သုံးရလွယ်ကူစေသည့် Link များ

နောက်ဆုံးရသတင်း

နယူးဇီလန်နှင့် မြန်မာ့အရေး


Democracy for Myanmar - Working Group - New Zealand at Foreign Affairs, Defence and Trade Committee (October 27,2022)
Democracy for Myanmar - Working Group - New Zealand at Foreign Affairs, Defence and Trade Committee (October 27,2022)

နယူးဇီလန်အစိုးရအနေနဲ့ မြန်မာစစ်ကောင်စီကို အသိအမှတ်ပြုမထားသလို တဖက်မှာလည်း NUG အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွေရှိပေမယ့် တရားဝင်အစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရေးမှာ အခက်အခဲတွေရှိနေတယ်လို့ နယူးဇီလန်အခြေစိုက် မြန်မာ့အရေး ဦးဆောင်လှုပ်ရှားသူတွေက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။

စစ်အာဏာသိမ်းပြီး အကြမ်းဖက်ဖိနှိပ်မှုတွေကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံနယ်စပ်တွေမှာ ထွက်ပြေးခိုလှုံနေတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကိုခေါ်ယူရေး နယူးဇီလန်ပါလီမန်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့သီတင်းပတ်တွေအတွင်း သွားရောက်တင်ပြခဲ့ကြတဲ့ Democracy for Myanmar Working Group ဦးဆောင်သူတချို့ကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားတဲ့ မအင်ကြင်းနိုင်က အပြည့်အစုံကို ပြောပြမှာပါ။

နယူးဇီလန်အစိုးရအနေနဲ့ NUG ကို တရားဝင်အစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရေး တောင်းဆိုတဲ့ အွန်လိုင်းလက်မှတ်ပေါင်း ၅၄၀,၀၀၀ ကျော် ရရှိခဲ့တဲ့ အကျိုးရလာဒ်အဖြစ် မြန်မာ့အရေးလှုပ်ရှားနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကို နယူးဇီလန်ဝန်ကြီးဌာနတွေနဲ့ ပါလီမန်တို့က ဖိတ်ခေါ်တွေ့ဆုံခဲ့ကြောင်း မကြာသေးခင်က နိုင်ငံခြားရေးဌာနနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့တဲ့ Democracy for Myanmar Working Groupရဲ့ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် မတင်မမဦးက ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။

"ညီမတို့ petittion မှာဆိုရင် တွန်အားပေးတဲ့အတွက် ကိုယ့်ရဲ့အစိုးရက မြန်မာပြည်ရဲ့အရေးကို ပိုမိုပြီးတော့ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း လေ့လာတယ်။ သူတို့ရဲ့ ထောက်ခံမှုက စာနဲ့မထုတ်ပေမဲ့လဲ သူတို့ရဲ့ လုပ်ရပ်ကို ကြည့်ပါလို့ ပြောသွားတယ်။ သူတို့ရဲ့လုပ်ရပ်တွေက ဘာတွေလဲဆိုတော့ ၂၀ ရက်နေ့မှာ ဒေါ်ဇင်မာအောင်နဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးစကားပြောပြီးသွားပြီ။ ပြီးတော့ ကျမတို့ နယူးဇီလန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက သူ့ရဲ့ twitter မှာ publicly တင်ထားတယ်။ ဒေါ်ဇင်မာအောင်နဲ့ ဒီနေ့တွေ့ခဲ့တယ်။ NUG ရဲ့ မြန်မာ့အခြေအနေ အကြောင်းအရာတွေကိုလည်း NUG Update ပြောဆိုမှုတွေကို သူတို့အနေနဲ့ နားထောင်နေပါတယ်ဆိုတာကိုလည်း ဝန်ကြီးဌာနက တင်ပြထားပါတယ်။"

ဒါဆိုရင် NUG ကို တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုရေး နယူးဇီလန်အစိုးရရဲ့ အခက်အခဲတွေ ဘာတွေရှိနေလဲ။ မတင်မမဦးက အခုလိုပြောပြပါတယ်။

"အခက်အခဲကတော့ သူတို့ပြောတာက နိုင်ငံတခုအနေနဲ့ ကျန်တဲ့နိုင်ငံကိုပဲ အသိအမှတ်ပြုလို့ရတယ်။ အစိုးရတခုအနေနဲ့ ကျန်တဲ့ ပြည်ပအစိုးရကို ထောက်ခံမှုတွေဆိုတာ တရားဝင် officially မလုပ်ဘူး။ ညီမတို့ တောင်းဆိုတာက Statement နဲ့ Officially NUG အစိုးရကို ထောက်ခံပါတယ်။ မြန်မာပြည်အစိုးရတခုအနေနဲ့ လက်ခံပါတယ်လို့ ညီမတို့တွေက Civil Society အနေနဲ့ တောင်းဆိုတာ။ အဲဒီလိုမျိုးကြီးကြတော့ သူတို့ဘက်က အစိုးရအနေနဲ့ ထုတ်ပေးလို့ မရဘူးလို့ ပြောတယ်။ နောက် သူတို့ရဲ့ အခက်အခဲလေးတွေကတော့ ဒီပလိုမေစီလမ်းစဉ် သွားမယ်။ နိုင်ငံတနိုင်ငံနဲ့ တနိုင်ငံ ဆက်သွယ်ရေး၊ ပြီးတော့ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးမှာတော့ နည်းနည်းလေး အခက်အခဲလေးတွေ ရှိတယ်ဆိုတာက စစ်တပ်ကိုလည်း သူတို့က အစိုးရအနေနဲ့ အသိအမှတ်မပြုဘူး။ NUG အစိုးရကို သူတို့က အသိအမှတ်ပြုတာက NUG အစိုးရသည် မြန်မာပြည်ရဲ့ ဒီမိုကရေစီ ရရှိရေးကို လှုပ်ရှားတဲ့ အရေးကြီးဆုံး အဖွဲ့တခု ဖြစ်ပါတယ်ဆိုတာကို သူတို့က ထောက်ခံတယ်။ အဲဒါက officially တင်ထားတယ်။ ပြီးတော့ ညီမတို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရက်တစ် အစိုးရတရပ်ကို ပြန်ဖော်လာနိုင်အောင်၊ NUG အစိုးရ၊ NUG အဖွဲ့အစည်းလို့ သူတို့က အဲဒီလိုသုံးထားတယ်။ Activism Group အဲဒီ group က အရေးကြီးတယ်။ သူတို့က ဒီလမ်းစဉ်တွေကို ပြန်လည်ရရှိဖို့ရာ လှုပ်ရှားနေရမယ်ဆိုတာကိုလည်း နယူးဇီလန်အစိုးရ သိတဲ့အတွက် NUG နဲ့ အဆက်မပြတ်ဆက်သွယ် - Support လုပ်တဲ့နေရာမှာလည်း Support လုပ်၊ သံတမန်ရေးရာမှာလည်း သူတို့က အမြဲတမ်း ကူညီပံ့ပိုးအားပေးမှုတွေ ဆက်သွားနေတာကို ကျမတို့ တွေ့ရတယ်။"

နယူးဇီလန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Nanaia Mahuta ရဲ့ အောက်တိုဘာ ၁၉ ရက်နေ့က Twitter လူမှုကွန်ယက်မှာ ရေးသားခဲ့တဲ့အထဲမှာတော့ - နားလည်မှုရရှိရေးနဲ့ ရေရှည်တည်တန့်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းမှုရရှိရေးတို့အတွက် သံတမန်ရေးနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေဟာ အဓိက သော့ချက်ဖြစ်ကြောင်းနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရေရှည်တည်တန့်တဲ့ ဒီမိုကရေစီပေါ်ထွန်းရေးဆိုင်ရာ ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းလမ်းတွေကို NUG ကြားကာလ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါ်ဇင်မာအောင်နဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

