ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သမၼတေလာင္း အမည္စာရင္းတင္သြင္းမယ့္ ရက္ကို တစ္ပတ္ေလာက္ ေရွ႕တိုးၿပီး မတ္လ ၁၀ ရက္ကို ေျပာင္းေရႊ႕လိုက္ေၾကာင္း မတ္လ ၁ ရက္ေန႔က က်င္းပတဲ့ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝးမွာ ေၾကညာခဲ့တဲ့အတြက္ လတ္တေလာမွာေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတျဖစ္ဖို႔ မေသခ်ာေသးပါဘူး။
NLD အစိုးရတက္လာရင္ ျဖည့္ဆည္းရမယ့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ Myanmar’s burden of high expectation (ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ဝန္ထုပ္၀န္ပိုး) ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ျမန္မာ့အေရး ေဆြးေႏြးပြဲတခုကို ဝါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္ Carnegie Endowment for International Peace (ကာနက္ကီ ႏိုင္ငံတကာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး) ဌာနမွာ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္သြားေရာက္ သတင္းယူထားတဲ့ ကိုၿငိမ္းခ်မ္းက တင္ျပထားပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏိုဝင္ဘာလ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြဟာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးထားၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္တဲ့ NLD ကို အႀကီးအက်ယ္ မဲေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ေမွ်ာ္လင္ခ်က္ေတြ ျမင့္မားတဲ့အတြက္ ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ ခက္ခဲမယ့္အေၾကာင္း အဓိကထား ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥ၊ ေျမသိမ္းယာသိမ္းကိစၥနဲ႔ အားလံုးပါဝင္တဲ့ ဘက္စံုဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ကိစၥေတြအျပင္ NLD အစိုးရ ဧၿပီလတက္ရင္ စိန္ေခၚမႈေတြျဖစ္တဲ့ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ျပန္လည္စတင္ေရး အစရွိတဲ့ ကိစၥေတြကို ခက္ခက္ခဲခဲ ဆံုးျဖတ္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီစိန္ေခၚမႈေတြထဲမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သမၼတ ျဖစ္ေရးဟာလည္း ေဆြးေႏြးစရာတခု ျဖစ္ပါတယ္။ Washington တကၠသိုလ္ က ပါေမာကၡ Mary Callahan က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးၾကီး မင္းေအာင္လိႈင္ေဆြးေႏြးပြဲေတြကို ေထာက္ျပျပီး အခုလို ေျပာပါတယ္။
"အခုလို ေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ ၅၉ (စ) ကိစၥေဆြးေႏြးတာမ်ိဳး လံုးဝ မေတြ႔ပါဘူး။ တပ္မေတာ္သား အမတ္ေတြကပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနကပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ကိုယ္တိုင္ကပဲျဖစ္ျဖစ္ ေဖာ္ျပတာမ်ိဳး မရွိပါဘူး။ သူရဲ့ မိန္႔ခြန္းေတြကအစ အရမ္းရွင္းပါတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအေပၚ သစၥာေစာင့္သိၿပီး ရာသက္ပန္ ကာကြယ္သြားမွာပါ။"
