ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံဘက္ကုိ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ ၅ သိန္းေက်ာ္ ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ျဖစ္ရပ္အတြက္ ကမၻာက လက္ပုိက္ၾကည့္ေနဖုိ႔ မသင့္ေၾကာင္း၊ တာ၀န္ရွိတဲ့စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကုိ အေရးယူဖုိ႔ လုိအပ္ ေၾကာင္း အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Rex Tillerson က ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ကုလ သမဂၢနဲ႔ အီးယူအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္း၀ုိင္းက ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ဖိအားေပးမႈေတြ တုိးျမင့္လာေနခ်ိန္မွာဘဲ ျမန္မာစစ္တပ္အေပၚ အေမရိကန္အစုိးရရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ကုိ ၀န္ႀကီး Tillerson က အခုလုိ ေျပာၾကားသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။
ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔က ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း တေက်ာ့ျပန္ ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံဘက္ကုိ သူတုိ႔အေခၚ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ ၅၈၂,၀၀၀ ေလာက္ ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ျဖစ္ရပ္မွာ ဒုကၡသည္ေတြက သူတုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက ထြက္မလာခင္ လုံၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔ေတြရဲ႕ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈေတြ ခံခဲ့ရၿပီး သူတုိ႔အိမ္ေတြလည္း မီ႐ိႈ႕ ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရေၾကာင္း ႏုိင္ငံတကာ သတင္းမီဒီယာေတြမွာ ေရးသားေဖာ္ျပၾကတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြအတြက္ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြမွာ တာ၀န္ရွိေၾကာင္း ေအာက္တုိဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔က ၀ါရွင္တန္ ဒီစီ ၿမိဳ႕အေျခစုိက္ CSIS ႏုိင္ငံတကာ မဟာဗ်ဴဟာ ေလ့လာေရး တတ္သိပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႔မွာက်င္းပတဲ့ အေမရိကန္-အိႏၵိယ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရးဆုိင္ရာ ေဟာေျပာပြဲအတြင္း အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Rex Tillerson က ေျပာၾကားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လုပ္ေဆာင္ေနမႈေတြအေပၚ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ အထူးပဲ စုိးရိမ္ပူပန္မိပါတယ္။ ျမန္မာအစုိးရရဲ႕ အရပ္သား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုိင္းအတြက္တာ၀န္ရွိတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔လည္း က်ေနာ္ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈ ရွိပါတယ္။ သိထားၾကတဲ့ အတုိင္းပဲ၊ လက္ရွိ ျမန္မာအစုိးရဟာ အာဏာကုိ ခြဲေ၀အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့စံနစ္ကုိ က်င့္သုံးေနတာပါ။ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ က်ဴးလြန္မႈေတြအတြက္ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြမွာ တာ၀န္ရွိတယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ယူဆပါတယ္။ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္ကေတာ့ အဲဒီ ေဒသမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အေၾကာင္း သတင္းေတြ ထြက္ေပၚေနေတာကုိ ကမၻာက ဒီအတုိင္း လက္ပုိက္ၾကည့္ေနမရေတာ့ဘူး ဆုိတာပါပဲ။”
႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ The New York Times သတင္းစာမွာ ေရးသားထားတဲ့ ေဆာင္းပါးကုိဖတ္ရတဲ့အတြက္ သူ႔အေနနဲ႔ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္မိေၾကာင္းလည္း ၀န္ႀကီး Tillerson က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ARSA လုိ႔ေခၚတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔က ရခုိင္ျပည္ေျမာက္ပုိင္းေဒသမွာရွိတဲ့ လုံၿခံဳေရး ကင္းစခန္း (၃၀) ေက်ာ္ကုိ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔က ၀င္ေရာက္ တုိက္ခုိက္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ျမန္မာလုံၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔ေတြက နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးလုပ္ေဆာင္စဥ္မွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ ေတြ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကုိ ထြက္ေျပးသြားခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီျပႆနာ ေျပလည္ေရးအတြက္ ျမန္မာစစ္တပ္အေနနဲ႔ လုပ္ေဆာင္သင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကုိလည္း ၀န္ႀကီး Tillerson က အခုလုိ ေျပာၾကားခဲ့ ပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက ေဒသတခ်ဳိ႕မွာ အၾကမ္းဖက္သမားေတြ ရွိေနၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတယ္ဆုိတာကုိ က်ေနာ္တုိ႔ နားလည္ပါတယ္။ အဲဲဒီကိစၥကုိ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းရမယ္ဆုိတာကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔ သေဘာေပါက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီျပႆနာကုိ ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းတဲ့ေနရာမွာ စည္းကမ္းရွိဖုိ႔ လုိပါတယ္။ အဲဒါက ျမန္မာအစုိးရအေနနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ပထမအဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ တခ်က္က ဒီျပႆနာကုိ တည္ၿငိမ္စြာ ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အေျခအေနေတြ အားလုံးကုိ က်ေနာ္တုိ႔ သိရွိႏုိင္ေအာင္ အဲဒီေဒသကုိ သြားေရာက္ ေလ့လာခြင့္ေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္။”
ႏုိင္ငံတကာ မီဒီယာေတြမွာ ေရးသား ေဖာ္ျပေနၾကတာေတြသာ မွန္ကန္ခဲ့ရင္ ဒီကိစၥမွာ တာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ အျပစ္ေပး အေရးယူမႈေတြ ခံရႏုိင္တယ္ဆုိတာလည္း ၀န္ႀကီး Tillerson က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ထြက္ေပၚလာေနတဲ့ သတင္းေတြသာ မွန္ကုန္တယ္ဆုိရင္ ဒီကိစၥအတြက္ တစုံ တေယာက္ေတာ့ အျပစ္ေပး အေရးယူခံရမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အနာဂတ္မွာ စစ္တပ္အေနနဲ႔ ဘယ္လုိ အခန္းက႑ကေန ပါ၀င္ခ်င္သလဲဆုိတာကုိ စစ္တပ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြကပဲ ဆုံးျဖတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဟာ ဖြံ႔ၿဖိဳးစ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံလုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ဒါဟာ အာဏာ ခြဲေ၀ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ စံနစ္ကုိက်င့္သုံးေနတဲ့ အစုိးရအတြက္ အခုုလုိ အေရးပါတဲ့ျပႆနာကုိ ဘယ္လုိ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းမလဲဆုိတဲ့ အေရးပါတဲ့ စမ္းသပ္မႈတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေရးကိစၥေတြအတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ထဲထဲ၀င္၀င္ ပါ၀င္ေနၿပီးျဖစ္သလုိ တျခား ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ လည္း ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး ကုလသမဂၢရဲ႕ လြန္းညြန္မႈအတုိင္း ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္း လံုၿခံဳေရး တပ္အင္အား အလြန္အကြ်ံသံုးစြဲမႈေၾကာင့္ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ အႀကီးတန္း တာ၀န္ရွိသူေတြကို ဖိတ္ၾကားမႈ ဆိုင္းငံ႔ထားမွာ ျဖစ္သလို လက္ရွိ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြကိုလည္း ျပန္လည္ သံုးသပ္မယ္လို႔ ဥေရာပ ေကာင္စီက ေအာက္တုိဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔မွာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ လက္ရွိ က်င့္သံုးေနတဲ႔ လက္နက္နဲ႔ စစ္သံုးပစၥည္း ေရာင္းခ်မႈ တားျမစ္မႈကိုလည္း ဆက္လက္ထားရွိဖို႔ ဥေရာပသမဂၢက အတည္ျပဳ လုိက္ၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈအားလံုးကို ဘက္ေပါင္းစံုက ခ်က္ခ်င္းရပ္ဖို႔လည္း ဥေရာပေကာင္စီကေတာင္းဆိုသလို ျမန္မာစစ္တပ္အေနနဲ႔ စစ္ဆင္ ေရးေတြကို ရပ္ဖို႔၊ အရပ္သားေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ မရွိဘဲ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္ေတြနဲ႔ အညီ အေသအခ်ာ ေဆာင္ရြက္ဖို႔လည္း ဥေရာပေကာင္စီရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွာ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။
