Zawgyi/Unicode
မြန်မာနိုင်ငံက တတ်ကြွလှုပ်ရှားသူ ကျောင်းသားခေါင်းဆောင်တဦးဖြစ်တဲ့မဖြိုးဖြိုးအောင်ကို အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဌာနကနေ၂၀၂၁ ခုနှစ်ရဲ့ နိုင်ငံတကာအမျိုးသမီးသတ္တိရှင်ဆု ချီးမြှင့်လိုက်ပါတယ်။
မနက်ဖြန် မတ်လ ၈ ရက်နေ့ တနင်္လာနေ့ အွန်လိုင်းကလုပ်မယ့် ဆုပေးပွဲကို အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Bliken က ဦးဆောင်မှာဖြစ်ပြီး သမ္မတကတော် Jill Biden က မိန့်ခွန်းပြောဖို့ရှိပါတယ်။ ဆုချီးမြှင့်ခံရသူ မဖြိုးဖြိုးအောင်ကို မအင်ကြင်းနိုင်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
မေး။ ။ အခုလို မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းတာကို လူထုက ဆန့်ကျင်တဲ့လှုပ်ရှားမှု၊ ဆန္ဒပြမှုတွေက တော်တော်လေး အရှိန်အဟုန်မြင့်မားနေတယ်။ တဘက်မှာလည်း စစ်တပ်ကဖွဲ့စည်းထားတဲ့ကောင်စီက လူထုဆန္ဒပြပွဲတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖိနှိပ်နေတဲ့အချိန်မှာ အခုလို အမေရိကန်ဘက်က နေပြီး တော့ မဖြိုးဖြိုးအောင်ကို နိုင်ငံတကာ အမျိုးသမီးသတ္တိရှင်ဆုချီးမြှင့်လိုက်တဲ့အတွက် ဒီဆုရဲ့ထိရောက်မှုကို ဘယ်လို မြင်လဲရှင့်။
ဖြေ။ ။ ရှေ့က ကျမတို့ နိုင်ငံရေးအမတော်တွေကို ဒီဆုချီးမြှင့်ခံရဖူးတဲ့သူ ကျမရှေ့မှာ ၃ ယောက် ရှိခဲ့တယ်ဆိုတော့ ဒီလိုမျိုး ချီးမြှင့်မှုတွေက ဒီတိုင်းပြည်မှာ ရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့အသံတွေ၊ ကျမတို့ရဲ့ ရုန်းကန်လှုပ်ရှားမှုတွေ၊ ဒီအမျိုးသမီးတွေရဲ့လုပ်ဆောင်မှုတွေအပေါ်မှာ ချီးမြှောက်တယ်၊ ဂုဏ်ပြုတယ်၊ တဘက်ကလည်း အသိအမှတ်ပြုပြီးတော့ ကျမတို့ရဲ့အသံတွေကို ထုတ်ပေးတဲ့ဟာက အတိုင်းအတာတခုအထိ ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ ကျမအနေနဲ့မြင်ပါတယ်ရှင့်။ …ဆိုတော့ အခုအချိန်မှာတော့ ပိုပြီးအရေးကြီးတာပေါ့နော်။ အခုအချိန်မှာ တကမ္ဘာလုံးက စိတ်ဝင်စားစောင့်ကြည့်နေရတဲ့ မြန်မာပြည်အရေးဖြစ်နေတဲ့အခါကျတော့ ဗမာပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ လူကဆုချီးမြှင့်ခံရတဲ့အခါကျတော့ ပိုပြီးအာရုံစိုက်မိလာတာမျိုးတွေ ရှိရင် ပိုပြီးတော့ ထိရောက်မယ်လို့ ကျမအနေနဲ့ မြင်ပါတယ်။
