Zawgyi/Unicode
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဆုတ်ယုတ်နေတဲ့ စီးပွားရေးပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်မယ့်အလားအလာ နည်းတယ်လို့ စီးပွားရေးနဲ့ နီးစပ်သူတွေကမြင်ကြပါတယ်။ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းအပြီး စက်ရုံအလုပ်ရုံတွေ ရပ်ဆိုင်းပိတ်သိမ်းတာ ပိုများလာသလို အလုပ်လက်မဲ့တိုးပြီး စီးပွားရေးပိုပြီး ဆုတ်ယုတ်လာနေတဲ့အပေါ် အခုလိုသုံးသပ်ကြတာပါ။ ဒီအခြေအနေတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားတဲ့ ကိုဝင်းမင်းက ပြောပြပါမယ်။
အခုလို စက်ရုံအလုပ်ရုံတွေ ပိတ်သိမ်းနေရတဲ့အနေအထားနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရွှေလင်ပန်းစက်မှုဇုန်က အမည်မဖော်လိုတဲ့ စီးပွါးရေးလုပ်ငန်းရှင်က အခုလို ပြောပါတယ်။
“လက်ရှိမှာတော့ ကျနော်တို့စက်မှုဇုန်အပါအဝင်ပေါ့နော်-လုပ်ငန်းတွေအားလုံးက ဒီကာလမှာ အခက်အခဲတွေတော့ အများကြီးကြုံတွေ့နေကြတယ်။ အထူးသဖြင့် ဘဏ်နဲ့ငွေကြေးအခက်အခဲ။ ဘဏ်ကငွေထုတ်လို့မရတာတို့၊ ကုန်ကြမ်းမရတာတို့၊အော်ဒါရရှိမှုအခက်အခဲပေါ့။ ဒီလိုမျိုးအကြောင်းအရာတွေစုံပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကိုဗစ်တတိယလှိုင်းပြင်းထန်မှုအခက်အခဲပေါ့။ အခက်အခဲပေါင်းများစွာကြောင့် မို့လို့ပေါ့နော်။ လက်ရှိမှာတော့ ပိတ်သိမ်းသွားတဲ့စက်ရုံက ၁၅ ရုံနဲ့၂၀ လောက် အပြီး ပိတ်သိမ်းသွားတာရှိပါတယ်။ ယာယီပိတ်သိမ်းခွင့်တင်တာကတော့ ရုံ ၃၀ လောက်ရှိပါတယ်။ စုစုပေါင်းဆိုရင်တော့ အရုံ ၅၀ နီးပါးလောက်ရှိတယ်ပေါ့နော်။ အရုံ ၅၀ နီးပါးလောက်မှာ အလုပ်သမားနဲ့ ဝန်ထမ်းဦးရေစုစုပေါင်း -၂ သောင်းကျော်လောက်ပေါ့နော်။ ပါမစ်နဲင့်ဝန်ထမ်းဦးရေ ၂ သောင်းကျော်လောက်တော့ စာရင်းလျော့သွားတာ တွေ့ရတယ်။
ဒါ့အပြင် မကြာသေးခင်က ပိတ်လိုက်ရတဲ့ မြန်မာယူနစ် အထည်ချုပ်စက်ရုံက အလုပ်သမားခေါင်းဆောင်တဦးကလည်း အခုလို ပြောပါတယ်။
“စက်ရုံပိတ်ရတာကတော့ သူတို့အော်ဒါတွေမရလို့ပေါ့နော်။ ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ ယာယီပိတ်သွားတာပေါ့။ အဲလိုမျိုး။ နိုင်ငံရေးတွေ၊ ရောဂါဘေးတွေ ပြီးသွားလို့အခြေအနေကောင်းတယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ ပြီးတော့ အော်ဒါတွေလည်း ပြန်ရမယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ ချက်ခြင်း ပြီးတာနဲ့ အကုန်ပြန်ဖွင့်မယ်လို့တော့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြန်ဖွင့်တယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ ဒီလူတွေကို ပြန်ခေါ်မခေါ်ကတော့ သူတို့အပေါ်မှာပဲ မူတည်တာပေါ့နော်။
