ဧရာ၀တီျမစ္ေပၚမွာ တည္ေဆာက္ေနတဲ့ ျမစ္ဆံုေရကာတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အစိုးရ အေနနဲ႔ ဘာေတြလုပ္ေနတယ္ ဆိုတာကို တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ေပးေရး ဥပေဒေၾကာင္းအရ ေတာင္းဆိုဖို႔ ႏိုင္ငံသားတခ်ဳိ႕ ျပင္ဆင္ေနၾကပါတယ္။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒမွာ ေပးအပ္ထားတဲ့ ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္အရ ႏုိင္ငံသားေတြ အေနနဲ႔ အစိုးရထံက သိလိုတဲ့ သတင္း အခ်က္အလက္ေတြကို စာခြ်န္လႊာပို႔ ေတာင္းခံတာ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဥပေဒ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ အေျခခံဥပေဒမွာ ႏုိင္ငံသား အခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္အရ ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားေပမဲ့ တရားေရးမ႑ိဳင္ အေနနဲ႔ အေရးယူ လုပ္ေဆာင္ေပးမယ့္ ဥပေဒကေတာ့ မရွိေသးဘူးလို႔လည္း ေျပာဆုိၾကပါတယ္။ အျပည့္အစုံကို မသိဂႌထုိက္က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းၿပီး တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ တ႐ုတ္ ဖက္စပ္ လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္ေပၚက ျမစ္ဆံုဆည္ စီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အခု က်င္းပေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀းေတြမွာ ေမးျမန္းေပးဖို႔ ႏိုင္ငံသားတခ်ဳိ႕က လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြဆီကို အိတ္ဖြင့္ေပးစာ ေပးပို႔ၿပီး ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္အေနနဲ႔ မေျဖၾကားဘူး ဆိုရင္ေတာ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ႏုိင္ငံသား အခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္အရ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ကို စာခြ်န္လႊာတင္ၿပီး ေတာင္းဆိုသြားမယ္လို႔ ဒီကိစၥကို လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ တသီးပုဂၢလ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သူ ဦး၀င္းခ်ဳိက ေျပာပါတယ္။
“လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ေတြက လႊတ္ေတာ္မွာ ေမးျမန္းဖို႔အတြက္ အခ်ိန္ေပးထားပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ တာ၀န္ရွိ ပုဂၢိဳလ္ေတြက ေနၿပီးေတာ့လည္း ဒီအေၾကာင္းအရာကို လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ေတြကတဆင့္ ျပည္သူေတြကို သိေအာင္ ေျပာေပးဖုိ႔အတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ ေစာင့္ေနပါတယ္။ အခု ဒုတိယအႀကိမ္ ပုံမွန္လႊတ္ေတာ္ ေခၚတာေပါ့ေလ၊ အဲဒီ လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀း ၿပီးသြားတဲ့အခ်ိန္ အထိမွ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာကို ျပည္သူေတြကုိ သိခြင့္မေပးေသးဘူး ဆုိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ကို ေလွ်ာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
“လႊတ္ေတာ္တြင္း စာခၽြန္လႊာ ေတာင္းခံတယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥက ႏွစ္ေပါင္း ေလးဆယ္ေက်ာ္၊ ငါးဆယ္အတြင္းမွာ အစဥ္အလာ မရွိခဲ့တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီကေန ဘယ္လိုအေျဖ ရလာမယ္ ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တကယ္ ႀကိဳမသိထားပါဘူး။”