အလားတူပဲ - ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ စစ္တပ္က က်ဴးလြန္ေနတယ္ ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ ထြက္ေပၚေနတာနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္က ႐ိုဟင္ဂ်ာ ျပႆနာကုိ မေျဖ႐ွင္းႏိုင္ေသးသမွ် ၿဗိတိသွ် စစ္တပ္အေနနဲ႔ ကာကြယ္ေရးကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေနာက္ထပ္ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈ ဒါမွမဟုတ္ ျမန္မာစစ္တပ္ကို ေလ့က်င့္သင္ တန္းေပးမႈေတြ ဆက္မလုပ္ေတာ့ဘူးလို႔ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံတက္ေရာက္စဥ္ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ Theresa May က စက္တင္ဘာ လ ၂၀ ရက္ေန႔မွာ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ အစုိးရအေပၚ ဖိအားေပးမႈေတြ ျပဳလုပ္ဖုိ႔ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္အတြင္းမွာ ေျပာဆုိမႈေတြ ရွိေနသလုိ ကုလသမဂၢဆုိင္ရာ အေမရိ ကန္သံအမတ္ႀကီး Nikki Hailey ကလည္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ဘက္အားလံုးက အျမန္ဆံုးရပ္ဖုိ႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတာကို New York ၿမိဳ႕မွာေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရးအႀကံေပး ဦးေသာင္းထြန္းနဲ႔ ေအာက္တုိဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔က ေတြ႔ဆုံ စဥ္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္က အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္ အေရးယူဖုိ႔နဲ႔ ဆက္ဆံေရးကုိ ျပန္လည္သုံးသပ္ဖုိ႔ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံေရးပါတီႀကီး ၂ ခုျဖစ္တဲ့ ရီပတ္ဘလစ္ကန္နဲ႔ ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၂၂ ေယာက္က စက္တင္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔မွာ အေမရိကန္အစုိးရကုိ တုိက္တြန္းခဲ့ၾကပါတယ္။
ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြက ႐ိုဟင္ဂ်ာ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ျမန္မာ အစုိးရကုိ ျပစ္တင္ ေ၀ဖန္မႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တာမွာ - နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ အေျခစုိက္ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ႀကီးကေတာ့ - ခိုင္ျပည္နယ္တြင္းက ႐ံုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ေတြကို ပစ္မွတ္ထားၿပီး လူမ်ဳိးစုကြယ္ေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက စစ္ဖက္ ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ေတြကို ပစ္မွတ္ထား အေရးယူဖို႔ စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔မွာ ေတာင္းဆိုခဲ့သလုိ၊ Amnesty International ႏုိင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႔ႀကီးေတြကလည္း အခ်ိန္ တုိတုိအတြင္း ဒုကၡသည္ေတြ ၅ သိန္းေက်ာ္ ထြက္ေျပးရတဲ့ ျဖစ္ရပ္ဟာ စနစ္တက် လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း မေန႔ ေအာက္တုိဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔မွာ ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။
ရခုိင္ေဒသကုိ အကူအညီအေတြ ေပးႏုိင္ေရးအတြက္ ျမန္မာအာဏာပုိင္ေတြထံ အေမရိ ကန္ အစုိးရက ေတာင္းဆုိမႈေတြ ျပဳလုပ္ေနေၾကာင္း လည္း ၀န္ႀကီး Tillerson က ေျပာပါ တယ္။
“ပဋိပကၡျဖစ္တဲ့ ေဒသေတြကုိ သြားေရာက္ၿပီး အေျခအေနေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔ကုိယ္တုိင္ ေလ့လာ သုံးသပ္ႏုိင္ေရးအတြက္ ေတာင္းဆုိမႈေတြ ျပဳလုပ္ေနတာမွာ က်ေနာ္တုိ႔ သံရုံးက ၂ ေယာက္ေလာက္ အဲဒီေဒသကုိ သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံတကာ ၾကက္ေျခနီ အဖြဲ႔၊ လျခမ္းနီ အဖြဲ႔နဲ႔ ကုလသမဂၢ စတဲ့ အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြ အဲဒီ ေဒသ ကုိ သြားေရာက္ခြင့္ျပဳဖုိ႔လည္း က်ေနာ္တုိ႔ ဖိအားေပး လုပ္ေဆာင္ေန ပါတယ္။ ဒါမွလည္း စာနာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေတြ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနသူေတြကုိ အလ်င္အျမန္ အကူအညီေပးႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ၿပီးခဲ့တဲ့ တနဂၤေႏြေန႔ ညပိုင္းကတည္းက ဒုကၡသည္ေပါင္း ၁၀,၀၀၀ ကေန ၁၅,၀၀၀ ထိ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံ အေရွ႕ေတာင္ပိုင္း နယ္စပ္က Anjuman Para ရြာကို ေရာက္ရွိလာ ၾကေၾကာင္းလည္း ကုလသမဂၢက သတင္းထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကုိ ထြက္ေျပးလာတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ အေရအတြက္ဟာ ၅၈၂,၀၀၀ ရွိသြားၿပီလုိ႔ ကုလ သမဂၢက ေအာက္တုိဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔မွာ ထုတ္ျပန္ ထားတဲ့ စာရင္းေတြမွာ ေဖာ္ျပထား ပါတယ္။