တဘက်မှာလည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရပ်ဆိုင်းထားတဲ့ သံရုံးလုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်စတင်ဖို့ စဉ်းစားနေကြောင်း နိုင်ငံခြားရေးနဲ့ ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန လက်ထောက်အတွင်းဝန် Deborah Geels ကလွှတ်တော်ကော်မီတီမှာ အောက်တိုဘာလတုန်းက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ Democracy for Myanmar Working Group က Asia Pacific Refugees Rights Network ရဲ့ အာရှပစ္စိဖိတ် ဒုက္ခသည်များအခွင့်အရေး ကွန်ရက် ဥက္ကဋ္ဌ Hafsar Tameesuddin @ ဒေါ်မီမီကျော် က အခုလိုပြောပါတယ်။

"သူတို့ဖြည်းဖြည်းချင်း Operate လုပ်ဖို့ စနေတာတွေ အခုတော့ လုပ်လာတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒါတွေက ကိုဗစ်ကာလအတွင်းနဲ့ အာဏာသိမ်း စဖြစ်ခါစမှာ မလွယ်ခဲ့ဘူးလို့ ကျမ ယူဆတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကန့်သတ်ချက် restriction တွေကလဲ ပိတ်ပင်တားဆီးမှုတွေ၊ နိုင်ငံတကာရဲ့ ပါဝင်ပတ်သက်မှုတွေကို သူတို့ တားမြစ်ထားတာလဲ အရမ်းမြင့်တယ်ဆိုတော့ နယူးဇီလန်လို့ နိုင်ငံမျိုးအတွက်က အရမ်း ပြန်ပြီးတော့ ဝင်ရောက်ဖို့၊ ပြန်ပြီးတော့ Operate လုပ်ဖို့ လွယ်မှာမဟုတ်ဘူး။ ကျမ စဉ်းစားတာကတော့ သူတို့အနေနဲ့ တချို့အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေလို Resources, Power တွေ အရမ်းများတဲ့ နိုင်ငံကြီးတွေလို ပြတ်ပြတ်သားသား၊ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းကြီး နိုင်ငံရေးနွယ်တဲ့သဘောမျိုးနဲ့ Political နွယ်တဲ့သဘောမျိုးနဲ့ ပါဝင်ဖို့ ဆန္ဒမရှိဘူးလို့ ကျမထင်တယ်။ ဆန္ဒမရှိတာလဲ ဖြစ်နိုင်တယ်။ သူတို့အနေနဲ့ အဲဒီ Risk ကိုလည်း မယူချင်တာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ သို့မဟုတ် အဲဒီလောက်ထိ Capacity ပါဝင်နိုင်တဲ့ အတိုင်းအတာခွန်အား မရှိတာလဲ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို မပါဝင်ချင်ပေမဲ့၊ သူတို့အနေနဲ့ မြန်မာအရေးကို လစ်လျူရှုထားတာလားဆိုတော့ မဟုတ်ဘူး။ ၂၇ ရက်နေ့ အောက်တိုဘာလက ကျမနဲ့အတူ Democracy for Myanmar အဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ ပါလီမန်ကို မြန်မာနိုင်ငံက အာဏာသိမ်းလို့ ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်လာတဲ့လူတွေကို ဒီနိုင်ငံမှာ ဗီဇာတစ်ထောင် ပေးဖို့အတွက် ကျမတို့သွားတဲ့အခါမှာ Different Ministers တွေနဲ့ အစည်းအဝေးတွေ ရှိခဲ့တယ်။ ရှိခဲ့တဲ့အခါမှာ သူတို့ဘက်က ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း Black and White ငါတို့နိုင်ငံရေးနွယ်တဲ့ သဘောမျိုးနဲ့ Political Will နဲ့ သွားပြီးတော့ ချက်ချင်းပက်ပင်းကြီး ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းကြီး၊ ပါဝင်မယ်ဆိုတာကို သူတို့အနေနဲ့ ကတိမပေးဘူး။ ဒါပေမဲ့ သူတို့ဘက်က ဘာတွေကို ပြောဆိုလဲဆိုတော့ မြန်မာနိုင်ငံအရေးကို လစ်လျူမထားဘူး။ အမြဲတမ်း နောက်ကွယ်ကနေ တတ်နိုင်သမျှ ပါဝင်ပေးတယ်။ ကူညီပေးတယ်။ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားတဲ့ အနေအထားမျိုးကလည်း ပါဝင်ပေးတယ်ဆိုတာကို သူတို့အများကြီးပြောတယ်။"

