ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ Facebook ကုိသုံးၿပီး အမုန္းစကားေတြ ျဖန္႔ေနတဲ့ အႏၱရာယ္နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကုလသမဂၢ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက သတိေပးလုိက္ၾကပါတယ္။ အစြန္းေရာက္ သေဘာထားရွိသူေတြက လူနည္းစုေတြအေပၚ မုန္းတီးေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္မႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေပၚေပါက္ေနတာဟာ သတင္းအခ်က္အလက္ ရရွိခြင့္ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္လုိ႔လည္း ျမန္မာ သတင္းသမားေတြက ျမင္ၾကပါတယ္။ မသိဂႌထုိက္က စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ လူမႈကြန္ယက္ Facebook ကို သံုးၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြ၊ လူနည္းစုေတြ အေပၚကို အမုန္းတရားေတြ လံႈ႕ေဆာ္ေနၾကတယ္လို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ယန္ဟီးလီက မွတ္ခ်က္ေပး ေျပာဆိုလုိက္ပါတယ္။
"Facebook ကို လူထုၾကားမွာ ခ်ိတ္ဆက္ဖို႔ သံုးတယ္ဆိုေပမယ့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အစြန္းေရာက္ မ်ိဳးခ်စ္ေတြမွာ သူတို႔ ကိုယ္ပိုင္ Facebook အေကာင့္ေတြ ရွိၾကၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြ၊ တျခား တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုေတြ အေပၚမွာ မုန္းတီးမႈေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို လံႈ႔ေဆာ္ေနၾကတာပါ။ Facebook ကို သံုးဖို႔ မူလရည္ရြယ္ခ်က္ထက္ အခုအခါမွာ ေၾကာက္ရြံ႔စရာ ျဖစ္လာေနပါတယ္။"
မေန႔ တနလာၤေန႔က သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ ကုလ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ယန္ဟီးလီက အခုလို ေျပာခဲ႔တာပါ။ ကုလသမဂၢရဲ႕ လြတ္လပ္တဲ႔ ျမန္မာဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ရွာ အဖြဲ႔ရဲ႕ အႀကီးအကဲ Marzuki Darusman ကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း အမုန္းစကားေတြ ျပန္႔ပြားေနမႈမွာ Facebook ဟာ အဓိက အခန္းက႑ကေန ပါ၀င္ေနတယ္လုိ႔ ေျပာဆိုခဲ႔တာပါ။
Facebook ကို သံုးၿပီး အမုန္းစကားေတြ ျဖန္႔ေ၀ေနတယ္ဆိုတဲ႔ အေပၚ Pen Myanmar ရဲ႕ အတြင္းေရးမွဴး ဦးဟန္ေဇာ္ကလည္း သေဘာတူပါတယ္။ Facebook ေပၚမွာ အေကာင့္အတုေတြ ဖြင့္ၿပီး သတင္းမွားေတြကို ၀ါဒျဖန္႔ေနသူေတြက အုပ္စုလိုက္ ရွိေနတာလို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
"လူမႈကြန္ယက္ စာမ်က္ႏွာေတြေပၚမွာ ဒီလိုအမုန္းစကားေတြ ဆိုတဲ့ စကားရပ္ေတြေျပာဆိုတာေတြ ေတြ႔ရတယ္ဆိုတာကေတာ့ ဟုတ္ပါတယ္။ အုပ္စုတခုေပါ့ေနာ္ အဖြဲ႔တခုကေနၿပီးေတာ့ ဦးတည္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေနတဲ့ဟာေတြ အေကာင့္အတုေတြ အဲလိုမ်ိဳးေတြ ဖြင့္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေနတဲ့ဟာမ်ိဳးေတြ က်ေန္ာတို႔ ေတြ႔ရတယ္။ ဒီလို Facebook မွာ ေတြ႔ရတယ္ဆိုတာကေတာ့ မွန္ပါတယ္။"
တယ္လီဖုန္း အသံုးျပဳခြင့္ အင္တာနက္ အသံုးျပဳခြင့္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ရခဲ႔တာ ႏွစ္ပိုင္းဘဲ ရွိေသးတဲ႔ ျမန္မာ လူထုၾကားမွာ Facebook ေပၚက အေၾကာင္းအရာေတြကို အမွန္အမွား မခြဲျခားႏုိင္တဲ႔ အေျခအေနကို အခြင့္ေကာင္း ယူၾကတာလို႔လည္း ဦးဟန္ေဇာ္က ေထာက္ျပပါတယ္။ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ကေတာ့ လူမႈကြန္ယက္ Facebook ဟာ အစိုးရ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတခု အေနနဲ႔ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔လည္း ေထာက္ျပသြားပါတယ္။
"ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ Facebook ကေန တဆင့္ အားလံုး လုပ္ေနတာပါ။ လူေတြက Facebook ကေန တဆင့္ ဆက္သြယ္ၾကတယ္။ Facebook ဟာ ျမန္မာ အစိုးရရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း တခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရရဲ႕ သတင္းအခ်က္အလက္ စင္တာ၊ ျပည္သူကို ေျပာခ်င္တဲ႔ သတင္းစကားကိုလည္း Facebook ကေန တဆင့္ တင္ျပတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာ ျပည္သူလူထုၾကားမွာေရာ အစိုးရ ၀န္ထမ္းေတြ အတြက္ေရာ Facebook က အင္မတန္မွ အေရးႀကီးတဲ႔ အစိတ္အပိုင္းႀကီး ျဖစ္ေနပါတယ္။"
ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေထာက္ျပသြားတဲ႔ အတုိင္းဘဲ ျမန္မာ အစိုးရ၊ ေနာက္ တပ္မေတာ္ အပါအ၀င္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပိုင္ေတြ အေနနဲ႔ Facebook ကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳေနၾကတာ ျဖစ္ၿပီး အစိုးရရဲ႕ တရား၀င္ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ၊ အစိုးရရဲ႕ ရႈျမင္ခ်က္ သေဘာထားေတြကို Facebook ေပၚကေန ရယူေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ Facebook ေပၚမွာ အေကာင့္ အတုေတြ စိတ္ႀကိဳက္ဖြင့္ၿပီး လူထုၾကားမွာ အမုန္းတရားေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျဖန္႔ေ၀ေနႏုိင္တဲ႔ အေျခအေန ပိုၿပီး ဆိုးရြားေနရတဲ႔ အေၾကာင္းရင္းက ျမန္မာ လူထုၾကား သတင္းအခ်က္အလက္ ရပိုင္ခြင့္ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တယ္လို႔ Pen Myanmar ရဲ႕ အတြင္းေရးမွဴး ဦးဟန္ေဇာ္က ေထာက္ျပပါတယ္။
"ဒီလိုျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ တခုေတြ႔ရတဲ့ဟာက ဘာလဲဆိုေတာ့ Rights To Information မရွိတာရယ္၊ Access to Information ေကာင္းေကာင္းမရွိတာရယ္ေပါ့ေနာ္ ဒီ Information တခုကို မွန္သလားမွားသလားဆိုတာကို တကယ့္ source မွာ သြားမၾကည့္ႏိုင္တဲ့ အေနအထားရွိတယ္။ ဒါက တကယ္ပဲ အစစ္လားအတုလားဆိုတာကို မခြဲျခားႏိုင္တဲ့ဟာလည္းပါတယ္။"
ကမၻာတလႊား အလြယ္တကူ ခ်ိတ္ဆက္ ဆက္သြယ္ႏုိင္ေရး ရည္ရြယ္တဲ႔ လူမႈကြန္ယက္ Facebook ေပၚမွာ အမုန္းတရား ျဖန္႔ေ၀မႈမ်ိဳး၊ ေသြးထြက္သံယို အၾကမ္းဖက္မႈေတြ သတင္းမွားေတြ အပါအ၀င္ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းၾကား မသင့္ေလ်ာ္ဘူးလို႔ Facebook က ဆံုးျဖတ္ရင္ေတာ့ ဒါေတြကို ျဖဳတ္ခ် အေကာင့္ေတြကို ပိတ္သိမ္းတာမ်ိဳးေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတာပါ။ ဒါေပမယ့္ က်ဴးလြန္မႈေတြကို Facebook ကို Report လုပ္မွ Facebook က စဥ္းစား သံုးသပ္တာပါ။ ဒီလုိခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္မႈနဲ႔ဘဲ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဦး၀ီရသူရဲ႕ Facebook အေကာင့္ကို Facebook က ပိတ္သိမ္းခဲ႔ပါတယ္။
ကုလသမဂၢ အရာရွိေတြရဲ႕ Facebook အသုံးျပဳမႈနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေျပာဆုိမႈနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ Facebook ေျပာခြင့္ရသူကေတာ့ အမုန္းတရားေတြ ျဖန္႔ေ၀ေနတာေတြကုိ တားဆီးႏုိင္ဖုိ႔ ကၽြမ္းက်င္သူေတြ အကူအညီနဲ႔ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ႀကိဳးစားေနတဲ့အေၾကာင္း AFP သတင္းဌာနကုိ ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။ ျမန္မာအစုိးရ ေျပာခြင့္ရသူ ဦးေဇာ္ေဌးကေတာ့ “R” ဆုိတဲ့ အသုံးအႏႈန္းနဲ႔ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြကုိ အတုိေကာက္ ရည္ညႊန္းၿပီး၊ “R” lobbyist “R” activist “R” supporters ေတြဟာလည္း ကမာၻတ၀န္း သတင္းမွားေတြ ျဖန္႔ခ်ီရာမွာ Facebook အပါအ၀င္ အင္တာနက္ လူမႈကြန္ယက္ေတြကုိ အသုံးျပဳေနေၾကာင္း ဒီကေန႔ပဲ ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