မေး။ ။ အခုလိုမျိုး အမေရိကန်အစိုးရက မဖြိုးဖြိုးအောင်ကို နိုင်ငံတကာအမျိုးသမီးသတ္တိရှင်ဆုချီးမြှင့်ဖို့ သူတို့ရွေးချယ်တဲ့အခါမှာ ဘယ်လိုစံ သတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့ ရွေးချယ်တယ်လို့သိရလဲရှင့်။
ဖြေ။ ။ အဓိက ကတော့ မြန်မာပြည်ထဲက အမေရိကန်သံရုံးကနေပြီးတော့ မြန်မာပြည်အတွင်း ကဏ္ဍစုံက တက်ကြွလှုပ်ရှားတဲ့အမျိုးသမီးတွေ- နိုင်ငံရေးတင်မဟုတ်ဘဲ အခြား ကျန်းမာရေးတို့၊ လူမှုရေးတို့လည်းပါတယ်။ ကဏ္ဍစုံက အမျိုးသမီး ဘယ်နှစ်ဦးဆိုပြီး သူတို့အရင်ရွေးလိုက်တယ်ပေါ့နော်။ ရွေးပြီးတော့ သံရုံးမှာတင် သူတို့တခေါက်ရွေးတယ်ပေါ့နော်။ သူတို့ရွေးပြီးတော့မှ စကာတင်ကို အရွေးခံရတဲ့သူကို အေရှ-ပစိဖိတ်မှာ တခါ ထပ်ပြီးတော့ ရွေးတယ်။ စကာတင်-ပေါ့။ အဲဒီကမှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနကိုပို့ပြီးတော့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဌာနကမှ ဘယ်နှစ်ေ ယာက်ကိုရွေးတယ်၊ ဘယ်သူတွေကို ရွေးတယ်ဆိုတာမျိုး၊ အတည်ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါကတော့ ကျမ သိရသလောက် ၂၀၂၀ ဒီဇင်ဘာလောက်မှာ အဲဒီ process က ပြီးသွားတာပေါ့နော်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ၂၀၂၁ ဇန်နဝါရီမှာ ကျမရကြောင်း ကျမက ကြိုပြီးတော့ သိထားတာပေါ့နော်။
အဲဒီဆုက အဓိကကတော့ ကျမကိုတော့ ရွေးချယ်ရတဲ့ရည်ရွယ်ချက်ထဲမှာ ကျမရဲ့နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုတွေ ပေါ့နော်၊ ၂၀၀၇-၂၀၁၅ နိုင်ငံရေးတွေမှာ ပါဝင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေရယ်။ နောက် လတ်တလောလုပ်နေတဲ့ အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ လူငယ်တွေနဲ့တွဲလုပ်နေတဲ့ အလုပ်တွေပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ စဉ်ဆက်မပြတ်လုပ်နေတဲ့နိုင်ငံတည်ဆောက်ရေးအတွက် ဆက်လုပ်နေတဲ့အပေါ်မှာ ဦးတည်ပြီးတော့ ပေးတယ်လို့ ကျမ အကြမ်းဖျင်း သိထားတာပေါ့နော်။
မေး။ ။ စစ်အာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်တဲ့ လူထုလှုပ်ရှားမှုတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်ဦးဆောင်နေတဲ့အခန်းကဏ္ဍကိုရော ဘယ်လိုမြင်လဲရှင့်။
