လူသားမ်ဳိးႏြယ္စုေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္ျပစ္မႈေတြနဲ႔ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ျမန္မာစစ္အစိုးရကို အေရးယူႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို ေဆြးေႏြးေျပာဆိုၾကတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲတရပ္ကို မေန႔က နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ႏိုင္ငံတကာ ေရွ႕ေနမ်ား အစည္းအ႐ံုးနဲ႔ Open Society Institute အဖြဲ႕တို႔ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အျပည့္အစုံကို မခင္ျဖဴေထြးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာစစ္အစိုးရဟာ အရပ္သား ျပည္သူေတြ အေပၚမွာ တရားမဲ့ ဖမ္းဆီးႏွိပ္စက္ သတ္ျဖတ္တာ၊ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပး ခုိင္းေစမႈေတြ၊ ေနရပ္ေဒသေတြကေန အဓမၼ ေရႊ႕ေျပာင္းခုိင္းတာ၊ ေက်းရြာေတြကို မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးတာ စတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို က်ဴးလြန္ေနတဲ့အတြက္ ကုလသမဂၢ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး ေတာမတ္စ္ အုိေဟး ကင္တားနား (Tomas Ojea Quintana) အဆိုျပဳခဲ့သလိုမ်ဳိး ကုလသမဂၢ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ဖြဲ႕ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ၿပီး ျမန္မာစစ္အစိုးရကို အေရးယူႏုိင္ဖို႔အတြက္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတဲ့အေၾကာင္း ဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္ ေဆြးေႏြးခဲ့သူ တဦးျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ဳိးသား ၫြန္႔ေပါင္းအစိုးရ အဖြဲ႕ရဲ႕ ကုလသမဂၢေရးရာ႐ံုး တာ၀န္ခံ ေဒါက္တာေသာင္းထြန္းက ေျပာျပပါတယ္။
“လုံၿခဳံေရးေကာင္စီ အဖြဲ႕၀င္ေတြ အေနနဲ႔ သံတမန္ေရးအရ အကာအကြယ္ေပးမႈ ဆုိတာက အတုိင္းအတာရွိတယ္။ ႏုိင္ငံတကာက တျခား အဖြဲ႕၀င္ ႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာျပည္ကိစၥကို ပိုၿပီးေတာ့ တင္လာၾကမယ္၊ ထပ္ခါတလဲလဲ လမ္းေၾကာင္းေပါင္းစုံက၊ ဥပမာ အခုဆုိရင္ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီက စဥ္းစားေနတဲ့ အာဂ်င္ဒါေတြ ရွိတယ္၊ ကေလးစစ္သားနဲ႔ ပတ္သက္လို႔၊ လက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡမွာ ၾကားညပ္ေနတဲ့ အရပ္သားေတြကို အကာအကြယ္ေပးေရး ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးေနတာေတြ ရွိတယ္။
“အဲဒီလုိ ဘက္ေပါင္းစုံကေန ေဆြးေႏြးမႈေတြ မ်ားလာတဲ့အခါမွာ သူတုိ႔အေနနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာ အက်ခံၿပီး ဆက္ၿပီး အကာအကြယ္ ေပးမလား၊ မေပးဘူးလားဆိုတဲ့ အဲဒီလို ဆုံးျဖတ္ရမယ့္ အေနအထားတခု အထိ ေရာက္လာေအာင္ က်ေနာ္တုိ႔က ႏုိင္ငံတကာမွာ အခုလုိမ်ဳိး Issue ေတြေပါ့၊ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ Issue ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကေလးစစ္သားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ Issue ပဲျဖစ္ျဖစ္ ႏုိင္ငံတကာက