အလုပ်လက်မဲ့တွေအများကြီး ကျမတို့ ဒုက္ခရောက်သွားတာ။ စက်ရုံစပြီးတော့ လည်ပတ်တာ (လူ) ၉၀၀ ကျော်လောက်ရှိတယ်ပေါ့နော်။ ၉၀၀ ကျော်လောက်ရှိပြီးတော့ ဒီရောဂါကြောင့်၊အော်ဒါတွေမရတာနဲ့ လျှော့တာ လျှော့တာနဲ့ ပထမ နှစ်သုတ်လျှော့ပြီးသွားမှ နောက်ဆုံးပိတ်လိုက်တဲ့အချိန်မှာ ၃၈၅ ယောက်ပဲ ကျန်တော့တယ်။ အခု ကျမတို့အနားမှာပဲ လောလောဆယ် လေးရုံလောက် တပြိုင်တည်းပိတ်သွားတယ်။
လှိုင်သာယာစက်မှုဇုန် ၁ ကနေ ဇုန် ၅ အထိဆိုရင် အနည်းဆုံး ရုံပေါင်း လေး-ငါးဆယ်လောက်ကိုရှိမယ်။”
လက်ရှိ စီးပွါးရေးအခြေအနေဆုတ်ယုတ်လာတဲ့အပေါ် စီးပွါးရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးမင်းခင်က အခုလို သုံးသပ်ပြပါတယ်။
“အခုတော့ဗျာ၊ အားလုံးသိတဲ့အတိုင်း ဒီ ကိုဗစ်ရောဂါ ဘေးကြောင့်ရော၊ နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲတွေကြောင့်ရော ဆုတ်ယုတ်သွားတာပေါ့နော်။ တိုင်းပြည်ရဲ့အခြေအနေတွေက အနုတ်ပြသွားပြီးတော့ အနုတ် ၁၈ % ၊၂၀ % လောက်အထိ ကျသွားပြီဆိုတော့ စီးပွါးရေးတော်တော်ဆုတ်ယုတ်သွားတယ်လို့ပြောရမယ်။ လက်ရှိမှာလည်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတာတွေ ထွက်ကုန်တယ်။ လုပ်ငန်းတွေ လေးကုန်တယ်။ အောက်ခြေအထိ စီးပွါးရေးလုပ်ငန်းတွေ မလည်ပတ်တာရှိတယ်။ ...ဆိုတော့ ...စီးပွါးရေးအတော်ကျသွားပြီးတော့ ရှေ့အလားအလာကောင်းဖို့ကို မျှော်လင့်စရာမရှိသလောက် အခြေအနေမျိုးတော့ ဖြစ်သွားတာပေါ့နော်။”
ဒါ့အပြင် တခြားကြုံနေရတဲ့ စီးပွါးရေးပြဿနာအကျပ်အတည်းတွေကိုလည်း စီးပွါးရေးလုပ်ငန်းရှင်က အခုလို ပြောပါတယ်။
“အဓိကက ကျနော်တို့က export ကလည်း အများကြီးမပို့နိုင်ဘူး။ import ကျတော့လည်း မကျဘူးပေါ့နော်။ import ကလည်း လိုသလောက်သွင်းနေရတဲ့အခါမှာ ဒီနေ့ဆိုရင်ဆီဈေးတက်သွားတာ ၁၃၀၀ ကျော်တယ်။ မနေ့က ၁၂၀၀ ကျော်ပဲ။ ဒေါ်လာဈေးကလည်း ၂၁၀၀ အထိ တက်သွားတဲ့အခါမှာ ဒီနေ့ ဆီဈေး လက်လီဈေး ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ ရက်မှာတင် ၁၂၀၀ ကျော်ဈေးကနေ ဒီနေ့ လက်လီဈေး ၁၃၀၀ ကျော်ရောင်းနေကြတာ တလီတာကို။