ဖြေ။ ။ အခုအချိန်အထိ အမျိုးသမီးတွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍကတော့ အရမ်းကိုအားကောင်းတာတွေ့တယ်ပေါ့နော်။ ဆိုတော့…ဒီရက်ပိုင်းမှာ သတိထားမိတဲ့ အချက်ဆိုရင် ထမီတန်းပေါ့- လာတဲ့ စစ်တပ်တို့၊ ရဲတို့ကိုတားဖို့ တခြားအရံအတားတွေအပြင် ထမီတို့၊ အခုနကပြောသလို အမျိုးသမီးအတွင်းခံတို့၊ နောက်တခုက pad ပေါ့နော်။ အဲဒါတွေနဲ့တားထားတာမျိုးတွေ တွေ့လာတယ်။ ကျမတို့လူ့အဖွ့ဲအစည်းက တခါတလေကျလို့ရှိရင် ဒီဟာကို အဆင်သင့် ဖြစ်ပါ့မလားလို့ ဘယ်လိုခေါ်မလဲ၊ ကိုယ့်ဖာသာကိုယ် မေးခွန်းထုတ်ကောင်းထုတ်မိမယ်။ ဒါပေမယ့် အတိုင်းအတာတခုအထိ အဆင်သင့်ဖြစ်လာ တာကို တွေ့ရတယ်။ ဒါကို ထမီတန်းတွေ တန်းတာကို စစ်သားတို့၊ ရဲတို့က မဖြတ်ရဲပေမယ့်လည်း လူငယ်တွေက အပြည့်အဝ အယူသည်းမှုတွေက တကယ်တန်း က ဘာမှမဟုတ်ဘူး (ဆိုတဲ့စိတ်နဲ့) ဒါကို ကျော်လွှားနိုင်တာကို တွေ့လာတယ်။
၈ ရက်နေ့ဆိုလို့ရှိရင်ပဲ အမျိုးသမီးများနေ့မှာ ထမီအလံထူပြီးစစ်ကြောင်းထွက်မယ်။ ဒါ အမျိုးသမီးတွေက ဦးဆောင်မယ်ပေါ့နော်၊ ဒါမျိုးတွေလည်း တွေ့လာရတယ်ဆိုတော့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဦးဆောင်မှုအခန်း ကဏ္ဍ ကတော့ ကျမအနေနဲ့ကတော့ တကယ်ကို၊ အရမ်းကိုအားကောင်းတဲ့ အနေအထားမှာလို့ ကျမ မြင်တယ်ရှင့်။ တကယ်ကို အားကောင်းတဲ့အနေအထားရှိတယ်။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ကျရာကဏ္ဍမှာ decision ပိုင်းမှာ ပါဝင်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ဒီအတောအတွင်းမှာ ရှိလာတယ်ပေါ့နော်။
လှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး decision ပိုင်းတွေမှာပါဝင်တဲ့အမျိုးသမီးတွေ ရှိလာသလိုမျိုးပဲ၊ ရှေ့တန်းမှာ ရဲရဲတောက် ဒိုင်းကာလိုနေရာမျိုးမှာရှိနေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ရှိလာတယ်။ ပြီးတော့ ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်မှုတွေမှာလည်း နည်းပညာပိုင်းမှာ အားကောင်းတဲ့အမျိုးသမီးတွေ ရှိလာတယ်။ လှုံ့ဆော် စည်းရုံးတဲ့နေရာမှာလည်း အားကောင်းတဲ့အမျိုးသမီးငယ်တွေ အများကြီးပေါ်လာတာပေါ့။ အမျိုးသမီးငယ်တွေဆိုတာက ကျမတို့က high-light ပြောတာပါ။ တကယ်တန်းက တခြား အသက်အရွယ်စုံက အမျိုးသမီးတွေကိုလည်း ကျမတို့က တွေ့လာတာပါ။ လတ်တလောအခြေအနေမှာတော့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ဦးဆောင်မှုကဏ္ဍကတော့ အားရစရာလို့မြင်ပါတယ်ရှင့်။
