ကျပ်ငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းမှုကြောင့် ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ရိုက်ခတ်မှုများ

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျပ်ငွေတန်ဖိုး ကြီးကြီးမားမား ရုတ်တရက် ကျဆင်းသွားတာက၊ ဈေးကွက်ထဲ ခိုင်မာတဲ့ငွေသားပြတ်လပ်မူဖြစ်ပေမဲ့ အရင်းခံကတော့ စစ်အုပ်စုအပေါ် ယုံကြည်မူပြဿနာလို့ သုံးသပ်သူတွေကဆိုပါတယ်။
ဘာကြောင့် အခုလို ဖြစ်လာရတာပါလဲ၊ ဘယ်လိုသက်ရောက်မူတွေ အဓိက ဖြစ်လာနိုင်ပါလဲ။
အရေးကြီးဆုံးကတော့ စစ်အုပ်စုအတွက် စိုးရိမ်စရာဖြစ်လာစေလိမ့်မယ်လို့ ICG နိုင်ငံတကာလေ့လာရေးအဖွဲ့ မြန်မာဆိုင်ရာ အကြီးတန်းအကြံပေး Richard Horsey က သုံးသပ်လိုက်ပါတယ်။ ကိုဝင်းမင်းက မေးထားပါတယ်။

အခုလို ကျပ်ငွေ ရုတ်တရက် ထိုးကျသွားတာရဲ့ ထူးခြားမှုတွေကို Richard Horsey က-
“ကျပ်ငွေအပြောင်းအလဲကြီးမားသွားတာက ရှင်းပါတယ်၊ ကြုံဖူးခဲ့သမျှထဲ တစရက်အတွင်း ကျပ်ငွေတန်ဖိုး အကြီးမားဆုံး ကျဆင်းသွားတာပါ။ နောက်ခံအကြောင်းရင်းက ဈေးကွက်ထဲ ခိုင်မာတဲ့ ငွေသား ပြတ်သွားတာပါ။ ဒါပေမဲ့ အောက်ဆုံးအရင်းခံကတော့ ယုံကြည်မူ ပြဿနာပါ။ ဒါက တကဲ့ ပြဿနာပါ။ ဘဏ်စနစ်အပေါ်၊ အစိုးရအပေါ် အုပ်ချုပ်နေတဲ့ စစ်အုပ်စုအပေါ် မယုံတော့ဘူးလေ။ ဒါကြောင့် ကျပ်ငွေကို သိမ်းမထားချင်တော့ဘူး။ ရှိရင် ရွှေဝယ်မယ်၊ ခိုင်တဲ့ ဒေါ်လာဝယ်မယ်။ နောက်တစ်ခုက ဘဏ်ထဲမှာ ကျပ်ငွေ စီးဆင်းမူ ပြတ်လတ်တာကလဲ ပြဿနာတစ်ပိုင်းပါ။ ဘဏ်က ငွေထုတ်မရတော့၊ ထပ်မသွင်းချင်ကြတော့ဘူး။ ငွေတွေ သိမ်းထားဖို့ကလည်း လုံခြုံရေး အန္တရာယ်ကြီးတယ်လေ၊ ဘဏ်အပ်ရင်လဲ ငွေလဲနှုန်းကျလို့ ရှှုံးရပြန်ရော။”

ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့။ အဲဒီတော့ အရေးကြီးဆုံးသက်ရောက်မှုဆိုရင်ဘာကို အဓိကပြောမလဲ။

Richard Horsey။ ။ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတွေအနေနဲ့ ကျပ်ငွေလဲနှုန်းကို တကယ့်ကို အနီးကပ် စောင့်ကြည့်နေမှာပါ။ အခု ငွေလဲနှုန်းကို သူတို့ တကယ့်ကို စိုးရိမ်ကြီးနေကြမှာပါ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိခဲ့တဲ့ အရင်အစိုးရတိုင်းလည်း ဒီလိုပါပဲ။ ဒါကို စီးပွားရေး အလွန်ဆိုးဝါးလာတာကို ပြတဲ့လက္ခဏာတစ်ခုအဖြစ် သူတို့ မြင်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဒါကလည်း မှန်ပေမဲ့၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတွေ လက်မခံချင်တာမျိုးပါ။ အဲ့ဒိတော့ သူတို့ အရမ်းကို စိုးရိမ်ကြီးနေကြမယ်လို့ထင်ပါတယ်။

ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့။ ဒီနိုင်ငံတကာ ဘက်က သက်ရောက်လာနိုင်မှုပေါ့နော်။ ဒီနိုင်ငံတကာကုန်သွယ်ရေး၊ သွင်းကုန်၊ ထုတ်ကုန်အပြင် တခြားအရေးကြီးတဲ့ သက်ရောက်မှုဆိုရင်ရော။


Richard Horsey ။ ။ နိုင်ငံရေးအရတော့ ပြင်ပ နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ဒီ ငွေလဲနှုန်း အသေးစိတ်ကို အနီးကပ် စောင့်ကြည့်နေဖို့က မသေချာပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ သူတို့ကြည့်မှာက တခြားစီးပွားရေး အချက်ကြီးတွေပါ။ ဥပမာ ကျွန်တော်တို့ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းအတွင်း တွေ့ခဲ့တဲ့ စီးပွားရေး ၁၈% ကျမယ်လို့ ADB အာရှဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ် ဟောကိန်းထုတ်ထားတာတွေမျိုး၊ ကမ္ဘာ့ဘဏ်လဲ ဒီနှစ်ထဲ အရင် အလားတူ ပြောခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒါတွေက စီးပွားရေး ကြီးကြီးမာမားကျတာကို သိစေနိုင်ပါတယ်။ အစကတော့ ကိုဗစ်ကြောင့် ကျတယ်၊ နောက်တော့ အာဏာသိမ်းတာကြောင့် အကြီးအကျယ်ကို ကျလာရတာပါ။

ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့။ အဲဒီတော့ နောက်အရေးကြီးတဲ့ သက်ရောက်မှုဆိုရင်ရော။

Richard Horsey ။ ။အခု ကျပ်ငွေလဲနှုန်းအပြောင်းအလဲက မသေချာမူတွေနဲ့ ခန့်မှန်းလို့မရနိုင်မူတွေကို အများကြီး ဖြစ်စေပါတယ်။ ငွေလဲနှုန်း တစ်ရက်တွင်း ကြီးကြီးမားမားပြောင်းသွားတာကြောင့် လူတွေလည်း အရမ်းကိုး လန့်ဖြန့််သွားကြပါတယ်။ ဒါက ပေါက်ကွဲလွယ်စေနိုင်တာမျိုးပါ။ လူတွေအဖို့ ဒီငွေလဲနှုန်းက ၂၅၀၀မှာ၊ ၂၇၀၀ မှာ ရပ်နေမှာမဟုတ်ဘူး၊ ဘယ်လောက်ဆက်တက်ဦးမှာလဲ၊ ဒါက ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ စီးပွားရေးဆုံးဖြတ်ချက်တွေအပေါ် သက်ရောက်မူရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် စီးပွားရေးအရ ယုံကြည်မူ၊ စီမံမူ၊ စီးပွားရေးနဲ့ လူတွေရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝတွေအပေါ် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ထိခိုက်စေမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့။ အဲဒီတော့ စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ ဒီကိစ္စအပေါ် ဘယ်လို တုန့်ပြန်မယ်လို့ ထင်လဲ။

Richard Horsey ။ ။သူတို့အနေနဲ့ တုံ့ပြန်တာ၊ အလွန်အကျွံတုံ့ပြန်တာ မှားယွင်းတုံ့ပြန်တာတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ သူတို့မှာက အခုအခြေအနေအပေါ် အခြေခံ မူဝါဒ ထိန်းချုပ်မူမျိုး မရှိပါဘူး။ ဗဟိုဘဏ်မှာလည်း ဒေါ်လာငွေသား အနည်းငယ်ပဲ ကျန်ပါတော့တယ်။ အဲ့ဒိတော့ ကျပ်ငွေတည်ငြိမ်အောင် ဈေးကွက်က လိုနေတဲ့ ငွေသားကို မထုတ်ပေးနိုင်တော့ဘူးလေ။ နောက်ဆုံးမှာတော့ ဒီပြဿနာကိုဖြေရှင်းဖို့က စီးပွားရေးပြဿနာမျိုး မဟုတ်ပါဘူး၊ နိုင်ငံရေးပြဿနာပါ။ ဖြေရှင်းဖို့က၊ ယုံကြည်မူ ဈေးကွက်မှာ ပြည်သူအကြားမှာ ပြန်တည်ဆောက်ရမှာပါ။ ဒီအတွက် စစ်အုပ်စုအနေအထားနဲ့ လုပ်ဖို့မလွယ်ပါဘူး။ လူအများစုက စစ်အုပ်စုကို ပြုတ်ကျစေချင်တယ်လေ။ ပြည်သူအပေါ် မတရားအကြမ်းဖက်နေတော့ မယုံကြတော့ဘူးပေါ့။ အာဏာသိမ်းတာက ပြဿနာပါ။ ဖြေရှင်းဖို့က အာဏာပြန်လွှတ်ပေးရမှာလေ၊ ဒါကိုသူတို့သိပုံရပေမဲ့ လုပ်ချင်ပုံတော့ မပေါ်ပါဘူး။

ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့။ အဲဒီတော့ ရှေ့ဆက်ဖြစ်လာနိုင်ချေ အပေါ်မှာရော ဘယ်လို သုံးသပ်ပြချင်လဲ။

Richard Horsey ။ ။ အဲ့ဒိတော့ အခုက စီးပွားရေး လှိုင်းတံပိုးထန်မူ ကြီးကြီးမားမားကို ဆက်ဖြစ်စေလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ နိုင်ငံရေးအရ ဘယ်လိုဆက်ဖြစ်မှာကိုတော့ ခန့်မှန်းရခက်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြင်းထန်နိုင်ပါတယ်။ ဒီအချက်ကြောင့် ဆန္ဒပြပွဲတွေကို စဖြစ်စေမှာတော့မဟုတ်နိုင်ဘူး၊ ဆန္ဒပြပွဲတွေက ကြီးကြီးမားမား ဖြစ်ထားပြီးသားပါ။ စစ်အုပ်စုကလည်း ကြီးကြီးမားမား အကြမ်းဖက်ထားတော့ ဆန္ဒပြပွဲတွေ ထိခိုက်နေရတာပါ။ အဲ့ဒိတော့၊ ဖြစ်လာမှာက စစ်အုပ်စုအတွက် ထိန်းရခက်မဲ့ နိုင်ငံရေးအင်အားစု အသစ်၊ နောက်တမျိုးထွက်ပေါ်လာမလားဆိုတာ တကယ့်တော့ မသေချာပေမဲ့၊ ဖြစ်နိုင်ခြေတစ်ခုအဖြစ်တော့ သေချာနိုင်ပါတယ်။

