နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်တာနဲ့ အထွေထွေကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးလာတာကြောင့် နိုင်ငံတွင်း အထည်ချုပ်စက်ရုံ ၂၀ လောက် အခုလထဲမှာ ရပ်နားသွားပြီလို့ အလုပ်သမား အဖွဲ့အစည်းတချို့က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ နောက်ထပ်လည်း ယာယီရပ်နားဖို့ ပြင်ဆင်နေတဲ့ စက်ရုံတွေကလည်း အများအပြား ရှိနေပါတယ်။ ရန်ကုန်ကလာတဲ့ ဒီသတင်းကို ကိုငြိမ်းချမ်းပြောပြမှာပါ။
မတ်လထဲမှာ လျှပ်စစ်မီး အလုံအလောက်မရတာ၊ မီးလာချိန်မမှန်တာကြောင့် တနိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ဆိုရင် အထည်ချုပ်စက်ရုံပေါင်း ၂၀ ကျော်လောက် အခုလထဲမှာ ရပ်နားလိုက်ရပြီး အများစုကတော့ ရန်ကုန်စက်မှုဇုံက စက်ရုံတွေဖြစ်တယ်လို့ အလုပ်သမားသမဂ္ဂတခုရဲ့ တာဝန်ခံက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ အောက်ခြေအလုပ်သမား သမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းတွေဆီက စုဆောင်းထားတဲ့ အချက်အလက်ကို ကိုးကားပြီး သူကပြောတာပါ။
“ ၂၀ လောက်ပိတ်သွားတယ် ဆိုတဲ့ဟာမျိုးက ဒီလအတွင်းမှာလို့ သူတို့ပြောတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက ဆိုလို့ရှိရင်တော့ သိန်းနဲ့ချီပြီးတော့ အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်သွားပြီ ဆိုတဲ့ဟာမျိုးကတော့ သေချာတယ်ပေါ့နော်၊ ရန်ကုန်မှာတော့ အများစု ပိတ်ကုန်တာပေါ့။”
လက်ရှိအခြေအနေမှာ ဌာနဆိုင်ရာဘက်ကလည်း စက်ရုံပိတ်သိမ်းတာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သတင်းမထုတ်ပြန်တာကြောင့် မြေပြင်ကစုဆောင်းထားတဲ့ အချက်အလက်တွေကိုပဲ အလုပ်သမားအဖွဲ့အစည်းတွေက ကိုးကားပြောရတာပါ။ ဒီလို အထည်ချုပ်စက်ရုံတွေ ရပ်နားရတာဟာ လျှပ်စစ်မီး အလုံအလောက် မရတာကြောင့်လို့ သွေးစည်းညီညွတ်သော သမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ်က ဒေါ်မျိုးအေးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ အဓိကတော့ လျှပ်စစ်မီပြတ်တောက်တာ ဖြစ်ဖို့များတယ်။ အစကလည်း လျှပ်စစ်မီးပြတ်တောက်တယ် ဒါပေမဲ့ ဆီဈေးတွေက မြင့်တယ်ဆိုပေမဲ့လည်း အခုလောက်တော့ မမြင့်ဘူးပေါ့။ အခုကျတော့ မီးစက်မောင်းရတဲ့ အနေအထား သူတို့လည်း မကိုက်တာတွေ ဖြစ်မှာပေါ့နော်။ နောက်တခုကလည်း အိတ်စပို့ထွက်တာတို့ ဘာတို့ အစစအရာရာပေါ့ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်တော့ စီးပွားရေးလည်း ကျဆင်းလာတာပေါ့။”