Unicode
မွနျမာတကျကွှလှုပျရှားသူ မဖွိုးဖွိုးအောငျ နိုငျငံတကာအမြိုးသမီးသတ်တိရှငျဆုခြီးမွှင့ျခံရ
မွနျမာနိုငျငံက တတျကွှလှုပျရှားသူ ကြောငျးသားခေါငျးဆောငျတဦးဖွဈတဲ့မဖွိုးဖွိုးအောငျကို အမရေိကနျ နိုငျငံခွားရေးဌာနကနေ ၂၀၂၁ ခုနှဈရဲ့ နိုငျငံတကာအမြိုးသမီးသတ်တိရှငျဆု ခြီးမွှင့ျလိုကျပါတယျ။
မနကျဖွနျ မတျလ ၈ ရကျနေ့ တနငျ်လာနေ့ အှနျလိုငျးကလုပျမယ့ျ ဆုပေးပှဲကို အမရေိကနျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Antony Bliken က ဦးဆောငျမှာဖွဈပွီး သမ်မတကတောျ Jill Biden က မိန့ျခှနျးပွောဖို့ရှိပါတယျ။ ဆုခြီးမွှင့ျခံရသူ မဖွိုးဖွိုးအောငျကို မအငျကွငျးနိုငျက ဆကျသှယျမေးမွနျးထားပါတယျ။
မေး။ ။ အခုလို မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာသိမျးတာကို လူထုက ဆန့ျကငြျတဲ့လှုပျရှားမှု၊ ဆန်ဒပွမှုတှကေ တောျတောျလေး အရှိနျအဟုနျမွင့ျမားနတေယျ။ တဘကျမှာလညျး စဈတပျကဖှဲ့စညျးထားတဲ့ကောငျစီက လူထုဆန်ဒပွပှဲတှကေို ပွငျးပွငျးထနျထနျ ဖိနှိပျနတေဲ့အခြိနျမှာ အခုလို အမရေိကနျဘကျကနေ ပွီးတော့ မဖွိုးဖွိုးအောငျကို နိုငျငံတကာ အမြိုးသမီးသတ်တိရှငျဆုခြီးမွှင့ျလိုကျတဲ့အတှကျ ဒီဆုရဲ့ထိရောကျမှုကို ဘယျလို မွငျလဲရှင့ျ။
ဖွေ။ ။ ရှေ့က ကမြတို့ နိုငျငံရေးအမတောျတှကေို ဒီဆုခြီးမွှင့ျခံရဖူးတဲ့သူ ကမြရှေ့မှာ ၃ ယောကျ ရှိခဲ့တယျဆိုတော့ ဒီလိုမြိုး ခြီးမွှင့ျမှုတှကေ ဒီတိုငျးပွညျမှာ ရှိတဲ့ အမြိုးသမီးတှရေဲ့အသံတှေ၊ ကမြတို့ရဲ့ ရုနျးကနျလှုပျရှားမှုတှေ၊ ဒီအမြိုးသမီးတှရေဲ့လုပျဆောငျမှုတှအေပေါျမှာ ခြီးမွှောကျတယျ၊ ဂုဏျပွုတယျ၊ တဘကျကလညျး အသိအမှတျပွုပွီးတော့ ကမြတို့ရဲ့အသံတှကေို ထုတျပေးတဲ့ဟာက အတိုငျးအတာတခုအထိ ထိရောကျမှုရှိတယျလို့ ကမြအနနေဲ့မွငျပါတယျရှင့ျ။ …ဆိုတော့ အခုအခြိနျမှာတော့ ပိုပွီးအရေးကွီးတာပေါ့နောျ။ အခုအခြိနျမှာ တကမ်ဘာလုံးက စိတျဝငျစားစောင့ျကွည့ျနရေတဲ့ မွနျမာပွညျအရေးဖွဈနတေဲ့အခါကတြော့ ဗမာပွညျတှငျးမှာရှိတဲ့ လူကဆုခြီးမွှင့ျခံရတဲ့အခါကတြော့ ပိုပွီးအာရုံစိုကျမိလာတာမြိုးတှေ ရှိရငျ ပိုပွီးတော့ ထိရောကျမယျလို့ ကမြအနနေဲ့ မွငျပါတယျ။