တဘက်မှာလည်း ရိုဟင်ဂျာအရေးအပါအဝင် မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေးလှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ဘယ်လောက်အတိုင်းအထိ ပါဝင်ချင်သလဲဆိုတာကို တိတိကျကျ မသိရဘူးလို့ Hafsar ကဆိုပါတယ်။

"ICC နိုင်ငံတကာခုံရုံးမှာ မြန်မာအစိုးရကို ဆွဲတင်တဲ့ကိစ္စမှာ နယူးဇီလန်က နိုင်ငံတွေ အဲဒီ case ကို ထောက်ခံအားပေးတဲ့၊ ပါဝင်တဲ့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း မြင်သာထင်သာရှိအောင် ပါဝင်တဲ့ နိုင်ငံထဲမှာ ပါဝင်ထားတယ်လို့ ကျမ မသိထားဘူး။ ဒါပေမဲ့ သူတို့အနေနဲ့ အခုနပြောသလို သူတို့မှာ ဆန္ဒရှိတယ်။ မြန်မာလူထုရဲ့ လှုပ်ရှားမှု၊ လူထုအင်အားနဲ့ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို တိုက်ဖျက်ဖို့ ကြိုးစားနေတာ၊ လူထုက တည်ထောင်တဲ့အစိုးရတရပ်ကို ကျမတို့က ရချင်တာ၊ အောင်မြင်ချင်တာ၊ အဲဒီအပေါ်တွေ သူတို့အနေနဲ့ ပါဝင်ချင်တဲ့ဆန္ဒ အများကြီးရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘယ်လောက်အတိုင်းအတာအထိ ပါဝင်မလဲ။ ဘယ်လိုကဏ္ဍတွေက ပါဝင်မလဲဆိုတာကိုတော့ အခုအချိန်မှာ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ကျမတို့ မသိသေးဘူး။ "


မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဇူလိုင်လတုန်းက ထင်ရှားတဲ့ နိုင်ငံရေးသမားတွေ ဖြစ်ကြတဲ့ ၈၈ မျိုးဆက်ကျောင်းသားခေါင်းဆောင် ကိုဂျင်မီ၊ NLD လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ကိုဖြိုးဇေယျာသော်၊ ကိုလှမျိုးအောင်၊ ကိုအောင်သူရဇော်တို့ ၄ ဦးကို စစ်ကောင်စီက ကွပ်မျက်လိုက်တဲ့အပေါ် နယူးဇီလန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Nanaia Mahutaက ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကန့်ကွက်ရှုတ်ချခဲ့ပြီး ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ စစ်တပ်ရဲ့ လုပ်ရပ်ကြောင့် သေဆုံးသွားသူတွေအတွက် စိတ်မကောင်း ဖြစ်ရပါကြောင်းလည်း လွှတ်တော်ကို ပြောကြားတဲ့ မိန့်ခွန်းထဲမှာ Nanaia Mahuta က ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

==== Unicode ====

နယူးဇီလနျအစိုးရအနနေဲ့ မွနျမာစဈကောငျစီကို အသိအမှတျပွုမထားသလို တဖကျမှာလညျး NUG အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရနဲ့ ထိတှေ့ဆကျဆံမှုတှရှေိပမေယ့ျ တရားဝငျအစိုးရအဖွဈ အသိအမှတျပွုရေးမှာ အခကျအခဲတှရှေိနတေယျလို့ နယူးဇီလနျအခွစေိုကျ မွနျမာ့အရေး ဦးဆောငျလှုပျရှားသူတှကေ ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။

စဈအာဏာသိမျးပွီး အကွမျးဖကျဖိနှိပျမှုတှကွေောင့ျ မွနျမာနိုငျငံနယျစပျတှမှော ထှကျပွေးခိုလှုံနတေဲ့ ဒုက်ခသညျတှကေိုခေါျယူရေး နယူးဇီလနျပါလီမနျမှာ ပွီးခဲ့တဲ့သီတငျးပတျတှအေတှငျး သှားရောကျတငျပွခဲ့ကွတဲ့ Democracy for Myanmar Working Group ဦးဆောငျသူတခြို့ကို ဆကျသှယျမေးမွနျးထားတဲ့ မအငျကွငျးနိုငျက အပွည့ျအစုံကို ပွောပွမှာပါ။

နယူးဇီလနျအစိုးရအနနေဲ့ NUG ကို တရားဝငျအစိုးရအဖွဈ အသိအမှတျပွုရေး တောငျးဆိုတဲ့ အှနျလိုငျးလကျမှတျပေါငျး ၅၄၀,၀၀၀ ကြောျ ရရှိခဲ့တဲ့ အကြိုးရလာဒျအဖွဈ မွနျမာ့အရေးလှုပျရှားနတေဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှကေို နယူးဇီလနျဝနျကွီးဌာနတှနေဲ့ ပါလီမနျတို့က ဖိတျခေါျတှေ့ဆုံခဲ့ကွောငျး မကွာသေးခငျက နိုငျငံခွားရေးဌာနနဲ့ တှေ့ဆုံခဲ့တဲ့ Democracy for Myanmar Working Groupရဲ့ အမှုဆောငျအရာရှိခြုပျ မတငျမမဦးက ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။

"ညီမတို့ petittion မှာဆိုရငျ တှနျအားပေးတဲ့အတှကျ ကိုယ့ျရဲ့အစိုးရက မွနျမာပွညျရဲ့အရေးကို ပိုမိုပွီးတော့ နကျနကျရှိုငျးရှိုငျး လေ့လာတယျ။ သူတို့ရဲ့ ထောကျခံမှုက စာနဲ့မထုတျပမေဲ့လဲ သူတို့ရဲ့ လုပျရပျကို ကွည့ျပါလို့ ပွောသှားတယျ။ သူတို့ရဲ့လုပျရပျတှကေ ဘာတှလေဲဆိုတော့ ၂၀ ရကျနေ့မှာ ဒေါျဇငျမာအောငျနဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးစကားပွောပွီးသှားပွီ။ ပွီးတော့ ကမြတို့ နယူးဇီလနျ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဌာနက သူ့ရဲ့ twitter မှာ publicly တငျထားတယျ။ ဒေါျဇငျမာအောငျနဲ့ ဒီနေ့တှေ့ခဲ့တယျ။ NUG ရဲ့ မွနျမာ့အခွအေနေ အကွောငျးအရာတှကေိုလညျး NUG Update ပွောဆိုမှုတှကေို သူတို့အနနေဲ့ နားထောငျနပေါတယျဆိုတာကိုလညျး ဝနျကွီးဌာနက တငျပွထားပါတယျ။"

ဒါဆိုရငျ NUG ကို တရားဝငျအသိအမှတျပွုရေး နယူးဇီလနျအစိုးရရဲ့ အခကျအခဲတှေ ဘာတှရှေိနလေဲ။ မတငျမမဦးက အခုလိုပွောပွပါတယျ။

