အိုင္ဗရီကို႔စ္ႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိသမၼတကို သစၥာခံတဲ့တပ္ေတြဟာ စီးပြားေရးအခ်က္အခ်ာၿမိဳ႕ေတာ္ အဘိုင္ဂ်န္မွာ နယ္ေျမေတြကို ျပန္ရယူႏိုင္ခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ သမၼတ တည္းခိုေနတဲ့ ဟိုတယ္ကို စတိုက္ခိုက္ေနပါတယ္။ လက္ရိွသမၼတ ေလာရင့္ဘက္ဘိုဟာ ေျမေအာက္ ကတုပ္က်င္းတခုထဲမွာ ပုန္းေနရၿပီး သူရဲ႕ အာဏာၿပိဳင္ဖက္ကို ေထာက္ခံတဲ့တပ္ေတြက ဝိုင္းထားတာခံေနရပါတယ္။ ဒီႏွစ္ဖက္စလံုးက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ လုပ္ေနတယ္လို႔လည္း စြပ္စြဲခ်က္အသစ္ေတြ ျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကို ဗြီအိုေအ အာဖရိကအေနာက္ပိုင္းဆိုင္ရာ သတင္းေထာက္ Scott Stearns က သတင္းပို႔ထားတာကို ကိုဝင္းမင္းက တင္ျပေပးမွာပါ။
အိုင္ဗရီကို႔စ္ႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိသမၼတ ေလာရင့္ဘက္ဘိုကို သစၥာခံတဲ့တပ္ေတြဟာ ၿမိဳ႕ေတာ္ အဘိုင္ဂ်န္ ၿမိဳ႕ထဲက အပိုင္းတခုနဲ႔ မစၥတာ ဘက္ဘို ကတုပ္က်င္းထဲမွာပုန္းေနတဲ့ သမၼတအိမ္ေတာ္ဝန္းရွိရာ ကိုကိုဒီ နယ္ေျမေတြကို ျပန္သိမ္းပိုက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီသမၼတအိမ္ေတာ္ဝန္းကို ႏိုင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ သမၼတ အဲလက္စဲ(န္း) ဝပ္ထရာကို ေထာက္ခံတဲ့တပ္ေတြက ဝိုင္းထားပါတယ္။
ကမၻာ့ကုလသမဂၢရဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းမႈအဖြဲ႔ အႀကီးအကဲ အလ္လာ လာရြိဳင္း (Alian Le Roy) က ဘက္ဘိုရဲ႕ တပ္ေတြဟာ မစၥတာ ဝပ္ထရာ တည္းခိုေနတဲ့ ဟိုတယ္ဌာနခ်ဳပ္ကေန ၁ ကီလိုမီတာအကြာကို ေရာက္ေနတယ္၊ ခုလိုေရာက္လာတာက ၿပီးခဲ့တဲ့ အဂၤါေန႔က မစၥတာ ဘက္ဘို လက္နက္ခ်ေရး ညိႇႏိုင္းႏိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ခဲ့တဲ့ အပစ္အခပ္ရပ္စဲေရးကို အသံုးခ်လုပ္ခဲ့တာ ရွင္းပါတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
“အဲ့ဒီကထဲက မစၥတာ ဘက္ဘိုရဲ႕ တပ္ေတြက နယ္ေျမေတြကို ျပန္ရယူႏိုင္ခဲ့ၿပီး သူတို႔အေနနဲ႔ ပလက္တူးနဲ႔ ကိုကိုဒီ ေဒသေတြကို အျပည့္အဝ ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီမွာရွိေနတဲ့ တပ္ေတြကို သူတို႔ ျပန္ထိန္းခ်ဳပ္ ထားႏိုင္ပါတယ္။ က်ေတာ္တို႔ အခုစကားေျပာေနခ်ိန္အတြင္းမွာပဲ သူတို႔ ေဂါ့(ဖ္) ဟိုတယ္နား ေရာက္ေကာင္း ေရာက္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ရွင္းပါတယ္၊ အဂၤါေန႔က ခဏၿငိမ္သက္သြားတာကို နည္းပရိယာယ္အျဖစ္ အသံုးခ်ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ တပ္ေတြ ေနရာယူထားတာကို ျပန္အားေကာင္းလာေအာင္ လုပ္ခဲ့တယ္ေလ။ သူတို႔က ေစ့စပ္ဖို႔ သေဘာတူတယ္လို႔ ယံုေအာင္ႀကိဳးစားေျပာခဲ့ၿပီးေတာ့ တကယ္တမ္းမွာက သူတို႔ရဲ႕အေနအထားကို ျပန္ၿပီး ခိုင္မာသြားေအာင္ လုပ္ခဲ့တာပါ။”
လာရြိဳင္း ကပဲ ဘက္ဘိုရဲ႕ တပ္ေတြမွာ တင့္ကားေတြ၊ ဒံုးက်ည္ပစ္အေျမာက္ေတြနဲ႔ သံခ်ပ္ကာကားေတြ အပါအဝင္ လက္နက္ႀကီးေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနေသးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးအေျခအေနမွာေတာ့ ဘက္ဘိုရဲ႕ တပ္ေတြက ဝပ္ထရာ တည္းခိုေနတဲ့ ေဂါ့(ဖ္) ဟိုတယ္ကို လက္နက္ႀကီးေတြနဲ႔ေတာင္ ပစ္ထည့္ေနပါတယ္။ ဝပ္ထရာဟာ ျပႆနာျဖစ္ခဲ့တဲ့ ႏိုဝင္ဘာ ၂၈ ေရြးေကာက္ပြဲ ေတြ ၿပီးကတည္းက ဒီဟိုတယ္မွာ တည္းေနခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ျပင္သစ္ႏိုင္ငံကလည္း