{Zawgyi/Unicode}
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဘာသာရေး၊ လူမျိုးရေးအခြေခံတဲ့ပဋိပက္ခတွေ စတင်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းထဲက မွတ်ဆလင်တွေကို အသွားအလာ ကန့်သတ်ခံထားတာ အခုဆိုရင် ဆယ်စုနှစ် တခုနီးပါးရှိနေပါပြီ။ ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲက မွတ်ဆလင်အများစုဟာ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ နေထိုင်နေကြရပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်းနဲ့ မြို့ပေါ်တွေကို သွားလာခွင့် ပိတ်ပင်ခံထားကြ ရပါတယ်။ အခုလို နှစ်နဲ့ချီပြီးသွားလာခွင့်ပိတ်ပင်ထားတာကြောင့် စီးပွားရေးနဲ့ စားဝတ်နေရေး ပိုပြီးတော့ ခက်ခဲတဲ့အတွက် လွတ်လွတ်လပ်လပ် သွားလာခွင့်ရဖို့ မျှော်လင့်နေကြပါတယ်။ ဒီအကြောင်းအပြည့်အစုံ သတင်းပေးပို့ထားတာ ကိုအောင်မြတ်သူက တင်ပြပေးထားပါတယ်။
“ကျနော်တို့အရင်ကလည်း စီးပွားရေး အတူတူလုပ်ခဲ့တယ်။ ၂၀၁၂ မတိုင်ခင် စစ်တွေမြို့ပေါ်မှာလည်း ဆိုင်ဖွင့်တယ်။ အကုန်သွားလို့လာလို့ရတယ်။ ရခိုင်တွေ ကျနော်တို့နဲ့ဘာမှ ပြဿနာမရှိဘူး။ ဟိုရွာကိုသွားလိုက်၊ ရခိုင်ရွာကိုသွားလိုက်။ အဲဒီမှာ နေချင်ရင်လည်းနေလိုက်၊ ပျော်လိုက်၊ ပွဲတွေ ဘာတွေသွားလိုက်။ ဘာမှ ပြဿနာမရှိဘူး။ ၂၀၁၂ အရေးအခင်းဖြစ်ပြီးခါမှ ကျနော်တို့က ဒုက္ခသည်စခန်းမှာနေရတယ်။ ဘယ်မှလည်း သွားလို့မရ တခုမှလည်း အဆင်မပြေတော့ဘူး။” (ဦးမောင်လေး၊ သက်ကယ်ပြင်ဒုက္ခသည်စခန်း)
ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲက မွတ်ဆလင်တွေကို အာဏာပိုင်တွေက အသွားအလာကန့်သတ်ထားတာ အခုဆိုရင် ၁၀ နှစ်နီးပါးရှိနေပါပြီ။ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ မွတ်ဆလင်တွေကြား ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးကတည်းက အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးကြရတဲ့ မွတ်ဆလင်တွေဟာ IDP ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ နေထိုင်နေကြရပါတယ်။ အရင်က လွတ်လပ်စွာ သွားလာနိုင်တဲ့ မွတ်ဆလင်တွေဟာ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ပဋိပက္ခနောက်ပိုင်းမှာ သွားလာခွင့်တွေ ကန့်သတ်ခံခဲ့ကြရပါတယ်။ စစ်ဆေးရေးဂိတ်စောင့်တွေကို ငွေပေးပြီး စခန်းပြင်ထွက်လို့ရရင်တောင် သွားချင်တိုင်းသွားလို့မရဘူးလို့ စစ်တွေမြို့ သက်ကယ်ပြင် ဒုက္ခသည်စခန်းက ဦးမောင်လေးက ပြောပြပါတယ်။