"အခကျအခဲကတော့ သူတို့ပွောတာက နိုငျငံတခုအနနေဲ့ ကနြျတဲ့နိုငျငံကိုပဲ အသိအမှတျပွုလို့ရတယျ။ အစိုးရတခုအနနေဲ့ ကနြျတဲ့ ပွညျပအစိုးရကို ထောကျခံမှုတှဆေိုတာ တရားဝငျ officially မလုပျဘူး။ ညီမတို့ တောငျးဆိုတာက Statement နဲ့ Officially NUG အစိုးရကို ထောကျခံပါတယျ။ မွနျမာပွညျအစိုးရတခုအနနေဲ့ လကျခံပါတယျလို့ ညီမတို့တှကေ Civil Society အနနေဲ့ တောငျးဆိုတာ။ အဲဒီလိုမြိုးကွီးကွတော့ သူတို့ဘကျက အစိုးရအနနေဲ့ ထုတျပေးလို့ မရဘူးလို့ ပွောတယျ။ နောကျ သူတို့ရဲ့ အခကျအခဲလေးတှကေတော့ ဒီပလိုမစေီလမျးစဉျ သှားမယျ။ နိုငျငံတနိုငျငံနဲ့ တနိုငျငံ ဆကျသှယျရေး၊ ပွီးတော့ နိုငျငံတကာဆကျဆံရေးမှာတော့ နညျးနညျးလေး အခကျအခဲလေးတှေ ရှိတယျဆိုတာက စဈတပျကိုလညျး သူတို့က အစိုးရအနနေဲ့ အသိအမှတျမပွုဘူး။ NUG အစိုးရကို သူတို့က အသိအမှတျပွုတာက NUG အစိုးရသညျ မွနျမာပွညျရဲ့ ဒီမိုကရစေီ ရရှိရေးကို လှုပျရှားတဲ့ အရေးကွီးဆုံး အဖှဲ့တခု ဖွဈပါတယျဆိုတာကို သူတို့က ထောကျခံတယျ။ အဲဒါက officially တငျထားတယျ။ ပွီးတော့ ညီမတို့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဒီမိုကရကျတဈ အစိုးရတရပျကို ပွနျဖောျလာနိုငျအောငျ၊ NUG အစိုးရ၊ NUG အဖှဲ့အစညျးလို့ သူတို့က အဲဒီလိုသုံးထားတယျ။ Activism Group အဲဒီ group က အရေးကွီးတယျ။ သူတို့က ဒီလမျးစဉျတှကေို ပွနျလညျရရှိဖို့ရာ လှုပျရှားနရေမယျဆိုတာကိုလညျး နယူးဇီလနျအစိုးရ သိတဲ့အတှကျ NUG နဲ့ အဆကျမပွတျဆကျသှယျ - Support လုပျတဲ့နရောမှာလညျး Support လုပျ၊ သံတမနျရေးရာမှာလညျး သူတို့က အမွဲတမျး ကူညီပံ့ပိုးအားပေးမှုတှေ ဆကျသှားနတောကို ကမြတို့ တှေ့ရတယျ။"

နယူးဇီလနျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Nanaia Mahuta ရဲ့ အောကျတိုဘာ ၁၉ ရကျနေ့က Twitter လူမှုကှနျယကျမှာ ရေးသားခဲ့တဲ့အထဲမှာတော့ - နားလညျမှုရရှိရေးနဲ့ ရရှေညျတညျတန့ျတဲ့ ငွိမျးခမြျးမှုရရှိရေးတို့အတှကျ သံတမနျရေးနဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးမှုတှဟော အဓိက သော့ခကြျဖွဈကွောငျးနဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ရရှေညျတညျတန့ျတဲ့ ဒီမိုကရစေီပေါျထှနျးရေးဆိုငျရာ ဖွဈနိုငျခွနေညျးလမျးတှကေို NUG ကွားကာလ အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး ဒေါျဇငျမာအောငျနဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးခဲ့တယျလို့ ဖောျပွထားပါတယျ။

