[[Zawgyi/Unicode]]
ကရင်နီပြည်လို့ခေါ်ကြတဲ့ ကယားပြည်နယ်က ဘောလခဲမြို့နယ် နန်းဖဲကျေးရွာတဝိုက်နဲ့ လွိုင်လင်လေးမြို့နယ်ဘက်မှာ ဒီနေ့ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ဒေသခံ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေ တိုက်ပွဲဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ တိုက်ပွဲတွေရှိနေတဲ့အတွက် ဒေသခံတွေအနေနဲ့ အဲဒီဒေသတဝိုက် အသွားအလာ မလုပ်ကြဖို့ ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ် KNDF ကသတိပေးနေပါတယ်။ တိုက်ပွဲဖြစ်တဲ့ နေရာတွေမှာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေဘက်က လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်နေတာမို့ ဒေသခံတွေ ထိတ်လန့်နေကြပါတယ်။ ဘောလခဲမြို့နယ် နန်းဖဲကျေးရွာ အခြေအနေ သတင်းပေးပို့ချက်ကို မခင်ဖြူထွေးက တင်ပြပါပေးထားပါတယ်။
ဒီနေ့ နိုင်ဝင်ဘာ ၄ ရက်နေ့ မနက်ပိုင်းက ဘောလခဲမြို့နယ် နန်းဖဲကျေးရွာနားက စစ်တပ်ရဲ့ မဲ့စလောင်းတောင် တပ်စခန်းအနီးမှာ စစ်တပ်နဲ့ ကရင်နီ အမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ် KNDF ပူးပေါင်း အဖွဲ့တွေကြား တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ တိုက်ပွဲတွေအတွင်း လက်နက်ကြီးတွေအပါအဝင် တနာရီလောက် ပစ်ခတ်သံတွေ ကြားနေရတဲ့အကြောင်း နန်းဖဲရွာခံတဦးက ပြောပါတယ်။
“ဒီမနက်တော့ ဖြစ်သေးတယ်။ တနာရီလောက်ပဲ ကြားတယ်။ လက်နက်ကြီးကတော့ တနာရီအတွင်းကြားရတာပေါ့။ အငယ်တွေကတော့ နာရီဝက်လောက်ပဲ။ လက်နက်ငယ်တော့ အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်ကြတာပေါ့၊ ဒါမယ့် စစ်ကောင်စီဘက်ကတော့ လက်နက်ကြီးတွေ အသားကုန်ထု၊ ရွာဘေးတို့ ရွာအပြင်တို့ သူတို့ထုတယ်လေ လှမ်းထုတယ်။”
နန်းဖဲကျေးရွာတဝိုက်ဟာ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ကရင်နီဒေသကာကွယ်ရေး ပူးပေါင်းအဖွဲ့တွေ မကြာခဏ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားလေ့ရှိတဲ့ နေရာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေ့ တိုက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်လို့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရမှုအခြေအနေတော့ မသိရသေးပါဘူး။ ကရင်နီ အမျိုးသားများကာကွယ်ရေးတပ် (KNDF) ဘက်ကလည်း တိုက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်လို့ အသေးစိတ် သတင်းမရသေးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
