အလုပ္သမားေတြရဲ႔ အခြင့္အေရးေတြကုိ ဖိႏွိပ္မႈေတြ၊ စီးပြားေရး လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ မရွိတဲ့ တုိင္းျပည္ေတြအနက္ ျမန္မာႏုိင္ငံလည္း တႏုိင္ငံအျဖစ္ ပါ၀င္ေနတယ္လုိ႔ ႏုိင္ငံတကာ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ (ITUC) ရဲ႔ ႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပလုိက္ပါတယ္။ မၾကာေသးခင္ ရက္ပုိင္းေတြအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံက စက္႐ုံတခ်ဳိ႔မွာ အလုပ္သမားေတြ လုပ္ခလစာတုိးရေရးနဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္ အေျခအေန တုိးတက္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိ ဆႏၵျပမႈေတြ ေပၚေပါက္ လာေနတာေတြဟာလည္း ဒီလုိ နိမ့္က်မႈမရွိတာေတြကုိ ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနတယ္လုိ႔ အလုပ္သမားေရး လႈပ္ရွားေနသူေတြက ေျပာေနၾကတာပါ။ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြရဲ႔ ရပုိင္ခြင့္ အဆင့္အတန္းေတြ ဘယ္အေျခအေနမွာ ရွိေနသလဲ ဆုိတာေတြကုိေတာ့ ဒီတပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရးက႑မွာ ကုိေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကမာၻတ၀န္းႏုိင္ငံေတြအနက္ အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသမွာ လုပ္သားေတြနဲ႔ အလုပ္သမား သမဂၢေတြအေပၚ အေပၚ ဖိႏွိပ္မႈေတြဟာ ပုိမ်ားလာၿပီး၊ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ အလုပ္သမား သမဂၢေတြလုိ အသင္းအပင္းမ်ဳိးေတာင္ ဖဲြ႔စည္းခြင့္ မရွိတဲ့ အေျခအေနေတြ ႀကံဳေနရတယ္လုိ႔ ITUC က ေျပာပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္အတြက္ ဇြန္လ ၈ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္လုိက္တဲ့ စစ္တမ္းထဲမွာေတာ့ အာရွ-ပစိဖိတ္ ေဒသက အစုိးရေတြ၊ လုပ္ငန္းရွင္ေတြက အလုပ္သမား လႈပ္ရွားမႈေတြကုိ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း ႏွိမ္နင္းခဲ့ရာမွာ ေဒသတြင္းက လူေပါင္း ၁,၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရ၊ ဖမ္းဆီးခံရတာေတြနဲ႔ ႀကံဳခဲ့ရတယ္လုိ႔ ေဖာ္ျပလုိက္တာပါ။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း အလုပ္သမားေရး လႈပ္ရွားသူေတြ ဖမ္းဆီးအေရးယူ ခံထားရသလုိ ဒါေတြကုိ ဟန္႔တားႏုိင္မယ့္္ အေျခအေနေတြကလည္း ေရေရရာရာ မရွိလွဘူးလုိ႔ ITUC ရဲ႔ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ရွာရန္ ဘာ႐ုိး (Sharan Burrow) က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လြတ္လပ္စြာ အသင္းအပင္း ဖဲြ႔စည္းခြင့္ ရွိသလားဆုိတာ ေမးစရာေတာင္ မလုိပါဘူး။ ျမန္မာအစုိးရက အလုပ္သမား သမဂၢဆုိင္ရာ ဥပေဒေတြ ထုတ္ျပန္ခ်င္တဲ့ အရိပ္လကၡဏာမ်ဳိး ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီကိစၥကုိ လ်ဴိ႔၀ွက္ထားၿပီး အမ်ားျပည္သူ ေရွ႔မွာ တုိင္ပင္ႏွီးေႏွာတာမ်ဳိး မရွိပါဘူး။ ဒါဟာ ေရြးေကာက္ပဲြလုိပဲ အတုအေယာင္ လုပ္ငန္းတခု ျဖစ္ေနတာမုိ႔ အလုပ္သမားေတြ အတြက္ ဘာမွ ပုိၿပီး သာယာ၀ေျပာလာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အလုပ္သမားေတြ တရား၀င္ အသင္းအဖဲြ႔ ဖဲြ႔စည္းၿပီး လႈပ္ရွားခြင့္ေတာင္ မရွိတဲ့ၾကားကပဲ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ဆန္းပုိင္းကစလုိ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔က စက္႐ုံ အလုပ္႐ုံေတြမွာ အလုပ္သမားေပါင္း ေထာင္ဂဏန္းခ်ီၿပီး ေတာင္းဆုိဆႏၵျပပဲြေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တာကုိလည္း အစီရင္ခံစာမွာ မွတ္တမ္းတင္ထားပါတယ္။ ဒီအထဲက လႈိင္သာယာ စက္မႈဇုန္မွာရွိတဲ့ စက္႐ုံေတြက ဆႏၵျပပဲြကုိေတာ့ အာဏာပုိင္ေတြက လုံထိန္းရဲေတြ ေစလႊတ္ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းခဲ့တာေတြကုိလည္း ေဖာ္ျပခဲ့တာပါ။ လုပ္ခလစာ နည္းပါးတာ၊ လုပ္ငန္းခြင္ အေျခအေနေတြ တုိးတက္မႈ မရွိတာေတြေၾကာင့္ ဆႏၵျပပဲြေတြဟာ ဒီႏွစ္ထဲမွာအထိ ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
