(zawgyi/Unicode)
မြစ်ကြီးနားရဲစခန်းမှာ ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ ကချင် ဘာသာရေး အမှုဆောင်နှစ်ဦးကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၁ ရက်၊ အင်္ဂါနေ့က မြစ်ကြီးနား ထောင်ကို ပို့လိုက်ပြီလို့ ကချင်ဥပဒေပညာရှင်နဲ့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေက ပြောပါတယ်။ နှစ် ၆၀ ပြည့် ကချင်တော်လှန်ရေးနေ့ အထိမ်းအမှတ် ဆုတောင်းပွဲကို ဦးစီး စီစဉ်သူနှစ်ဦးကို မတရားအသင်းဆက်သွယ်မှု ဥပဒေပုဒ်မ ၁၇ (၁) နဲ့ တပ်မတော်ဘက်က တရားစွဲဆိုထားတာပါ။ သူတို့တွေပြန်လွတ်မြောက်ရေး ကချင် နှစ်ချင်းခရစ်ယာန်အဖွဲ့ချုပ်အပါအဝင် ကချင်ငြိမ်းချမ်းရေး အကျိုးဆောင်တွေ တပ်မတော်နဲ့ ညှိနှိုင်းနေတဲ့ကြားက သူတို့နှစ်ဦးကို ဘာ့ကြောင့် ထောင်ထဲ ပို့လိုက်ရတာပါလဲ၊ မဆုမွန် စုစည်း တင်ပြထားပါတယ်။
ဖေဖော်ဝါရီလ (၅)ရက်နေ့က ကချင်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ KIO/ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ် KIA တော်လှန်ရေးစတင်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၆၀ပြည့် ဆုတောင်းပွဲအခမ်းအနားကို မြစ်ကြီးနားမြို့ နောင်နန်းဂျော်ဘွမ် ဆုတောင်းတောင်မှာ ကျင်းပခဲ့တာပါ။ ဒီပွဲကျင်းပတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ရက်နေ့မှာတော့ ဂျော်ဘွမ်ဆုတောင်းတောင်က ဘာသာရေးတာဝန်ခံ ဆရာ ဦးဒေါင်လွမ်နဲ့ လူငယ်တာဝန်ခံ ဦးတူးထန်တို့ကို တပ်မတော်က လာရောက်ခေါ်ယူပြီး မြစ်ကြီးနားမြို့ မြို့မ ရဲစခန်းမှာ စစ်ဆေးမေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီ့နောက်မှာတော့ သူတို့ ၂ယောက်ကို မတရားအသင်းနဲ့ ဆက်သွယ်မှု ပုဒ်မ ၁၇(၁)နဲ့ အမှုဖွင့်ထားခဲ့တာပါ။
ကချင်ဘာသာရေးအမှုဆောင်(၂)ဦး လွတ်မြောက်ရေးအတွက် ကချင်နှစ်ချင်းခရစ်ယာန်အဖဲ့ွချုပ် KBC၊ ကချင်အမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ WMR နဲ့ ကချင်ငြိမ်းချမ်းရေးအကျိုးဆောင်အဖွဲ့ PCG က ခေါင်းဆောင်တွေ တရားစွဲဆိုထားတဲ့ တပ်မတော်ဘက်က မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်တိုင်းမှုးနဲ့ သွားရောက် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။