“အပြင်သွားမယ်ဆိုရင် သူတို့ကို ပြောရတယ်။ ဟိုဘက်က ရွာကိုသွားမယ်၊ ဒီဘက်ကရွာကို သွားမယ်။ အဲလိုမျိုး ဂိတ်ကနေ သွားရင်တော့ ဒဏ်ရိုက်တယ်။ ပိုက်ဆံတောင်းတယ်။ သွားလို့ မရဘူး။ တခါတလေ ဆိုင်ကယ်နဲ့သွားရင် မော်တော်ပီကေတွေ တွေ့ရင် သူတို့က အိတ်ထဲမှာပါတဲ့ပိုက်ဆံတွေ အကုန်ယူတယ်။ ဆိုင်ကယ်သိမ်းတယ်။ စစ်ဆေးရေးဂိတ်တွေမှာလည်း ကားသွားရင် ပိုက်ဆံပေးရတယ်။ ဆိုင်ကယ်သွားရင်လည်း ပိုက်ဆံပေးရတယ်။ မွတ်ဆလင် ရွာ အချင်းချင်းဆိုရင်တော့ အထဲကနေ သွားလို့ရတယ်။ ဂိတ်ကျော်ရင်တော့ ပိုက်ဆံပေးရတယ်။ တရက်မှာ ငါးရာ တထောင် အဲလို ပေးရတယ်။”
ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲက မွတ်ဆလင်ကျေးရွာတွေ၊ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေဆီသွားတဲ့လမ်းတွေတိုင်းမှာ စစ်ဆေးရေးဂိတ်တွေရှိပါတယ်။ မွတ်ဆလင်းကျေးရွာ အချင်းချင်းသွားလို့ရပေမယ့် တခြားမြို့ပေါ်နဲ့ မွတ်ဆလင်မဟုတ်တဲ့ တခြားကျေးရွာတွေကို သွားလာခွင့်ပိတ်ပင်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။
မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ နှစ်တွေကြာလာနဲ့အမျှ စားဝတ်နေရေးတွေလည်း ခက်ခဲလာသလို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ မွမ်းကြပ်မှုတွေလည်း ရှိလာတယ်လို့ စခန်းတွင်နေထိုင်တဲ့ မွတ်ဆလင်တွေက ပြောဆိုကြပါတယ်။ ကျန်းမာရေးအတွက် ဆေးရုံ ဆေးခန်း သွားချင်ရင်တောင် အလွယ်တကူ သွားလာလို့မရဘူးလို့ စစ်တွေမြို့အပြင်ဘက်မှာရှိတဲ့ ခေါင်ဒူက္ကာ ဒုက္ခသည်စခန်းက ဒေါ်စန္ဒာဦးက ပြောပါတယ်။
“ကလေးတွေ နေမကောင်းဖြစ်ရင် ဆေးရုံကို ချက်ချင်းသွားလို့မရဘူး။ မိန်းကလေးတယောက် ကလေးမွေးမယ်ဆိုရင် ချက်ချင်း သွားလို့မရဘူး။ မှတ်ပုံတင် မရှိဘူး၊ နောက်ပြီးတော့ မွတ်ဆလင်ဘာသာဝင်တွေ တယောက်မှမရှိဘူး။ အဲဒါကြောင့်လည်း မသွားကြဘူး။ မှတ်ပုံတင်လည်းမရှိတော့ ကြောက်တယ်။ အရင်ကဆိုရင်တော့ မှတ်ပုံတင်မရှိရင်လည်း သွားလို့ရ ပါတယ်။”
“အပြင်သွားမယ်ဆိုရင် သူတို့ကို ပြောရတယ်။ ဂိတ်ကနေ သွားရင်တော့ ဒဏ်ရိုက်တယ်။ ပိုက်ဆံတောင်းတယ်။ သွားလို့ မရဘူး။ တခါတလေ ဆိုင်ကယ်နဲ့သွားရင် မော်တော်ပီကေတွေ တွေ့ရင် သူတို့က အိတ်ထဲမှာပါတဲ့ပိုက်ဆံတွေ အကုန်ယူတယ်။ ဆိုင်ကယ်သိမ်းတယ်။ စစ်ဆေးရေးဂိတ်တွေမှာလည်း ကားသွားရင် ပိုက်ဆံပေးရတယ်။ ဆိုင်ကယ်သွားရင်လည်း ပိုက်ဆံပေးရတယ်။ မွတ်ဆလင်ရွာ အချင်းချင်းဆိုရင်တော့ အထဲကနေ သွားလို့ရတယ်။ ဂိတ်ကျော်ရင်တော့ ပိုက်ဆံပေးရတယ်။ တရက်မှာ ငါးရာ တထောင် အဲလို ပေးရတယ်။” (ဦးမောင်လေး၊ သက်ကယ်ပြင်ဒုက္ခသည်စခန်း)
