကန္ေဒၚလာ ေငြလဲႏႈန္းက တက္တယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္ေဒၚလာေငြလဲႏႈန္းအရ က်သြားတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ က်ေနာ္တုိ႔ တိုင္းျပည္မွာ ဗဟိုဘဏ္ကေန အေသအခ်ာေလး လုပ္တဲဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ေငြတန္ဖိုးက ေျပာမယ္ဆုိရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္၊ ၃ ႏွစ္၊ ၄-၅ ႏွစ္ထက္စာရင္ေတာ့ နည္းနည္းေလး ျငိမ္တဲ့ဘက္မွာျဖစ္ေနတယ္။ ဥပမာ - တေဒၚလာကို ၁,၅၁၀ ကေန ၁,၅၂၀ ၾကားထဲမွာ ျငိမ္ေနတယ္။ အဲ့ဒီလိုမ်ိဳး ျငိမ္ေနတယ္ေပါ့ေနာ္။ ျငိမ္တဲ့အခါက်ေတာ့ တကယ္လို႔သာ ေဒၚလာေစ်းမျငိမ္ဘဲနဲ႔ အတက္အက် ျဖစ္ရင္ ပိုျပီးေတာ့ ကမၻာ့ေရႊေစ်း တက္တာနဲ႔ဆိုရင္ က်ေနာ္တုိ႔ျပည္သူေတြ ပိုျပီးေတာ့ suffer (ဒုကၡ) ျဖစ္မယ္ေပါ့ေနာ္။ အခုေတာ့ ျငိမ္ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ နည္းနည္းေလး က်ေနာ္တုိ႔ဘက္မွာ ခုသာခံသာရွိတယ္။ သို႔ေသာ္ ေရႊေစ်းတက္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ နံပါတ္တစ္ ကမၻာ့ေရႊေစ်းေပါ့။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း။။ ေရႊေစ်းတက္တာေတြ၊ ဒီအေျခအေနေတြကို ၾကည့္လို႔ရွိရင္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးနဲ႔ေရာ ဘယ္လုိ ဆက္စပ္သံုးသပ္လို႔ရမလဲ။ ျပည္တြင္းစီးပြားေရးေပါ့။ အဲ့ဒါက က်ေနာ္ေျပာတာက ႏုိင္ငံအဆင့္ရယ္လို႔မဟုတ္ဘဲနဲ႔ လူတဦးခ်င္းစီ၊ ဒါမွမဟုတ္ ျပည္သူေတြအၾကားမွာ ရွိေနတဲ့ စီးပြားေရး အေျခအေနနဲ႔ေရာ ဘယ္လို ဆက္စပ္မလဲ။
ေဒါက္တာ ေအာင္ေက်ာ္၀င္း ။ ။ အခု ဒါ မွန္တာေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေရႊေစ်းတက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျပည္သူေတြကေတာ့ ၀ယ္ဖို႔ထက္ ျပန္ျပီးေတာ့ ေငြေဖာ္ခ်င္ၾကတယ္ခင္ဗ်။ သူတုိ႔၀ယ္ထားတာကို ေငြေဖာ္ခ်င္ၾကတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ သိသေလာက္ေတာ့ ဒီတလအတြင္းမွာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ေရႊေစ်းက ၁၆ % ေလာက္တက္တယ္ခင္ဗ်။ တက္တဲ့အခါမွာက်ေတာ့ တခ်ိဳ႕ေတြက မ၀ယ္ခ်င္ေတာ့ဘူး။ ရွိတဲ့ေရႊကို ျပန္လာျပီးေတာ့ ေရာင္းၾကတယ္။ ေရာင္းျပီးေတာ့ သူတို႔ ကား၀ယ္ရင္၀ယ္မယ္။ ေနာက္တခုကက်ေတာ့ home loan (အိမ္ေၾကြး) ယူျပီး အိမ္၀ယ္ရင္၀ယ္မယ္ဆုိေတာ့ ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အေရာင္းအ၀ယ္ေတြ ပါးသြားတယ္ခင္ဗ်။
ေနာက္တခုကက်ေတာ့ က်ေနာ္ ခုနကေျပာသလိုေပါ့ ေရႊေစ်းကေတာ့ တက္လာတယ္။ ေငြေစ်းကလည္း ျပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္နဲ႔ ဒီႏွစ္ၾကားထဲမွာ ၁၅ % ေလာက္ ေငြေစ်းက်သြားတယ္။ ေငြေဖာင္းပြတယ္ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေရႊေစ်းသည္ ျပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္နဲ႔ ဒီႏွစ္ယွဥ္ရင္ တက်ပ္သားကို တသိန္းေက်ာ္ေက်ာ္ ကြာသြားတယ္။ အဲ့ဒီလုိျဖစ္ေပမဲ့ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕ ၀င္ေငြက ခုနက ေငြေဖာင္းပြသေလာက္ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕ ၀င္ေငြက မတက္လာဘူးခင္ဗ်။ မတက္လာေတာ့ လူေတြရဲ႕ ၀ယ္လိုအား က်သြားတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ေရႊနန္းေတာ္မွာ ၁၅ ႏွစ္ဆက္တိုက္ေပါ့ Statistic (ကိန္းဂဏန္းအခ်က္အလက္) ေတြရွိတယ္။ ေငြေၾကး ဘယ္ေလာက္နဲ႔ ဘယ္ေလာက္အၾကား အ၀ယ္မ်ားတယ္။ ဥပမာ - ၅ သိန္းၾကားလား။ ၅ သိန္းနဲ႔ ၁၀ သိန္းၾကားလား။ ၁၀ သိန္းနဲ႔ သန္း ၅၀ ၾကားလား။ အဲ့ဒီလို ratio ေတြ ရွိတယ္။ အဲ့ဒီ ရာခိုင္ႏႈန္းေတြကို ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါမွာ ပိုျပီးေတာ့ သိသိသာသာ ေတြ႔ရတယ္။ ဆုိလိုတဲ့သေဘာကေတာ့ ျခံဳေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ တုိင္းျပည္စီးပြားေရးသည္ ျငိမ္ျပီးေတာ့ အားေပ်ာ့ေနတဲ့ အေနအထားမွာေတာ့ ေသခ်ာေပါက္ ေတြ႔ရတယ္။ လူေတြရဲ႕ ၀ယ္လိုအား က်သြားတာကိုလည္း ေတြ႔ရတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ဒီအေျခအေနက ဒီအတိုင္းပဲ ဆက္သြားေနမယ့္သေဘာလုိ႔ထင္လား။ ဘာျဖစ္လာမယ္လို႔ထင္လဲ။
ေဒါက္တာ ေအာင္ေက်ာ္၀င္း ။ ။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ market mechanism (ေစ်းကြက္လည္ပတ္ပံု) အရကေတာ့ market (ေစ်းကြက္) ၾကီးက သိပ္ျပီးေအးသြားျပီ ဆိုရင္ေတာ့ တခ်ိန္မွာေတာ့ နည္းနည္းေတာ့ ျပန္လိုက္လာမယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့ အဲ့ဒီလို လုိက္ဖို႔က်ေတာ့ အခုနေျပာတဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ စီးပြားေရးမူ၀ါဒေတြနဲ႔ ဒါေတြကလည္း အကုန္လံုး ခ်ိတ္ဆက္ေနတယ္ခင္ဗ်။ အဲ့ဒီလိုခ်ိတ္ဆက္တဲ့အခါမွာ လာမယ့္ႏွစ္မွာ က်ေနာ္တုိ႔တိုင္းျပည္မွာ ေရြးေကက္ပြဲလည္း ရွိတယ္ခင္ဗ်။ အဲ့ဒီလို ေရြးေကာက္ပြဲကာလေတြဆုိရင္လည္း သက္ဆိုင္ရာ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ အလုပ္႐ႈပ္တဲ့အခ်ိန္။ အစိုးရလည္း အလုပ္႐ႈပ္တဲ့အခ်ိန္။
ေနာက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြကလည္း ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ေတာ့ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဒီ ၂၀၂၀ ေလာက္အထိေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳးပဲ သြားမလားဆိုတဲ့အေနအထားေလး က်ေနာ္ ျမင္တယ္ခင္ဗ်။ ဘာလို႔လဲဆုိေတာ့ က်ေနာ္ ဒီႏွစ္ ဧျပီ၊ ဇန္န၀ါရီလေလာက္ကတည္းက က်ေနာ္ သတိထားမိတယ္ခင္ဗ်။ ေရာင္းရတာေတြကို ၾကည့္လုိက္ရင္ က်ေနာ္ သိျပီ။ အဲ့ဒါဆိုရင္ အရမ္းေရာင္းရတဲ့ ဇန္န၀ါရီကေန ဧျပီ ေတာင္မွ ေရာင္းအားက ေတာ္ေတာ္ေလးကို ျငိမ္တယ္ေပါ့ေနာ္။ နဂိုႏွစ္ေတြ ႏွစ္ေတြကုိ မမီဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒီမိုးတြင္းမွာ ပိုျပီးေတာ့ ဆင္းသြားမယ္ဆုိတာကို က်ေနာ္တို႔က စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာအရေတာ့ ၾကိဳျပီးေတာ့ ျပင္ထားတယ္ခင္ဗ်။ သို႔ေသာ္ ကိုယ္ျပင္ဆင္ထားတဲ့အခ်ိန္မွာပဲ အခုနေျပာသလုိ ကမၻာ့ေရႊေစ်းကလည္း တက္တဲ့အခါနဲ႔ သြားတိုက္ဆိုင္တဲ့အခါမွာ မွန္းထားတာထက္ နည္းနည္းေလး ပိုထက္ျပီးေတာ့ က်သြားတယ္ခင္ဗ်။ အဲ့ဒါဆိုေတာ့ ဒီပံုစံေလာက္ပဲ သြားမယ္၊ ဒီ့ထက္မဆုိးဖို႔ပဲ က်ေနာ္တုိ႔က ဆုေတာင္းရမယ္ခင္ဗ်။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ေဒါက္တာေအာင္ေက်ာ္၀င္း ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ခင္ဗ်။
ေဒါက္တာ ေအာင္ေက်ာ္၀င္း ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ ေက်းဇူးပါ။