အလယ်အလတ် အထည်ချုပ်စက်ရုံ တရုံမှာ အလုပ်သမား အယောက် ၅၀၀ လောက် ရှိပါတယ်။ စက်ရုံကြီးတွေမှာတော့ အလုပ်သမား ၁,၀၀၀ နဲ့ ၂,၀၀၀ ကြား ရှိတာပါ။ စက်ရုံပိတ်လို့ အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်သွားသူတွေကတော့ ရရာအလုပ်တွေ ဝင်လုပ်ပြီး စားဝတ်နေရေး ဖြေရှင်းကြပါတယ်။
“ အသက်ရှင်ဖို့အတွက် စားသောက်နေကြရတာ၊ ဥပမာ အထည်ချုပ်မှာ မရဘူးဆိုရင် တခြားအလုပ်တွေ ပြောင်းကြတာပေါ့။ ပုလင်းဆေး လုပ်ကြတယ်၊ နေ့စားလိုမျိုး ပေါ်တဲ့အလုပ်တွေ တိုးဝှေ့ပြီးလုပ်ကြတယ်။ နောက်လည်း တခြားပေါ့ဗျာ။ သူများမလုပ်ချင်တဲ့ အလုပ်တွေပေါ့ နော်၊ အဲတာမျိုးတွေ လုပ်ကြတာပေါ့။”
၂၀၂၁ နှစ်စကနေ ဒီဇင်ဘာလအထိ စက်ရုံပေါင်း ၁၄၀ က ယာယီပိတ်ထားပြီး အထည်ချုပ်စက်ရုံ ၆၄ ရုံကတော့ အပြီးပိတ်သွားတယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းရဲ့ အချက်အလက်ကို ကိုးကားပြီး မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမား သမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ် CTUM က ဒေါ်ခိုင်ဇာအောင်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ ပျမ်းမျှ စက်ရုံပေါင်း ၂၀၀ ကျော်က အလုပ်သမားတွေ အလုပ်အကိုင် ဆုံးရှုံးခဲ့တာပါ။
လာမယ့်လတွေမှာလျှပ်စစ်မီးမရကြောင့် လုပ်ငန်းတွေလည်ပတ်ဖို့ အခက်အခဲဖြစ်နိုင်တဲ့အတွက် နောက်ထပ်လည်း ရပ်နားတဲ့စက်ရုံတွေ ရှိလာနိုင်ပြီး လည်ပတ်မယ့်စက်ရုံတွေကတော့ အလုပ်သမားအရေအတွက်နဲ့ လစာလျှော့ချတာ၊ အလုပ်ပိတ်ရက်နဲ့ ခွင့်မပေးတာ စတဲ့အကျိုးအမြတ် ကျန်နိုင်မယ့် နည်းလမ်းတွေကို အလုပ်ရှင်တချို့က သုံးလာနိုင်တယ်လို့ သူကခန့်မှန်းထားပါတယ်။
(Unicode)
နိုငျငံရေးမတညျငွိမျတာနဲ့ အထှထှေကေုနျဈေးနှုနျး ကွီးလာတာကွောင့ျ နိုငျငံတှငျး အထညျခြုပျစကျရုံ ၂၀ လောကျ အခုလထဲမှာ ရပျနားသှားပွီလို့ အလုပျသမား အဖှဲ့အစညျးတခြို့က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ နောကျထပျလညျး ယာယီရပျနားဖို့ ပွငျဆငျနတေဲ့ စကျရုံတှကေလညျး အမြားအပွား ရှိနပေါတယျ။ ရနျကုနျကလာတဲ့ ဒီသတငျးကို ကိုငွိမျးခမြျးပွောပွမှာပါ။
မတျလထဲမှာ လြှပျစဈမီး အလုံအလောကျမရတာ၊ မီးလာခြိနျမမှနျတာကွောင့ျ တနိုငျငံလုံးအတိုငျးအတာနဲ့ဆိုရငျ အထညျခြုပျစကျရုံပေါငျး ၂၀ ကြောျလောကျ အခုလထဲမှာ ရပျနားလိုကျရပွီး အမြားစုကတော့ ရနျကုနျစကျမှုဇုံက စကျရုံတှဖွေဈတယျလို့ အလုပျသမားသမဂ်ဂတခုရဲ့ တာဝနျခံက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ အောကျခွအေလုပျသမား သမဂ်ဂအဖှဲ့အစညျးတှဆေီက စုဆောငျးထားတဲ့ အခကြျအလကျကို ကိုးကားပွီး သူကပွောတာပါ။
“ ၂၀ လောကျပိတျသှားတယျ ဆိုတဲ့ဟာမြိုးက ဒီလအတှငျးမှာလို့ သူတို့ပွောတယျ။ အာဏာသိမျးပွီးကတညျးက ဆိုလို့ရှိရငျတော့ သိနျးနဲ့ခြီပွီးတော့ အလုပျလကျမဲ့ ဖွဈသှားပွီ ဆိုတဲ့ဟာမြိုးကတော့ သခြောတယျပေါ့နောျ၊ ရနျကုနျမှာတော့ အမြားစု ပိတျကုနျတာပေါ့။”
