ပြည်တွင်းက လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေနဲ့ မြေမြှုပ်မိုင်းအန္တရာယ်ကြောင့် မြန်မာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းဟာ လာမယ့်၂၀၂၃အထိ ပြန်ကောင်းနိုင်ချေမရှိဘူးလို့ ခန့်မှန်းတွက်ဆထားကြပါတယ်။ ပြည်တွင်းက ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်တွေကတော့ လုပ်ငန်းတွေပြန်ကောင်းဖို့ အချိန်တခု စောင့်ရလိမ့်မယ်လို့ ယူဆကြပါတယ်။ ရန်ကုန်ကပေးပို့တဲ့ဒီသတင်းကို ကိုငြိမ်းချမ်းပြောပြပါမယ်။
၂ နှစ်လောက်ပိတ်ထားတဲ့ နိုင်ငံတကာ လေကြောင်းလိုင်းတွေကိုလည်း ဧပြီလ၁၇ရက်မှာ စစ်ကောင်စီက ပြန်ဖွင့်ပေးခဲ့ပေမဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းက ပုံမှန်အခြေအနေကို ပြန်မရောက်သေးပါဘူး။ စစ်ကောင်စီကတော့ ၂၀၂၃ ထဲမှာ ပြည်ပခရီးသွား ငါးသိန်းကနေ ၁.၈သန်းကြားရဖို့ မျှော်လင့်ထားပြီး ဒီအတွက် လုံခြုံရေး၊ တည်ငြိမ်ရေးနဲ့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ရေးတွေကို ဦးစားပေးပြီး လုပ်သွားမယ်လို့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ပြောခဲ့တာပါ။ ဒါပေမယ့် မြန်မာပြည်အလယ်ပိုင်းနဲ့ အထက်ပိုင်းအပါအဝင် တိုင်းရင်းသားဒေသ နေရာအတော်များများမှာ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေ ရှိနေတာမို့ ဒီအခြေအနေက ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေအတွက် အခက်ကြုံစရာပါ။ ပြည်တွင်းခရီးသွားလုပ်ငန်းပြန်ကောင်းလာဖို့ ခန့်မှန်းရခက်နေတယ်လို့ ခရီသွားလုပ်ငန်းရှင် ဒေါ်ကေသွယ်စိုးက ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
" လုံခြုံရေးအပိုင်းမှာ တော်တော်လေး တည်ငြိမ်လာမယ်ဆိုရင်တော့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေကတော့ inbound ( ပြည်ဝင်ခရီးစဉ်) အတွက်ကတော့ ပြန်ဖြစ်လာမယ်လို့ ယူဆတယ်။ European market ကျတော့ EURO (ငွေ)ဈေးတွေကျတယ်ပေါ့၊ ဒေါ်လာဈေးနဲ့ equal ဖြစ်သွားတယ်၊ နောက် ပေါင်(ငွေ)ဈေးနဲ့လည်း equal ဖြစ်တဲ့အတွက် ဟိုဘက်နိုင်ငံကလူတွေ ဒီအာရှကိုခရီးသွားဖို့က အချိန်တခု စောင့်ရလိမ့်မယ်လို့ ထင်တယ်။ တိုင်းပြည်မှာ လုံခြုံမှုရှိလား၊ safety ပိုင်းကိုတာဝန်ယူနိုင်လား အဲဒီအပေါ်မှာမူတည်ပြီးတော့ ဟိုဘက်ကလည်း လာဖို့မလာဖို့က ဆုံးဖြတ်မှာပဲလေ။ ဆိုတော့ အခုအချိန်မှာ တိတိကျကျ အဖြေပေးဖို့က တော်တော်ခက်တယ်။"