ဒါပေမဲ့လို့ ဒီကနေ့ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၁ရက်နေ့မှာတော့ ဂျော်ဘွမ် ဆုတောင်းတောင်က ကချင်ဘာသာရေးအမှုဆောင်(၂)ဦးဖြစ်တဲ့ ဦးဒေါင်လွမ်နဲ့ ဦးတူးထန်တို့ကို မြစ်ကြီးနားအကျဉ်းထောင်ထဲကို ပို့ဆောင်လိုက်တဲ့အတွက် အကျဉ်းထောင်ရှေ့ ကချင်ငြိမ်းချမ်းရေးလှုပ်ရှားသူတွေ ကချင်ပြည်သူတွေ ကချင်လူငယ်တွေ သွားရောက်ဝန်းရံခဲ့ကြပါတယ်။
ကချင်ဘာသာရေးအမှုဆောင်တွေကို ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာပဲ မြစ်ကြီးနားအကျဉ်းထောင်ထဲ ထည့်ချုပ်နှောင်ခွင့် တရားဥပဒေလမ်းကြောင်း နဲ့ညီပါရဲ့လားဆိုတဲ့ အမေးကိုတော့- ကချင်လှုပ်ရှားသူတွေဘက်က ဥပဒေကြောင်းရ လိုက်လံကူညီပေးနေသူတဦးဖြစ်တဲ့ ကချင်ဥပဒေပညာရှင် ကချင်ရှေ့နေဦးမုန်စိုင်းထူးက ပြောပါတယ်။
“လွန်ခဲ့တဲ့ ၅ ရက်နေ့က KIA တော်လှန်ရေး အထိမ်းအမှတ်ပွဲ လုပ်တယ်ဆိုပြီးမှ အဲဒီမှာ ပါတဲ့စာသားတွေ အသုံးပြုတဲ့စာသားတွေ သူတို့ မကြိုက်ဘူးဆိုပြီးမှ တာဝန်ခံ ၂ ယောက်ဖြစ်တဲ့ ဓမ္မဆရာ ၂ ယောက်ကို ၁၇/၁ နဲ့ တရားစွဲတယ် ၅ ရက်လောက်ကတော့ ရဲစခန်းမှာ ချုပ်ထားတယ် ။ ပြီးတော့ အခု ဒီနေ့ သူတို့ကို ထောင်ပို့လိုက်တယ်။ အခု ကျနော်တို့အနေနဲ့ ကြည့်မယ်ဆိုရင် ၁၇/၁ မှာဆိုရင် ကိုယ်တိုင်အားပေးကူညီမှု ပေါ်ပေါ်ထင်ထင်ရှိတယ်ဆိုမှ ၁၇/၁နဲ့ တရားစွဲလို့ရမယ်။ ဒါပေမယ့် အားပေးကူညီတာတွေကို ပေါ်ပေါ်ထင်ထင် သက်သေမပြနိုင်ဘူးဆိုရင် ၁၇/၁နဲ့ သူတို့ကို ဖမ်းတာကတော့ ဖမ်းတာပေါ့နော် ။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ မြင်တာကတော့ မမြောက်ဘူးလို့ မြင်တယ်။ သူတို့ကို အချုပ်ထဲမှာပဲ ထားသင့်တာဟုတ်တယ်။ ဒုတိယမှာဆိုရင် ရမန်ယူပြီးတာနဲ့ ထောင်ကြီးကို ပို့ဖို့တော့ဟုတ်တယ်။”
အခုလို သူတို့နှစ်ဦးကို မြစ်ကြီးနားအကျဉ်းထောင်ထဲကိုပို့ဆောင်လိုက်ချိန် မြစ်ကြီးနားအကျဉ်းထောင်ရှေ့အထိသွားရောက်ဝန်းရံခဲ့တဲ့ ကိုယ်တိုင်လည်း ကချင်ငြိမ်းချမ်းရေး သရုပ်ဖော်တင်ဆက်မှုကြောင့် မြစ်ကြီးနားထောင်ထဲ အကျဉ်းချခံခဲ့ရသူ ကချင်အမျိုးသမီး ဆိုင်းနုပန်က ငြိမ်းချမ်းစွာလှုပ်ရှားသူတွေအပေါ် တရားစွဲဆိုနေတာနဲ့မတရားဖမ်းဆီး ချုပ်နှောင်မှုတွေကို အမြန်ဆုံးရပ်တန့်ပေးဖို့ တောင်းဆိုပါတယ်။