လွိုင်လင်လေးမြို့နယ်ဘက်မှာလည်း မြန်မာ စစ်တပ်ဘက်က စစ်ကြောင်းတွေ သွားလာနေပြီး KNDF နဲ့ နှစ်ဘက် အပြန်အလှန် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်တာတွေ ရှိနေတယ်လို့ (KNDF) ပြန်ကြားရေး တာဝန်ရှိသူတဉီးက ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် တိုက်ပွဲဖြစ်နေရာဘက်တွေကို မသွားကြဖို့ ဒေသခံတွေကို သူက သတိပေးပါတယ်။
“လွိုင်လင်လေးမြို့နယ်ဘက်မှာဖြစ်နေတယ်ပေါ့နော်၊ တိုက်ပွဲ လောလောဆယ်လည်း ဖြစ်နေတယ်ပေါ့။ တိုက်ပွဲအခြေအနေကို ကျနော့်ဆီ အသေးစိတ်အကုန်လုံး မပို့လာတဲ့အတွက် ကျနော် ပြောလို့တော့ မရသေးဘူးပေါ့ ဟုတ်။ အခုအခြေအနေမှာ လွိုင်ကော်ကနေပြီးမှ မိုးဗြဲ၊ ဖယ်ခုံလမ်းမကြီးပေါ့နော် ပြီးတဲ့အခါမှာ လွိုင်ကော်-လွိုင်လင်လေး-ဆီဆိုင်ပေါ့နော်၊ အဲ့လမ်းမကြီးတွေကို အသွားအလာမလုပ်ကြဖို့ပေါ့လေ- စစ်ကောင်စီက စစ်ကြောင်းထိုးနေတာတွေ ရှိတယ်။ တိုက်ပွဲလေးဖြစ်နေတာရှိတယ်ဆိုတဲ့အတွက် အသွားအလာမလုပ်ကြဖို့၊ သတိထားသွားလာကြဖို့ပဲ ကျနော်တို့အနေနဲ့ အဲ့လို သတိပေးချင်ပါတယ်။”
အဲဒီဒေသဘက်မှာ တိုက်ပွဲတွေ မကြာခဏဖြစ်နေတဲ့အတွက် ဒေသခံတွေ ဘေးလွတ်ရာ တိမ်းရှောင်နေကြရတာပါ။ စစ်တပ်ဘက်ကလည်း နန်းဖဲကျေးရွာတဝိုက်ကို လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ လှမ်းပြီး ပစ်ခတ်နေတဲ့အတွက် ဒေသခံတွေ နေရပ်မပြန်ရဲသေးဘူးလို့လည်း ပြောပါတယ်။ ၁ နှစ်ကျော်လောက်ထဲက ဘေးလွတ်ရာမှာ ရွှေ့ပြောင်းနေနေကြရတဲ့ ဒေသခံတွေမှာလည်း အခက်အခဲတွေ ပိုပြီး ကြီးလာတဲ့အကြောင်း စစ်ဘေးရှောင်တဦးက ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ နန်းဖဲကျေးရွာက စစ်ရှောင်နေရတာ တနှစ်ကျော်သွားပြီ။ အဲ့ဒီတိုက်ပွဲမကြာခဏဖြစ်နေတဲ့အတွက် မပြန်နိုင်ကြသေး မပြန်ရဲသေးတာ။ အခြေအနေတော့ မကောင်းဘူးပေါ့နော်။ ကျန်းမာရေးအတွက် အခက်အခဲအမျိုးမျိုးပေါ့။ အထူးသဖြင့် တချို့တွေဆိုလို့ရှိရင် နှာစေး၊ ချောင်းဆိုး၊ တုပ်ကွေး၊ ရေတွေလည်း မသန့်ဘူး။ ရေတွေလည်း မလုံမလောက်ရရှိတာနဲ့ အဲ့လိုမျိုးတွေပေါ့နော်။”