တရုတ်ခရီးသွားတွေ လာတဲ့နှုန်းကတော့ ကျသွားပြီး၊ ထိုင်းခရီးသွားတွေကတော့ အခြေအနေနည်းနည်း တည်ငြိမ်တာနဲ့ ပြန်ဝင်လာနိုင်တယ်လို့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ လုပ်ငန်းရှင်တချို့ကတော့ လာမယ့် ၂၀၂၃ ခရီးရာသီမှာ လုပ်ငန်းကောင်းလာဖို့ မျှော်လင့်ကြပါတယ်။ မန္တလေးမြို့က ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်ကိုကျော်စွာကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်နှစ်အတွင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းဝင်ငွေ အတော်ကျသွားသလို၊ ၂၀၂၃ အတွက်လည်း သိပ်မျှော်လင့်ချက်မထားပါဘူး။
" ၂၀၂၃ မှာပြည်ပခရီးသွားက မျှော်လို့မရသေးဘူး၊ အရင်က ကျနော်တို့ဆီလာတာက ပြင်သစ်တော်တော်လာတယ်၊ ရန်ကုန်ကို ဘန်ကောက်ဘက်ကနေ ဝင်လာတယ်၊ ဝင်လာပြီးတော့ ရန်ကုန်မှာနှစ်ရက်လောက်လည် လည်ပြီးရင် ပုဂံသွားရင်သွား၊ မသွားဘူးဆို မန္တလေးကိုသွား။ ပြီးတော့ ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်းတလျှောက် သင်္ဘောစီးတယ်။ လက်ရှိမှာ ရောင်းတဲ့သင်္ဘောတွေကလည်း ရောင်းကုန်ပြီ မရှိကြတော့ဘူး ရန်ကုန်မှာ ဟိုတယ်သွားဖွင့်တဲ့ သင်္ဘောတွေကဖွင့်။ ဒေသခံ တိုးကားတွေလည်း ရောင်းတဲ့အုံနာတွေက ရောင်းကုန်ပြီ တော်တော်များများကတော့ ကုန်သလောက်ဖြစ်နေပြီ ကားလေတွေကအစလေ။"
ခရီးသွားလုပ်ငန်းကျဆင်းတာနဲ့အတူ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို မှီခိုနေတဲ့ ဟိုတယ်နဲ့တည်းခိုခန်းလုပ်ငန်းတွေအပါအဝင် စားသောက်ဆိုင်တွေ၊ သုံးဘီးမောင်းသူတွေ၊ လက်ဆောင်ပစ္စည်းရောင်းသူတွေ အကုန်လုံးအပေါ်သက်ရောက်မှု ရှိခဲ့တာပါ။
" တော်တော်များများက နိုင်ငံခြားထွက်ပြီးတော့ သူများဆီမှာ အလုပ်လုပ်နေရတဲ့ အနေအထားပေါ့။ အရင်ကတော့ ပုဂံမှာ တက္ကစီမောင်း၊ တုတ်တုတ်မောင်း အဲလိုလူတွေက ပြောရရင် ဒီကိုဗစ်အထိကို သူတို့က ခံနိုင်ရည်ရှိသေးတယ်ဗျ။ အာဏာသိမ်းသွားတော့ ဘယ်လိုမှသူတို့ရပ်တည်လို့ မရတော့ဘူးဖြစ်သွားတယ်။ ကိုဗစ်တုန်းက ထောက်ပံ့ကြေးတွေပေးတယ်၊ ချေးငွေတွေ ထုတ်ပေးတယ်ဆိုတော့လေ သူတို့မှာ လည်ပတ်နိုင်သေးတယ်။ အခုက ဒေသခံတွေ တော်တော်လေး ထိခိုက်သွားတယ်ဗျ။"
လာမယ့်ခရီးသွားရာသီမှာ ခရီးသွားလုပ်ငန်း ပြန်စမယ်၊ မစဘူးဆိုတာကတော့ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါအပေါ် မူတည်လိမ့်မယ်လို့ ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားဌာနက ဒုတိယအမြဲတမ်းအတွင်းဝန် ဦးလှမြင့်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ နိုင်ငံတကာကခရီးသွားတွေ ပြည်တွင်းဘဏ်စနစ်နဲ့ ချိတ်ဆက်နိုင်ဖို့ ကိစ္စတွေကတော့ တခြားဌာနတွေနဲ့ ညှိနှိုင်းရမယ့်ကိစ္စလို့ သူကပြောပါတယ်။