“ မနက်က ကျမတို့ ၁၁ နာရီခွဲလောက်ကပေါ့နော် ဆရာ ၂ ယောက်ကို ဝန်းရံတဲ့ လူငယ်တွေရယ် KBC ဘက်က ဆရာတချို့တွေရယ် ဖုန်းဆက်လာပါတယ်။ ၁၁ နာရီခွဲလောက်မှာ ဆရာ ၂ ယောက်ကို ထောင်ပို့ဖို့ လုပ်နေကြပြီဆိုပြီးတော့မှ ဖုန်းဆက်လာတယ် ။ အဲဒါကြောင့် ကျမလည်း သွားလိုက်တယ်ပေါ့နော။ ဒါပေမယ့် ရောက်တဲ့အခါမှာ ဆရာ ၂ ယောက်ကို သူတို့ ထောင်ပို့ပြီးနေပြီ။ ဖြစ်စေချင်တဲ့ ဆန္ဒတွေကို ကျမတို့ ဖော်ထုတ်တာဖြစ်တယ် ။ ဒါက Freedom of expression လို့ ကျမအနေနဲ့ မြင်တယ်။ သူတို့ ပေးတဲ့ message မှာလည်း အရမ်းပြင်းထန်လွန်းတာမပါဘူး။ ဆိုလိုတာက ငြိမ်းချမ်းတဲ့တိုင်းပြည်ကိုလိုလားချင်ပြီ။ အေးအေးချမ်းချမ်းနဲ့ ပြည်သူလူထုတွေ အတူတကွ ယှဉ်တွဲနေထိုင်ချင်ပြီ ဆိုတဲ့ Message ပဲ တွေ့ရတယ်။ ဆိုတော့ ဒါက ထောင်ပို့ရလောက်အောင်အထိ ပြင်းထန်တာမဟုတ်ဘူးလို့ ကျမမြင်တယ်။ အသင်းတော်ဆရာတွေဖြစ်တယ် အခု ထောင်မှာ အဖမ်းခံရတယ်ဆိုတာကတော့ တော်တော်လေး သူတို့ ဘက်ကနေ စဉ်းစားလည်း မကောင်းဘူးပေါ့နော်။ ပြီးတော့ သူတို့ မိသားစုဘက်ကနေစဉ်းစားရင်လည်း အရမ်းခံစားပေးတယ်ပေါ့နော်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကိုယ်တိုင်လည်း ဒီလိုကြုံခဲ့ရတယ်ဆိုတော့။ ဒီလိုမျိုး တရားမျှတမှု မရှိတာ၊ ဥပဒေမဲ့လုပ်နေတဲ့ လုပ်ရပ်တွေကိုတော့ အမြန်ဆုံးဖြေရှင်းပေးဖို့လိုအပ်တယ်။ ပြီးတော့ သက်ဆိုင်ရာအာဏာပိုင်တွေ ဘက်ကရော တရားရေးဘက်ရော ဒါကို လစ်လျူရှုတာမလုပ်ပဲနဲ့ ဥပဒေလမ်းကြောင်းအတိုင်း တရားမျှတမှု ရှိရှိ လုပ်ပေးဖို့အတွက် ကျမကတော့ မျှော်လင့်တယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်။”
ကချင်တော်လှန်ရေးနေ့ ဆုတောင်းပွဲအခမ်းအနားကို ကချင်အမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံအဖွဲ့ WMR က ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဒီဆုတောင်းပွဲဟာ နှစ်၆၀ကျော်ကြာခံစားရတဲ့ ဒုက္ခတွေ ကင်းလွတ်စေဖို့၊ အစိုးရ၊ တပ်မတော်နဲ့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အားလုံးအတွက်ဆုတောင်းပေးရုံသာမက ငြိမ်းချမ်းရေးအမြန်ရရှိပြီး IDP ခေါ် စစ်ရှောင်ဒုက္ခသည်တွေ အမြန်ပြန်နိုင်ရေးကိုလည်း ဆုတောင်းခဲ့ကြောင်း၊ သရုပ်ဖော်တင်ဆက်မှုဟာလည်း စစ်ရဲ့ အနိဌာရုံ၊ စစ်ကြောင့် ဆုံးရှုံးပျက်ဆီးမှုနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးအမြန်ရရှိအောင်ဆောင်ရွက်ဖို့အတွက် သတင်းစကားပါးလိုတာသာဖြစ်ကြောင်း ကချင်အမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံအဖွဲ့ က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
.....................