တဘကျမှာလညျး မွနျမာနိုငျငံမှာ ရပျဆိုငျးထားတဲ့ သံရုံးလုပျငနျးတှေ ပွနျလညျစတငျဖို့ စဉျးစားနကွေောငျး နိုငျငံခွားရေးနဲ့ ကုနျသှယျရေးဝနျကွီးဌာန လကျထောကျအတှငျးဝနျ Deborah Geels ကလှှတျတောျကောျမီတီမှာ အောကျတိုဘာလတုနျးက ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။ ဒါနဲ့ပတျသကျလို့ Democracy for Myanmar Working Group က Asia Pacific Refugees Rights Network ရဲ့ အာရှပစ်စိဖိတျ ဒုက်ခသညျမြားအခှင့ျအရေး ကှနျရကျ ဥက်ကဋ်ဌ Hafsar Tameesuddin @ ဒေါျမီမီကြောျ က အခုလိုပွောပါတယျ။

"သူတို့ဖွညျးဖွညျးခငြျး Operate လုပျဖို့ စနတောတှေ အခုတော့ လုပျလာတယျ။ ဒါပမေဲ့ အဲဒါတှကေ ကိုဗဈကာလအတှငျးနဲ့ အာဏာသိမျး စဖွဈခါစမှာ မလှယျခဲ့ဘူးလို့ ကမြ ယူဆတယျ။ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ကန့ျသတျခကြျ restriction တှကေလဲ ပိတျပငျတားဆီးမှုတှေ၊ နိုငျငံတကာရဲ့ ပါဝငျပတျသကျမှုတှကေို သူတို့ တားမွဈထားတာလဲ အရမျးမွင့ျတယျဆိုတော့ နယူးဇီလနျလို့ နိုငျငံမြိုးအတှကျက အရမျး ပွနျပွီးတော့ ဝငျရောကျဖို့၊ ပွနျပွီးတော့ Operate လုပျဖို့ လှယျမှာမဟုတျဘူး။ ကမြ စဉျးစားတာကတော့ သူတို့အနနေဲ့ တခြို့အငျအားကွီးနိုငျငံတှလေို Resources, Power တှေ အရမျးမြားတဲ့ နိုငျငံကွီးတှလေို ပွတျပွတျသားသား၊ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျးကွီး နိုငျငံရေးနှယျတဲ့သဘောမြိုးနဲ့ Political နှယျတဲ့သဘောမြိုးနဲ့ ပါဝငျဖို့ ဆန်ဒမရှိဘူးလို့ ကမြထငျတယျ။ ဆန်ဒမရှိတာလဲ ဖွဈနိုငျတယျ။ သူတို့အနနေဲ့ အဲဒီ Risk ကိုလညျး မယူခငြျတာ ဖွဈနိုငျတယျ။ သို့မဟုတျ အဲဒီလောကျထိ Capacity ပါဝငျနိုငျတဲ့ အတိုငျးအတာခှနျအား မရှိတာလဲ ဖွဈနိုငျတယျ။ ဒါပမေဲ့ အဲဒီလို မပါဝငျခငြျပမေဲ့၊ သူတို့အနနေဲ့ မွနျမာအရေးကို လဈလြူရှုထားတာလားဆိုတော့ မဟုတျဘူး။ ၂၇ ရကျနေ့ အောကျတိုဘာလက ကမြနဲ့အတူ Democracy for Myanmar အဖှဲ့ဝငျတှနေဲ့ ပါလီမနျကို မွနျမာနိုငျငံက အာဏာသိမျးလို့ ထှကျပွေးလှတျမွောကျလာတဲ့လူတှကေို ဒီနိုငျငံမှာ ဗီဇာတဈထောငျ ပေးဖို့အတှကျ ကမြတို့သှားတဲ့အခါမှာ Different Ministers တှနေဲ့ အစညျးအဝေးတှေ ရှိခဲ့တယျ။ ရှိခဲ့တဲ့အခါမှာ သူတို့ဘကျက ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး Black and White ငါတို့နိုငျငံရေးနှယျတဲ့ သဘောမြိုးနဲ့ Political Will နဲ့ သှားပွီးတော့ ခကြျခငြျးပကျပငျးကွီး ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျးကွီး၊ ပါဝငျမယျဆိုတာကို သူတို့အနနေဲ့ ကတိမပေးဘူး။ ဒါပမေဲ့ သူတို့ဘကျက ဘာတှကေို ပွောဆိုလဲဆိုတော့ မွနျမာနိုငျငံအရေးကို လဈလြူမထားဘူး။ အမွဲတမျး နောကျကှယျကနေ တတျနိုငျသမြှ ပါဝငျပေးတယျ။ ကူညီပေးတယျ။ လူသားခငြျးစာနာထောကျထားတဲ့ အနအေထားမြိုးကလညျး ပါဝငျပေးတယျဆိုတာကို သူတို့အမြားကွီးပွောတယျ။"