" ကျနော်တို့ ဝန်ကြီးဌာနတခုတည်း လုပ်လို့မရတဲ့ကိစ္စပေါ့နော်၊ ဒါကိုသက်ဆိုင်ရာ ဗဟိုဘဏ်တို့၊ စီမံစီးပွားတို့၊ သူတို့ဌာနရဲ့ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းမှုနဲ့ ဆက်ပြီးသွားရမှာပေါ့နော်၊ Ministry of Tourism, Ministry of Foreign Affairs, Ministry of Home Affairs လုံခြုံရေးအတွက်၊ အားလုံးပေါင်းစပ်ပြီးမှ လုပ်လို့ရတာ။ ဒါကတော့ ဘယ်လိုလုပ်မလဲ၊ ဘာလုပ်မလဲ ပြောဖို့ခက်တာပေါ့နော်။ နောက်ပြီး ဖွင့်တာလည်း မကြာသေးဘူးလေ မိုးရာသီဖြစ်နေတော့ နိုင်ငံခြားသား ခရီးသွားဧည့်သည် တသောင်းကျော်ပဲ လာသေးတယ်။"
၂၀၁၉ မှာ မြန်မာနိုင်ငံကို နိုင်ငံခြားဧည့်သည် အများအပြားလာခဲ့ပြီး ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားဌာနရဲ့ စာရင်းအရဆိုရင် ၄,၃၆၄,၁၀၁ (လေးသန်းကျော်) ရှိပါတယ်။ ဒါက ၂၀၁၈ ကထက် အများကြီးပိုလာတာပါ။
ပြည်တွင်းခရီးသွား လုပ်ငန်းရှင်တွေကတော့ လာမယ့် ၂၀၂၃- ၂၀၂၄ ခရီးသွားရာသီအစမှာ လုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်ပတ်လာဖို့ မျှော်လင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ သူတို့အနေနဲ့ ကျိုက်ထီးရိုး၊ ပုဂံ၊ ရန်ကုန်၊ မန္တလေးနဲ့ ချောင်းသာ၊ ငွေဆောင်၊ ငပလီ စတဲ့ လုံခြုံရေးစိတ်ချရတဲ့ ခရီးစဉ်တွေနဲ့ပဲ ခရီးသွားတွေကို အဓိကဆွဲခေါ်နိုင်ဖို့ စဉ်းစားထားကြောင်းလည်း ပြောပါတယ်။
--------------------------------------
မွနျမာ့ခရီးသှားလုပျငနျးပွနျကောငျးဖို့ မြှောျလင့ျခကြျနညျး
ပွညျတှငျးက လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှနေဲ့ မွမွှေုပျမိုငျးအန်တရာယျကွောင့ျ မွနျမာ့ခရီးသှားလုပျငနျးဟာ လာမယ့ျ၂၀၂၃အထိ ပွနျကောငျးနိုငျခြမေရှိဘူးလို့ ခန့ျမှနျးတှကျဆထားကွပါတယျ။ ပွညျတှငျးက ခရီးသှားလုပျငနျးရှငျတှကေတော့ လုပျငနျးတှပွေနျကောငျးဖို့ အခြိနျတခု စောင့ျရလိမ့ျမယျလို့ ယူဆကွပါတယျ။ ရနျကုနျကပေးပို့တဲ့ဒီသတငျးကို ကိုငွိမျးခမြျးပွောပွပါမယျ။