ကခငြျ ခရဈယာနျဘာသာရေးခေါငျးဆောငျနှဈဦး မွဈကွီးနားထောငျပို့
(Unicode)
မွဈကွီးနားရဲစခနျးမှာ ထိနျးသိမျးထားတဲ့ ကခငြျ ဘာသာရေး အမှုဆောငျနှဈဦးကို ဖဖေောျဝါရီလ ၁၁ ရကျ၊ အငျ်ဂါနေ့က မွဈကွီးနား ထောငျကို ပို့လိုကျပွီလို့ ကခငြျဥပဒပေညာရှငျနဲ့ တကျကွှလှုပျရှားသူတှကေ ပွောပါတယျ။ နှဈ ၆၀ ပွည့ျ ကခငြျတောျလှနျရေးနေ့ အထိမျးအမှတျ ဆုတောငျးပှဲကို ဦးစီး စီစဉျသူနှဈဦးကို မတရားအသငျးဆကျသှယျမှု ဥပဒပေုဒျမ ၁၇ (၁) နဲ့ တပျမတောျဘကျက တရားစှဲဆိုထားတာပါ။ သူတို့တှပွေနျလှတျမွောကျရေး ကခငြျ နှဈခငြျးခရဈယာနျအဖှဲ့ခြုပျအပါအဝငျ ကခငြျငွိမျးခမြျးရေး အကြိုးဆောငျတှေ တပျမတောျနဲ့ ညှိနှိုငျးနတေဲ့ကွားက သူတို့နှဈဦးကို ဘာ့ကွောင့ျ ထောငျထဲ ပို့လိုကျရတာပါလဲ၊ မဆုမှနျ စုစညျး တငျပွထားပါတယျ။
ဖဖေောျဝါရီလ (၅)ရကျနေ့က ကခငြျလှတျလပျရေးအဖှဲ့ KIO/ကခငြျလှတျမွောကျရေးတပျ KIA တောျလှနျရေးစတငျခဲ့တဲ့ နှဈ ၆၀ပွည့ျ ဆုတောငျးပှဲအခမျးအနားကို မွဈကွီးနားမွို့ နောငျနနျးဂြောျဘှမျ ဆုတောငျးတောငျမှာ ကငြျးပခဲ့တာပါ။ ဒီပှဲကငြျးပတာနဲ့ပတျသကျပွီး ဖဖေောျဝါရီလ ၆ရကျနေ့မှာတော့ ဂြောျဘှမျဆုတောငျးတောငျက ဘာသာရေးတာဝနျခံ ဆရာ ဦးဒေါငျလှမျနဲ့ လူငယျတာဝနျခံ ဦးတူးထနျတို့ကို တပျမတောျက လာရောကျခေါျယူပွီး မွဈကွီးနားမွို့ မွို့မ ရဲစခနျးမှာ စဈဆေးမေးမွနျးခဲ့ပါတယျ။ အဲ့ဒီ့နောကျမှာတော့ သူတို့ ၂ယောကျကို မတရားအသငျးနဲ့ ဆကျသှယျမှု ပုဒျမ ၁၇(၁)နဲ့ အမှုဖှင့ျထားခဲ့တာပါ။
ကခငြျဘာသာရေးအမှုဆောငျ(၂)ဦး လှတျမွောကျရေးအတှကျ ကခငြျနှဈခငြျးခရဈယာနျအဖဲ့ှခြုပျ KBC၊ ကခငြျအမြိုးသားအတိုငျပငျခံကောငျစီ WMR နဲ့ ကခငြျငွိမျးခမြျးရေးအကြိုးဆောငျအဖှဲ့ PCG က ခေါငျးဆောငျတှေ တရားစှဲဆိုထားတဲ့ တပျမတောျဘကျက မွောကျပိုငျးတိုငျးစဈတိုငျးမှုးနဲ့ သှားရောကျ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးခဲ့ကွပါတယျ။
ဒါပမေဲ့လို့ ဒီကနေ့ ဖဖေောျဝါရီလ ၁၁ရကျနေ့မှာတော့ ဂြောျဘှမျ ဆုတောငျးတောငျက ကခငြျဘာသာရေးအမှုဆောငျ(၂)ဦးဖွဈတဲ့ ဦးဒေါငျလှမျနဲ့ ဦးတူးထနျတို့ကို မွဈကွီးနားအကဉြျးထောငျထဲကို ပို့ဆောငျလိုကျတဲ့အတှကျ အကဉြျးထောငျရှေ့ ကခငြျငွိမျးခမြျးရေးလှုပျရှားသူတှေ ကခငြျပွညျသူတှေ ကခငြျလူငယျတှေ သှားရောကျဝနျးရံခဲ့ကွပါတယျ။