...ဆိုတဲ့အခါကျတော့ ဆီဈေးတက်တယ်၊ စားတဲ့ဆီဈေးတက်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ စက်သုံးဆီဈေးတက်တယ်။ အင်ဂျင်ဝိုင်လို...နောက်ပြီးတော့ လူသုံးကုန်ဆေးဝါး အထွေထွေ အဲဒီလို ဈေးတက်တဲ့အခါမှာ လူတွေရဲ့အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေကလည်း အရင်လို မပေါများဘူး။ မပေါများတဲ့အခါမှာ ဘာဖြစ်လဲဆိုရင် ၂ ခုပေါ့နော်၊ ဝင်ငွေတိုးမလာဘူး၊အပိုစရိတ်တွေတက်လာတယ်။ အဲဒီမညီမျှမှုနှစ်ခု ကြားမှာ အခက်အခဲတွေ အများကြီးကြုံရတယ်ပေါ့နော်။ တချို့ဆိုရင်လည်း ဒီအချိနမှာ ပစ္စည်းသွင်းတဲ့သူတွေဆိုရင် ဘာမှ မရောင်းဘဲ ငုပ်တုပ်ထိုင်နေတဲ့အနေအထားမှာရှိတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ရောင်းပြီးပြန်ဝယ်လို့မရဘူးဆိုတော့ လက်ရှိ ငွေဈေးမတည်ငြိမ်မှုက စီးပွါးရေးအတွက် စိန်ခေါ်မှုအများကြီး ဖြစ်စေတာပေါ့နော်။”
အခုလို စီးပွါးရေးဆုတ်ယုတ်ကျဆင်းလာမှုကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ ဘယ်လိုအကြံပြုချင်ပါသလဲလို့ မေးရာမှာ ဦးမင်းခင်က အခုလို ပြောပါတယ်။
“အရင်တုန်းက ပြီးခဲ့တဲ့ဆယ်နှစ်မတိုင်ခင်က စဉ်းစားပုံ၊ အဲဒီမတိုင်ခင်က စီမံခန့်ခွဲပုံတွေကို ကျနော်တို့ ပြန်သွားရမယ့်ပုံစံ ပြန်မြင်နေရတယ်။ အဲဒါတွေကိုထည့်တွက်ရင် ကျနော်တို့အနေနဲ့က လုံလောက်တဲ့အပြောင်းအလဲအခြေအနေတခု ထပ်ဖြစ်မလာဘဲနဲ့တော့ အကောင်းဘက်ကိုသွားနိုင်တဲ့လမ်း အလားအလာ အခြေအနေမျိုး မမြင်ရဘူး။”
တကယ်တော့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်ကလည်း မြန်မာ့စီးပွါးရေးဟာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့နောက် ၁၈ % ကျဆင်းသွားတယ်လို့ သုံးသပ်ထားပါတယ်ခင်ဗျာ။
-----------
Unicode
မွနျမာ့စီးပှားရေး ပွနျပွီးနာလနျထူဖို့ လမျးစဝေးနေ
မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ဆုတျယုတျနတေဲ့ စီးပှားရေးပွူနာကို ဖွရှေငျးနိုငျမယ့ျအလားအလာ နညျးတယျလို့ စီးပှားရေးနဲ့ နီးစပျသူတှကေမွငျကွပါတယျ။ စဈတပျအာဏာသိမျးအပွီး စကျရုံအလုပျရုံတှေ ရပျဆိုငျးပိတျသိမျးတာ ပိုမြားလာသလို အလုပျလကျမဲ့တိုးပွီး စီးပှားရေးပိုပွီး ဆုတျယုတျလာနတေဲ့အပေါျ အခုလိုသုံးသပျကွတာပါ။ ဒီအခွအေနတှေနေဲ့ပတျသကျလို့ ဆကျသှယျမေးမွနျးထားတဲ့ ကိုဝငျးမငျးက ပွောပွပါမယျ။
အခုလို စကျရုံအလုပျရုံတှေ ပိတျသိမျးနရေတဲ့အနအေထားနဲ့ပတျသကျပွီး ရှှလေငျပနျးစကျမှုဇုနျက အမညျမဖောျလိုတဲ့ စီးပှါးရေးလုပျငနျးရှငျက အခုလို ပွောပါတယျ။
“လကျရှိမှာတော့ ကနြောျတို့စကျမှုဇုနျအပါအဝငျပေါ့နောျ-လုပျငနျးတှအေားလုံးက ဒီကာလမှာ အခကျအခဲတှတေော့ အမြားကွီးကွုံတှေ့နကွေတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ဘဏျနဲ့ငှကွေေးအခကျအခဲ။ ဘဏျကငှထေုတျလို့မရတာတို့၊ ကုနျကွမျးမရတာတို့၊အောျဒါရရှိမှုအခကျအခဲပေါ့။ ဒီလိုမြိုးအကွောငျးအရာတှစေုံပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ ကိုဗဈတတိယလှိုငျးပွငျးထနျမှုအခကျအခဲပေါ့။ အခကျအခဲပေါငျးမြားစှာကွောင့ျ မို့လို့ပေါ့နောျ။ လကျရှိမှာတော့ ပိတျသိမျးသှားတဲ့စကျရုံက ၁၅ ရုံနဲ့၂၀ လောကျ အပွီး ပိတျသိမျးသှားတာရှိပါတယျ။ ယာယီပိတျသိမျးခှင့ျတငျတာကတော့ ရုံ ၃၀ လောကျရှိပါတယျ။ စုစုပေါငျးဆိုရငျတော့ အရုံ ၅၀ နီးပါးလောကျရှိတယျပေါ့နောျ။ အရုံ ၅၀ နီးပါးလောကျမှာ အလုပျသမားနဲ့ ဝနျထမျးဦးရစေုစုပေါငျး -၂ သောငျးကြောျလောကျပေါ့နောျ။ ပါမဈနဲင့ျဝနျထမျးဦးရေ ၂ သောငျးကြောျလောကျတော့ စာရငျးလြော့သှားတာ တှေ့ရတယျ။
ဒါ့အပွငျ မကွာသေးခငျက ပိတျလိုကျရတဲ့ မွနျမာယူနဈ အထညျခြုပျစကျရုံက အလုပျသမားခေါငျးဆောငျတဦးကလညျး အခုလို ပွောပါတယျ။
“စကျရုံပိတျရတာကတော့ သူတို့အောျဒါတှမေရလို့ပေါ့နောျ။ ပွောမယျဆိုရငျတော့ ယာယီပိတျသှားတာပေါ့။ အဲလိုမြိုး။ နိုငျငံရေးတှေ၊ ရောဂါဘေးတှေ ပွီးသှားလို့အခွအေနကေောငျးတယျဆိုလို့ရှိရငျတော့ ပွီးတော့ အောျဒါတှလေညျး ပွနျရမယျဆိုလို့ရှိရငျတော့ ခကြျခွငျး ပွီးတာနဲ့ အကုနျပွနျဖှင့ျမယျလို့တော့ ပွောပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ပွနျဖှင့ျတယျဆိုလို့ရှိရငျတော့ ဒီလူတှကေို ပွနျခေါျမခေါျကတော့ သူတို့အပေါျမှာပဲ မူတညျတာပေါ့နောျ။
အလုပျလကျမဲ့တှအေမြားကွီး ကမြတို့ ဒုက်ခရောကျသှားတာ။ စကျရုံစပွီးတော့ လညျပတျတာ (လူ) ၉၀၀ ကြောျလောကျရှိတယျပေါ့နောျ။ ၉၀၀ ကြောျလောကျရှိပွီးတော့ ဒီရောဂါကွောင့ျ၊အောျဒါတှမေရတာနဲ့ လြှော့တာ လြှော့တာနဲ့ ပထမ နှဈသုတျလြှော့ပွီးသှားမှ နောကျဆုံးပိတျလိုကျတဲ့အခြိနျမှာ ၃၈၅ ယောကျပဲ ကနြျတော့တယျ။ အခု ကမြတို့အနားမှာပဲ လောလောဆယျ လေးရုံလောကျ တပွိုငျတညျးပိတျသှားတယျ။
လှိုငျသာယာစကျမှုဇုနျ ၁ ကနေ ဇုနျ ၅ အထိဆိုရငျ အနညျးဆုံး ရုံပေါငျး လေး-ငါးဆယျလောကျကိုရှိမယျ။”
လကျရှိ စီးပှါးရေးအခွအေနဆေုတျယုတျလာတဲ့အပေါျ စီးပှါးရေးလေ့လာသုံးသပျသူ ဦးမငျးခငျက အခုလို သုံးသပျပွပါတယျ။
“အခုတော့ဗြာ၊ အားလုံးသိတဲ့အတိုငျး ဒီ ကိုဗဈရောဂါ ဘေးကွောင့ျရော၊ နိုငျငံရေးအပွောငျးအလဲတှကွေောင့ျရော ဆုတျယုတျသှားတာပေါ့နောျ။ တိုငျးပွညျရဲ့အခွအေနတှေကေ အနုတျပွသှားပွီးတော့ အနုတျ ၁၈ % ၊၂၀ % လောကျအထိ ကသြှားပွီဆိုတော့ စီးပှါးရေးတောျတောျဆုတျယုတျသှားတယျလို့ပွောရမယျ။ လကျရှိမှာလညျး ရငျးနှီးမွှုပျနှံတာတှေ ထှကျကုနျတယျ။ လုပျငနျးတှေ လေးကုနျတယျ။ အောကျခွအေထိ စီးပှါးရေးလုပျငနျးတှေ မလညျပတျတာရှိတယျ။ ...ဆိုတော့ ...စီးပှါးရေးအတောျကသြှားပွီးတော့ ရှေ့အလားအလာကောငျးဖို့ကို မြှောျလင့ျစရာမရှိသလောကျ အခွအေနမြေိုးတော့ ဖွဈသှားတာပေါ့နောျ။”