လႈိင္သာယာ စက္မႈဇုန္ အမွတ္ ၄ က Tailor Garmet အထည္ခ်ဳပ္ စက္႐ုံမွာ ဇြန္လ ပထမပတ္ထဲ ဆႏၵျပခဲ့ ၾကရာမွာေတာ့ အေျခခံရပုိင္ခြင့္ေတြကုိ အလုပ္သမား ၁၀၀ ေက်ာ္က ေတာင္းဆုိခဲ့ၾကတာလုိ႔ အလုပ္သမားေရး လႈပ္ရွားေနသူ ေရွ႔ေနဦးဖုိးျဖဴ က ေျပာပါတယ္။
“တနဂၤေႏြပိတ္ရက္ လုံး၀ မနားရဘူး ျဖစ္သြားတယ္။ ဒါက တခ်က္ေပါ့။ ည ၇ နာရီခြဲ၊ ၈ နာရီ အထိ အလုပ္ဆင္းရတယ္။ သုိ႔ေသာ္လည္း တနာရီကုိ ၄ က်ပ္၊ ၅ က်ပ္ပဲ ရတယ္။ ကၽြမ္းက်င္လုပ္သားက်ေတာ့ တနာရီကုိ ၈၀ ရတယ္။ တေန႔ကုိမွ သူတုိ႔က ၁၃၀ ေက်ာ္၊ ၂၀၀ ၀န္းက်င္ေလာက္ေလးပဲ အခ်ိန္ပိုေၾကးက ရသလို ျဖစ္ေနတယ္။ အေျခခံလစာက်ေတာ့ သိပ္နည္းလြန္းတဲ့ သူေတြက အမ်ားစု ျဖစ္ေနတယ္။ တခ်ဳိ႔ဆုိရင္ ၂၀,၀၀၀ ေက်ာ္ပဲ ရတယ္။ အဲဒီလုိ အေျခခံလစာ သိပ္နည္းလြန္းတဲ့သူက အမ်ားစု ျဖစ္ေနတယ္။”
ရန္ကုန္ၿမိဳ႔က ဆႏၵျပပဲြနဲ႔ မေရွးမေႏွာင္းဆုိသလုိပဲ ပဲခူးၿမိဳ႔မွာလည္း အလုပ္သမားေတြ ဆႏၵျပခဲ့ၾကတာပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ထဲကစလုိ႔ အလုပ္သမားေတြရဲ႔ အခြင့္အေရး ေတာင္းဆုိလႈပ္ရွားမႈ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းမႈေတြနဲ႔ အဆုံးသတ္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း လတ္တေလာ အေျခအေနမွာ အလုပ္သမားနဲ႔ အလုပ္ရွင္ၾကား အျပန္အလွန္ ညႇိႏႈိင္းပုိင္ခြင့္ေတြကုိ တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳ မထားသလုိ၊ အလုပ္သမား ျပႆနာေတြ ႀကံဳရတဲ့အခါ၊ ႏုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းနဲ႔ မကုိက္ညီတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးဆုိင္ရာ အျငင္းပြားမႈ အက္ဥပေဒ ေအာက္မွာသာ ေျဖရွင္းၾကရတယ္လုိ႔လည္း ITUC က ေျပာပါတယ္။ ကမာၻ႔အလုပ္သမား အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ (ILO) ရဲ႔ ွဇြန္လဆန္းပုိင္း ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံ ဂ်နီဗာၿမိဳ႔မွာ က်င္းပတဲ့ အစည္းအေ၀းပဲြ အတြင္းမွာလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လြတ္လပ္တဲ့ အလုပ္သမား သမဂၢေတြ ဖဲြ႔စည္းခြင့္မရွိပဲ ျဖစ္ေနရတဲ့ ကိစၥကုိ အာ႐ုံစုိက္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာပါ။
ILO ရဲ႔ ရန္ကုန္အေျခစုိက္ ဆက္သြယ္ညႇိႏႈိင္းေရးအရာရွိ စတိဗ္ မာရွဲလ္ (Steve Marshall) ကေတာ့ ဒီႏွစ္ဆန္းပုိင္းမွာပဲ စစ္အစုိးရကေန ေျပာင္းလဲလာခဲ့တဲ့ အရပ္သား အစုိးရရဲ႔ အႀကီးအကဲ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ကုိယ္တုိင္ အလုပ္သမားေတြ အခြင့္အေရး အကာအကြယ္ေပးဖုိ႔ ကတိေပးထားတာမုိ႔ အေျခအေနေတြ တုိးတက္လာမယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္တဲ့ အေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။