မေး။ ။ အခုလိုမြိုး အမရေိကနျအစိုးရက မဖွိုးဖွိုးအောငျကို နိုငျငံတကာအမြိုးသမီးသတ်တိရှငျဆုခြီးမွှင့ျဖို့ သူတို့ရှေးခယြျတဲ့အခါမှာ ဘယျလိုစံ သတျမှတျခကြျတှနေဲ့ ရှေးခယြျတယျလို့သိရလဲရှင့ျ။
ဖွေ။ ။ အဓိက ကတော့ မွနျမာပွညျထဲက အမရေိကနျသံရုံးကနပွေီးတော့ မွနျမာပွညျအတှငျး ကဏ်ဍစုံက တကျကွှလှုပျရှားတဲ့အမြိုးသမီးတှေ- နိုငျငံရေးတငျမဟုတျဘဲ အခွား ကနြျးမာရေးတို့၊ လူမှုရေးတို့လညျးပါတယျ။ ကဏ်ဍစုံက အမြိုးသမီး ဘယျနှဈဦးဆိုပွီး သူတို့အရငျရှေးလိုကျတယျပေါ့နောျ။ ရှေးပွီးတော့ သံရုံးမှာတငျ သူတို့တခေါကျရှေးတယျပေါ့နောျ။ သူတို့ရှေးပွီးတော့မှ စကာတငျကို အရှေးခံရတဲ့သူကို အရှေ-ပစိဖိတျမှာ တခါ ထပျပွီးတော့ ရှေးတယျ။ စကာတငျ-ပေါ့။ အဲဒီကမှ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဌာနကိုပို့ပွီးတော့ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး ဌာနကမှ ဘယျနှဈေ ယာကျကိုရှေးတယျ၊ ဘယျသူတှကေိုရှေးတယျဆိုတာမြိုး၊ အတညျဖွဈပါတယျရှင့ျ။ ဒါကတော့ ကမြ သိရသလောကျ ၂၀၂၀ ဒီဇငျဘာလောကျမှာ အဲဒီ process က ပွီးသှားတာပေါ့နောျ။ ဒါကွောင့ျမို့လို့ ၂၀၂၁ ဇနျနဝါရီမှာ ကမြရကွောငျး ကမြက ကွိုပွီးတော့ သိထားတာပေါ့နောျ။
အဲဒီဆုက အဓိကကတော့ ကမြကိုတော့ ရှေးခယြျရတဲ့ရညျရှယျခကြျထဲမှာ ကမြရဲ့နိုငျငံရေး လှုပျရှားမှုတှေ ပေါ့နောျ၊ ၂၀၀၇-၂၀၁၅ နိုငျငံရေးတှမှော ပါဝငျတဲ့ လှုပျရှားမှုတှရေယျ။ နောကျ လတျတလောလုပျနတေဲ့ အမြိုးသားပွနျလညျသင့ျမွတျရေးနဲ့ပတျသကျပွီးတော့ လူငယျတှနေဲ့တှဲလုပျနတေဲ့အလုပျတှပေေါျမှာ မူတညျပွီးတော့ စဉျဆကျမပွတျလုပျနတေဲ့နိုငျငံတညျဆောကျရေးအတှကျ ဆကျလုပျနတေဲ့အပေါျမှာ ဦးတညျပွီးတော့ ပေးတယျလို့ ကမြ အကွမျးဖငြျး သိထားတာပေါ့နောျ။
မေး။ ။ စဈအာဏာသိမျးဆန့ျကငြျတဲ့ လူထုလှုပျရှားမှုတှမှော အမြိုးသမီးတှေ ပါဝငျဦးဆောငျနတေဲ့အခနျးကဏ်ဍကိုရော ဘယျလိုမွငျလဲရှင့ျ။
