ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း စစ္အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြကို အခြန္အတုပ္ ကင္းလြတ္ခြင့္ေတြ ေပးေနတာေၾကာင့္ လက္ရိွ အခြန္အတုပ္ ေကာက္ခံမႈ စနစ္မွာ မမွ်မတ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ လူ႕အခြင့္အေရး အဖဲြ႕တခုရဲ႕ ေလ့လာခ်က္ တရပ္မွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဒီလို အေျခအေနမ်ဳိးေၾကာင့္ အစိုးရဘ႑ာေငြ အားနည္းၿပီး ေငြစကၠဴေတြကို အကန္႕အသတ္မဲ့ ႐ိုက္ထုတ္ရာကေန ေအာက္ေျခလူထုမွာ စီးပြားေရး အက်ပ္အတည္းေတြ ပိုႀကံဳေနရတယ္လို႔ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေလ့လာသူ တဦးကလည္း ေထာက္ျပပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိ ကိုသားၫြန္႔ဦးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႕အခြင့္အေရး မွတ္တမ္းကြန္ယက္ရဲ႕ ဗိုက္ေမွာက္ေနရတဲ့ ဘ၀မ်ား ဆိုတဲ့ အစီရင္ခံစာထဲမွာ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ အသိုင္းအ၀ိုင္းေတြ၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြဟာ အခြန္ကင္းလြတ္ခြင့္ေတြ ရေနေပမဲ့ ေအာက္ေျခ လူထုမွာေတာ့ မတရား အခြန္ေကာက္ခံမႈေတြ၊ ျခစားမႈေတြေၾကာင့္ ဒုကၡ ပိုေရာက္ေနတယ္လို႔ ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ျဖစ္ေနတဲ့ အခြန္စနစ္ရဲ႕ အားနည္းခ်က္ေတြနဲ႔ ျခစားမႈ အေျခအေနေတြကို ေရးသားေဖာ္ျပပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ စီမံဘ႑ာဌာနမွာ အရာရိွတဦးအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ဖူးတဲ့ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေလ့လာသူ ဦးစိန္ေဌးကေတာ့ အရင္ မဆလေခတ္ကတည္းက အလားတူ အေျခအေနမ်ဳိး ႀကံဳေပမဲ့ အခု နအဖ စစ္အစိုးရ လက္ထက္မွာ စီးပြားေရးသမားေတြကို အခြန္ကင္းလြတ္ခြင့္ ေပးတာေတြ ပိုမ်ားၿပီး ပိုဆိုးလာတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“စစ္အစုိးရရဲ႕ ေခတ္က်ေတာ့ ပုိမ်ားလာတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြ၊ အထူးသျဖင့္ ဦးပုိင္လီမိတက္ဆုိရင္ Tax ေတြကို Exemption ေပးတာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးအထိ ရွိလာေတာ့ အခြန္အေကာက္က ျမန္မာျပည္မွာ ဖြံ႕ၿဖဳိးၿပီး ႏုိင္ငံေတြလို တိတိက်က် ေကာက္တာမဟုတ္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္လည္း အခြန္အေကာက္ရေငြ နည္းလုိ႔ လိုအပ္တဲ့၀င္ေငြ တုိင္းျပည္ ဘတ္ဂ်က္မွာဆုိ ပိုက္ဆံေတြ ထုတ္ထုတ္သုံးေနတာ၊ ႐ုိက္႐ုိက္ၿပီး သုံးေနတာေၾကာင့္ ေစ်းႏႈန္းေတြ တက္တာေပါ့။”
ေနာက္တခုက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အခြန္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ လူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ညည္းၾကတယ္။ တကယ္တမ္း တျခားႏုိင္ငံေတြမွာဆုိရင္ အခြန္အတုပ္ကုိ ပုံမွန္ေပးရေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အခြန္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဗဟုသုတ၊ နားလည္မႈေရာ လြဲေနတဲ့သေဘာ ျဖစ္မေနဘူးလား။
“လြဲေနတာေပါ့ဗ်ာ၊ ဒါက လူေတြလြဲတယ္ဆုိေပမဲ့ လူေတြ အျပစ္မရွိဘူး။ အစိုးရက အခြန္အေကာက္ ေသေသခ်ာခ်ာေကာက္ၿပီး လူေတြအတြက္ ျပန္လုပ္ေပးတာ မရွိဘူး။ အဲေတာ့ လူေတြက အခြန္ကို ေၾကာက္တာေပါ့။ ဒီႏုိင္ငံမွာဆုိ အခြန္အေကာက္ကို ေကာက္လုိက္တယ္၊ ေကာက္ၿပီးရင္ လူထုအတြက္ ျပန္ၿပီး လူမႈေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ အလုပ္လက္မဲ့ေၾကးက အစ အကုန္လုံး တာ၀န္ယူတယ္။ ရတဲ့ေငြကုိလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ စနစ္တက် ျပန္သုံးေပးတယ္။ အဲေတာ့ လုိလုိလားလား ေပးခ်င္တာေပါ့၊ ေပးၾကတာေပါ့။”