“လူတုိင္းသိထားတဲ့ အခ်က္က ျမန္မာအစိုးရက အလုပ္သမား သမဂၢ အသင္းအပင္းေတြ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ ေပးေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လြႊတ္ေတာ္မွာ မၾကာေတာ့တဲ့ အနာဂတ္မွာ တင္သြင္းေတာ့မယ္လို႔ ေျပာခဲ့တဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ ILO ထံကလည္း ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဥပေဒ ျပ႒ာန္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အႀကံဥာဏ္ေတြ ေတာင္းခံထားတာ ရွိပါတယ္။ ဒီကေနတဆင့္ ILO နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရအၾကား အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးႏုိင္ဖို႔ကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔က ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အလုပ္သမား သမဂၢေတြ၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြကို ျမန္မာအစုိးရက ဖြဲဲ႕စည္းခြင့္ျပဳမယ္ ဆုိတဲ့ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ အရိပ္လကၡဏာရပ္ေတြ ေတြ႔ရတဲ့ အတြက္လည္း ဒီကေနတဆင့္ ပုိမုိက်ယ္ျပန္႔တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း အလုပ္သမား အခြင့္အေရးေတြ ရရွိဖို႔ လမ္းဖြင့္ေပးရာ ေရာက္မယ္လို႔ ဆုိရမွာပါ။”
ITUC ရဲ႔ ဆန္းစစ္ခ်က္မွာေတာ့ အလုပ္သမားေတြ အခြင့္အေရးကုိ အကာအကြယ္ေပးဖုိ႔ လုိအပ္တဲ့ ဥပေဒေတြ ထုတ္ျပန္မယ္လုိ႔ ျမန္မာအစုိးရရဲ႔ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒမွာ ျပ႒ာန္းထားေပမဲ့ ဘယ္လုိ ဥပေဒေတြလဲ ဆုိတာကုိေတာ့ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာမထားဘူးလုိ႔ ေထာက္ျပထားတာပါ။ ဒီအတြက္ေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံက အလုပ္သမားေတြရဲ႔ ရပုိင္ခြင့္ အခြင့္အေရးေတြ တုိးတက္မႈရွိေအာင္ အာဏာပုိင္ေတြက ေဆာင္ရြက္မယ္လုိ႔ ေျပာေနတာဟာ သံသယျဖစ္စရာ ေကာင္းေနဆဲပဲလုိ႔ ITUC ရဲ႔ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ရွာရန္ ဘာ႐ုိး က ျမင္ပါတယ္။
“ILO နဲ႔အတူ အလုပ္သမား သမဂၢေတြအတြက္ ဥပေဒေတြ ေရးဆဲြဖုိ႔၊ ဒီဥပေဒေတြကုိ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး အလုပ္ရွင္ေတြကုိ အေရးယူ အျပစ္ေပးတာမ်ဳိးေတြ လုပ္ႏုိင္မယ့္ အလုပ္သမား ေစ်းကြက္အတြက္ သက္ဆုိင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းေတြ ဖဲြ႔စည္းဖုိ႔ ကိစၥေတြမွာ အစုိးရအေနနဲ႔ အေလးအနက္ သေဘာထားတယ္ ဆုိရင္ေတာ့၊ က်မတုိ႔ အေနနဲ႔လည္း ဒီထက္ပုိၿပီး အေကာင္းျမင္လာမွာပါ။”
ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းေတြရဲ႔ အဓိက ေမာင္းႏွင္အားျဖစ္တဲ့ အလုပ္သမားေတြရဲ႔ အခြင့္အေရးေတြ ပစ္ပယ္ခံေနရ႐ုံ သာမက တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ၊ လုပ္အားခေတာင္ မရပဲ အဓမၼ လုပ္အားေပး ေစခုိင္းခံရတာမ်ဳိးလုိ၊ ျပႆနာေတြဟာလည္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ရွိေနတုန္းပဲလုိ႔ ITUC က ေျပာပါတယ္။ ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၄၂ ႏုိင္ငံက အေျခအေနေတြကုိ ဆန္းစစ္ေလ့လာထားတဲ့ ႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာထဲ မွာေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္း ကမာၻတ၀န္း အလုပ္သမားေရး လႈပ္ရွားသူ စုစုေပါင္း ၉၀ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရၿပီး၊ ၂,၅၀၀ ထက္မနည္း ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ အလုပ္သမားေရး လႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ ဖမ္းဆီး ခံထားရသူ အနည္းဆုံး ၆ ေယာက္ဟာ ဆုိရင္လည္း အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း ႏုိင္ငံတကာ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ (ITUC) က မွတ္တမ္းတင္ထားတာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း တင္ျပရင္းနဲ႔ ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑ကုိ ရပ္နားပါရေစ။