ဧရာ၀တီျမစ္ေပၚမွာ တ႐ုတ္နဲ႔ ဖက္စပ္ တည္ေဆာက္ေနတဲ့ ျမစ္ဆံုဆည္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္ေတြကို အစိုးရဘက္က တရား၀င္ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားတာ မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒမွာ ျပ႒ာန္းထားခ်က္အတိုင္း ႏုိင္ငံသားတို႔ ရပိုင္ခြင့္အရ အစိုးရ တာ၀န္ရွိသူေတြ အေနနဲ႔ ဒီ ျမစ္ဆံုဆည္ စီမံကိန္း တ႐ုတ္နဲ႔ ဖက္စပ္ လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ အေျခအေနမွန္ကို တရား၀င္ ေျပာဆိုဖို႔ ေတာင္းဆိုရတာလို႔လည္း ဦး၀င္းခ်ဳိက ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္ကို အေျခခံဥပေဒအရ ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ ဆိုတာကိုလည္း ေဖာ္ထုတ္လိုတဲ့အတြက္ အခုလို လုပ္ေဆာင္ရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔က ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒကုိ လက္ခံထားပါတယ္။ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ အခု က်ေနာ္တုိ႔ ရထားခဲ့တာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလကစ က်ေနာ္တုိ႔က ႏုိင္ငံသားတို႔ရဲ႕ အခြင့္အေရးကုိ ရခဲ့တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲဒီအခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံသားေတြဟာ လုံး၀ နကန္းတလုံးမွ မသိဘူး ဆုိတာမ်ဳိးလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒထဲမွာ ႏုိင္ငံသားရဲ႕ အခြင့္အေရး ပါတယ္ ဆုိတာကိုေတာင္ မသိတဲ့ ႏုိင္ငံသားေတြ ရွိတဲ့အခါၾကေတာ့ သူတုိ႔အတြက္ က်ေနာ္ ႏုိင္ငံသားတုိ႔ရဲ႕ တာ၀န္နဲ႔ ရပုိင္ခြင့္ အခန္းက႑ကိုေတာ့ အၿမဲတမ္း ထုတ္ေဖာ္သြားမယ္။”
အေျခခံဥပေဒပါ အခ်က္အလက္အရ ႏိုင္ငံသားေတြ အေနနဲ႔ အစိုးရထံက သိလိုတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို စာခြ်န္လႊာတင္ ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ ဆိုေပမဲ့ ဒီလို ေတာင္းဆိုလာတဲ့ အခါမွာ တရားေရး လႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ အေနနဲ႔ ဘယ္လို အေရးယူ လုပ္ေဆာင္ေပးမယ္ဆိုတဲ့ တိက်တဲ့ ဥပေဒ မရွိေသးဘူးလို႔ အခု စာခြ်န္လႊာတင္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတာမွာ ဥပေဒေရးရာ တာ၀န္ယူ လုပ္ေဆာင္ေပးေနတဲ့ ေရွ႕ေန ဦးဟန္ရွင္၀င္းက ေျပာပါတယ္။
“ေပးေတာ့ ေပးထားတယ္ဗ်၊ ဥပေဒတရပ္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးၿပီးေတာ့ အခုအခ်ိန္အထိေတာ့ မရွိေသးတာ အမွန္ပဲဗ်။ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေပးမယ့္ အဖြဲ႕အစည္းေတြလည္း မရွိေသးဘူးဗ်။ အဲဒီေတာ့ သူေျပာတာက တရားလႊတ္ေတာ္က ေနၿပီးေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာကုိ ျပန္ၿပီး Balance လုပ္ထားတာကိုးဗ်။ အဲေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ လြန္သြားလို႔ရွိရင္ တရားလႊတ္ေတာ္နဲ႔ ျပန္ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ပဲ Balance လုပ္ပါမယ္လို႔ အေျခခံမူမွာေတာ့ ေျပာထားတယ္။
“အဲေတာ့ ဥပေဒတရပ္ အေနနဲ႔ တိတိက်က် ေျပာလို႔ရွိရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ အပါအ၀င္ ဥပေဒလုပ္ငန္းမွာ ဘယ္ကဲ့သုိ႔ အကူအညီ ေပးရမယ္ ဆုိတာေတြက တကယ္တမ္း ေျပာရရင္ ဥပေဒတရပ္ လိုတာေပါ့ဗ်ာ။ ၁၉၇၅ တုန္းက ႏုိင္ငံသား အခြင့္အေရး ကာကြယ္သည့္ ဥပေဒ ဆုိတာမွာ အဲဒီလို ပါခဲ့ဖူးတယ္ဗ်။ အခုကေတာ့ အဲဒီလိုကုိ တိတိက်က် မရွိေသးတာေပါ့ဗ်ာ။”
ဒီျမစ္ဆံုဆည္ စီမံကိန္းေၾကာင့္ ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီး တိမ္ေကာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားမယ့္အေရး အျပင္ ဒီစီမံကိန္း အက်ဳိးအျမတ္ကို ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြ ခံစားခြင့္ ရွိမရွိဆိုတဲ့ အေပၚမွာပါ ျပည္သူလူထုအၾကား စိုးရိမ္မႈေတြ တိုးပြားေနတာပါ။ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီးကလည္း ဒီစီမံကိန္း အေပၚမွာ စိုးရိမ္မိတဲ့အေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ ေျပာၾကားခဲ့ၾကပါတယ္။