တဘကျမှာလညျး ရိုဟငျဂြာအရေးအပါအဝငျ မွနျမာ့ဒီမိုကရစေီရေးလှုပျရှားမှုတှမှော ဘယျလောကျအတိုငျးအထိ ပါဝငျခငြျသလဲဆိုတာကို တိတိကကြြ မသိရဘူးလို့ Hafsar ကဆိုပါတယျ။

"ICC နိုငျငံတကာခုံရုံးမှာ မွနျမာအစိုးရကို ဆှဲတငျတဲ့ကိစ်စမှာ နယူးဇီလနျက နိုငျငံတှေ အဲဒီ case ကို ထောကျခံအားပေးတဲ့၊ ပါဝငျတဲ့ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး မွငျသာထငျသာရှိအောငျ ပါဝငျတဲ့ နိုငျငံထဲမှာ ပါဝငျထားတယျလို့ ကမြ မသိထားဘူး။ ဒါပမေဲ့ သူတို့အနနေဲ့ အခုနပွောသလို သူတို့မှာ ဆန်ဒရှိတယျ။ မွနျမာလူထုရဲ့ လှုပျရှားမှု၊ လူထုအငျအားနဲ့ စဈအာဏာရှငျစနဈကို တိုကျဖကြျဖို့ ကွိုးစားနတော၊ လူထုက တညျထောငျတဲ့အစိုးရတရပျကို ကမြတို့က ရခငြျတာ၊ အောငျမွငျခငြျတာ၊ အဲဒီအပေါျတှေ သူတို့အနနေဲ့ ပါဝငျခငြျတဲ့ဆန်ဒ အမြားကွီးရှိတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဘယျလောကျအတိုငျးအတာအထိ ပါဝငျမလဲ။ ဘယျလိုကဏ်ဍတှကေ ပါဝငျမလဲဆိုတာကိုတော့ အခုအခြိနျမှာ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး ကမြတို့ မသိသေးဘူး။ "


မွနျမာနိုငျငံမှာ ဇူလိုငျလတုနျးက ထငျရှားတဲ့ နိုငျငံရေးသမားတှေ ဖွဈကွတဲ့ ၈၈ မြိုးဆကျကြောငျးသားခေါငျးဆောငျ ကိုဂငြျမီ၊ NLD လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ကိုဖွိုးဇယြောသောျ၊ ကိုလှမြိုးအောငျ၊ ကိုအောငျသူရဇောျတို့ ၄ ဦးကို စဈကောငျစီက ကှပျမကြျလိုကျတဲ့အပေါျ နယူးဇီလနျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Nanaia Mahutaက ပွငျးပွငျးထနျထနျ ကန့ျကှကျရှုတျခခြဲ့ပွီး ကွောကျမကျဖှယျကောငျးတဲ့ စဈတပျရဲ့ လုပျရပျကွောင့ျ သဆေုံးသှားသူတှအေတှကျ စိတျမကောငျး ဖွဈရပါကွောငျးလညျး လှှတျတောျကို ပွောကွားတဲ့ မိန့ျခှနျးထဲမှာ Nanaia Mahuta က ထည့ျသှငျးပွောကွားခဲ့ပါတယျ။

XS
SM
MD
LG