ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ ေရဒီယုိနဲ႔ ႐ုပ္သံကုိ သုံးၿပီး စည္း႐ုံးရာမွာ လုိက္နာဖုိ႔ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္အရ စစ္အစုိးရဟာ ကုိယ္တုိင္ ျပ႒ာန္းခ်က္ကုိ မလုိက္နာသလုိ အသုံးျပဳခြင့္ ရရင္လည္း အခုလုိ တင္းက်ပ္တဲ့ တားျမစ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ႏုိင္ငံေရးပါတီ တခ်ဳိ႕က ေျပာၾကပါတယ္။ အျပည့္အစုံကို စုံစမ္း ေမးျမန္းထားတဲ့ ဗြီအုိေအ ထုိင္းအေျခစုိက္ သတင္းေထာက္ ကုိေက်ာ္ထင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ ေရဒီယုိနဲ႔ ႐ုပ္သံကုိ သုံးၿပီး စည္း႐ုံးရာမွာ ခ်မွတ္ထားတဲ့ စည္းကမ္းအတုိင္း မလုိက္နာရင္ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ မွတ္ပုံတင္ျခင္း ဥပေဒနဲ႔ အေရးယူခံရမယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ မေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံနဲ႔ တည္ဆဲဥပေဒေတြကုိ လုိက္နာဖုိ႔၊ စစ္တပ္ ဂုဏ္သိကၡာကုိ မထိပါးဖုိ႔ အပါအ၀င္ အခ်က္ ၉ ခ်က္ ပါရွိပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စု ဒီမုိကေရစီပါတီ ဥကၠ႒ ဦးသိန္းေဌးက အာဏာမတည္ေသးတဲ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံပါ အခ်က္ေတြကုိ လုိက္နာခုိင္းမႈအေပၚ အခုလုိ ေျပာပါတယ္။
“မဲေပးပုိင္ခြင့္ အားလုံးရဲ႕ ထက္၀က္ေက်ာ္၏ မဲေပးမႈနဲ႔ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံကုိ အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းလုိက္သည္လုိ႔ ပါတယ္။ အဲဒီ အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းထားတဲ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံကုိ ပထမအႀကိမ္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀း စတဲ့ေန႔မွာ ႏုိင္ငံတ၀န္းလုံး အာဏာတည္မည္လုိ႔ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းထားတာ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ယူဆထားတာက ဥပေဒကဲ့သုိ႔ အာဏာတည္မွသာ ျပ႒ာန္းခ်က္ကုိ အသုံးခ်လုိ႔ရမယ္။”
အကယ္၍ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံပါ အခ်က္ေတြကုိ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြက လုိက္နာရမယ္ဆုိရင္ ျပည္သူလူထုကလည္း ဒီဖြဲ႕စည္းပုံအတုိင္း လုပ္ပုိင္ခြင့္ ရွိရမယ္လုိ႔ ဦးသိန္းေဌးက ေထာက္ျပထားပါေသးတယ္။
“ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒကုိ ေလးစားလုိက္နာရမယ္ဆုိရင္ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ကေကာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒကုိ ကုိယ္တုိင္ က်င့္သုံးမႈ ရွိလား၊ မရွိလားဆုိတာ ျပန္သုံးသပ္ရလိမ့္မယ္။ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္က ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒကုိ ကုိယ္တုိင္ က်င့္သုံးမႈရွိတယ္ဆုိရင္ ပုဒ္မ ၃၅၄ ႏုိင္ငံသား အခြင့္အေရးမွာ သူတုိ႔ေရးထားတာ ရွိတယ္။
“(က) မိမိ၏ ယုံၾကည္ ထင္ျမင္ခ်က္ကုိ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခြင့္၊ ေရးသားခြင့္၊ ျဖန္႔ေ၀ခြင့္။ (ခ) လက္နက္မပါဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းခြင့္၊ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္။ (ဂ) အသင္းအဖြဲ႕ သို႔မဟုတ္ အစည္းအ႐ုံးမ်ား ဖြဲ႕စည္းေဆာင္ရြက္ခြင့္ ဆုိတာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံမွာ ပါထားတာ ရွိတယ္။ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္က ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအတုိင္း ေဆာင္ရြက္မယ္ဆုိ ဒီအခ်က္ ၃ ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္သူလူထုကုိလည္း လုပ္ပုိင္ခြင့္ ေပးရမယ္။ ဥပမာ NLD ပါတီကုိ ဖ်က္သိမ္းတဲ့အတြက္ NLD ကုိလည္း အသင္းအဖြဲ႕ အေနနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းေဆာင္ရြက္ခြင့္ ေပးကုိ ေပးရလိမ့္မယ္။”
ေရဒီယုိ၊ ႐ုပ္သံကတဆင့္ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးခြင့္ အစီအစဥ္မွာ တသီးပုဂၢလ ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြ အက်ဳံး၀င္၊ မ၀င္ေတာ့ ေကာ္မရွင္က မထုတ္ျပန္ေသးပါဘူး။ ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီ (ျမန္မာႏုိင္ငံ) အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ေဒၚသန္းသန္းႏုကေတာ့ ေရဒီယုိနဲ႔ ႐ုပ္သံေတြဟာ အစုိးရပုိင္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒါေတြကုိ အသုံးျပဳခြင့္ ရရင္လည္း ထူးျခားလာမွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“က်မတုိ႔ကုိ ခြင့္ျပဳတာက အစုိးရ Control လုပ္ထားတဲ့ ႐ုပ္သံ၊ ေရဒီယုိကေန ေျပာရမွာေနာ္။ အဲဒီေတာ့ သူတုိ႔ျပ႒ာန္းထားတဲ့ ဒီဟာေတြနဲ႔ မကုိက္ညီရင္ လႊင့္လုိ႔မရ၊ ဒီအခ်က္ေတြနဲ႔ ကုိက္ညီရမယ္ဆုိတာ က်မတုိ႔အတြက္ အထူးအဆန္း မဟုတ္ဘူး။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ သူတုိ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့၊ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ကုိက လြတ္လပ္ခြင့္ ေပးထားတာမွ မဟုတ္ဘဲ၊ ေရဒီယုိနဲ႔ ႐ုပ္သံကုိ။ အဲဒီေတာ့ က်မတုိ႔အေနနဲ႔ ခြင့္ျပဳတယ္၊ ခြင့္ျပဳေပမဲ့ ဒီအခ်က္ေတြနဲ႔ ကုိက္ညီမွဆုိတာ က်မတုိ႔က သိပ္မဆန္းပါဘူး။ ခြင့္ျပဳလုိ႔ရွိရင္ ဒီလုိ ဥပေဒေတြ ျပ႒ာန္းမွာပဲဆုိတာ က်မတုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ၿပီးသားပဲ။”
ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇူလုိင္လစၿပီး မွတ္ပုံတင္ခြင့္ ရထားတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြကုိ ဂ်ာနယ္စာေစာင္ေတြ ထုတ္ေ၀ခြင့္ ျပဳခဲ့ရာမွာ စာေစာင္အာမခံ က်ပ္ ၅၀၀,၀၀၀ တင္ရမွာနဲ႔ တင္းက်ပ္တဲ့ စိစစ္ေရး ေပၚလစီေတြေၾကာင့္ ပါတီအမ်ားစုက မထုတ္ေ၀ႏုိင္ခဲ့ၾကပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးနဲ႔ တုိင္းရင္းသား စည္းလုံးညီၫြတ္ေရး ပါတီတုိ႔ကေတာ့ ပုံမွန္ ထုတ္ေ၀ေနတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။