၂ နှဈလောကျပိတျထားတဲ့ နိုငျငံတကာ လကွေောငျးလိုငျးတှကေိုလညျး ဧပွီလ၁၇ရကျမှာ စဈကောငျစီက ပွနျဖှင့ျပေးခဲ့ပမေဲ့ ခရီးသှားလုပျငနျးက ပုံမှနျအခွအေနကေို ပွနျမရောကျသေးပါဘူး။ စဈကောငျစီကတော့ ၂၀၂၃ ထဲမှာ ပွညျပခရီးသှား ငါးသိနျးကနေ ၁.၈သနျးကွားရဖို့ မြှောျလင့ျထားပွီး ဒီအတှကျ လုံခွုံရေး၊ တညျငွိမျရေးနဲ့ ကိုဗဈကာကှယျရေးတှကေို ဦးစားပေးပွီး လုပျသှားမယျလို့ ပွီးခဲ့တဲ့နှဈက ပွောခဲ့တာပါ။ ဒါပမေယ့ျ မွနျမာပွညျအလယျပိုငျးနဲ့ အထကျပိုငျးအပါအဝငျ တိုငျးရငျးသားဒသေ နရောအတောျမြားမြားမှာ လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှေ ရှိနတောမို့ ဒီအခွအေနကေ ခရီးသှားလုပျငနျးတှအေတှကျ အခကျကွုံစရာပါ။ ပွညျတှငျးခရီးသှားလုပျငနျးပွနျကောငျးလာဖို့ ခန့ျမှနျးရခကျနတေယျလို့ ခရီသှားလုပျငနျးရှငျ ဒေါျကသှေယျစိုးက ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။
" လုံခွုံရေးအပိုငျးမှာ တောျတောျလေး တညျငွိမျလာမယျဆိုရငျတော့ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှကေတော့ inbound ( ပွညျဝငျခရီးစဉျ) အတှကျကတော့ ပွနျဖွဈလာမယျလို့ ယူဆတယျ။ European market ကတြော့ EURO (ငှေ)ဈေးတှကေတြယျပေါ့၊ ဒေါျလာဈေးနဲ့ equal ဖွဈသှားတယျ၊ နောကျ ပေါငျ(ငှေ)ဈေးနဲ့လညျး equal ဖွဈတဲ့အတှကျ ဟိုဘကျနိုငျငံကလူတှေ ဒီအာရှကိုခရီးသှားဖို့က အခြိနျတခု စောင့ျရလိမ့ျမယျလို့ ထငျတယျ။ တိုငျးပွညျမှာ လုံခွုံမှုရှိလား၊ safety ပိုငျးကိုတာဝနျယူနိုငျလား အဲဒီအပေါျမှာမူတညျပွီးတော့ ဟိုဘကျကလညျး လာဖို့မလာဖို့က ဆုံးဖွတျမှာပဲလေ။ ဆိုတော့ အခုအခြိနျမှာ တိတိကကြြ အဖွပေေးဖို့က တောျတောျခကျတယျ။"
တရုတျခရီးသှားတှေ လာတဲ့နှုနျးကတော့ ကသြှားပွီး၊ ထိုငျးခရီးသှားတှကေတော့ အခွအေနနေညျးနညျး တညျငွိမျတာနဲ့ ပွနျဝငျလာနိုငျတယျလို့ ခရီးသှားလုပျငနျးတှကေ ခန့ျမှနျးထားပါတယျ။ လုပျငနျးရှငျတခြို့ကတော့ လာမယ့ျ ၂၀၂၃ ခရီးရာသီမှာ လုပျငနျးကောငျးလာဖို့ မြှောျလင့ျကွပါတယျ။ မန်တလေးမွို့က ခရီးသှားလုပျငနျးရှငျကိုကြောျစှာကတော့ ပွီးခဲ့တဲ့နှဈနှဈအတှငျး ခရီးသှားလုပျငနျးဝငျငှေ အတောျကသြှားသလို၊ ၂၀၂၃ အတှကျလညျး သိပျမြှောျလင့ျခကြျမထားပါဘူး။
" ၂၀၂၃ မှာပွညျပခရီးသှားက မြှောျလို့မရသေးဘူး၊ အရငျက ကနြောျတို့ဆီလာတာက ပွငျသဈတောျတောျလာတယျ၊ ရနျကုနျကို ဘနျကောကျဘကျကနေ ဝငျလာတယျ၊ ဝငျလာပွီးတော့ ရနျကုနျမှာနှဈရကျလောကျလညျ လညျပွီးရငျ ပုဂံသှားရငျသှား၊ မသှားဘူးဆို မန်တလေးကိုသှား။ ပွီးတော့ ဧရာဝတီမွဈကွောငျးတလြှောကျ သငျ်ဘောစီးတယျ။ လကျရှိမှာ ရောငျးတဲ့သငျ်ဘောတှကေလညျး ရောငျးကုနျပွီ မရှိကွတော့ဘူး ရနျကုနျမှာ ဟိုတယျသှားဖှင့ျတဲ့ သငျ်ဘောတှကေဖှင့ျ။ ဒသေခံ တိုးကားတှလေညျး ရောငျးတဲ့အုံနာတှကေ ရောငျးကုနျပွီ တောျတောျမြားမြားကတော့ ကုနျသလောကျဖွဈနပွေီ ကားလတှေကေအစလေ။"