ဒါ့အပွငျ တခွားကွုံနရေတဲ့ စီးပှါးရေးပွူနာအကပြျအတညျးတှကေိုလညျး စီးပှါးရေးလုပျငနျးရှငျက အခုလို ပွောပါတယျ။
“အဓိကက ကနြောျတို့က export ကလညျး အမြားကွီးမပို့နိုငျဘူး။ import ကတြော့လညျး မကဘြူးပေါ့နောျ။ import ကလညျး လိုသလောကျသှငျးနရေတဲ့အခါမှာ ဒီနေ့ဆိုရငျဆီဈေးတကျသှားတာ ၁၃၀၀ ကြောျတယျ။ မနေ့က ၁၂၀၀ ကြောျပဲ။ ဒေါျလာဈေးကလညျး ၂၁၀၀ အထိ တကျသှားတဲ့အခါမှာ ဒီနေ့ ဆီဈေး လကျလီဈေး ပွီးခဲ့တဲ့ ၂ ရကျမှာတငျ ၁၂၀၀ ကြောျဈေးကနေ ဒီနေ့ လကျလီဈေး ၁၃၀၀ ကြောျရောငျးနကွေတာ တလီတာကို။
...ဆိုတဲ့အခါကတြော့ ဆီဈေးတကျတယျ၊ စားတဲ့ဆီဈေးတကျတယျ။ နောကျပွီးတော့ စကျသုံးဆီဈေးတကျတယျ။ အငျဂငြျဝိုငျလို...နောကျပွီးတော့ လူသုံးကုနျဆေးဝါး အထှထှေေ အဲဒီလို ဈေးတကျတဲ့အခါမှာ လူတှရေဲ့အလုပျအကိုငျ အခှင့ျအလမျးတှကေလညျး အရငျလို မပေါမြားဘူး။ မပေါမြားတဲ့အခါမှာ ဘာဖွဈလဲဆိုရငျ ၂ ခုပေါ့နောျ၊ ဝငျငှတေိုးမလာဘူး၊အပိုစရိတျတှတေကျလာတယျ။ အဲဒီမညီမြှမှုနှဈခု ကွားမှာ အခကျအခဲတှေ အမြားကွီးကွုံရတယျပေါ့နောျ။ တခြို့ဆိုရငျလညျး ဒီအခြိနမှာ ပစ်စညျးသှငျးတဲ့သူတှဆေိုရငျ ဘာမှ မရောငျးဘဲ ငုပျတုပျထိုငျနတေဲ့အနအေထားမှာရှိတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုရငျ ရောငျးပွီးပွနျဝယျလို့မရဘူးဆိုတော့ လကျရှိ ငှဈေေးမတညျငွိမျမှုက စီးပှါးရေးအတှကျ စိနျခေါျမှုအမြားကွီး ဖွဈစတောပေါ့နောျ။”
အခုလို စီးပှါးရေးဆုတျယုတျကဆြငျးလာမှုကို ဖွရှေငျးနိုငျဖို့ ဘယျလိုအကွံပွုခငြျပါသလဲလို့ မေးရာမှာ ဦးမငျးခငျက အခုလို ပွောပါတယျ။
“အရငျတုနျးက ပွီးခဲ့တဲ့ဆယျနှဈမတိုငျခငျက စဉျးစားပုံ၊ အဲဒီမတိုငျခငျက စီမံခန့ျခှဲပုံတှကေို ကနြောျတို့ ပွနျသှားရမယ့ျပုံစံ ပွနျမွငျနရေတယျ။ အဲဒါတှကေိုထည့ျတှကျရငျ ကနြောျတို့အနနေဲ့က လုံလောကျတဲ့အပွောငျးအလဲအခွအေနတေခု ထပျဖွဈမလာဘဲနဲ့တော့ အကောငျးဘကျကိုသှားနိုငျတဲ့လမျး အလားအလာ အခွအေနမြေိုး မမွငျရဘူး။”
တကယျတော့ ကမ်ဘာ့ဘဏျကလညျး မွနျမာ့စီးပှါးရေးဟာ စဈအာဏာသိမျးပွီးတဲ့နောကျ ၁၈ % ကဆြငျးသှားတယျလို့ သုံးသပျထားပါတယျခငျဗြာ။
#WhatIsHappeningInMyanmar #MyanmarMilitaryCoup
#MyanmarEconomy #voaburmese #စဈအာဏာသိမျးမှု #မွနျမာ့စီးပှားရေး #ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး
