Zawgyi/ Unicode
အခုဆိုရင် အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရလက်ထက်မှာ နောက်ဆုံး ဖြစ်ဖွယ်ရှိတဲ့ ၄ ကြိမ်မြောက် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ ကျင်းပဖို့ ကြိုးစားနေကြပါပြီ။ အခု ၂၀၂၀ ဟာ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ နှစ် ဖြစ်တယ်၊ အကြမ်းဖျဉ်းအားဖြင့်ဆို ရွေးကောက်ပွဲကို နိုဝင်ဘာမှာ ကျင်းပဖို့ ဖြစ်လိမ့်မယ်၊ အဲဒီအချိန် မတိုင်ခင် ၃-၄ လဟာ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ အနေနဲ့ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ကိစ္စကိုပဲ အာရုံစိုက်ကြမှာမို့ ၂၀၂၀ နှစ်ဆန်း မတ်၊ဧပြီ လလောက်အတွင်း အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရလက်ထက် နောက်ဆုံးတစ်ကြိမ် အဖြစ် ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံ တစ်ခု ကျင်းပဖို့ သင့်တယ် ဆိုပြီး အစိုးရ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်း အကောင်အထည် ဖော်နေသူတွေဘက်က ပြောဆို၊ ကမ်းလှမ်း ထားခဲ့ကြပြီးသားပါ။ ဒါပေမယ့်လည်း မထင်မှတ်ပဲ တကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါကြီး မြန်မာနိုင်ငံကိုလည်း ဆိုက်ရောက်ခဲ့တာမို့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်တွေလည်း ရပ်တန့်သလို ဖြစ်သွားခဲ့ရပါတယ်။ အခုတော့ COVID-19 နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အရင် တင်းကြပ်ထားခဲ့သမျှ ဖြေလျော့မှု တစ်ချို့လည်း လုပ်ခဲ့ပြီမို့ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်လည်း ပြန်စနေပြီလို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ မေလ ၃၀ ရက်နေ့က လုပ်တဲ့ ပုံမှန် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာတော့ နိုင်ငံတော်ဇ။် အတိုင်ပင်ခံရုံး ဝန်ကြီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးဇော်ဌေးက ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ ကို လာမယ့် ဇူလိုင်လ အတွင်း ကျင်းပလိုတယ်ဆိုပြီး NCA လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေဘက်ကို ကမ်းလှမ်းထားတယ်လို့ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုပါတယ်။ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေ ဘက်ကတော့ လာမယ့် သြဂုတ်လ အတွင်း ကျင်းပဖို့ ပြန်ပြီး အဆိုပြုသွားမယ်လို့ NCA လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ အဖွဲ့တွေ ကိုယ်စား၊ ညှိနှိုင်းရေးမှူးလည်းဖြစ်၊ ABSDF မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားများ ဒီမိုကရက်တစ် တပ်ဦး ခေါင်းဆောင် လည်းဖြစ်တဲ့ ဦးမျိုးဝင်းက ဇွန်လ ၁၀ ရက်နေ့မှာ သတင်းမီဒီယာတွေကို ပြောထားပါတယ်။ လာမယ့် ၂၁ရာစု ပင်လုံညီလာခံဟာ အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရက ဦးဆောင် အကောင်အထည်ဖော်နေတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်ရဲ့ နောက်ဆုံး လုပ်ဆောင်ချက် ဖြစ်မှာမို့ အစိုးရသက်တမ်း တစ်ခုစာ အတွင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့တဲ့ အခြေအနေ အားလုံးကို အကဲဖြတ်မယ်ဆို အကဲဖြတ်လို့ရတဲ့ အခြေအနေ ရောက်လာပါပြီ။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်တဲ့ အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရလက်ထက် ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လို အဖြေထွက်ခဲ့သလဲ ဆိုတာ လေ့လာ ကြည့်ကြရအောင်ပါ။
အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရလက်ထက် နောက်ဆုံးဖြစ်မယ့် လာမယ့် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံမှာ ပြည်ထောင်စု သဘောတူစာချုပ် အပိုင်း-၃ ကို ချုပ်ဆိုသွားမယ်လို့ ဦးဇော်ဌေးရော၊ ဦးမျိုးဝင်းကပါ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုထားပါတယ်။ အဲဒီ စာချုပ်မှာ အပိုင်း ၃ ပိုင်း ပါမယ်လို့လည်း ဆိုကြပါတယ်။ အပိုင်း(၁) မှာ NCA အကောင်အထည် ဖော်မှုဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်တွေ ပါဝင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ အရင် ညီလာခံ ၂ ကြိမ်မှာ သဘောတူ ချုပ်ဆိုပြီး ရရှိခဲ့တဲ့ အချက်(၅၀) ကျော်ရဲ့ အဆက်လို့ ဆိုရင်လည်း မမှားပါဘူး။ အပိုင်း(၂) မှာတော့ ၂၀၂၀ အလွန်မှာ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် ဆက်လက် အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ဖို့ အတွက် အဆင့်လိုက် လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို အဆင့်လိုက် အကောင်အထည် ဖော်ကြဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအပိုင်းကို ထည့်သွင်းရခြင်း အကြောင်းရင်းကတော့ ရွေးကောက်ပွဲလွန်ကာလမှာ ဘယ်ပါတီ အနိုင်ရရ၊ အစိုးရ အဖွဲ့သစ် တက်လာလိမ့်မယ်၊ တပ်မတော်ဘက်က ဆိုရင်လည်း တပ်မတော် ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် အပါအဝင် ခေါင်းဆောင်ပိုင်း အပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တာမို့ နောင် တာဝန်ယူရမယ့် သူတွေ အနေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို တဆက်တစပ်တည်း ဆက်ပြီး အကောင်အထည် ဖော်နိုင်အောင် ဖြစ်ကြောင်း ဦးဇော်ဌေးက ပြောဆိုထားပါတယ်။ အပိုင်း(၃) ကတော့ နိုင်ငံတော်ဇ။် အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အဆိုပြုထားတဲ့ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး ဆိုင်ရာ အခြေခံမူတွေကို ညှိနှိုင်း ထည့်သွင်းချုပ်ဆိုဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရလက်ထက် နောက်ဆုံး ကျင်းပမယ် ဆိုတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံကိုကြည့်ရင် အရေးအကြီးဆုံးကတော့ ၂၀၂၀ အလွန်မှာ အစိုးရနဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် EAO တွေ ဘာတွေ ဆက်ပြီး လုပ်ကြမလဲ၊ ဘယ်လို အကောင်အထည် ဖော်ကြမလဲ ဆိုတာက အဓိက ဖြစ်နေတာ တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ကျန်တဲ့ အရေးလည်းကြီး တစ်ဆို့မှုလည်း ဖြစ်နေတဲ့ “ ပြည်ထောင်စုက ခွဲမထွက်ရ” ကိစ္စ၊ “ တစ်ခုတည်းသော တပ်မတော်” “ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ပြန်လည် ပေါင်းစည်းခြင်း” စတဲ့ ပြသနာတွေနဲ့ ပတ်သက်ရင် ညှိနှိုင်းပြီး သဘောတူညီချက် ရချင်လည်းရ၊ မရရင်လည်း ၂၀၂၀ အလွန်ကို သယ်ဆောင်သွားမယ်ဆိုတဲ့ သဘောမျိုး တွေ့မြင်ကြရပါတယ်။
