ျမန္မာ႔ဆန္ အမ်ားဆံုး ၀ယ္ေနတဲ႔ တရုတ္ဘက္က အ၀ယ္ရပ္သြားတာေၾကာင့္ ဆန္ေစ်းကြက္ေပ်ာက္ေနပါတယ္။ တရုတ္ ယူနန္ျပည္နယ္ အစိုးရနဲ႔ ကုန္စည္ျခင္း ဖလွယ္မႈ စနစ္နဲ႔ ျမန္မာ့ဆန္ တင္ပို႔ႏုိင္ေရး နားလည္မႈစာခြ်န္လႊာ လက္မွတ္ထုိးထားႏုိင္ေပမယ့္လည္း ဆန္ေစ်းႏႈန္း၊ ေနာက္ ယူနန္ ျပည္နယ္ထြက္ ပစၥည္းေတြ ျပန္လည္ ၀ယ္ယူေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အခ်ိန္ယူ ညွိႏိႈင္းေနၾကရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေႏြစပါး ထြက္ခ်ိန္မွာ ျမန္မာ့ ဆန္ ေစ်းကြက္ မေရရာတဲ႔ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မူဆယ္ ဆန္စပါးကုန္စည္ဒိုင္ ဒုတိယ ဥကၠဌ ဦးခ်မ္းသာဦးနဲ႔ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းၿပီး ဒီသတင္းပတ္ စီးပြားေရး က႑မွာ မသိဂၤ ီထုိက္ စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။
ဦးခ်မ္းသာဦး ။ ။ ေျပာရရင္ေတာ့ အခုအေျခအေနမ်ိဳးက ေႏြစပါးထြက္တဲ႔ အေျခအေနမ်ိဳးေပါ့ေနာ္။ ေႏြစပါး ထြက္တဲ႔ အခ်ိန္ဆိုေတာ့ တကယ္တန္း ေျပာရရင္ ေစ်းကြက္ပြင့္မွဘဲ ေတာင္သူေတြ အတြက္ အဆင္ေျပမွာေပါ့။
သိဂၤ ီထုိက္။ ။ေႏြစပါး ေပၚတဲ႔ ရာသီမွာ ျပည္ပ ဆန္တင္ပို႔ဖို႔ ေစ်းကြက္ေပ်ာက္ေနပါတယ္။ အဓိက ၀ယ္လက္ျဖစ္တဲ႔ တရုတ္ဘက္က ဆန္၀ယ္တာ ရပ္လိုက္တဲ႔ အတြက္ ေရာင္းဖို႔ အခက္ေတြ႔ေနတာပါ။ တရုတ္နယ္စပ္ကေန ဆန္ေရာင္းေနတာကလည္း တရား၀င္ မဟုတ္လို႔ အခုေတာ့ တရား၀င္ ျဖစ္ေရး ႀကိဳးစားေနၾကတယ္လို႔ မူဆယ္ ဆန္စပါး ကုန္စည္ဒိုင္ ဒုတိယ ဥကၠဌ ဦးခ်မ္းသာဦးက ေျပာပါတယ္။
ဦးခ်မ္းသာဦး ။ ။ က်ေနာ္တို႔ဘက္က အရင္ က်ေနာ္တို႔ဘက္က Formal ျဖစ္ေပမယ့္ သူတို႔ဘက္က Unfromal ေပါ့ေနာ္။ အခုက်ေတာ့ နယ္စပ္ကို ၾကပ္လိုက္တဲ႔ အတြက္ကို က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ကေတာ့ အရင္ႏွစ္ေတြ ႏွစ္ေတြကထက္ ေတာ္ေတာ္ေလး အလုပ္ၾကပ္သြားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ထြက္တဲ႔ႏႈန္း နည္းသြားတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီ အတြက္ကို အခု Formal ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေနတဲ႔ သေဘာတရားမ်ိဳးေပါ့။
ၿပီးခဲ႔တဲ႔ႏွစ္က ဆန္တန္ခ်ိန္ ၃ သန္းခြဲေက်ာ္ တင္ပို႔ႏုိင္ခဲ႔ေပမယ့္ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ တရုတ္ဘက္ကို နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ဆန္ေရာင္းႏုိင္ေရး ႀကိဳးစားေနၾကရပါတယ္။ ကုန္စည္ဖလွယ္မႈ စနစ္နဲ႔ ဆန္ေရာင္းႏုိင္ဖို႔ ယူနန္ ျပည္နယ္ အစိုးရနဲ႔ ျမန္မာ ၾကား သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုးထားေပမယ့္ အခုအခ်ိန္ထိေတာ့ ဆန္ေရာင္းႏုိင္ဖို႔ မေသခ်ာေသးပါဘူး။ ဘာမ်ား အခက္ေတြ႔ေနၾကလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ မူဆယ္ ဆန္စပါးကုန္စည္ဒိုင္ ဒုတိယ ဥကၠဌ ဦးခ်မ္းသာဦးက အခုလို ေျပာပါတယ္။
