အာဆီယံဒေသတွင်း လွှတ်တော်အမတ်တွေ ဖိနှိပ်ခံရမှု ၂၀၂၂ နှစ်ထဲ ပိုမိုဆိုးရွား

အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေမှာ နိုင်ငံရေးအမြင်ကို ထုတ်ဖော်လို့ ဖိနှိပ်အရေးယူခံရတဲ့ လွှတ်တော်အမတ်တွေရဲ့ အခြေအနေဟာ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း ပိုမိုဆိုးရွားခဲ့တယ်လို့ အာဆီယံပါလီမာန်အမတ်များအဖွဲ့ APHR ကပြောလိုက်ပါတယ်။

အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှု နောက်ပိုင်းကစလို့ လွှတ်တော်အမတ်တွေ ဖိနှိပ်ခံရတဲ့ အခြေအနေ သိသိသာသာ ဆိုးရွားလာခဲ့တဲ့အကြောင်း APHR အဖွဲ့က ဒေသတွင်း လွှတ်တော်အမတ်တွေရဲ့ အခြေအနေကို ထုတ်ပြန်တဲ့ နှစ်ပတ်လည်အစီရင်ခံစာ ဒီကနေ့ ထုတ်ပြန်ရာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

မြန်မာလွှတ်တော်အမတ်ဟောင်း ကိုဖြိုးဇေယျာသော် ကွပ်မျက်ခံရတဲ့အကြောင်းနဲ့ လွှတ်တော်အမတ် ကိုကျော်မျိုးမင်း ဖမ်းနှီးခံထားရစဉ် နှိပ်စက်ခံရပြီး သေဆုံးသွားခဲ့တဲ့ အခြေအနေတွေကို ထောက်ပြထားပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် အရှေ့တောင်အာရှမှာ လက်ရှိ ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ လွှတ်တော်အမတ် ၈၅ ယောက်မှာ ၈၄ ယောက်က မြန်မာနိုင်ငံကဖြစ်ပြီး ဖိလစ်ပိုင်က တယောက်ဖြစ်တာကိုလည်း မီးမောင်းထိုးပြထားပါတယ်။

ထိုင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ မလေးရှားနဲ့ ဖိလစ်ပိုင်တို့မှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာလို အတိုက်အခံအမတ်တွေကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် တိုက်ခိုက်တာမျိုးတွေ ဆိုးဆိုးရွားရွား မရှိပေမဲ့၊ အစိုးရက နိုင်ငံရေးပုဒ်မတွေတပ်ပြီး အရေးယူ နှိပ်ကွပ်ခံရတဲ့ လွှတ်တော်အမတ်တချို့တော့ ရှိတဲ့အကြောင်း အစီရင်ခံစာထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

လွှတ်တော်အမတ်တွေဟာ ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်တွေ ဖြစ်တာမို့ သူတို့ရဲ့ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးနဲ့ လွတ်လပ်စွာ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်ခွင့် ရရှိရေးက ဒီမိုကရေစီရဲ့ ခိုင်မာအားကောင်းမှုကို ဖော်ပြသလို၊ ဒီလို လူတွေအပေါ် ရုပ်ပိုင်းစိတ်ပိုင်း ဖိနှိပ်မှုတွေ တိုးလာတာက လုံးဝလက်ခံနိုင်စရာ မရှိတဲ့အကြောင့် ဒီကနေ့ အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်ချိန်မှာ APHR ဥက္ကဋ္ဌ၊ အင်ဒိုနီးရှား အောက်လွှတ်တော်အမတ် Mercy Barends က ပြောဆိုပါတယ်။

===== Unicode =====

အရှေ့တောငျအာရှနိုငျငံတှမှော နိုငျငံရေးအမွငျကို ထုတျဖောျလို့ ဖိနှိပျအရေးယူခံရတဲ့ လှှတျတောျအမတျတှရေဲ့ အခွအေနဟော ၂၀၂၂ ခုနှဈအတှငျး ပိုမိုဆိုးရှားခဲ့တယျလို့ အာဆီယံပါလီမာနျအမတျမြားအဖှဲ့ APHR ကပွောလိုကျပါတယျ။

အထူးသဖွငျ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ၂၀၂၁ ခုနှဈ စဈတပျအာဏာသိမျးမှု နောကျပိုငျးကစလို့ လှှတျတောျအမတျတှေ ဖိနှိပျခံရတဲ့ အခွအေနေ သိသိသာသာ ဆိုးရှားလာခဲ့တဲ့အကွောငျး APHR အဖှဲ့က ဒသေတှငျး လှှတျတောျအမတျတှရေဲ့ အခွအေနကေို ထုတျပွနျတဲ့ နှဈပတျလညျအစီရငျခံစာ ဒီကနေ့ ထုတျပွနျရာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။

မွနျမာလှှတျတောျအမတျဟောငျး ကိုဖွိုးဇယြောသောျ ကှပျမကြျခံရတဲ့အကွောငျးနဲ့ လှှတျတောျအမတျ ကိုကြောျမြိုးမငျး ဖမျးနှီးခံထားရစဉျ နှိပျစကျခံရပွီး သဆေုံးသှားခဲ့တဲ့ အခွအေနတှေကေို ထောကျပွထားပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံအပါအဝငျ အရှေ့တောငျအာရှမှာ လကျရှိ ဖမျးဆီးခံထားရတဲ့ လှှတျတောျအမတျ ၈၅ ယောကျမှာ ၈၄ ယောကျက မွနျမာနိုငျငံကဖွဈပွီး ဖိလဈပိုငျက တယောကျဖွဈတာကိုလညျး မီးမောငျးထိုးပွထားပါတယျ။

ထိုငျး၊ ကမ်ဘောဒီးယား၊ မလေးရှားနဲ့ ဖိလဈပိုငျတို့မှာတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာလို အတိုကျအခံအမတျတှကေို ကိုယျထိလကျရောကျ တိုကျခိုကျတာမြိုးတှေ ဆိုးဆိုးရှားရှား မရှိပမေဲ့၊ အစိုးရက နိုငျငံရေးပုဒျမတှတေပျပွီး အရေးယူ နှိပျကှပျခံရတဲ့ လှှတျတောျအမတျတခြို့တော့ ရှိတဲ့အကွောငျး အစီရငျခံစာထဲမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။

လှှတျတောျအမတျတှဟော ပွညျသူ့ကိုယျစားလှယျတှေ ဖွဈတာမို့ သူတို့ရဲ့ ဘေးကငျးလုံခွုံရေးနဲ့ လှတျလပျစှာ လှုပျရှားဆောငျရှကျခှငျ့ ရရှိရေးက ဒီမိုကရစေီရဲ့ ခိုငျမာအားကောငျးမှုကို ဖောျပွသလို၊ ဒီလို လူတှအေပေါျ ရုပျပိုငျးစိတျပိုငျး ဖိနှိပျမှုတှေ တိုးလာတာက လုံးဝလကျခံနိုငျစရာ မရှိတဲ့အကွောငျ့ ဒီကနေ့ အစီရငျခံစာ ထုတျပွနျခြိနျမှာ APHR ဥက်ကဋ်ဌ၊ အငျဒိုနီးရှား အောကျလှှတျတောျအမတျ Mercy Barends က ပွောဆိုပါတယျ။