တကယ်တော့ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရ၊ အစိုးရ ဖွဲ့နိုင်ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်ကို ဦးဆောင်ခွင့်ရတဲ့ နိုင်ငံတော်ဇ။် အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အနေနဲ့ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးမှု ပုံစံအမျိုးမျိုးကနေ တဆင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံတွေ ကျင်းပမယ်၊ အဲဒီ ညီလာခံတွေမှာ ရလာတဲ့ သဘောတူညီချက်တွေကို ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်မှာ အတည်ပြုပြီး ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံကို ပြင်ကြမယ်၊ အဲဒီ ပြင်ဆင်ချက်တွေနဲ့ အတူ ဒီမိုကရေစီ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်မယ် ဆိုတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ် ချမှတ်ခဲ့တာပါ။
နဂိုက ၂၁ ရာစု ပင်လုံ ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံတွေ တစ်နှစ်ကို ၃ ကြိမ်လောက် ကျင်းပမယ်၊ ၂၀၂၀ ရောက်ရင်တော့ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခြေခံ သဘောတူညီချက်တွေ ရပြီးဖြစ်လိမ့်မယ် ဆိုသည်အထိ မျှော်မှန်းခဲ့တာပါ။ အဲဒီလို မျှော်မှန်းထားကြောင်းလည်း အတိအလင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် အစိုးရသက်တမ်း နောက်ဆုံးနှစ်ထဲ ရောက်လာချိန်အထိ ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ ၃ ကြိမ်ပဲ လုပ်နိုင်သေးသလို၊ ညီလာခံက ရခဲ့တဲ့ သဘောတူညီချက် အချက် ၅၀ ကျော်ကလည်း သိပ်ပြီး အရေးကြီးတာတွေ မဟုတ်ဘူးလို့ ဝေဖန်တာ ခံရပါတယ်။ တကယ်တော့ အင်န်အယ်လ်ဒီက အကောင်အထည် ဖော်ခဲ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်ဟာ ၂၀၁၈ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလမှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ အစိုးရ၊ တပ်မတော်၊ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် ထိပ်သီး ဆွေးနွေးပွဲအတွင်း တပ်မတော်ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ပြောခဲ့တဲ့ “ ပြည်ထောင်စုမှ ခွဲမထွက်ရ” ဆိုတာနဲ့ “ တစ်ခုတည်းသော တပ်မတော်” ဆိုင်ရာ မိန့်ခွန်းကြောင့် နောက်ပိုင်း အကျိုးဆက်တွေ အများကြီး ဖြစ်ပေါ်ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေ တိုးတက်မှု မရတော့တာ ဒီကနေ့ အချိန်ထိပါပဲ။ ဒါကြောင့် အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရလက်ထက် ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်မှုမှာ NCA လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် EAO တွေနဲ့ တွေ့ဆုံညှိနှိုင်းမှု အပိုင်းမှာ မျှော်မှန်းထားသလို အောင်မြင်မှု မရဘူးလို့ ကောက်ချက် ချနိုင်ပါတယ်။