---------------------------------------------------

ကပြျငှတေနျဖိုး ကဆြငျးမှုကွောင့ျ ဖွဈလာနိုငျတဲ့ရိုကျခတျမှုမြား

မွနျမာနိုငျငံမှာ ကပြျငှတေနျဖိုး ကွီးကွီးမားမား ရုတျတရကျ ကဆြငျးသှားတာက၊ ဈေးကှကျထဲ ခိုငျမာတဲ့ငှသေားပွတျလပျမူဖွဈပမေဲ့ အရငျးခံကတော့ စဈအုပျစုအပေါျ ယုံကွညျမူပွူနာလို့ သုံးသပျသူတှကေဆိုပါတယျ။
ဘာကွောင့ျ အခုလို ဖွဈလာရတာပါလဲ၊ ဘယျလိုသကျရောကျမူတှေ အဓိက ဖွဈလာနိုငျပါလဲ။
အရေးကွီးဆုံးကတော့ စဈအုပျစုအတှကျ စိုးရိမျစရာဖွဈလာစလေိမ့ျမယျလို့ ICG နိုငျငံတကာလေ့လာရေးအဖှဲ့ မွနျမာဆိုငျရာ အကွီးတနျးအကွံပေး Richard Horsey က သုံးသပျလိုကျပါတယျ။ ကိုဝငျးမငျးက မေးထားပါတယျ။
အခုလို ကပြျငှေ ရုတျတရကျ ထိုးကသြှားတာရဲ့ ထူးခွားမှုတှကေို Richard Horsey က-
“ကပြျငှအေပွောငျးအလဲကွီးမားသှားတာက ရှငျးပါတယျ၊ ကွုံဖူးခဲ့သမြှထဲ တစရကျအတှငျး ကပြျငှတေနျဖိုး အကွီးမားဆုံး ကဆြငျးသှားတာပါ။ နောကျခံအကွောငျးရငျးက ဈေးကှကျထဲ ခိုငျမာတဲ့ ငှသေား ပွတျသှားတာပါ။ ဒါပမေဲ့ အောကျဆုံးအရငျးခံကတော့ ယုံကွညျမူ ပွူနာပါ။ ဒါက တကဲ့ ပွူနာပါ။ ဘဏျစနဈအပေါျ၊ အစိုးရအပေါျ အုပျခြုပျနတေဲ့ စဈအုပျစုအပေါျ မယုံတော့ဘူးလေ။ ဒါကွောင့ျ ကပြျငှကေို သိမျးမထားခငြျတော့ဘူး။ ရှိရငျ ရှှဝေယျမယျ၊ ခိုငျတဲ့ ဒေါျလာဝယျမယျ။ နောကျတဈခုက ဘဏျထဲမှာ ကပြျငှေ စီးဆငျးမူ ပွတျလတျတာကလဲ ပွူနာတဈပိုငျးပါ။ ဘဏျက ငှထေုတျမရတော့၊ ထပျမသှငျးခငြျကွတော့ဘူး။ ငှတှေေ သိမျးထားဖို့ကလညျး လုံခွုံရေး အန်တရာယျကွီးတယျလေ၊ ဘဏျအပျရငျလဲ ငှလေဲနှုနျးကလြို့ ရှှုံးရပွနျရော။”
ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့။ အဲဒီတော့ အရေးကွီးဆုံးသကျရောကျမှုဆိုရငျဘာကို အဓိကပွောမလဲ။
Richard Horsey။ ။ ဗိုလျခြုပျကွီးတှအေနနေဲ့ ကပြျငှလေဲနှုနျးကို တကယ့ျကို အနီးကပျ စောင့ျကွည့ျနမှောပါ။ အခု ငှလေဲနှုနျးကို သူတို့ တကယ့ျကို စိုးရိမျကွီးနကွေမှာပါ။ မွနျမာနိုငျငံမှာရှိခဲ့တဲ့ အရငျအစိုးရတိုငျးလညျး ဒီလိုပါပဲ။ ဒါကို စီးပှားရေး အလှနျဆိုးဝါးလာတာကို ပွတဲ့လက်ခဏာတဈခုအဖွဈ သူတို့ မွငျမယျလို့ ထငျပါတယျ။ ဒါကလညျး မှနျပမေဲ့၊ ဗိုလျခြုပျကွီးတှေ လကျမခံခငြျတာမြိုးပါ။ အဲ့ဒိတော့ သူတို့ အရမျးကို စိုးရိမျကွီးနကွေမယျလို့ထငျပါတယျ။
ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့။ ဒီနိုငျငံတကာ ဘကျက သကျရောကျလာနိုငျမှုပေါ့နောျ။ ဒီနိုငျငံတကာကုနျသှယျရေး၊ သှငျးကုနျ၊ ထုတျကုနျအပွငျ တခွားအရေးကွီးတဲ့ သကျရောကျမှုဆိုရငျရော။