တိုက်ပွဲကြောင့် နန်းဖဲကျေးရွာအပါအဝင် ပတ်ဝန်းကျင် ကျေးရွာ ၅ ရွာထက်မနည်း လူဦးေ ၄,၀၀၀ ကျော် ဘေးလွတ်ရာကို တိမ်းရှောင်နေကြရတာလို့ ကရင်နီလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ ဒါရိုက်တာ ကိုဗညားက ပြောပါတယ်။
“တယောက်မှမရှိတော့ဘူး။ ပြောင်းတာကတော့ ကြာပြီ။ ၂၀၂၁ နှစ်ကုန်ပိုင်းကနေစပြီးတော့ ပြောင်းတာ။ အခုချိန်ထိ တယောက်မှ ရွာမပြန်နိုင်ဘူးပေါ့နော်။ လောလောဆယ်တော့ ကျနော်တို့ စာရင်းအရ အဲ့ဒီနားတခွင်မှာ လူဦးရေ ၄,၀၀၀ တော့ စစ်ဘေးရှောင်ထားတယ်ပေါ့။ ၄,၀၀၀ ကျော်ကျော်တော့ ပြောတာပေါ့နော်။”
စစ်ကောင်စီဘက်ကတော့ ဒီဒေသမှာ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တချို့ ခြေကုပ်ယူပြီး အကြမ်းဖက်လုပ်ငန်းတွေ လုပ်နေတဲ့အတွက် စစ်တပ်ဘက်က နယ်မြေရှင်းလင်းရေးတွေ လုပ်နေတာလို့ အကြောင်းပြပါတယ်။ ဒေသခံ ရွာသားတွေကလည်း မြန်မာစစ်တပ်ဘက်က လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ လှမ်းပစ်နေတဲ့အတွက် ရွာတွေကို မပြန်ရဲသေးတဲ့အကြောင်း ပြောပါတယ်။ လနဲ့ချီ အိုးအိမ်စွန့် တိမ်းရှောင်နေရတဲ့ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေကတော့ တနေ့ထက်တနေ့ များလာနေပြီး ဖျားနာ ချောင်းဆိုးနေသူတွေ။ ကျန်းမာရေးချို့တဲ့သူတွေလည်း များလာတဲ့အကြောင်း စစ်ဘေးရှောင်တွေကို အကူအညီပေးနေသူတွေက ပြောဆိုကြပါတယ်။
=================
[[Unicode]]
ဘောလခဲနဲ့ လှိုငျလငျလေးမွို့နယျတှမှော တိုကျပှဲတှဖွေဈ
ကရငျနီပွညျလို့ခေါျကွတဲ့ ကယားပွညျနယျက ဘောလခဲမွို့နယျ နနျးဖဲကြေးရှာတဝိုကျနဲ့ လှိုငျလငျလေးမွို့နယျဘကျမှာ ဒီနေ့ မွနျမာစဈတပျနဲ့ ဒသေခံ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှေ တိုကျပှဲဖွဈခဲ့ပါတယျ။ တိုကျပှဲတှရှေိနတေဲ့အတှကျ ဒသေခံတှအေနနေဲ့ အဲဒီဒသေတဝိုကျ အသှားအလာ မလုပျကွဖို့ ကရငျနီအမြိုးသားကာကှယျရေးတပျ KNDF ကသတိပေးနပေါတယျ။ တိုကျပှဲဖွဈတဲ့ နရောတှမှော စဈကောငျစီတပျတှဘေကျက လကျနကျကွီးတှနေဲ့ ပဈခတျနတောမို့ ဒသေခံတှေ ထိတျလန့ျနကွေပါတယျ။ ဘောလခဲမွို့နယျ နနျးဖဲကြေးရှာ အခွအေနေ သတငျးပေးပို့ခကြျကို မခငျဖွူထှေးက တငျပွပါပေးထားပါတယျ။