အရင်က ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ မွတ်ဆလင်တွေနဲ့အနေနဲ့ လွတ်လပ်စွာသွား လာခွင့်ရခဲ့သလို ရခိုင်လူမျိုးတွေနဲ့ အတူတူ စီးပွားရေးတွေ လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြပြီး ပွဲလမ်းသဘင်တွေ သွားလာခွင့်ပေမယ့် အခုလို နှစ်ပေါင်းများစွာကန့်သတ်ခံရတာကြောင့် အခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတာ ဖြစ်တယ်လို့လည်း ဦးမောင်လေးကပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့အရင်ကလည်း စီးပွားရေး အတူတူလုပ်ခဲ့တယ်။ အရင်က ၂၀၁၂ မတိုင်ခင် အရေးအခင်းမဖြစ်ခင် စစ်တွေမြို့ ပေါ်မှာလည်း ဆိုင်တွေဘာတွေ ဖွင့်တယ်။ အကုန်သွားလို့ လာလို့ ရတယ်။ ရခိုင်တွေ ကျနော်တို့နဲ့ဘာမှ ပြဿနာမရှိဘူး။ နောက် ဟိုရွာကို သွားလိုက်၊ ရခိုင်ရွာကို သွားလိုက်။ အဲဒီမှာ နေချင်ရင်လည်း နေလိုက်၊ ပျော်လိုက်၊ ပွဲတွေ ဘာတွေသွားလိုက်။ ဘာမှ ပြဿနာမရှိဘူး။ အခု ၂၀၁၂ အရေးအခင်း ဖြစ်ပြီးခါမှ ကျနော်တို့က ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ နေရတယ်။ ဘယ်မှလည်း သွားလို့မရ တခုမှလည်း အဆင်မပြေတော့ဘူး။”
အာဏာပိုင်တွေဘက်ကတော့ မွတ်ဆလင်တွေကို သေချာစိစစ်ပြီး အထောက်အထားခိုင်လုံတဲ့သူတွေကို နိုင်ငံသား စိစစ်ရေးကဒ်တွေ ထုတ်ပေးပြီး သွားလာခွင့်ပေးထားတာတွေ ရှိပေမယ့် မွတ်ဆလင်တော်တော်များများကတော့ နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကဒ်တွေ မရရှိကြတာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနိုင်ငံမှာမွေးပြီး ဒီနိုင်ငံမှာ ကြီးလာပေမယ့် နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကဒ်မရသလို အသွားအလာကန့် သတ်ခံထားရတာကို ဝမ်းနည်းမိတယ်လို့လည်း သက်ကယ်ပြင်ဒုက္ခသည်စခန်းက ဦးမောင်လေးက ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့က အဓိက ဘာလဲဆိုတော့ နိုင်ငံသား စိစစ်ရေးကဒ်မရတော့ ဘယ်လိုမှ အဆင်မပြေဘူး။ သွားလို့မရဘူး။ ကန့်သတ်ထားတယ်။ လုံးဝ မသွားရဘူး။ ကျနော်တို့ အခုဆိုရင် ၉ နှစ်နီးပါးရှိနေပြီ။ ကျနော်တို့ မွတ်ဆလင်တွေက ဒီနိုင်ငံမှာ နေတယ်။ ဒီနိုင်ငံကရေကိုသောက်တယ်။ ပြီးတော့ ဒီနိုင်ငံမှာပဲ မွေးဖွားလာတာဆိုတော့ ကျနော်တို့ အဲဒါ ဝမ်းနည်းပါတယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီး နောက်ပိုင်း ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းတွေနဲ့ တက်လာနေတာကြောင့် ပြည်သူတွေအနေနဲ့ စားဝတ်နေရေး ပိုပြီးခက်ခဲနေကြပါတယ်။ တနိုင်ငံလုံး ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ တက်လာနေတယ်ဆိုပေမယ့် အသွားအလာကန့်သတ်ခံထားရတဲ့ မွတ်ဆလင်တွေအနေနဲ့ ပိုပြီးတော့ စားဝတ်နေရေး ကြပ်တည်းလာတယ်လို့လည်း မွတ်ဆလင်တွေက ပြောဆိုကြပါတယ်ခင်ဗျာ။