Richard Horsey ။ ။ နိုငျငံရေးအရတော့ ပွငျပ နိုငျငံတှအေနနေဲ့ ဒီ ငှလေဲနှုနျး အသေးစိတျကို အနီးကပျ စောင့ျကွည့ျနဖေို့က မသခြောပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ သူတို့ကွည့ျမှာက တခွားစီးပှားရေး အခကြျကွီးတှပေါ။ ဥပမာ ကြှနျတောျတို့ ပွီးခဲ့တဲ့ ရကျပိုငျးအတှငျး တှေ့ခဲ့တဲ့ စီးပှားရေး ၁၈% ကမြယျလို့ ADB အာရှဖှံ့ဖွိုးရေးဘဏျ ဟောကိနျးထုတျထားတာတှမြေိုး၊ ကမ်ဘာ့ဘဏျလဲ ဒီနှဈထဲ အရငျ အလားတူ ပွောခဲ့ဖူးပါတယျ။ ဒါတှကေ စီးပှားရေး ကွီးကွီးမာမားကတြာကို သိစနေိုငျပါတယျ။ အစကတော့ ကိုဗဈကွောင့ျ ကတြယျ၊ နောကျတော့ အာဏာသိမျးတာကွောင့ျ အကွီးအကယြျကို ကလြာရတာပါ။
ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့။ အဲဒီတော့ နောကျအရေးကွီးတဲ့ သကျရောကျမှုဆိုရငျရော။
Richard Horsey ။ ။အခု ကပြျငှလေဲနှုနျးအပွောငျးအလဲက မသခြောမူတှနေဲ့ ခန့ျမှနျးလို့မရနိုငျမူတှကေို အမြားကွီး ဖွဈစပေါတယျ။ ငှလေဲနှုနျး တဈရကျတှငျး ကွီးကွီးမားမားပွောငျးသှားတာကွောင့ျ လူတှလေညျး အရမျးကိုး လန့ျဖွနျ့ျသှားကွပါတယျ။ ဒါက ပေါကျကှဲလှယျစနေိုငျတာမြိုးပါ။ လူတှအေဖို့ ဒီငှလေဲနှုနျးက ၂၅၀၀မှာ၊ ၂၇၀၀ မှာ ရပျနမှောမဟုတျဘူး၊ ဘယျလောကျဆကျတကျဦးမှာလဲ၊ ဒါက ဆုံးဖွတျခကြျတှေ စီးပှားရေးဆုံးဖွတျခကြျတှအေပေါျ သကျရောကျမူရှိပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ စီးပှားရေးအရ ယုံကွညျမူ၊ စီမံမူ၊ စီးပှားရေးနဲ့ လူတှရေဲ့ နေ့စဉျဘဝတှအေပေါျ ပွငျးပွငျးထနျထနျ ထိခိုကျစမေယျလို့ ထငျပါတယျ။
ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့။ အဲဒီတော့ စဈကောငျစီအနနေဲ့ ဒီကိစ်စအပေါျ ဘယျလို တုန့ျပွနျမယျလို့ ထငျလဲ။
Richard Horsey ။ ။သူတို့အနနေဲ့ တုံ့ပွနျတာ၊ အလှနျအကြှံတုံ့ပွနျတာ မှားယှငျးတုံ့ပွနျတာတှေ ဖွဈလာနိုငျပါတယျ။ သူတို့မှာက အခုအခွအေနအေပေါျ အခွခေံ မူဝါဒ ထိနျးခြုပျမူမြိုး မရှိပါဘူး။ ဗဟိုဘဏျမှာလညျး ဒေါျလာငှသေား အနညျးငယျပဲ ကနြျပါတော့တယျ။ အဲ့ဒိတော့ ကပြျငှတေညျငွိမျအောငျ ဈေးကှကျက လိုနတေဲ့ ငှသေားကို မထုတျပေးနိုငျတော့ဘူးလေ။ နောကျဆုံးမှာတော့ ဒီပွူနာကိုဖွရှေငျးဖို့က စီးပှားရေးပွူနာမြိုး မဟုတျပါဘူး၊ နိုငျငံရေးပွူနာပါ။ ဖွရှေငျးဖို့က၊ ယုံကွညျမူ ဈေးကှကျမှာ ပွညျသူအကွားမှာ ပွနျတညျဆောကျရမှာပါ။ ဒီအတှကျ စဈအုပျစုအနအေထားနဲ့ လုပျဖို့မလှယျပါဘူး။ လူအမြားစုက စဈအုပျစုကို ပွုတျကစြခေငြျတယျလေ။ ပွညျသူအပေါျ မတရားအကွမျးဖကျနတေော့ မယုံကွတော့ဘူးပေါ့။ အာဏာသိမျးတာက ပွူနာပါ။ ဖွရှေငျးဖို့က အာဏာပွနျလှှတျပေးရမှာလေ၊ ဒါကိုသူတို့သိပုံရပမေဲ့ လုပျခငြျပုံတော့ မပေါျပါဘူး။
ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့။ အဲဒီတော့ ရှေ့ဆကျဖွဈလာနိုငျခြေ အပေါျမှာရော ဘယျလို သုံးသပျပွခငြျလဲ။
Richard Horsey ။ ။ အဲ့ဒိတော့ အခုက စီးပှားရေး လှိုငျးတံပိုးထနျမူ ကွီးကွီးမားမားကို ဆကျဖွဈစလေိမ့ျမယျလို့ ထငျပါတယျ။ နိုငျငံရေးအရ ဘယျလိုဆကျဖွဈမှာကိုတော့ ခန့ျမှနျးရခကျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ပွငျးထနျနိုငျပါတယျ။ ဒီအခကြျကွောင့ျ ဆန်ဒပွပှဲတှကေို စဖွဈစမှောတော့မဟုတျနိုငျဘူး၊ ဆန်ဒပွပှဲတှကေ ကွီးကွီးမားမား ဖွဈထားပွီးသားပါ။ စဈအုပျစုကလညျး ကွီးကွီးမားမား အကွမျးဖကျထားတော့ ဆန်ဒပွပှဲတှေ ထိခိုကျနရေတာပါ။ အဲ့ဒိတော့၊ ဖွဈလာမှာက စဈအုပျစုအတှကျ ထိနျးရခကျမဲ့ နိုငျငံရေးအငျအားစု အသဈ၊ နောကျတမြိုးထှကျပေါျလာမလားဆိုတာ တကယ့ျတော့ မသခြောပမေဲ့၊ ဖွဈနိုငျခွတေဈခုအဖွဈတော့ သခြောနိုငျပါတယျ။