ဒီနေ့ နိုငျဝငျဘာ ၄ ရကျနေ့ မနကျပိုငျးက ဘောလခဲမွို့နယျ နနျးဖဲကြေးရှာနားက စဈတပျရဲ့ မဲ့စလောငျးတောငျ တပျစခနျးအနီးမှာ စဈတပျနဲ့ ကရငျနီ အမြိုးသားကာကှယျရေးတပျ KNDF ပူးပေါငျး အဖှဲ့တှကွေား တိုကျပှဲဖွဈပှားခဲ့ပါတယျ။ တိုကျပှဲတှအေတှငျး လကျနကျကွီးတှအေပါအဝငျ တနာရီလောကျ ပဈခတျသံတှေ ကွားနရေတဲ့အကွောငျး နနျးဖဲရှာခံတဦးက ပွောပါတယျ။
“ဒီမနကျတော့ ဖွဈသေးတယျ။ တနာရီလောကျပဲ ကွားတယျ။ လကျနကျကွီးကတော့ တနာရီအတှငျးကွားရတာပေါ့။ အငယျတှကေတော့ နာရီဝကျလောကျပဲ။ လကျနကျငယျတော့ အပွနျအလှနျပဈခတျကွတာပေါ့၊ ဒါမယ့ျ စဈကောငျစီဘကျကတော့ လကျနကျကွီးတှေ အသားကုနျထု၊ ရှာဘေးတို့ ရှာအပွငျတို့ သူတို့ထုတယျလေ လှမျးထုတယျ။”
နနျးဖဲကြေးရှာတဝိုကျဟာ မွနျမာစဈတပျနဲ့ ကရငျနီဒသေကာကှယျရေး ပူးပေါငျးအဖှဲ့တှေ မကွာခဏ တိုကျပှဲဖွဈပှားလေ့ရှိတဲ့ နရောဖွဈပါတယျ။ ဒီနေ့ တိုကျပှဲနဲ့ပတျသကျလို့ ထိခိုကျဒဏျရာရမှုအခွအေနတေော့ မသိရသေးပါဘူး။ ကရငျနီ အမြိုးသားမြားကာကှယျရေးတပျ (KNDF) ဘကျကလညျး တိုကျပှဲနဲ့ ပတျသကျလို့ အသေးစိတျ သတငျးမရသေးဘူးလို့ ပွောပါတယျ။
လှိုငျလငျလေးမွို့နယျဘကျမှာလညျး မွနျမာ စဈတပျဘကျက စဈကွောငျးတှေ သှားလာနပွေီး KNDF နဲ့ နှဈဘကျ အပွနျအလှနျ ပဈခတျတိုကျခိုကျတာတှေ ရှိနတေယျလို့ (KNDF) ပွနျကွားရေး တာဝနျရှိသူတဉီးက ပွောပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ တိုကျပှဲဖွဈနရောဘကျတှကေို မသှားကွဖို့ ဒသေခံတှကေို သူက သတိပေးပါတယျ။
“လှိုငျလငျလေးမွို့နယျဘကျမှာဖွဈနတေယျပေါ့နောျ၊ တိုကျပှဲ လောလောဆယျလညျး ဖွဈနတေယျပေါ့။ တိုကျပှဲအခွအေနကေို ကနြော့ျဆီ အသေးစိတျအကုနျလုံး မပို့လာတဲ့အတှကျ ကနြောျ ပွောလို့တော့ မရသေးဘူးပေါ့ ဟုတျ။ အခုအခွအေနမှော လှိုငျကောျကနပွေီးမှ မိုးဗွဲ၊ ဖယျခုံလမျးမကွီးပေါ့နောျ ပွီးတဲ့အခါမှာ လှိုငျကောျ-လှိုငျလငျလေး-ဆီဆိုငျပေါ့နောျ၊ အဲ့လမျးမကွီးတှကေို အသှားအလာမလုပျကွဖို့ပေါ့လေ- စဈကောငျစီက စဈကွောငျးထိုးနတောတှေ ရှိတယျ။ တိုကျပှဲလေးဖွဈနတောရှိတယျဆိုတဲ့အတှကျ အသှားအလာမလုပျကွဖို့၊ သတိထားသှားလာကွဖို့ပဲ ကနြောျတို့အနနေဲ့ အဲ့လို သတိပေးခငြျပါတယျ။”