ဘက္ဘိုရဲ႕ တပ္ေတြဖက္က သူတို႔ရဲ႕ သံအမတ္ေနအိမ္ကို လက္နက္ႀကီးေတြနဲ႔ ေသာၾကာေန႔က ပစ္ခဲ့အၿပီးမွာ ျပင္သစ္တပ္ေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ သံတမန္ေတြကို ျပန္ေခၚထုတ္ေပးဖို႔ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘက္ဘိုရဲ႕တပ္ေတြနဲ႔ အျပန္အလွန္ တိုက္ပဲြေတြျဖစ္ခဲ့တာမို႔ ဒီႀကိဳးပမ္းမႈကို ရပ္ဆိုင္းထားခဲ့ပါတယ္။ ဒီတိုက္ပြဲေတြအတြင္း ျပင္သစ္ ဟယ္လီေကာ္ပတာေတြ အပစ္ခံခဲ့ရၿပီး ျပန္ပစ္လိုက္္တာေၾကာင့္ ဘက္ဘိုဖက္က သံခ်ပ္ကာ ကားတစီး ပ်က္စီးသြားတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ မစၥတာ ဘက္ဘိုရဲ႕ ကတုပ္က်င္းကို ဝိုင္းပိတ္ထားအျပီးမွာ မစၥတာ ဝပ္ထရာနဲ႔ သူရဲ႕တပ္ေတြက အိုင္ဗရီကို႔ (စ္) ႏိုင္ငံတခုလံုးကို ထိန္းသိမ္းနိုင္ၿပီး ပံုမွန္အေျခအေနကို ျပန္ေရာက္ႏိုင္္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ တပ္ေတြေရႊ႕ၿပီး လႈပ္ရွားခဲ့ၾကပါတယ္။
ခုလိုလုပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ မစၥတာဝပ္ထရာက ဥေရာပသမဂၢရဲ႕ ပိတ္ဆို႔မႈေတြကိုရပ္ေပးဖို႔ ဘဏ္ေတြျပန္ဖြင့္ဖို႔နဲ႔ အဘိုင္ဂ်န္က ေရနံစက္ရံုေတြ ျပန္လည္ပတ္ဖို႔ ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ မစၥတာဝပ္ထရာ အေနနဲ႔လည္း သူ႔ရဲ႕ တပ္ေတြက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို လစ္ဗ်ား နယ္စပ္နားက ႏိုင္ငံအေနာက္ပိုင္း ေဒသေတြမွာ လုပ္ေနတယ္လို႔လည္း စြပ္စြဲခ်က္အသစ္ေတြကို စၿပီး ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။
လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ Human Rights Watch က ဝပ္ထရာကို ေထာက္ခံတဲ့တပ္ေတြက ျပီးခဲ့တဲ့လထဲမွာ လူေတြရာနဲ႔ခ်ီျပီးကို သတ္ပစ္တာ ဒါမွမဟုတ္ အတင္းအဓမၼ ျပဳက်င့္တာေတြ လုပ္ခဲ့ၿပီး ရြာေတြကိုလည္း မီးရႈိ႕ခဲ့တယ္လု႔ိ စြပ္စြဲထားပါတယ္။
ဒီလူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ကပဲ ဘက္ဘိုရဲ႕တပ္ေတြက ႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းက ၿမိဳ႕တခုမွာ ကေလးငယ္ေတြ၊ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ အမ်ိဳးသားေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ကို သတ္ျဖတ္တာ အပါအဝင္ က်ဴးလြန္ခဲ့တာ ေတြကိုလည္း အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
မစၥတာ ဝပ္ထရာ အာဏာရလာရင္ ဒီဘက္ႏွစ္ဖက္လံုးက က်ဴးလြန္ခဲ့တာေတြကို စစ္ေဆးၿပီး တာဝန္ရွိသူ ေတြကို အေရးယူႏိုင္ဖို႔ ခံုရံုးဖြင့္သင့္တယ္လို႔ ဒီလူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ကပဲ ဆိုပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔က ႏိုင္ငံအေနာက္ပိုင္းက အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈတခုအတြင္းမွာ ေသဆံုးဒဏ္ရာရခဲ့တဲ့ လူစာရင္းကို တိုးျမႇင့္လိုက္ပါတယ္။ ေသာၾကာေန႔ကေတာ့ သတ္ျဖတ္မႈျဖစ္အၿပီး ၂၄ နာရီအတြင္း လူ ၁၀၀ ေက်ာ္ေသခဲ့တယ္လို႔ ကုလသမဂၢက ဆိုပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာပဲ ႏိုင္ငံတကာ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ခံုရံုးကလည္း ဒီတိုက္ပြဲေတြအတြင္းမွာ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတာေတြအတြက္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးမွာ မဟုတ္ ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။
