Zawgyi/Unicode
ကမ္ဘာရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်နယ်မြေဖြစ်တဲ့ပုဂံမှာ ဆန္ဒပြသူတွေကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ပစ်ခတ်တာကြောင့် လူတယောက်ထိခိုက်ခဲ့ပြီး ကျည်အစစ်အသုံးပြုတယ်လို့ ဒေသခံပြည်သူ တွေကယူဆနေကြပါတယ်။ ဒီလို ပစ်ခတ်တာကြောင့် ဒေသခံတွေဟာ လူထိခိုက်သေကျေမှာအပြင် ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တွေ ပျက်စီးမှာ ကိုလည်း စိုးရိမ်နေကြတဲ့အကြောင်းကို ကိုမိုးဇော်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ပုဂံမြို့အတွင်းပစ်ခတ်တာဟာ တနင်္ဂနွေနေ့မနက်ပိုင်းက ပုဂံမြို့သစ် မဏိစည်သူဈေးမြောက်ဘက် လမ်းမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တာပါ။ မပစ်ခတ်ခင်မှာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့က ကြိုတင်သတိပေးတားမြစ်တာမရှိဘဲ ပစ်ခတ်ခဲ့တာဖြစ်ကြောင်း VOA ကို ကိုယ်တိုင်မျက်မြင်ကြုံတွေသူတဦးက အခုလို ပြောပြပါတယ်။
“စဖြစ်တာက ပုဂံမြို့သစ်ဈေးမြောက်ဘက်လမ်းမှာ လူစုပြီးတော့ သံပုံးတီးတာပေါ့နော်။ သူတို့ ဝင် မလာအောင်။ အဲဒီအချိန် မှာ သူတို့ ရဲကားတစ်စီးနဲ့ ရဲကား အကြီးကြီးတစီးက ဈေးလမ်းကို မောင်းဝင်သွားတယ်။ သူတို့ဘာမှမလုပ်ဘူး။ ခနနေတော့ ပြန်ကွေ့လာတယ်။ ပြန်ကွေ့လာပြီးတော့ လူစုဆီလည်း ရောက်ရော ကားကို အတင်းဘရိတ်အုပ်ပြီးတော့ ရဲတွေက ခုန်ဆင်းပြီး ပစ်တာပေါ့နော်။ ကျည်အစစ်နဲ့လို့ပဲ ယူဆတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကလေးတယောက်လည်း ပါးစောင်ပေါက် သွားပြီး တော့ အထဲက သွားတွေလည်း ပေါက်သွားတဲ့ သဘောရှိတာပေါ့နော်။ အဲတော့ အဲဒီပုံတွေကြည့်ရ တာတော့ ကျနော်တို့က ရာဘာကျည်လို့ မယူဆဘူး။ ကျည်အစစ်လို့ပဲ ယူဆတယ်။ ကျည်ဆံအခွံ တွေလည်း တွေ့ထားတယ်ဆိုတော့ အများကြီးတွေ့ထားတယ်။”
အဲဒီလို ပစ်ခတ်ပြီးနောက်မှတော့ ဒေသခံတွေက သတင်းပေးဆိုပြီး ဈေးတန်းဓမ္မာရုံမှာ ဖမ်းဆီးထား သူကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့က လာရောက်ထုတ်ယူခဲ့ကြောင်းနဲ့ လိုထုတ်ယူချိန်မှာ ထပ်မံပစ်ခတ်တာတွေ ရှိခဲ့ကြောင်း ပြောပါတယ်။
ပုဂံဒေသခံတွေကတော့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ကပစ်ခတ်တာကြောင့် လူသေကျေထိခိုက်မှာအပြင် ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တွေ ပျက်စီးမှာကိုလည်း စိုးရိမ်နေကြတဲ့အကြောင်း အခြားပုဂံမြို့သားတဦးက အခုလိုပြောပါတယ်။