အဲဒီဒသေဘကျမှာ တိုကျပှဲတှေ မကွာခဏဖွဈနတေဲ့အတှကျ ဒသေခံတှေ ဘေးလှတျရာ တိမျးရှောငျနကွေရတာပါ။ စဈတပျဘကျကလညျး နနျးဖဲကြေးရှာတဝိုကျကို လကျနကျကွီးတှနေဲ့ လှမျးပွီး ပဈခတျနတေဲ့အတှကျ ဒသေခံတှေ နရေပျမပွနျရဲသေးဘူးလို့လညျး ပွောပါတယျ။ ၁ နှဈကြောျလောကျထဲက ဘေးလှတျရာမှာ ရှှေ့ပွောငျးနနေကွေရတဲ့ ဒသေခံတှမှောလညျး အခကျအခဲတှေ ပိုပွီး ကွီးလာတဲ့အကွောငျး စဈဘေးရှောငျတဦးက ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ နနျးဖဲကြေးရှာက စဈရှောငျနရေတာ တနှဈကြောျသှားပွီ။ အဲ့ဒီတိုကျပှဲမကွာခဏဖွဈနတေဲ့အတှကျ မပွနျနိုငျကွသေး မပွနျရဲသေးတာ။ အခွအေနတေော့ မကောငျးဘူးပေါ့နောျ။ ကနြျးမာရေးအတှကျ အခကျအခဲအမြိုးမြိုးပေါ့။ အထူးသဖွင့ျ တခြို့တှဆေိုလို့ရှိရငျ နှာစေး၊ ခြောငျးဆိုး၊ တုပျကှေး၊ ရတှေလေညျး မသန့ျဘူး။ ရတှေလေညျး မလုံမလောကျရရှိတာနဲ့ အဲ့လိုမြိုးတှပေေါ့နောျ။”
တိုကျပှဲကွောင့ျ နနျးဖဲကြေးရှာအပါအဝငျ ပတျဝနျးကငြျ ကြေးရှာ ၅ ရှာထကျမနညျး လူဦးေ ၄,၀၀၀ ကြောျ ဘေးလှတျရာကို တိမျးရှောငျနကွေရတာလို့ ကရငျနီလူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့ ဒါရိုကျတာ ကိုဗညားက ပွောပါတယျ။
“တယောကျမှမရှိတော့ဘူး။ ပွောငျးတာကတော့ ကွာပွီ။ ၂၀၂၁ နှဈကုနျပိုငျးကနစေပွီးတော့ ပွောငျးတာ။ အခုခြိနျထိ တယောကျမှ ရှာမပွနျနိုငျဘူးပေါ့နောျ။ လောလောဆယျတော့ ကနြောျတို့ စာရငျးအရ အဲ့ဒီနားတခှငျမှာ လူဦးရေ ၄,၀၀၀ တော့ စဈဘေးရှောငျထားတယျပေါ့။ ၄,၀၀၀ ကြောျကြောျတော့ ပွောတာပေါ့နောျ။”
စဈကောငျစီဘကျကတော့ ဒီဒသေမှာ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တခြို့ ခွကေုပျယူပွီး အကွမျးဖကျလုပျငနျးတှေ လုပျနတေဲ့အတှကျ စဈတပျဘကျက နယျမွရှေငျးလငျးရေးတှေ လုပျနတောလို့ အကွောငျးပွပါတယျ။ ဒသေခံ ရှာသားတှကေလညျး မွနျမာစဈတပျဘကျက လကျနကျကွီးတှနေဲ့ လှမျးပဈနတေဲ့အတှကျ ရှာတှကေို မပွနျရဲသေးတဲ့အကွောငျး ပွောပါတယျ။ လနဲ့ခြီ အိုးအိမျစှန့ျ တိမျးရှောငျနရေတဲ့ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှကေတော့ တနေ့ထကျတနေ့ မြားလာနပွေီး ဖြားနာ ခြောငျးဆိုးနသေူတှေ။ ကနြျးမာရေးခြို့တဲ့သူတှလေညျး မြားလာတဲ့အကွောငျး စဈဘေးရှောငျတှကေို အကူအညီပေးနသေူတှကေ ပွောဆိုကွပါတယျ။