======
{Unicode}
ရခိုငျပွညျတှငျး နှဈခြီကွာသှားလာခှင့ျပိတျပငျကန့ျသတျခံရသူမြားရှိနဆေဲ
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဘာသာရေး၊ လူမြိုးရေးအခွခေံတဲ့ပဋိပက်ခတှေ စတငျဖွဈခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှဈနောကျပိုငျးထဲက မှတျဆလငျတှကေို အသှားအလာ ကန့ျသတျခံထားတာ အခုဆိုရငျ ဆယျစုနှဈ တခုနီးပါးရှိနပေါပွီ။ ရခိုငျပွညျနယျထဲက မှတျဆလငျအမြားစုဟာ ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော နထေိုငျနကွေရပွီး ရခိုငျပွညျနယျတှငျးနဲ့ မွို့ပေါျတှကေို သှားလာခှင့ျ ပိတျပငျခံထားကွ ရပါတယျ။ အခုလို နှဈနဲ့ခြီပွီးသှားလာခှင့ျပိတျပငျထားတာကွောင့ျ စီးပှားရေးနဲ့ စားဝတျနရေေး ပိုပွီးတော့ ခကျခဲတဲ့အတှကျ လှတျလှတျလပျလပျ သှားလာခှင့ျရဖို့ မြှောျလင့ျနကွေပါတယျ။ ဒီအကွောငျးအပွည့ျအစုံ သတငျးပေးပို့ထားတာ ကိုအောငျမွတျသူက တငျပွပေးထားပါတယျ။
“ကနြောျတို့အရငျကလညျး စီးပှားရေး အတူတူလုပျခဲ့တယျ။ ၂၀၁၂ မတိုငျခငျ စဈတှမွေို့ပေါျမှာလညျး ဆိုငျဖှင့ျတယျ။ အကုနျသှားလို့လာလို့ရတယျ။ ရခိုငျတှေ ကနြောျတို့နဲ့ဘာမှ ပွူနာမရှိဘူး။ ဟိုရှာကိုသှားလိုကျ၊ ရခိုငျရှာကိုသှားလိုကျ။ အဲဒီမှာ နခေငြျရငျလညျးနလေိုကျ၊ ပြောျလိုကျ၊ ပှဲတှေ ဘာတှသှေားလိုကျ။ ဘာမှ ပွူနာမရှိဘူး။ ၂၀၁၂ အရေးအခငျးဖွဈပွီးခါမှ ကနြောျတို့က ဒုက်ခသညျစခနျးမှာနရေတယျ။ ဘယျမှလညျး သှားလို့မရ တခုမှလညျး အဆငျမပွတေော့ဘူး။” (ဦးမောငျလေး၊ သကျကယျပွငျဒုက်ခသညျစခနျး)
ရခိုငျပွညျနယျထဲက မှတျဆလငျတှကေို အာဏာပိုငျတှကေ အသှားအလာကန့ျသတျထားတာ အခုဆိုရငျ ၁၀ နှဈနီးပါးရှိနပေါပွီ။ ရခိုငျတိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ မှတျဆလငျတှကွေား ၂၀၁၂ ခုနှဈမှာ ပဋိပက်ခတှေ ဖွဈပှားခဲ့ပွီးကတညျးက အိုးအိမျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးကွရတဲ့ မှတျဆလငျတှဟော IDP ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော နထေိုငျနကွေရပါတယျ။ အရငျက လှတျလပျစှာ သှားလာနိုငျတဲ့ မှတျဆလငျတှဟော ၂၀၁၂ ခုနှဈ ပဋိပက်ခနောကျပိုငျးမှာ သှားလာခှင့ျတှေ ကန့ျသတျခံခဲ့ကွရပါတယျ။ စဈဆေးရေးဂိတျစောင့ျတှကေို ငှပေေးပွီး စခနျးပွငျထှကျလို့ရရငျတောငျ သှားခငြျတိုငျးသှားလို့မရဘူးလို့ စဈတှမွေို့ သကျကယျပွငျ ဒုက်ခသညျစခနျးက ဦးမောငျလေးက ပွောပွပါတယျ။