ဥပေဒပညာရွင္ေတြနဲ႔ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးပြဲေတြနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕အာေဘာ္ေတြ ပါတဲ့ ေရးသားခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေနာက္ အရင္တုန္းက ျမန္မာျပည္ကိစၥကုိ လုပ္ခဲ့တဲ့ Special Reporter ေတြ ကိုယ္တုိင္က လူသိရွင္ၾကား ေျပာဆုိ ေထာက္ခံလာတဲ့ အေနအထားေတြကို ျဖစ္ျဖစ္၊ အဲဒါေတြ မ်ားလားရင္ ဒီႏုိင္ငံေတြအတြက္ သူတုိ႔ စဥ္းစားရမယ့္ အေနအထားတခု ျဖစ္လာေအာင္ေပါ့၊ ဒါေတြကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ တဆင့္ၿပီးတဆင့္ လုပ္သြားရမယ္။ ႏုိင္ငံတကာက ေလးစားတဲ့ တရားသူႀကီးေတြ ပါတဲ့ဟာမ်ဳိးေတြ လုပ္သြားရမယ္ဆုိတဲ့ သေဘာပါ။”
လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ျမန္မာစစ္အစိုးရဘက္က အၿမဲတမ္း အကာအကြယ္ေပးေနတဲ့ တ႐ုတ္နဲ႔ ႐ုရွားတို႔လို ႏိုင္ငံေတြက ဗီတိုအာဏာသံုး ပယ္ခ်ႏိုင္တဲ့ အေျခအေန ရွိတာေၾကာင့္ ဒီအေပၚမွာ ဘယ္လို ခ်ဥ္းကပ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာေတြကိုလည္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတယ္လို႔ ေဒါက္တာေသာင္းထြန္းက ေျပာပါတယ္။
“လုံၿခဳံေရးေကာင္စီလုိ႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ တ႐ုတ္ရွိတယ္၊ ႐ုရွားရွိတယ္၊ အဲဒီဟာေတြကို ဘယ္လုိလုပ္မလဲ ဆုိတဲ့ အပုိင္းေပါ့။ အဲဒီအပုိင္းက်ေတာ့ တ႐ုတ္ရဲ႕ ေပၚလစီ၊ ေနာက္ အာဆီယံရဲ႕ အေနအထားေတြက အခုလိုမ်ဳိး အာဆီယံမွာလည္း ASEAN Human Rights Mechanism ေတြ ျဖစ္လာတဲ့ အခါၾကေတာ့ အာဆီယံ အေနနဲ႔လည္း လုံး၀ ဒါေတြ မ်က္ကြယ္ျပဳလို႔ မရတဲ့ အေနအထားေတြ ျဖစ္လာမယ္။
“တ႐ုတ္ကိစၥမွာလည္း ဆူဒန္ ဒါေဖာ ကိစၥေတြမွာ ပထမပုိင္းမွာေတာ့ ဆူဒန္ အာဏာရွင္ အစုိးရကို သူတုိ႔ ေတာက္ေလွ်ာက္ အကာအကြယ္ ေပးေနေပမဲ့ အေျခအေနေတြက ဆုိးလာၿပီး သူတို႔ရဲ႕ ႏုိင္ငံတကာမွာရွိတဲ့ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိပါးမယ့္ အေနအထားမ်ဳိး ေရာက္လာတဲ့ အခါမွာ သူတုိ႔အေနနဲ႔ မသိက်ဳိးကၽြံျပဳ လက္ေရွာင္လုိက္ၿပီး ေကာ္မရွင္ ျဖစ္သြားတာေပါ့။ အဲေတာ့ ေကာ္မရွင္ျဖစ္တဲ့ ကိစၥဟာ က်ေနာ္တုိ႔ အမ်ားႀကီးလုပ္ဖုိ႔ေတာ့ လုိတယ္။ ဒါေပမဲ့ လုံး၀ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆုိတာ မဟုတ္ဆုိတဲ့ အပုိင္းေပါ့။”
ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ဳိးသား ၫြန္႔ေပါင္းအစိုးရ အဖြဲ႕ရဲ႕ ကုလသမဂၢေရးရာ႐ံုး တာ၀န္ခံ ေဒါက္တာေသာင္းထြန္း ေျပာျပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
မေန႔က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေဒါက္တာေသာင္းထြန္း အျပင္ ႏုိင္ငံတကာ တရားေရးေလာကမွာ နာမည္ႀကီးတဲ့ ေရွ႕ေန ပက္ထရစ္ရွာ ေ၀ါလ္ဒ္ (Patricia Wald)၊ ဟားဗာ့ဒ္တကၠသိုလ္ ဥပေဒေက်ာင္း လူ႔အခြင့္အေရးဌာန ဒါ႐ိုက္တာ တုိင္လာ ဂီယန္နီနီ (Tyler Giannini)၊ အင္ဒီယားနား တကၠသိုလ္က ဥပေဒေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူ ပါေမာကၡ ေဒးဗစ္ ၀ီလီယမ္စ္ (David Williams) နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ေဟာင္း ပရစ္စီလာ ကလပ္ပ္ (Priscilla Clapp) တို႔က ဦးေဆာင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