ဖွေ။ ။ အခုအခြိနျအထိ အမြိုးသမီးတှရေဲ့အခနျးကဏ်ဍကတော့ အရမျးကိုအားကောငျးတာတှေ့တယျပေါ့နောျ။ ဆိုတော့…ဒီရကျပိုငျးမှာ သတိထားမိတဲ့ အခကြျဆိုရငျ ထမီတနျးပေါ့- လာတဲ့ စဈတပျတို့၊ ရဲတို့ကိုတားဖို့ တခွားအရံအတားတှအေပွငျ ထမီတို့၊ အခုနကပွောသလို အမြိုးသမီးအတှငျးခံတို့၊ နောကျတခုက pad ပေါ့နောျ။ အဲဒါတှနေဲ့တားထားတာမြိုးတှေ တှေ့လာတယျ။ ကမြတို့လူ့အဖှ့ဲအစညျးက တခါတလကေလြို့ရှိရငျ ဒီဟာကို အဆငျသင့ျဖွဈ ပါ့မလားလို့ ဘယျလိုခေါျမလဲ၊ ကိုယ့ျဖာသာကိုယျ မေးခှနျးထုတျကောငျးထုတျမိမယျ။ ဒါပမေယ့ျ အတိုငျးအတာတခုအထိ အဆငျသင့ျဖွဈလာတာကို တှေ့ရတယျ။ ဒါကို ထမီတနျးတှေ တနျးတာကို စဈသားတို့၊ ရဲတို့က မဖွတျရဲပမေယ့ျလညျး လူငယျတှကေ အပွည့ျအဝ အယူသညျးမှုတှကေ တကယျတနျးက ဘာမှမဟုတျဘူး (ဆိုတဲ့စိတျနဲ့) ဒါကို ကြောျလှှားနိုငျတာကို တှေ့လာတယျ။
၈ ရကျနေ့ဆိုလို့ရှိရငျပဲ အမြိုးသမီးမြားနေ့မှာ ထမီအလံထူပွီးစဈကွောငျးထှကျမယျ။ ဒါ အမြိုးသမီးတှကေ ဦးဆောငျမယျပေါ့နောျ၊ ဒါမြိုးတှလေညျး တှေ့လာရတယျဆိုတော့ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ ဦးဆောငျမှုအခနျး ကဏ်ဍ ကတော့ ကမြအနနေဲ့ကတော့ တကယျကို၊ အရမျးကိုအားကောငျးတဲ့ အနအေထားမှာလို့ ကမြ မွငျတယျရှင့ျ။ တကယျကို အားကောငျးတဲ့အနအေထားရှိတယျ။ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ ကရြာကဏ်ဍမှာ decision ပိုငျးမှာ ပါဝငျတဲ့ အမြိုးသမီးတှေ ဒီအတောအတှငျးမှာ ရှိလာတယျပေါ့နောျ။
လှုပျရှားမှုတှနေဲ့ပတျသကျပွီး decision ပိုငျးတှမှောပါဝငျတဲ့အမြိုးသမီးတှေ ရှိလာသလိုမြိုးပဲ၊ ရှေ့တနျးမှာ ရဲရဲတောကျ ဒိုငျးကာလိုနရောမြိုးမှာရှိနတေဲ့ အမြိုးသမီးတှေ ရှိလာတယျ။ ပွီးတော့ ခြိတျဆကျဆောငျရှကျမှုတှမှောလညျး နညျးပညာပိုငျးမှာ အားကောငျးတဲ့အမြိုးသမီးတှေ ရှိလာတယျ။ လှုံ့ဆောျစညျးရုံးတဲ့နရောမှာလညျး အားကောငျးတဲ့အမြိုးသမီးငယျတှေ အမြားကွီးပေါျလာတာပေါ့။ အမြိုးသမီးငယျတှဆေိုတာက ကမြတို့က high-light ပွောတာပါ။ တကယျတနျးက တခွား အသကျအရှယျစုံက အမြိုးသမီးတှကေိုလညျး ကမြတို့က တှေ့လာတာပါ။ လတျတလောအခွအေနမှောတော့ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ဦးဆောငျမှုကဏ်ဍကတော့ အားရစရာလို့မွငျပါတယျရှင့ျ။
#MyanamrDemocracy #2021InternationalWomenofCourageAward #USStateDepartement #VOABurmese