“အပွငျသှားမယျဆိုရငျ သူတို့ကို ပွောရတယျ။ ဟိုဘကျက ရှာကိုသှားမယျ၊ ဒီဘကျကရှာကို သှားမယျ။ အဲလိုမြိုး ဂိတျကနေ သှားရငျတော့ ဒဏျရိုကျတယျ။ ပိုကျဆံတောငျးတယျ။ သှားလို့ မရဘူး။ တခါတလေ ဆိုငျကယျနဲ့သှားရငျ မောျတောျပီကတှေေ တှေ့ရငျ သူတို့က အိတျထဲမှာပါတဲ့ပိုကျဆံတှေ အကုနျယူတယျ။ ဆိုငျကယျသိမျးတယျ။ စဈဆေးရေးဂိတျတှမှောလညျး ကားသှားရငျ ပိုကျဆံပေးရတယျ။ ဆိုငျကယျသှားရငျလညျး ပိုကျဆံပေးရတယျ။ မှတျဆလငျ ရှာ အခငြျးခငြျးဆိုရငျတော့ အထဲကနေ သှားလို့ရတယျ။ ဂိတျကြောျရငျတော့ ပိုကျဆံပေးရတယျ။ တရကျမှာ ငါးရာ တထောငျ အဲလို ပေးရတယျ။”
ရခိုငျပွညျနယျထဲက မှတျဆလငျကြေးရှာတှေ၊ ဒုက်ခသညျစခနျးတှဆေီသှားတဲ့လမျးတှတေိုငျးမှာ စဈဆေးရေးဂိတျတှရှေိပါတယျ။ မှတျဆလငျးကြေးရှာ အခငြျးခငြျးသှားလို့ရပမေယ့ျ တခွားမွို့ပေါျနဲ့ မှတျဆလငျမဟုတျတဲ့ တခွားကြေးရှာတှကေို သှားလာခှင့ျပိတျပငျထားတာဖွဈပါတယျ။
မှတျဆလငျဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော နှဈတှကွောလာနဲ့အမြှ စားဝတျနရေေးတှလေညျး ခကျခဲလာသလို စိတျပိုငျးဆိုငျရာ မှမျးကွပျမှုတှလေညျး ရှိလာတယျလို့ စခနျးတှငျနထေိုငျတဲ့ မှတျဆလငျတှကေ ပွောဆိုကွပါတယျ။ ကနြျးမာရေးအတှကျ ဆေးရုံ ဆေးခနျး သှားခငြျရငျတောငျ အလှယျတကူ သှားလာလို့မရဘူးလို့ စဈတှမွေို့အပွငျဘကျမှာရှိတဲ့ ခေါငျဒူက်ကာ ဒုက်ခသညျစခနျးက ဒေါျစန်ဒာဦးက ပွောပါတယျ။
“ကလေးတှေ နမေကောငျးဖွဈရငျ ဆေးရုံကို ခကြျခငြျးသှားလို့မရဘူး။ မိနျးကလေးတယောကျ ကလေးမှေးမယျဆိုရငျ ခကြျခငြျး သှားလို့မရဘူး။ မှတျပုံတငျ မရှိဘူး၊ နောကျပွီးတော့ မှတျဆလငျဘာသာဝငျတှေ တယောကျမှမရှိဘူး။ အဲဒါကွောင့ျလညျး မသှားကွဘူး။ မှတျပုံတငျလညျးမရှိတော့ ကွောကျတယျ။ အရငျကဆိုရငျတော့ မှတျပုံတငျမရှိရငျလညျး သှားလို့ရ ပါတယျ။”
အရငျက ရခိုငျပွညျနယျမှာ မှတျဆလငျတှနေဲ့အနနေဲ့ လှတျလပျစှာသှား လာခှင့ျရခဲ့သလို ရခိုငျလူမြိုးတှနေဲ့ အတူတူ စီးပှားရေးတှေ လုပျကိုငျခဲ့ကွပွီး ပှဲလမျးသဘငျတှေ သှားလာခှင့ျပမေယ့ျ အခုလို နှဈပေါငျးမြားစှာကန့ျသတျခံရတာကွောင့ျ အခကျအခဲတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနရေတာ ဖွဈတယျလို့လညျး ဦးမောငျလေးကပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့အရငျကလညျး စီးပှားရေး အတူတူလုပျခဲ့တယျ။ အရငျက ၂၀၁၂ မတိုငျခငျ အရေးအခငျးမဖွဈခငျ စဈတှမွေို့ ပေါျမှာလညျး ဆိုငျတှဘောတှေ ဖှင့ျတယျ။ အကုနျသှားလို့ လာလို့ ရတယျ။ ရခိုငျတှေ ကနြောျတို့နဲ့ဘာမှ ပွူနာမရှိဘူး။ နောကျ ဟိုရှာကို သှားလိုကျ၊ ရခိုငျရှာကို သှားလိုကျ။ အဲဒီမှာ နခေငြျရငျလညျး နလေိုကျ၊ ပြောျလိုကျ၊ ပှဲတှေ ဘာတှသှေားလိုကျ။ ဘာမှ ပွူနာမရှိဘူး။ အခု ၂၀၁၂ အရေးအခငျး ဖွဈပွီးခါမှ ကနြောျတို့က ဒုက်ခသညျစခနျးမှာ နရေတယျ။ ဘယျမှလညျး သှားလို့မရ တခုမှလညျး အဆငျမပွတေော့ဘူး။”
“အပွငျသှားမယျဆိုရငျ သူတို့ကို ပွောရတယျ။ ဂိတျကနေ သှားရငျတော့ ဒဏျရိုကျတယျ။ ပိုကျဆံတောငျးတယျ။ သှားလို့ မရဘူး။ တခါတလေ ဆိုငျကယျနဲ့သှားရငျ မောျတောျပီကတှေေ တှေ့ရငျ သူတို့က အိတျထဲမှာပါတဲ့ပိုကျဆံတှေ အကုနျယူတယျ။ ဆိုငျကယျသိမျးတယျ။ စဈဆေးရေးဂိတျတှမှောလညျး ကားသှားရငျ ပိုကျဆံပေးရတယျ။ ဆိုငျကယျသှားရငျလညျး ပိုကျဆံပေးရတယျ။ မှတျဆလငျရှာ အခငြျးခငြျးဆိုရငျတော့ အထဲကနေ သှားလို့ရတယျ။ ဂိတျကြောျရငျတော့ ပိုကျဆံပေးရတယျ။ တရကျမှာ ငါးရာ တထောငျ အဲလို ပေးရတယျ။” (ဦးမောငျလေး၊ သကျကယျပွငျဒုက်ခသညျစခနျး)
အာဏာပိုငျတှဘေကျကတော့ မှတျဆလငျတှကေို သခြောစိစဈပွီး အထောကျအထားခိုငျလုံတဲ့သူတှကေို နိုငျငံသား စိစဈရေးကဒျတှေ ထုတျပေးပွီး သှားလာခှင့ျပေးထားတာတှေ ရှိပမေယ့ျ မှတျဆလငျတောျတောျမြားမြားကတော့ နိုငျငံသားစိစဈရေးကဒျတှေ မရရှိကွတာလညျးဖွဈပါတယျ။ ဒီနိုငျငံမှာမှေးပွီး ဒီနိုငျငံမှာ ကွီးလာပမေယ့ျ နိုငျငံသားစိစဈရေးကဒျမရသလို အသှားအလာကန့ျ သတျခံထားရတာကို ဝမျးနညျးမိတယျလို့လညျး သကျကယျပွငျဒုက်ခသညျစခနျးက ဦးမောငျလေးက ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့က အဓိက ဘာလဲဆိုတော့ နိုငျငံသား စိစဈရေးကဒျမရတော့ ဘယျလိုမှ အဆငျမပွဘေူး။ သှားလို့မရဘူး။ ကန့ျသတျထားတယျ။ လုံးဝ မသှားရဘူး။ ကနြောျတို့ အခုဆိုရငျ ၉ နှဈနီးပါးရှိနပွေီ။ ကနြောျတို့ မှတျဆလငျတှကေ ဒီနိုငျငံမှာ နတေယျ။ ဒီနိုငျငံကရကေိုသောကျတယျ။ ပွီးတော့ ဒီနိုငျငံမှာပဲ မှေးဖှားလာတာဆိုတော့ ကနြောျတို့ အဲဒါ ဝမျးနညျးပါတယျ။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီး နောကျပိုငျး ကုနျဈေးနှုနျးတှေ စကျသုံးဆီဈေးနှုနျးတှနေဲ့ တကျလာနတောကွောင့ျ ပွညျသူတှအေနနေဲ့ စားဝတျနရေေး ပိုပွီးခကျခဲနကွေပါတယျ။ တနိုငျငံလုံး ကုနျဈေးနှုနျးတှေ တကျလာနတေယျဆိုပမေယ့ျ အသှားအလာကန့ျသတျခံထားရတဲ့ မှတျဆလငျတှအေနနေဲ့ ပိုပွီးတော့ စားဝတျနရေေး ကွပျတညျးလာတယျလို့လညျး မှတျဆလငျတှကေ ပွောဆိုကွပါတယျခငျဗြာ။
#RakhineConflict #Rakhine #VOABurmes