ႏိုင္ငံျခားသားျဖစ္တဲ့ သားႏွစ္ေယာက္ရွိတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အတြက္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၅၉ (စ) ဟာ အတားအဆီး ျဖစ္ေနတာပါ။ ၅၉ (စ) က သမၼတအရည္အခ်င္းထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ ပုဒ္မ တခုျဖစ္ၿပီး သမၼတ ကိုယ္တိုင္ နဲ႔ သားသမီးတစ္ဦးဦးဒါမွမဟုတ္ သူတို႔ ရဲ့ ဇနီးခင္ပြန္းသည္ေတြက ႏိုင္ငံျခားသား ဒါမဟုတ္၊ ႏိုင္ငံျခား ၾသဇာခံ မျဖစ္ေစရ လို႔ ေရးသားထားတာပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႔ သမၼတျဖစ္ေရး နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ Open Myanmar Initiative ရဲ႕ အႀကီးတန္းအႀကံေပး ကိုေအာင္ဒင္က အခုလို ေျပာပါတယ္။
"က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္၌ကလည္း သူ သမၼတျဖစ္ခ်င္း၊ မျဖစ္ခ်င္းသည္ အေရးမႀကီးပါဘူးလို႔ ေျပာထားတာရွိပါတယ္။ အဓိကက သူ႔ရဲ႕ပါတီက အစိုးရအာဏာကိုရမယ္။ သူ႔ရဲ႕ပါတီက ခန္႔အပ္လုိက္တဲ့သမၼတဟာလည္း ပါတီရဲ႕မူ၀ါဒအတိုင္းပဲ တိုင္းျပည္ကိုဆက္ၿပီးေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္မယ္၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ္။ သူကိုယ္၌ကလည္း ဒီ သူတုိ႔ပါတီကတင္တဲ့ သမၼတကို အနီးကပ္ ညႊန္ၾကားႏိုင္မယ္ဆုိရင္ သူ႔အတြက္ သမၼတျဖစ္ခ်င္း၊ မျဖစ္ခ်င္းက အေရးမႀကီးပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း သူ သမၼတျဖစ္ရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းတာေပါ့ဗ်ာ။ သူ႔လိုမ်ိဳး အရည္အခ်င္း အဘက္ဘက္က ျပည့္စံုေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေခါင္းေဆာင္ႀကီးတေယာက္က သမၼတေနရာကို ရမယ္ဆုိရင္ သိပ္ေကာင္းတာေပါ့။"
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတ ျဖစ္မလာရင္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ရာထူးနဲ႔ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ပါဝင္ႏိုင္ေၾကာင္းနဲ႔ ေနာက္ထပ္ နည္းလမ္းတခုကေတာ့ စကၤာပူ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း လီကြမ္ယု လုပ္ခဲ့သလို သမၼတကို လမ္းညႊန္တဲ့ ဝန္ႀကီးေနရာ ရယူႏိုင္ေၾကာင္းကို Geroge Washington တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ က Christina Fink က အခုလို ေျပာပါတယ္။
"သူ႔မွာ လုပ္ေဆာင္စရာ အခြင့္အေရး ၂ ခုရွိပါတယ္။ တခုကေတာ့ အစိုးရအဖြဲ႔ဝင္ ျဖစ္ဖို႔ပါ။ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္ လုပ္ႏိုင္ၿပီးေတာ့ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ ဝင္ထိုင္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ စကၤာပူက လီကြမ္ယုလိုမ်ိဳး အႀကီးတန္း ဝန္ႀကီး ေနရာမ်ိဳးပါ။ ဒါလည္း ကာလံု အစည္းအေဝးေတြကို သမၼတနဲ႔အတူ တက္ေရာက္ခြင့္ရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ သူ႔မွာ မဲ ေပးခြင့္ေတာ့ ရွိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း အစိုးရအထက္ကေန စီမံခန္႔ခြဲမယ္ ဆိုရင္ ေန႔စဥ္ ဝန္ႀကီးဌာန ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ႐ႈတ္မေနဘဲ ကိစၥႀကီးေတြကို အျမင့္ကေန စီမံႏိုင္မွာပါ။"
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္က သမၼတမျဖစ္ရင္ သမၼတအထက္က စီစဥ္ညႊန္ၾကားသြားမယ္လို႔ သတင္းဌာနေတြကို ေျပာၾကားထားတာပါ။ အခုေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ NLD ေျပာခြင့္ရ ဦးဝင္းထိန္ က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတျဖစ္ေအာင္ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သြားမွာျဖစ္ၿပီး သမၼတျဖစ္ကို ျဖစ္ရမယ္လို႔ သတင္းဌာနေတြကို ေျပာဆိုထားပါတယ္။