“အဓိကက ကမ္ဘာအမွေအနှစ်ဒေသမှာ စစ်ဖြစ်ရင်တောင်မှ ဗုံးကြဲလို့ မရဘူးဆိုတဲ့ ကျနော်တို့ ဗဟု သုတ ရှိတယ်လေ။ အခုကကျတော့ ဒီလိုပစ်တဲ့ခတ်တဲ့အတွက် ပုဂံဘုရားတွေ ထိခိုက်မှာကြောက်လို့ မပစ်စေချင်ဘူးပေါ့ဗျာ။ အမွေအနှစ်တွေကို ထိခိုက်မှာစိုးတာလည်းပါတယ်။ ဒီဒေသခံတွေ အသက်အန္တရာယ်ထိခိုက်မှာ စိုးတာလည်း ပါတာပေါ့။ ”
ညောင်ဦးမြို့ဘက်မှာလည်း ဆန္ဒပြသူတွေကို ရာဘာကျည်နဲ့ ပစ်ခတ်တာကြောင့် တယောက် ထိခိုက်ကြောင်း ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်တွေစုဝေးရာ ပုဂံဒေသကို ကုလသမဂ္ဂ ပညာရေး၊ သိပ္ပံနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာအဖွဲ့ UNESCO က ကမ္ဘာ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်အဖြစ် ၂၀၁၉ခုနှစ် က သတ်မှတ်ခဲ့တာပါ။ ဒီလို သတ်မှတ်ရာမှာ ၁၉၇၂ခုနှစ် ကမ္ဘာယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်ဒေသများ ထိန်းသိမ်း ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်းနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ သဘောတူညီချက်မှာ ယဉ်ကျေးမှု အမွေ အနှစ်တွေကို တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ၊ သွယ်ဝိုက်၍ဖြစ်စေ ထိခိုက်ပျက်ဆီးစေတာမျိုး မပြုလုပ်ဖို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
Unicode
ကမ်ဘာ့ရှေးဟောငျးအမှအေနှဈနယျမွေ ပုဂံမှာ ဆန်ဒပွသူတှကေိုပဈခတျ
ကမ်ဘာရှေးဟောငျးအမှအေနှဈနယျမွဖွေဈတဲ့ပုဂံမှာ ဆန်ဒပွသူတှကေို လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့ဝငျတှေ ပဈခတျ တာကွောင့ျ လူတယောကျထိခိုကျခဲ့ပွီး ကညြျအစဈအသုံးပွုတယျလို့ ဒသေခံပွညျသူတှကေ ယူဆ နကွေပါတယျ။ ဒီလို ပဈခတျတာကွောင့ျ ဒသေခံတှဟော လူထိခိုကျသကြေမှောအပွငျ ရှေးဟောငျး အမှအေနှဈတှေ ပကြျစီးမှာ ကိုလညျး စိုးရိမျနကွေတဲ့အကွောငျးကို ကိုမိုးဇောျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ပုဂံမွို့အတှငျးပဈခတျတာဟာ တနငျ်ဂနှနေေ့မနကျပိုငျးက ပုဂံမွို့သဈ မဏိစညျသူဈေးမွောကျဘကျလမျး မှာ ဖွဈပှားခဲ့တာပါ။ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့ကသတိပေးတားမွဈတာမရှိဘဲ ပဈခတျခဲ့တာဖွဈကွောငျး VOA ကို ကိုယျတိုငျမကြျမွငျကွုံတှသေူတဦးက အခုလို ပွောပွပါတယျ။