ကခငြျဘာသာရေးအမှုဆောငျတှကေို ရကျပိုငျးအတှငျးမှာပဲ မွဈကွီးနားအကဉြျးထောငျထဲ ထည့ျခြုပျနှောငျခှင့ျ တရားဥပဒလေမျးကွောငျး နဲ့ညီပါရဲ့လားဆိုတဲ့ အမေးကိုတော့- ကခငြျလှုပျရှားသူတှဘေကျက ဥပဒကွေောငျးရ လိုကျလံကူညီပေးနသေူတဦးဖွဈတဲ့ ကခငြျဥပဒပေညာရှငျ ကခငြျရှေ့နေဦးမုနျစိုငျးထူးက ပွောပါတယျ။
“လှနျခဲ့တဲ့ ၅ ရကျနေ့က KIA တောျလှနျရေး အထိမျးအမှတျပှဲ လုပျတယျဆိုပွီးမှ အဲဒီမှာ ပါတဲ့စာသားတှေ အသုံးပွုတဲ့စာသားတှေ သူတို့ မကွိုကျဘူးဆိုပွီးမှ တာဝနျခံ ၂ ယောကျဖွဈတဲ့ ဓမ်မဆရာ ၂ ယောကျကို ၁၇/၁ နဲ့ တရားစှဲတယျ ၅ ရကျလောကျကတော့ ရဲစခနျးမှာ ခြုပျထားတယျ ။ ပွီးတော့ အခု ဒီနေ့ သူတို့ကို ထောငျပို့လိုကျတယျ။ အခု ကနြောျတို့အနနေဲ့ ကွည့ျမယျဆိုရငျ ၁၇/၁ မှာဆိုရငျ ကိုယျတိုငျအားပေးကူညီမှု ပေါျပေါျထငျထငျရှိတယျဆိုမှ ၁၇/၁နဲ့ တရားစှဲလို့ရမယျ။ ဒါပမေယ့ျ အားပေးကူညီတာတှကေို ပေါျပေါျထငျထငျ သကျသမေပွနိုငျဘူးဆိုရငျ ၁၇/၁နဲ့ သူတို့ကို ဖမျးတာကတော့ ဖမျးတာပေါ့နောျ ။ ဒါပမေယ့ျ ကနြောျတို့ မွငျတာကတော့ မမွောကျဘူးလို့ မွငျတယျ။ သူတို့ကို အခြုပျထဲမှာပဲ ထားသင့ျတာဟုတျတယျ။ ဒုတိယမှာဆိုရငျ ရမနျယူပွီးတာနဲ့ ထောငျကွီးကို ပို့ဖို့တော့ဟုတျတယျ။”
အခုလို သူတို့နှဈဦးကို မွဈကွီးနားအကဉြျးထောငျထဲကိုပို့ဆောငျလိုကျခြိနျ မွဈကွီးနားအကဉြျးထောငျရှေ့အထိသှားရောကျဝနျးရံခဲ့တဲ့ ကိုယျတိုငျလညျး ကခငြျငွိမျးခမြျးရေး သရုပျဖောျတငျဆကျမှုကွောင့ျ မွဈကွီးနားထောငျထဲ အကဉြျးခခြံခဲ့ရသူ ကခငြျအမြိုးသမီး ဆိုငျးနုပနျက ငွိမျးခမြျးစှာလှုပျရှားသူတှအေပေါျ တရားစှဲဆိုနတောနဲ့မတရားဖမျးဆီး ခြုပျနှောငျမှုတှကေို အမွနျဆုံးရပျတန့ျပေးဖို့ တောငျးဆိုပါတယျ။