လကျရှိအခွအေနမှော ဌာနဆိုငျရာဘကျကလညျး စကျရုံပိတျသိမျးတာတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး သတငျးမထုတျပွနျတာကွောင့ျ မွပွေငျကစုဆောငျးထားတဲ့ အခကြျအလကျတှကေိုပဲ အလုပျသမားအဖှဲ့အစညျးတှကေ ကိုးကားပွောရတာပါ။ ဒီလို အထညျခြုပျစကျရုံတှေ ရပျနားရတာဟာ လြှပျစဈမီး အလုံအလောကျ မရတာကွောင့ျလို့ သှေးစညျးညီညှတျသော သမဂ်ဂမြားအဖှဲ့ခြုပျက ဒေါျမြိုးအေးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ အဓိကတော့ လြှပျစဈမီပွတျတောကျတာ ဖွဈဖို့မြားတယျ။ အစကလညျး လြှပျစဈမီးပွတျတောကျတယျ ဒါပမေဲ့ ဆီဈေးတှကေ မွင့ျတယျဆိုပမေဲ့လညျး အခုလောကျတော့ မမွင့ျဘူးပေါ့။ အခုကတြော့ မီးစကျမောငျးရတဲ့ အနအေထား သူတို့လညျး မကိုကျတာတှေ ဖွဈမှာပေါ့နောျ။ နောကျတခုကလညျး အိတျစပို့ထှကျတာတို့ ဘာတို့ အစစအရာရာပေါ့ နိုငျငံရေးမတညျငွိမျတော့ စီးပှားရေးလညျး ကဆြငျးလာတာပေါ့။”
အလယျအလတျ အထညျခြုပျစကျရုံ တရုံမှာ အလုပျသမား အယောကျ ၅၀၀ လောကျ ရှိပါတယျ။ စကျရုံကွီးတှမှောတော့ အလုပျသမား ၁,၀၀၀ နဲ့ ၂,၀၀၀ ကွား ရှိတာပါ။ စကျရုံပိတျလို့ အလုပျလကျမဲ့ ဖွဈသှားသူတှကေတော့ ရရာအလုပျတှေ ဝငျလုပျပွီး စားဝတျနရေေး ဖွရှေငျးကွပါတယျ။
“ အသကျရှငျဖို့အတှကျ စားသောကျနကွေရတာ၊ ဥပမာ အထညျခြုပျမှာ မရဘူးဆိုရငျ တခွားအလုပျတှေ ပွောငျးကွတာပေါ့။ ပုလငျးဆေး လုပျကွတယျ၊ နေ့စားလိုမြိုး ပေါျတဲ့အလုပျတှေ တိုးဝှေ့ပွီးလုပျကွတယျ။ နောကျလညျး တခွားပေါ့ဗြာ။ သူမြားမလုပျခငြျတဲ့ အလုပျတှပေေါ့ နောျ၊ အဲတာမြိုးတှေ လုပျကွတာပေါ့။”
၂၀၂၁ နှဈစကနေ ဒီဇငျဘာလအထိ စကျရုံပေါငျး ၁၄၀ က ယာယီပိတျထားပွီး အထညျခြုပျစကျရုံ ၆၄ ရုံကတော့ အပွီးပိတျသှားတယျလို့ မွနျမာနိုငျငံ အထညျခြုပျလုပျငနျးရှငျမြားအသငျးရဲ့ အခကြျအလကျကို ကိုးကားပွီး မွနျမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာ အလုပျသမား သမဂ်ဂမြားအဖှဲ့ခြုပျ CTUM က ဒေါျခိုငျဇာအောငျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ ပမြျးမြှ စကျရုံပေါငျး ၂၀၀ ကြောျက အလုပျသမားတှေ အလုပျအကိုငျ ဆုံးရှုံးခဲ့တာပါ။
လာမယ့ျလတှမှောလြှပျစဈမီးမရကွောင့ျ လုပျငနျးတှလေညျပတျဖို့ အခကျအခဲဖွဈနိုငျတဲ့အတှကျ နောကျထပျလညျး ရပျနားတဲ့စကျရုံတှေ ရှိလာနိုငျပွီး လညျပတျမယ့ျစကျရုံတှကေတော့ အလုပျသမားအရအေတှကျနဲ့ လစာလြှော့ခတြာ၊ အလုပျပိတျရကျနဲ့ ခှင့ျမပေးတာ စတဲ့အကြိုးအမွတျ ကနြျနိုငျမယ့ျ နညျးလမျးတှကေို အလုပျရှငျတခြို့က သုံးလာနိုငျတယျလို့ သူကခန့ျမှနျးထားပါတယျ။