အင်န်အယ်လ်ဒီ ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး အကောင်အထည် ဖော်မှုမှာ ပါတဲ့ နောက်ထပ် အပိုင်းတစ်ပိုင်းဖြစ်တဲ့၊ လက်ရှိ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရခိုင် AA, တအဲန်းပလောင်၊ ကိုးကန့်၊ KIA ကချင်လက်နက်ကိုင်တွေနဲ့ အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေး ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းတဲ့ဆီမှာလည်း အောင်မြင်မှု မရပါဘူး။ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဆိုရင် AA နဲ့ တိုက်ပွဲတွေ အကြီးအကျယ် ဖြစ်ပွားနေဆဲပါ။ KIA နဲ့လည်း အပစ်ရပ်စာချုပ် မချုပ်နိုင်သေးလို့ သောင်းနဲ့ချီရှိတဲ့ နေရပ်ပြန်လိုတဲ့ ကချင်ဒုက္ခသည် အရေးကိုလည်း မဖြေရှင်းနိုင် ဖြစ်နေရပါတယ်။
အင်န်အယ်လ်ဒီ ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်မှု နောက်တစ်ပိုင်းကတော့ အပစ်ရပ်ထားတဲ့ ဝ၊ ကိုးကန့်၊ SSPP/SSA ရှမ်းလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့နဲ့ ကရင်နီ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေ NCA စာချုပ် လက်မှတ်ထိုးလာအောင်၊ တရားဝင် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှု ဖြစ်စဉ်ကြီးထဲ ပါဝင်လာအောင် ဆွဲဆောင် စည်းရုံးနိုင်ရေးပါ။ အဲဒီကိစ္စမှာလည်း တိုးတက်မှု တစ်စုံတရာ ရတာ မတွေ့ကြရပါဘူး။ ဒါကြောင့် အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရလက်ထက် ငြိမ်းချမ်းရေး အကောင်အထည် ဖော်မှု ဖြစ်စဉ်ကြီး တစ်ခုလုံးကို ခြုံငုံ သုံးသပ်ကြည့်လိုက်ရင် အရင် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန် အစိုးရ လက်ထက် ချုပ်ဆိုခဲ့တဲ့ NCA စာချုပ် အကောင်အထည် ဖော်ရေး၊ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခ ဖြစ်ပွားနေဆဲ အဖွဲ့တွေနဲ့ အပစ်အခတ် ရပ်စဲနိုင်ရေး၊ အပစ်ရပ်ပြီးသား အဖွဲ့တစ်ချို့ NCA စာချုပ်နဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်စဉ်ကြီးထဲ ပါဝင်လာစေရေး ကြိုးပမ်းမှု အားလုံး ဘယ်အပိုင်းမှာမှ အောင်မြင်မှု မယ်မယ်ရရ ရတာ မတွေ့ရပါကြောင်း သုံးသပ် တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။
---------------------
NLD အစိုးရလကျထကျ ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျ ဘာအဖွထှေကျခဲ့လဲ
အခုဆိုရငျ အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရလကျထကျမှာ နောကျဆုံး ဖွဈဖှယျရှိတဲ့ ၄ ကွိမျမွောကျ ၂၁ ရာစု ပငျလုံညီလာခံ ကငြျးပဖို့ ကွိုးစားနကွေပါပွီ။ အခု ၂၀၂၀ ဟာ အထှထှေေ ရှေးကောကျပှဲ နှဈ ဖွဈတယျ၊ အကွမျးဖဉြျးအားဖွင့ျဆို ရှေးကောကျပှဲကို နိုဝငျဘာမှာ ကငြျးပဖို့ ဖွဈလိမ့ျမယျ၊ အဲဒီအခြိနျ မတိုငျခငျ ၃-၄ လဟာ နိုငျငံရေးပါတီတှေ အနနေဲ့ မဲဆှယျစညျးရုံးရေးနဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ကိစ်စကိုပဲ အာရုံစိုကျကွမှာမို့ ၂၀၂၀ နှဈဆနျး မတျ၊ဧပွီ လလောကျအတှငျး အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရလကျထကျ နောကျဆုံးတဈကွိမျ အဖွဈ ငွိမျးခမြျးရေး ညီလာခံ တဈခု ကငြျးပဖို့ သင့ျတယျ ဆိုပွီး အစိုးရ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျး အကောငျအထညျ ဖောျနသေူတှဘေကျက ပွောဆို၊ ကမျးလှမျး ထားခဲ့ကွပွီးသားပါ။ ဒါပမေယ့ျလညျး မထငျမှတျပဲ တကမ်ဘာလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ COVID-19 ဗိုငျးရပျဈ ကပျရောဂါကွီး မွနျမာနိုငျငံကိုလညျး ဆိုကျရောကျခဲ့တာမို့ ငွိမျးခမြျးရေး ဆိုငျရာ လုပျငနျးစဉျတှလေညျး ရပျတန့ျသလို ဖွဈသှားခဲ့ရပါတယျ။ အခုတော့ COVID-19 နဲ့ ပတျသကျပွီး အရငျ တငျးကွပျထားခဲ့သမြှ ဖွလြေော့မှု တဈခြို့လညျး လုပျခဲ့ပွီမို့ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျလညျး ပွနျစနပွေီလို့ ပွောနိုငျပါတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ မလေ ၃၀ ရကျနေ့က လုပျတဲ့ ပုံမှနျ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာတော့ နိုငျငံတောျဇ။ျ အတိုငျပငျခံရုံး ဝနျကွီးဌာန ညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျ ဦးဇောျဌေးက ၂၁ ရာစု ပငျလုံညီလာခံ ကို လာမယ့ျ ဇူလိုငျလ အတှငျး ကငြျးပလိုတယျဆိုပွီး NCA လကျမှတျထိုးထားတဲ့ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျ အဖှဲ့တှဘေကျကို ကမျးလှမျးထားတယျလို့ ထုတျဖောျပွောဆိုပါတယျ။
တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျ အဖှဲ့တှေ ဘကျကတော့ လာမယ့ျ သွဂုတျလ အတှငျး ကငြျးပဖို့ ပွနျပွီး အဆိုပွုသှားမယျလို့ NCA လကျမှတျထိုးထားတဲ့ အဖှဲ့တှေ ကိုယျစား၊ ညှိနှိုငျးရေးမှူးလညျးဖွဈ၊ ABSDF မွနျမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာ ကြောငျးသားမြား ဒီမိုကရကျတဈ တပျဦး ခေါငျးဆောငျ လညျးဖွဈတဲ့ ဦးမြိုးဝငျးက ဇှနျလ ၁၀ ရကျနေ့မှာ သတငျးမီဒီယာတှကေို ပွောထားပါတယျ။ လာမယ့ျ ၂၁ရာစု ပငျလုံညီလာခံဟာ အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရက ဦးဆောငျ အကောငျအထညျဖောျနတေဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျရဲ့ နောကျဆုံး လုပျဆောငျခကြျ ဖွဈမှာမို့ အစိုးရသကျတမျး တဈခုစာ အတှငျး ဆောငျရှကျခဲ့တဲ့ အခွအေနေ အားလုံးကို အကဲဖွတျမယျဆို အကဲဖွတျလို့ရတဲ့ အခွအေနေ ရောကျလာပါပွီ။ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ဦးဆောငျတဲ့ အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရလကျထကျ ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ ပတျသကျပွီး ဘယျလို အဖွထှေကျခဲ့သလဲ ဆိုတာ လေ့လာ ကွည့ျကွရအောငျပါ။
အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရလကျထကျ နောကျဆုံးဖွဈမယ့ျ လာမယ့ျ ၂၁ ရာစု ပငျလုံညီလာခံမှာ ပွညျထောငျစု သဘောတူစာခြုပျ အပိုငျး-၃ ကို ခြုပျဆိုသှားမယျလို့ ဦးဇောျဌေးရော၊ ဦးမြိုးဝငျးကပါ ထုတျဖောျ ပွောဆိုထားပါတယျ။ အဲဒီ စာခြုပျမှာ အပိုငျး ၃ ပိုငျး ပါမယျလို့လညျး ဆိုကွပါတယျ။ အပိုငျး(၁) မှာ NCA အကောငျအထညျ ဖောျမှုဆိုငျရာ သဘောတူညီခကြျတှေ ပါဝငျမှာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါဟာ အရငျ ညီလာခံ ၂ ကွိမျမှာ သဘောတူ ခြုပျဆိုပွီး ရရှိခဲ့တဲ့ အခကြျ(၅၀) ကြောျရဲ့ အဆကျလို့ ဆိုရငျလညျး မမှားပါဘူး။ အပိုငျး(၂) မှာတော့ ၂၀၂၀ အလှနျမှာ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျ ဆကျလကျ အကောငျအထညျ ဖောျနိုငျဖို့ အတှကျ အဆင့ျလိုကျ လုပျငနျးစဉျတှကေို အဆင့ျလိုကျ အကောငျအထညျ ဖောျကွဖို့ ဖွဈပါတယျ။ ဒီအပိုငျးကို ထည့ျသှငျးရခွငျး အကွောငျးရငျးကတော့ ရှေးကောကျပှဲလှနျကာလမှာ ဘယျပါတီ အနိုငျရရ၊ အစိုးရ အဖှဲ့သဈ တကျလာလိမ့ျမယျ၊ တပျမတောျဘကျက ဆိုရငျလညျး တပျမတောျ ကာကှယျရေး ဦးစီးခြုပျ အပါအဝငျ ခေါငျးဆောငျပိုငျး အပွောငျးအလဲ ဖွဈပေါျလာနိုငျတာမို့ နောငျ တာဝနျယူရမယ့ျ သူတှေ အနနေဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျတှကေို တဆကျတစပျတညျး ဆကျပွီး အကောငျအထညျ ဖောျနိုငျအောငျ ဖွဈကွောငျး ဦးဇောျဌေးက ပွောဆိုထားပါတယျ။ အပိုငျး(၃) ကတော့ နိုငျငံတောျဇ။ျ အတိုငျပငျခံ ပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ အဆိုပွုထားတဲ့ ဖကျဒရယျ ပွညျထောငျစု တညျဆောကျရေး ဆိုငျရာ အခွခေံမူတှကေို ညှိနှိုငျး ထည့ျသှငျးခြုပျဆိုဖို့ ဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရလကျထကျ နောကျဆုံး ကငြျးပမယျ ဆိုတဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး ညီလာခံကိုကွည့ျရငျ အရေးအကွီးဆုံးကတော့ ၂၀၂၀ အလှနျမှာ အစိုးရနဲ့ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျ EAO တှေ ဘာတှေ ဆကျပွီး လုပျကွမလဲ၊ ဘယျလို အကောငျအထညျ ဖောျကွမလဲ ဆိုတာက အဓိက ဖွဈနတော တှေ့နိုငျပါတယျ။ ကနြျတဲ့ အရေးလညျးကွီး တဈဆို့မှုလညျး ဖွဈနတေဲ့ “ ပွညျထောငျစုက ခှဲမထှကျရ” ကိစ်စ၊ “ တဈခုတညျးသော တပျမတောျ” “ လုံခွုံရေးဆိုငျရာ ပွနျလညျ ပေါငျးစညျးခွငျး” စတဲ့ ပွသနာတှနေဲ့ ပတျသကျရငျ ညှိနှိုငျးပွီး သဘောတူညီခကြျ ရခငြျလညျးရ၊ မရရငျလညျး ၂၀၂၀ အလှနျကို သယျဆောငျသှားမယျဆိုတဲ့ သဘောမြိုး တှေ့မွငျကွရပါတယျ။
တကယျတော့ ၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲ အနိုငျရ၊ အစိုးရ ဖှဲ့နိုငျပွီး ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျကို ဦးဆောငျခှင့ျရတဲ့ နိုငျငံတောျဇ။ျ အတိုငျပငျခံ ပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ အနနေဲ့ တှေ့ဆုံ ဆှေးနှေးမှု ပုံစံအမြိုးမြိုးကနေ တဆင့ျ ငွိမျးခမြျးရေး ညီလာခံတှေ ကငြျးပမယျ၊ အဲဒီ ညီလာခံတှမှော ရလာတဲ့ သဘောတူညီခကြျတှကေို ပွညျထောငျစု လှှတျတောျမှာ အတညျပွုပွီး ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံကို ပွငျကွမယျ၊ အဲဒီ ပွငျဆငျခကြျတှနေဲ့ အတူ ဒီမိုကရစေီ ဖကျဒရယျ ပွညျထောငျစု တညျဆောကျမယျ ဆိုတဲ့ လုပျငနျးစဉျ ခမြှတျခဲ့တာပါ။
နဂိုက ၂၁ ရာစု ပငျလုံ ငွိမျးခမြျးရေး ညီလာခံတှေ တဈနှဈကို ၃ ကွိမျလောကျ ကငြျးပမယျ၊ ၂၀၂၀ ရောကျရငျတော့ ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ ပတျသကျပွီး အခွခေံ သဘောတူညီခကြျတှေ ရပွီးဖွဈလိမ့ျမယျ ဆိုသညျအထိ မြှောျမှနျးခဲ့တာပါ။ အဲဒီလို မြှောျမှနျးထားကွောငျးလညျး အတိအလငျး ထုတျဖောျပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အစိုးရသကျတမျး နောကျဆုံးနှဈထဲ ရောကျလာခြိနျအထိ ၂၁ ရာစု ပငျလုံညီလာခံ ၃ ကွိမျပဲ လုပျနိုငျသေးသလို၊ ညီလာခံက ရခဲ့တဲ့ သဘောတူညီခကြျ အခကြျ၅၀ ကြောျကလညျး သိပျပွီး အရေးကွီးတာတှေ မဟုတျဘူးလို့ ဝဖေနျတာ ခံရပါတယျ။ တကယျတော့ အငျနျအယျလျဒီက အကောငျအထညျ ဖောျခဲ့တဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျဟာ ၂၀၁၈ ခုနှဈ အောကျတိုဘာလမှာ ကငြျးပခဲ့တဲ့ အစိုးရ၊ တပျမတောျ၊ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျ ထိပျသီး ဆှေးနှေးပှဲအတှငျး တပျမတောျကာကှယျရေး ဦးစီးခြုပျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျ ပွောခဲ့တဲ့ “ ပွညျထောငျစုမှ ခှဲမထှကျရ” ဆိုတာနဲ့ “ တဈခုတညျးသော တပျမတောျ” ဆိုငျရာ မိန့ျခှနျးကွောင့ျ နောကျပိုငျး အကြိုးဆကျတှေ အမြားကွီး ဖွဈပေါျပွီး ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျတှေ တိုးတကျမှု မရတော့တာ ဒီကနေ့ အခြိနျထိပါပဲ။ ဒါကွောင့ျ အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရလကျထကျ ငွိမျးခမြျးရေး ဖောျဆောငျမှုမှာ NCA လကျမှတျထိုးထားတဲ့ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျ EAO တှနေဲ့ တှေ့ဆုံညှိနှိုငျးမှု အပိုငျးမှာ မြှောျမှနျးထားသလို အောငျမွငျမှု မရဘူးလို့ ကောကျခကြျ ခနြိုငျပါတယျ။
အငျနျအယျလျဒီ ရဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး အကောငျအထညျ ဖောျမှုမှာ ပါတဲ့ နောကျထပျ အပိုငျးတဈပိုငျးဖွဈတဲ့၊ လကျရှိ ပဈခတျတိုကျခိုကျမှုတှေ ဖွဈပှားနတေဲ့ ရခိုငျ AA, တအဲနျးပလောငျ၊ ကိုးကန့ျ၊ KIA ကခငြျလကျနကျကိုငျတှနေဲ့ အပဈအခတျ ရပျစဲရေး ဆှေးနှေးညှိနှိုငျးတဲ့ဆီမှာလညျး အောငျမွငျမှု မရပါဘူး။ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဆိုရငျ AA နဲ့ တိုကျပှဲတှေ အကွီးအကယြျ ဖွဈပှားနဆေဲပါ။ KIA နဲ့လညျး အပဈရပျစာခြုပျ မခြုပျနိုငျသေးလို့ သောငျးနဲ့ခြီရှိတဲ့ နရေပျပွနျလိုတဲ့ ကခငြျဒုက်ခသညျ အရေးကိုလညျး မဖွရှေငျးနိုငျ ဖွဈနရေပါတယျ။
အငျနျအယျလျဒီ ရဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး ဖောျဆောငျမှု နောကျတဈပိုငျးကတော့ အပဈရပျထားတဲ့ ဝ၊ ကိုးကန့ျ၊ SSPP/SSA ရှမျးလကျနကျကိုငျ အဖှဲ့နဲ့ ကရငျနီ လကျနကျကိုငျ အဖှဲ့တှေ NCA စာခြုပျ လကျမှတျထိုးလာအောငျ၊ တရားဝငျ ငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးမှု ဖွဈစဉျကွီးထဲ ပါဝငျလာအောငျ ဆှဲဆောငျ စညျးရုံးနိုငျရေးပါ။ အဲဒီကိစ်စမှာလညျး တိုးတကျမှု တဈစုံတရာ ရတာ မတှေ့ကွရပါဘူး။ ဒါကွောင့ျ အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရလကျထကျ ငွိမျးခမြျးရေး အကောငျအထညျ ဖောျမှု ဖွဈစဉျကွီး တဈခုလုံးကို ခွုံငုံ သုံးသပျကွည့ျလိုကျရငျ အရငျ သမ်မတ ဦးသိနျးစိနျ အစိုးရ လကျထကျ ခြုပျဆိုခဲ့တဲ့ NCA စာခြုပျ အကောငျအထညျ ဖောျရေး၊ လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခ ဖွဈပှားနဆေဲ အဖှဲ့တှနေဲ့ အပဈအခတျ ရပျစဲနိုငျရေး၊ အပဈရပျပွီးသား အဖှဲ့တဈခြို့ NCA စာခြုပျနဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး ဖွဈစဉျကွီးထဲ ပါဝငျလာစရေေး ကွိုးပမျးမှု အားလုံး ဘယျအပိုငျးမှာမှ အောငျမွငျမှု မယျမယျရရ ရတာ မတှေ့ရပါကွောငျး သုံးသပျ တငျပွလိုကျရပါတယျ။
စညျသူအောငျမွင့ျ