“စဖွဈတာက ပုဂံမွို့သဈဈေးမွောကျဘကျလမျးမှာ လူစုပွီးတော့ သံပုံးတီးတာပေါ့နောျ။ သူတို့ဝငျမလာအောငျ။ အဲဒီအခြိနျ မှာ သူတို့ ရဲကားတဈစီးနဲ့ ရဲကား အကွီးကွီးတစီးက ဈေးလမျးကို မောငျးဝငျသှားတယျ။ သူတို့ဘာမှမလုပျဘူး။ ခနနတေော့ ပွနျကှေ့လာတယျ။ ပွနျကှေ့လာပွီးတော့ လူစုဆီလညျး ရောကျရော ကားကို အတငျးဘရိတျအုပျပွီးတော့ ရဲတှကေ ခုနျဆငျးပွီး ပဈတာပေါ့နောျ။ ကညြျအစဈနဲ့လို့ပဲ ယူဆတယျ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကလေးတယောကျလညျး ပါးစောငျပေါကျသှားပွီးတော့ အထဲက သှားတှလေညျး ပေါကျသှားတဲ့ သဘောရှိတာပေါ့နောျ။ အဲတော့ အဲဒီပုံတှကွေည့ျရတာတော့ ကနြောျတို့က ရာဘာကညြျလို့ မယူဆဘူး။ ကညြျအစဈလို့ပဲ ယူဆတယျ။ ကညြျဆံအခှံတှလေညျး တှေ့ထားတယျဆိုတော့ အမြားကွီးတှေ့ထားတယျ။”
အဲဒီလို ပဈခတျပွီးနောကျမှတော့ ဒသေခံတှကေ သတငျးပေးဆိုပွီး ဈေးတနျးဓမ်မာရုံမှာ ဖမျးဆီးထားသူကို လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့က လာရောကျထုတျယူခဲ့ကွောငျးနဲ့ လိုထုတျယူခြိနျမှာ ထပျမံပဈခတျတာတှေ ရှိခဲ့ကွောငျး ပွောပါတယျ။
ပုဂံဒသေခံတှကေတော့ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့က ပဈခတျတာကွောင့ျ လူသကြေထေိခိုကျမှာအပွငျ ရှေးဟောငျးအမှအေနှဈတှေ ပကြျစီးမှာကိုလညျး စိုးရိမျနကွေတဲ့အကွောငျး အခွားပုဂံမွို့သားတဦးက အခုလိုပွောပါတယျ။
“အဓိကက ကမ်ဘာအမှအေနှဈဒသေမှာ စဈဖွဈရငျတောငျမှ ဗုံးကွဲလို့ မရဘူးဆိုတဲ့ ကနြောျတို့ ဗဟုသုတရှိတယျလေ။ အခုကကတြော့ ဒီလိုပဈတဲ့ခတျတဲ့အတှကျ ပုဂံဘုရားတှေ ထိခိုကျမှာကွောကျလို့ မပဈစခေငြျဘူးပေါ့ဗြာ။ အမှအေနှဈတှကေို ထိခိုကျမှာ စိုးတာလညျး ပါတယျ။ ဒီဒသေခံတှေ အသကျအန်တရာယျထိခိုကျမှာ စိုးတာလညျး ပါတာပေါ့။ ”
ညောငျဦးမွို့ဘကျမှာလညျး ဆန်ဒပွသူတှကေို ရာဘာကညြျနဲ့ ပဈခတျတာကွောင့ျ တဈယောကျထိခိုကျကွောငျး ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ရှေးဟောငျးယဉျကြေးမှု အမှအေနှဈတှေ စုဝေးရာ ပုဂံဒသေကို ကုလသမဂ်ဂ ပညာရေး၊ သိပ်ပံနဲ့ ယဉျကြေးမှုဆိုငျရာအဖှဲ့ UNESCO က ကမ်ဘာ့ယဉျကြေးမှုအမှအေနှဈအဖွဈ ၂၀၁၉ခုနှဈ က သတျမှတျခဲ့တာပါ။ ဒီလို သတျမှတျရာမှာ ၁၉၇၂ခုနှဈ ကမ်ဘာယဉျကြေးမှုအမှအေနှဈဒသေမြား ထိနျးသိမျး ကာကှယျစောင့ျရှောကျခွငျးနဲ့ သကျဆိုငျတဲ့ သဘောတူညီခကြျမှာ ယဉျကြေးမှုအမှအေနှဈတှကေို တိုကျရိုကျဖွဈစေ၊ သှယျဝိုကျ၍ဖွဈစေ ထိခိုကျပကြျဆီးစတောမြိုး မပွုလုပျဖို့လညျး ဖောျပွထားပါတယျ။
#MyanmarMilitaryCoup #MyanamrProtest #BaganWorldHeratageSite #WhatIsHappeningInMyanmar #VOABurmese