“ မနကျက ကမြတို့ ၁၁ နာရီခှဲလောကျကပေါ့နောျ ဆရာ ၂ ယောကျကို ဝနျးရံတဲ့ လူငယျတှရေယျ KBC ဘကျက ဆရာတခြို့တှရေယျ ဖုနျးဆကျလာပါတယျ။ ၁၁ နာရီခှဲလောကျမှာ ဆရာ ၂ ယောကျကို ထောငျပို့ဖို့ လုပျနကွေပွီဆိုပွီးတော့မှ ဖုနျးဆကျလာတယျ ။ အဲဒါကွောင့ျ ကမြလညျး သှားလိုကျတယျပေါ့နော။ ဒါပမေယ့ျ ရောကျတဲ့အခါမှာ ဆရာ ၂ ယောကျကို သူတို့ ထောငျပို့ပွီးနပွေီ။ ဖွဈစခေငြျတဲ့ ဆန်ဒတှကေို ကမြတို့ ဖောျထုတျတာဖွဈတယျ ။ ဒါက Freedom of expression လို့ ကမြအနနေဲ့ မွငျတယျ။ သူတို့ ပေးတဲ့ message မှာလညျး အရမျးပွငျးထနျလှနျးတာမပါဘူး။ ဆိုလိုတာက ငွိမျးခမြျးတဲ့တိုငျးပွညျကိုလိုလားခငြျပွီ။ အေးအေးခမြျးခမြျးနဲ့ ပွညျသူလူထုတှေ အတူတကှ ယှဉျတှဲနထေိုငျခငြျပွီ ဆိုတဲ့ Message ပဲ တှေ့ရတယျ။ ဆိုတော့ ဒါက ထောငျပို့ရလောကျအောငျအထိ ပွငျးထနျတာမဟုတျဘူးလို့ ကမြမွငျတယျ။ အသငျးတောျဆရာတှဖွေဈတယျ အခု ထောငျမှာ အဖမျးခံရတယျဆိုတာကတော့ တောျတောျလေး သူတို့ ဘကျကနေ စဉျးစားလညျး မကောငျးဘူးပေါ့နောျ။ ပွီးတော့ သူတို့ မိသားစုဘကျကနစေဉျးစားရငျလညျး အရမျးခံစားပေးတယျပေါ့နောျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ကိုယျတိုငျလညျး ဒီလိုကွုံခဲ့ရတယျဆိုတော့။ ဒီလိုမြိုး တရားမြှတမှု မရှိတာ၊ ဥပဒမေဲ့လုပျနတေဲ့ လုပျရပျတှကေိုတော့ အမွနျဆုံးဖွရှေငျးပေးဖို့လိုအပျတယျ။ ပွီးတော့ သကျဆိုငျရာအာဏာပိုငျတှေ ဘကျကရော တရားရေးဘကျရော ဒါကို လဈလြူရှုတာမလုပျပဲနဲ့ ဥပဒလေမျးကွောငျးအတိုငျး တရားမြှတမှု ရှိရှိ လုပျပေးဖို့အတှကျ ကမြကတော့ မြှောျလင့ျတယျလို့ ပွောခငြျပါတယျ။”
ကခငြျတောျလှနျရေးနေ့ ဆုတောငျးပှဲအခမျးအနားကို ကခငြျအမြိုးသားအတိုငျပငျခံအဖှဲ့ WMR က ဦးဆောငျကငြျးပခဲ့တာဖွဈပွီး ဒီဆုတောငျးပှဲဟာ နှဈ၆၀ကြောျကွာခံစားရတဲ့ ဒုက်ခတှေ ကငျးလှတျစဖေို့၊ အစိုးရ၊ တပျမတောျနဲ့ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့အားလုံးအတှကျဆုတောငျးပေးရုံသာမက ငွိမျးခမြျးရေးအမွနျရရှိပွီး IDP ခေါျ စဈရှောငျဒုက်ခသညျတှေ အမွနျပွနျနိုငျရေးကိုလညျး ဆုတောငျးခဲ့ကွောငျး၊ သရုပျဖောျတငျဆကျမှုဟာလညျး စဈရဲ့ အနိဌာရုံ၊ စဈကွောင့ျ ဆုံးရှုံးပကြျဆီးမှုနဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးအမွနျရရှိအောငျဆောငျရှကျဖို့အတှကျ သတငျးစကားပါးလိုတာသာဖွဈကွောငျး ကခငြျအမြိုးသားအတိုငျပငျခံအဖှဲ့ က ထုတျပွနျထားပါတယျ။