ခရီးသှားလုပျငနျးကဆြငျးတာနဲ့အတူ ခရီးသှားလုပျငနျးကို မှီခိုနတေဲ့ ဟိုတယျနဲ့တညျးခိုခနျးလုပျငနျးတှအေပါအဝငျ စားသောကျဆိုငျတှေ၊ သုံးဘီးမောငျးသူတှေ၊ လကျဆောငျပစ်စညျးရောငျးသူတှေ အကုနျလုံးအပေါျသကျရောကျမှု ရှိခဲ့တာပါ။
" တောျတောျမြားမြားက နိုငျငံခွားထှကျပွီးတော့ သူမြားဆီမှာ အလုပျလုပျနရေတဲ့ အနအေထားပေါ့။ အရငျကတော့ ပုဂံမှာ တက်ကစီမောငျး၊ တုတျတုတျမောငျး အဲလိုလူတှကေ ပွောရရငျ ဒီကိုဗဈအထိကို သူတို့က ခံနိုငျရညျရှိသေးတယျဗြ။ အာဏာသိမျးသှားတော့ ဘယျလိုမှသူတို့ရပျတညျလို့ မရတော့ဘူးဖွဈသှားတယျ။ ကိုဗဈတုနျးက ထောကျပံ့ကွေးတှပေေးတယျ၊ ခြေးငှတှေေ ထုတျပေးတယျဆိုတော့လေ သူတို့မှာ လညျပတျနိုငျသေးတယျ။ အခုက ဒသေခံတှေ တောျတောျလေး ထိခိုကျသှားတယျဗြ။"
လာမယ့ျခရီးသှားရာသီမှာ ခရီးသှားလုပျငနျး ပွနျစမယျ၊ မစဘူးဆိုတာကတော့ ကိုဗဈကပျရောဂါအပေါျ မူတညျလိမ့ျမယျလို့ ဟိုတယျနှင့ျခရီးသှားဌာနက ဒုတိယအမွဲတမျးအတှငျးဝနျ ဦးလှမွင့ျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ နိုငျငံတကာကခရီးသှားတှေ ပွညျတှငျးဘဏျစနဈနဲ့ ခြိတျဆကျနိုငျဖို့ ကိစ်စတှကေတော့ တခွားဌာနတှနေဲ့ ညှိနှိုငျးရမယ့ျကိစ်စလို့ သူကပွောပါတယျ။
" ကနြောျတို့ ဝနျကွီးဌာနတခုတညျး လုပျလို့မရတဲ့ကိစ်စပေါ့နောျ၊ ဒါကိုသကျဆိုငျရာ ဗဟိုဘဏျတို့၊ စီမံစီးပှားတို့၊ သူတို့ဌာနရဲ့ ပေါငျးစပျညှိနှိုငျးမှုနဲ့ ဆကျပွီးသှားရမှာပေါ့နောျ၊ Ministry of Tourism, Ministry of Foreign Affairs, Ministry of Home Affairs လုံခွုံရေးအတှကျ၊ အားလုံးပေါငျးစပျပွီးမှ လုပျလို့ရတာ။ ဒါကတော့ ဘယျလိုလုပျမလဲ၊ ဘာလုပျမလဲ ပွောဖို့ခကျတာပေါ့နောျ။ နောကျပွီး ဖှင့ျတာလညျး မကွာသေးဘူးလေ မိုးရာသီဖွဈနတေော့ နိုငျငံခွားသား ခရီးသှားဧည့ျသညျ တသောငျးကြောျပဲ လာသေးတယျ။"
၂၀၁၉ မှာ မွနျမာနိုငျငံကို နိုငျငံခွားဧည့ျသညျ အမြားအပွားလာခဲ့ပွီး ဟိုတယျနှင့ျခရီးသှားဌာနရဲ့ စာရငျးအရဆိုရငျ ၄,၃၆၄,၁၀၁ (လေးသနျးကြောျ) ရှိပါတယျ။ ဒါက ၂၀၁၈ ကထကျ အမြားကွီးပိုလာတာပါ။
ပွညျတှငျးခရီးသှား လုပျငနျးရှငျတှကေတော့ လာမယ့ျ ၂၀၂၃- ၂၀၂၄ ခရီးသှားရာသီအစမှာ လုပျငနျးတှေ ပွနျလညျပတျလာဖို့ မြှောျလင့ျတယျလို့ ပွောပါတယျ။ သူတို့အနနေဲ့ ကြိုကျထီးရိုး၊ ပုဂံ၊ ရနျကုနျ၊ မန်တလေးနဲ့ ခြောငျးသာ၊ ငှဆေောငျ၊ ငပလီ စတဲ့ လုံခွုံရေးစိတျခရြတဲ့ ခရီးစဉျတှနေဲ့ပဲ ခရီးသှားတှကေို အဓိကဆှဲခေါျနိုငျဖို့ စဉျးစားထားကွောငျးလညျး ပွောပါတယျ။