ဦးခ်မ္းသာဦး ။ ။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ အဲဒီဟာက MOU ဘဲ ရွိေသးတယ္ဗ်။ ထပ္ၿပီးေတာ့ ညွိႏိႈင္းရမယ့္ အပိုင္းေတြေရာ၊ ဘယ္လိုပို႔ရမယ္ဆိုတဲ႔ ေစ်းႏႈန္းေတြေရာ ရွိေသးတယ္ဗ်။ ေနျပည္ေတာ္မွာ ထိုးတာကေတာ့ MOU အဆင့္ဘဲ ရွိတယ္ဗ်။ ညွိႏိႈင္းရမယ့္ အေနအထားေတာ့ ရွိတာေပါ့ေနာ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က Exporter ခုန ေျပာသလိုပါဘဲ Importer လည္း ရွာရမယ့္ သေဘာျဖစ္သြားၿပီ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ ဆိုေတာ့ ဘာတာ စနစ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔က ကုန္ပစၥည္းျခင္း ဖလွယ္တဲ႔ အတြက္ကို Exporter ရွိသလို Importer လည္း ရွိမွ အဆင္ေျပမွာ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က နည္းနည္းေလး ညွိႏိႈင္းဖို႔ကေတာ့ နည္းနည္းေလး အားစိုက္ရမွာေပါ့ေနာ္။
သိဂၤ ီထိုက္ ။ ။ အခု ေမလထဲမွာ ယူနန္ျပည္နယ္ အစိုးရနဲ႔ ဆက္လက္ ေဆြးေႏြးဖို႔ ရွိေနပါတယ္။ ယူနန္ ျပည္နယ္ အစိုးရနဲ႕ နားလည္မႈ ရထားတဲ႔ ျမန္မာ့ ဆန္ တင္ပို႔ေရးက ကုန္စည္ဖလွယ္တဲ႔ စနစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ယူနန္ ျပည္နယ္က ျမန္မာ့ဆန္ကို ၀ယ္ၿပီး ျမန္မာဘက္က ေငြရမွာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ရဲ႕ ထုတ္ကုန္ေတြကို ျပန္ၿပီးေတာ့ ၀ယ္ယူတင္သြင္းရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆန္တင္ပို႔မယ့္သူေတြကေတာ့ ယူနန္ျပည္နယ္ ထုတ္ကုန္ေတြကို ျပန္လည္ ၀ယ္ယူ တင္သြင္းေရး ကိစၥမွာ တခါ အခက္ေတြ႔ေနၾကပါတယ္။
ဦးခ်မ္းသာဦး ။ ။ လတ္တေလာ သိထားရတဲ႔ အေနအထား အရဆို က်ေနာ္တို႔က ၅ လပိုင္းမွ က်ေနာ္တို႔ ထပ္ၿပီးေတာ့ ေစ်းႏႈန္းေတြ ထပ္ညွိရဦးမယ္။ ညွိၿပီးေတာ့ သူတို႔နဲ႔ အေသးစိတ္ ထပ္ညွိႏိႈင္းရမယ့္ အေျခအေနေတြ ရွိေသးတာေပါ့။ က်ေနာ္ ေနာက္ဆံုး လြန္ခဲ႔တဲ႔ သံုးရက္က သိရတဲ႔ အေနအထား အရဆို ယူနန္ ျပည္နယ္က ထြက္တဲ႔ ထြက္ကုန္ကိုဘဲ သူတို႔က အဓိကထား ေရာင္းခ်င္တာေပါ့ေနာ္။ အဲေတာ့ နည္းနည္းေလးေတာ့ ညွိႏိႈင္းရမယ့္ အပိုင္းေတြ ရွိေသးတာေပါ့။ ယူနန္ ျပည္နယ္ကေတာ့ ထြက္တာကေတာ့ ထြက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Qualify ျဖစ္မျဖစ္ေပါ့ေနာ္ အဲဒီ အေနအထားေတာ့ ရွိတာေပါ့။ ဥပမာ ေျမဆီ သြင္းမယ္၊ သူတို႔ ေျပာတဲ႔ ပိုးသတ္ေဆး၊ ေပါင္းသတ္ေဆး သြင္းမယ္၊ သံမဏိ သြင္းမယ္။ ဒီယူနန္ ျပည္နယ္က က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ေစ်းကြက္၀င္ၿပီးသား ပစၥည္း ျဖစ္မျဖစ္ ဆိုတဲ႔ အပိုင္းေတြလည္း ရွိတယ္။ အခုကေတာ့ အဓိက အားျဖင့္ သူတို႔ ေျပာတာက က်ေနာ္တို႔ ေျမၾသဇာ ရွိမယ္၊ ပိုးသတ္ေဆး ရွိမယ္၊ ေပါင္းသတ္ေဆး ရွိမယ္၊ သံမဏိ ပစၥည္းေတြ ရွိမယ္၊ လွ်ပ္စစ္ ပစၥည္းေတြ ရွိမယ္၊ လယ္ယာသံုး စက္ကိရိယာေတြ ရွိမယ္ေပါ့ေနာ္။ ေျပာရရင္ ဒီ UMFCCI တို႔ ဒီ အသင္းအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး လုပ္ရမယ့္ အပိုင္းေတြ ျဖစ္သြားတာေပါ့ေနာ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ က်ေန္ာတို႔က်ေတာ့ Exporter သီးသန္႔ ဆိုေတာ့ Importer ေတြကေရာ ဒီပစၥည္းေတြကို ႀကိဳက္လား မႀကိဳက္လားဆိုတဲ႔ ဟာမ်ိဳးက်ေတာ့ ဒါ အသင္းအဖြဲ႔နဲ႔ ၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အေနအထားမ်ိဳး ျဖစ္သြားတာေပါ့။
သိဂၤ ီထိုက္ ။ ။ ႏုိင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ တရုတ္ႏုိင္ငံ ခရီးစဥ္ အတြင္းမွာ ျမန္မာနဲ႔ တရုတ္ၾကား အစိုးရျခင္း သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ ဆန္တန္ခ်ိန္ တသိန္း တင္ပို႔ဖို႔ သေဘာတူ ခဲ႔ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီထက္ပိုၿပီး တင္ပို႔ႏုိင္ဖို႔၊ ေစ်းကြက္ရဖို႔ လိုအပ္ေနတယ္လို႔ မူဆယ္ ဆန္စပါး ကုန္စည္ဒိုင္ ဒုတိယ ဥကၠဌ ဦးခ်မ္းသာဦးက ေျပာပါတယ္။
ဦးခ်မ္းသာဦး ။ ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ခရီးစဥ္မွာက တန္ တသိန္းဘဲ လက္ရွိရထားတာေပါ့။ အဲဒါကေတာ့ Oversea Trade က သြားမွာဗ်။ ဒီ တသိန္းက Normal Trade ေပါ့ Oversea Trade က သြားမွာ။ သေဘာတရားျခင္း အတူတူေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ဒီ Border Trade ကေတာ့ ပိုၿပီး အထြက္မ်ားတာေပါ့။ တန္ခ်ိန္ တသိန္း ဆိုတာလည္း က်ေနာ္တို႔ ႏုိင္ငံ အတြက္က ေျပာပေလာက္တဲ႔ အေနအထားမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ဘူးဗ်။ မႏွစ္ကဆိုရင္ ၃ ဒသမ ၆ သန္းေလာက္ ထြက္တာကိုး။ ဒီ တသိန္းဆိုတဲ႔ ပမာဏကေတာ့ ဘာမွ က်ေနာ္တို႔ ႏုိင္ငံ အတြက္ကေတာ့ သိပ္ၿပီးေတာ့ အရမ္းႀကီးေတာ့ ထူးျခားလာတဲ႔ အေနအထားမ်ိဳးေတာ့ မရွိဘူးေပါ့။ တရုတ္ အေနနဲ႔။
သိဂၤ ီထိုက္ ။ ။ ၿပီးခဲ႔တဲ႔ႏွစ္ အတြင္း ျမန္မာ႔ဆန္ သံုးသန္းခြဲေက်ာ္ ျပည္ပတင္ပို႔ ႏုိင္ခဲ႔ၿပီး ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ဆန္ေစ်းကြက္ မေရမရာ ျဖစ္ေနတာပါ။ ဥေရာပ သမဂၢ EU က ျမန္မာ့ဆန္ တင္ပို႔မႈ အေပၚ အရင္က ေပးထားခဲ႔တဲ႔ အခြန္ ကင္းလြတ္ခြင့္ကို ျပန္ၿပီးေတာ့ ရုပ္သိမ္းထားသလို မၾကာခင္ကဘဲ အာဖရိက အိုင္ဗရီကိုစ္႔မွာ ျမန္မာ့ဆန္ တန္ခ်ိန္ ၂ ေသာင္းကို စားသံုးရန္ မသင့္ဆိုၿပီး ဖ်က္စီးလိုက္တဲ႔ ဂယက္ေတြကလည္း ရွိေနပါတယ္။ အရင္ကေတာ့ ျမန္မာ နယ္စပ္ကေန တရုတ္ႏုိင္ငံ ယူနန္ ျပည္နယ္ထဲကို တရားမ၀င္ ေရာင္းခ်မႈနဲ႔ အလုပ္ျဖစ္ခဲ႔ေပမယ့္ အခုေတာ့ ယူနန္ ျပည္နယ္ အစိုးရဘက္က တရားမ၀င္ ဆန္၀ယ္မႈကို တင္းၾကပ္လုိက္တာေၾကာင့္ တရား၀င္ ေစ်းကြက္ျဖစ္ေရး ထပ္ၿပီးေတာ့ ႀကိဳးပမ္းေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
