အိႏိၵယႏုိင္္ငံက ႐ုရွားဆီကေန ဒံုးလက္နက္ကာကြယ္ေရးစနစ္ ဝယ္ယူတဲ့အေပၚ ပါကစၥတန္က ေဝဖန္ ေျပာဆိုပါ တယ္။ အိႏိၵယကေတာ့ ဒါဟာ သူတို႔ႏုို္င္ငံ ကာကြယ္ေရးကို ပိုအားေကာင္းေစလိမ့္မယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီလိုလက္နက္စနစ္မ်ဳိး ေတြ ဝယ္ယူတပ္ဆင္တာေၾကာင့္ အိႏိၵယနဲ႔ပါကစၥတန္အၾကား သမား႐ိုးက်ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္လာမယ့္အႏၲရာယ္ ပိုမ်ားလာတယ္လို႔ အေမရိကန္က ေျပာပါတယ္။ အစၥလာမ္မာဘတ္ကေန Ayaz Gul ေပးပို႔တဲ့သတင္းလႊာကို ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္းက ေျပာျပပါမယ္။
႐ုရွားလုပ္ S-400 Triumph ေလေၾကာင္းရန္ကာကြယ္ေရးစနစ္ကို အိႏိၵယက ဝယ္ယူတဲ့အေပၚ ပါကစၥတန္ကေဝဖန္သလို ဒီ ၿခိမ္းေျခာက္မႈကို ပါကစၥတန္အေနနဲ႔ တန္ျပန္ႏိုင္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့လည္း ဂ႐ုစိုက္စရာမလိုတဲ့သေဘာ ေျပာပါတယ္။
ပဲ့ထိန္းဒံုးက်ည္ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ လက္ရွိစနစ္ေတြထဲ အဆင့္အျမင့္ဆံုးလို႔ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ယူဆၾကတဲ့ ဒီစနစ္ကို ေဒၚလာ ၅.၄ ဘီလီယံနဲ႔ ဝယ္ယူဖို႔ အိႏိၵယနဲ႔႐ုရွားအၾကား မၾကာေသးခင္ကပဲ လက္မွတ္ေရးထိုးထားတာပါ။ တ႐ုတ္နဲ႔ပါကစၥတန္တို႔ ရန္ကေန ကာကြယ္မႈကို ပိုအားေကာင္းေစဖို႔ ဝင္လာတဲ့ဒံုးက်ည္ေတြကို ေကာင္းကင္အျမင့္မွာပဲ ပစ္ခ်ႏုိင္တဲ့ ဒံုးက်ည္စနစ္ကို လိုအပ္တယ္လုိ႔ အိႏိၵယကေျပာထားပါတယ္။
ဒီစနစ္ဝယ္ယူတာေၾကာင့္ “မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ တည္ၿငိမ္မႈကို ေနာက္ထပ္ ထိခိုက္ေစ” မွာျဖစ္ၿပီး ေတာင္အာရွေဒသမွာ လက္နက္အၿပိဳင္တပ္ဆင္မႈ “ျပန္စတင္လာမယ့္” အေျခအေန ေရာက္သြားေစမယ္လုိ႔ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက ေသာၾကာ ေန႔မွာ တရားဝင္ တုန္႔ျပန္ေျပာဆိုပါတယ္။
“မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေစတဲ့ ဘယ္လို လက္နက္စနစ္မ်ဳိးရဲ႕ ရန္ကေနမဆို ကာကြယ္ႏုိင္္စြမ္းရွိတယ္ဆုိတာ ပါကစၥတန္အေနနဲ႔ အျပည့္ အဝ ယံုၾကည္မႈရွိတယ္” လို႔လည္း ပါကစၥတန္ႏုိင္္ငံျခားဌာနကေျပာေပမဲ့ အေသးစိတ္ ရွင္းလင္း ေျပာဆိုတာေတာ့ မပါပါဘူး။
ပါကစၥတန္က တာေဝးနဲ႔ တာတိုပစ္ဒံုးက်ည္ေတြ ထုတ္လုပ္ေနတဲ့အေပၚနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ပိုမ်ားလာေနတဲ့အေပၚ အေမရိကန္ရဲ႕ အစဥ္တစိုက္စိုးရိမ္မႈကို သမၼတ ေဒၚနယ္လ္ဒ္ ထရမ့္ပ္အစိုးရက ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ ထပ္ေျပာပါတယ္။
ဝါရွင္တန္အေျခစိုက္ သုေတသနအဖြဲ႔တခုျဖစ္တဲ့ Wilson Center ရဲ႕ ေဆြးေႏြးပြဲတခုမွာ ယာယီ ဒုလက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး Henry Ensher က အခုလိုေျပာသြားပါတယ္။
“အတိအက်ေျပာရရင္ လက္နက္ေတြ အေျမာက္အမ်ား တိုးလာေနတာနဲ႔ တဆက္တည္းျဖစ္လာတဲ့ လံုျခံဳေရးဆုိင္ရာ စိန္ေခၚမႈေတြ ပိုမ်ားလာေနတဲ့အေပၚ စိုးရိမ္တဲ့အေၾကာင္း က်ေနာ္တို႔ေျပာထားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ေတြဟာ အခိုးခံရမယ့္၊ လြဲမွားအသံုးခ်မယ့္အႏၲရာယ္ ပိုႀကီးေနတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။”
ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ရန္ ကာကြယ္ေရးစြမ္းရည္ ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ရတာဟာ အေမရိကန္နဲ႔ အိႏိၵယအၾကား ကာကြယ္ေရးနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ပိုၿပီးနီးကပ္လာတာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လုိ႔ ပါကစၥတန္တာဝန္ရွိသူေတြက ဆိုပါတယ္။
တာတိုပစ္ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ေတြဟာ အိႏိၵယက ႀကီးမားတဲ့စစ္အင္အားကိုသံုးၿပီး ပါကစၥတန္ကို သမား႐ိုးက်စစ္ပြဲတခု ႐ုတ္ တရက္ ဆင္ႏႊဲလာမယ့္ရန္ကေန ကာကြယ္ဖို႔ျဖစ္တယ္လုိ႔ ပါစၥတန္ကေျပာပါတယ္။
အဲဒီလို ဟိုဖက္ဒီဖက္ လက္နက္ေတြ တပ္ဆပ္ေနတာကေန ပိုျပင္းထန္တဲ့ပဋိပကၡ ျဖစ္လာမယ့္အႏၲရာယ္ ရွိေနတယ္လို႔ ဒု လက္ေထာက္ဝန္ႀကီး Henry Ensher ကေျပာပါတယ္။
“အိႏိၵယနဲ႔ပါကစၥတန္အၾကား သမား႐ိုးက် ပဋိပကၡတခုကေန ဒီလက္နက္ေတြေၾကာင့္ ႏ်ဴကလီးယားစစ္ပြဲအထိ အရွိန္ ျမင့္တက္သြားႏုိင္တဲ့ အႏၲရာယ္ကလည္း ရွိေနပါတယ္။”
႐ုရွားရဲ႕လက္နက္စနစ္ဟာ ေလယာဥ္ေတြ၊ ေကာင္းကင္သြား အေဝးထိန္းယာဥ္ေတြ၊ ပဲ့ထိန္းဒံုးက်ည္ေတြနဲ႔ ခ႐ုဇ္ဒံုးက်ည္ေတြ စုစုေပါင္း ပစ္မွတ္ ၃၆ ခုကုိ အကြာအေဝး ကီလိုမီတာ ၄၀၀၊ အျမင့္ ကီလိုမီတာ ၃၀ အတြင္း တၿပိဳင္နက္တည္း ပစ္ခ်ဖ်က္ဆီးႏုိင္ တယ္လုိ႔ သတင္းေတြမွာ ေျပာၾကပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့လမွာပဲ တ႐ုတ္က အဲဒီ ႐ုရွားလုပ္ S-400 ဒံုးက်ည္ကာကြယ္ေရးစနစ္ကို ဝယ္တဲ့အတြက္ အေမရိကန္က တ႐ုတ္စစ္ဘက္ ကို ဒဏ္ခတ္အေရးယူူမႈ ခ်မွတ္ထားပါတယ္။
ပါကစၥတန္္နဲ႔ ႐ုရွားအၾကား ကာကြယ္ေရး၊ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးက႑ေတြအပါအဝင္ က႑ေပါင္းစံုမွာ ဆက္ဆံေရး သိသိသာသာ တုိးတက္ေနခ်ိန္မွာပဲ ႐ုရွားက အိႏိၵယကို S-400 ဒံုးက်ည္စနစ္ ေရာင္းတဲ့ကိစၥျဖစ္လာတာပါ။ ပါကစၥတန္နဲ႔႐ုရွားတို႔ၾကား ႏွစ္စဥ္ လုပ္ေနၾက ပူးတြဲစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈကို လာမယ့္တနဂၤေႏြေန႔မွာပဲ ပါကစၥတန္မွာ လုပ္ဖို႔ရွိပါတယ္
အိႏိၵယနဲ႔ ပါကစၥတန္တို႔ဟာ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္မွာ ၿဗိတိသွ်လက္ေအာက္ကေန လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကတည္းကဆိုရင္ စစ္ပြဲႀကီးသံုးႀကိမ္ ျဖစ္ထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပိုင္ဆိုင္မႈအျငင္းပြားေနတဲ့ ကက္ရွ္မီးယားေဒသ နယ္စပ္မွာလည္း မၾကာခနဆိုသလို စစ္ဘက္ျခင္း ပဋိပကၡျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ အဲဒီကက္ရွ္မီးယားပဋိပကၡဟာ ပံုမွန္လိုျဖစ္လာေနတာေၾကာင့္ ႏွစ္ႏုိ္္င္ငံအၾကား ေနာက္ထပ္စစ္ပြဲျဖစ္ၿပီး ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ေတြနဲ႔ အျပန္အလွန္တိုက္ခိုက္ၾကတဲ့ အေျခအေနထိေရာက္မွာ ပိုၿပီး စိုးရိမ္လာေနၾကပါတယ္။