တျခားတခုက အပစ္ရပ္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ဘာေတြက ေကာက္ေနတဲ့ အခြန္မ်ဳိးေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါေတြက နည္းနည္း ႐ႈပ္ေထြးေနမႈ မရွိဘူးလား၊ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ။
“အဲဒါက တကယ္တမ္းေျပာရင္ ႏုိင္ငံေတာ္ဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အစိုးရ တရပ္ပဲ ရွိတာမလား။ ဆုိေတာ့ ဒီအစုိးရနဲ႔ပဲ ဆုိင္တာေပါ့။ အဲဒါကို သူတုိ႔အုပ္စုိးသူက နားလည္မႈနဲ႔ သူ႔သက္ဆုိင္ရာ ေဒသေတြမွာ အခြန္အေကာက္ေတြကုိ လုပ္ခြင့္ေပးထားတာ။ အဲဒါကိုက မဟုတ္ဘူးေလ။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုဆုိ ျပည္နယ္ ၅၀ ရွိတယ္။ ျပည္နယ္ ၅၀ မွာ သူ႔ျပည္နယ္အလုိက္ ေကာက္တာရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအတြက္ Federal ဆုိတာလည္း ရွိတယ္။
“ဟုိမွာ အဲဒီလုိမဟုတ္ဘူး။ သူတလူ၊ ငါတမင္း။ ဒါက အရင္ မဆလ ေခတ္ကတည္းက ရွိခဲ့တယ္၊ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ နယ္ေျမေတြမွာ ကိုယ့္ဘာသာ အခြန္ေကာက္တာမ်ဳိး။ ဒါ ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ တရားမ၀င္ပါပဲ။ အခုကေတာ့ တဘက္လွည့္နဲ႔၊ နားလည္မႈနဲ႔ အပစ္ရပ္ အဖြဲ႕ေတြကို သူတုိ႔သက္ဆုိင္ရာ နယ္ေျမေတြမွာ အခြန္ေကာက္ခြင့္ေပးတာ တကယ္ေတာ့ ဒါ သဘာ၀ သိပ္ေတာ့မက်ဘူးဗ်။ တကယ္က ေသခ်ာ စနစ္တက် လုပ္ရမွာ။ အဲဒါ ႏုိင္ငံေတာ္ဘ႑ာ ၀င္တာလည္း မဟုတ္ဘူး။”
အခြန္အတုပ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အစိုးရ အေနနဲ႔ တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ေပးတာမ်ဳိးေရာ ရွိလား။ လူထုကို တႏွစ္တႏွစ္ အခြန္ ဘယ္ေလာက္ရတယ္၊ ဒီအခြန္ေတြကို ဘယ္လိုျပန္သုံးလဲဆုိတာ။
“ရွိပါတယ္။ ဥပေဒအရေတာ့ ရွိတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ စစ္အစိုးရက သိတဲ့အတုိင္း ပိုက္ဆံဘယ္ေလာက္ထုတ္လုိ႔ ဘယ္ေလာက္ ႐ုိက္မွန္းလဲ မသိဘူး။ သူလုပ္ခ်င္သလုိ လုပ္ေနတာ။ ျပန္ၿပီး ျပည္သူလူထုကို အသိပညာ ေပးတာေတြ ဘာေတြ နည္းပါတယ္။ ရွိေတာ့ ရွိတာေပါ့ေလ။ ႐ုိး႐ုိးတန္းတန္း Statement ထုတ္တာတို႔၊ အခြန္ႏႈန္း ျမႇင့္တာတုိ႔၊ ဒါမ်ဳိးေတာ့ ရွိတာေပါ့။
“ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အခြန္အေကာက္ စနစ္ကေတာ့ အဂၤလိပ္က ခ်လိုက္တဲ့ ဥပေဒေတြပဲ။ On Paper မွာေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့။ ေနာက္ပုိင္းေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ပ်က္လာတာ။ အခြန္အေကာက္က အဆင္ေျပသလုိလုပ္၊ အခြန္ကုိ ႀကိဳက္သလုိေရွာင္၊ ဒါမ်ဳိးေတြ လုပ္ေနတာ မ်ားၿပီ။ အခု ပုိဆုိးတာေပါ့၊ နအဖေခတ္ ေရာက္တဲ့အခါၾကေတာ့။ ေနာက္ပုိင္း ကန္ထ႐ုိက္ေတြေပး၊ ေပးၿပီးမွ မင္း ဒီလမ္းကို ေဖာက္ကြာ၊ ေဖာက္ၿပီးမွ သူ႔ကုိ အခြန္ေကာက္ခြင့္ ေပးလုိက္တယ္။ ေလာ္စစ္ဟန္သားဆုိ လား႐ႈိးလိုင္း၊ ဒါမ်ဳိးေတြေပါ့။ အဲဒါေတြက သိပ္ သဘာ၀ မက်ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ စနစ္ကေတာ့ ပ်က္ေနတာေပါ့။”
ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေလ့လာသူ ဦးစိန္ေဌး ေျပာျပသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ ဟိုးအရင္ တပါတီေခတ္ကတည္းက အစိုးရ ဘ႑ာေရး အသံုးစရိတ္ေတြ၊ အခြန္အသံုးစရိတ္ေတြ စသျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ဘ႑ာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လူထုကို အေသအခ်ာ ရွင္းလင္း ခ်ျပတာမ်ဳိး၊ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ လူထုကို အသိေပး ေဆြးေႏြးတာမ်ဳိး မရိွပါဘူး။ အခုလည္း ေရြးေကာက္ပဲြတရပ္ က်င္းပေပးၿပီး တက္လာမယ့္ အစိုးရကို အာဏာလဲႊေပးမယ္လို႔ လက္ရိွ စစ္အစိုးရက ေျပာေနေပမဲ့ ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ သူတို႔ တာ၀န္ယူခဲ့တဲ့ ကာလအတြင္း အခြန္ဘ႑ာေငြ ဘယ္ေလာက္ရတယ္၊ ဘယ္လိုသံုးစဲြတယ္ ဆိုတာေတြကို အခုအခ်ိန္အထိ အမ်ားျပည္သူကို ရွင္းလင္းေျပာၾကားတာေတြ မရိွေသးပါဘူး။
