[[Zawgyi/Unicode]]
စစ်ရေးတင်းမာမှုတွေရှိနေတဲ့ ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်း မိုးဗြဲ၊ ဖယ်ခုံနဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်း ယင်းမာပင်နယ် က နေရပ်ကနေ တိမ်းရှောင်နေရတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်တွေဟာ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ အဝတ်အစား၊ စောင်၊ ဆေးဝါးနဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုလိုအပ်ချက်တွေရှိနေတယ်လို့ စစ်ဘေးရှောင် အကူအညီပေးသူတွေက ပြောပါတယ်။ ရန်ကုန်ပေးပို့တဲ့ ဒီသတင်းကို နန်းလောဝ်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
စစ်ရေးတင်းမာမှုရှိနေတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်း ယင်းမာပင်မြို့နယ်နဲ့ ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်းက မိုးဗြဲမြို့နယ်၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ်တွေမှာ နေရပ်ကနေ တိမ်းရှောင်နေရတဲ့ ဒေသခံတွေ သောင်းနဲ့ချီရှိနေတယ်လို့ အကူအညီပေးနေသူတွေကပြောပါတယ်။
ယင်းမာပင်မြို့နယ် အရှေ့ခြမ်းမှာ စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူ ၅,၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး အစားအသောက်၊ ဆေးဝါနဲ့ အဝတ်အထည်၊ စောင်တွေ အကူအညီလိုအပ်နေတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒုက္ခသည်တွေဟာ တမန်တလင်းပေါ်မှာ မိုးကာခင်းအိပ်ရပြီး ကြပ်ကြပ်တည်းတည်းနဲ့ မျှဝေ စားသောက်နေရတာလို့ပြောပါတယ်။ စာသင်ကျောင်းတွေ၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေလို ယာယီနေရာတွေမှာ နေနေကြရတာပါ။
“အခက်အခဲကတော့ စားဝတ်နေရေးတို့ ဆေးဝါးတို့ ပြီးတော့ကျတော့ ဟို… စောင်တို့ ဘာတို့ပေါ့ဗျာ။ အဝတ်အထည်လေးတွေ ဘာလေးတွေ တချို့ပါတော့ ပါတယ်ဗျ၊ တချို့မပါကြဘူးဗျ။ (စစ်တပ်တွေ) အဲ့လို ရုတ်တရက်ကြီးဝင်လာပြီးတော့ ထွက်ပြေးလာရတယ်ဆိုတော့ မပါလာကြဘူးဗျ တချို့ကျတော့။ ဖျားတာ နာတာလေးတော့ ရှိတာပေါ့ဗျာ။ တမံတလင်းဆိုတော့ အောက်က ကောဇောတွေ ဘာတွေမပါတော့ကျတော့ မိုးကာနဲ့ပဲဆိုတဲ့အခါကျတော့ အေးတော့ လေဖြတ်တာတို့ ဘာတို့ အဲ့လိုမျိုးကျ နည်းနည်းပြန်ဖြစ်တာပေါ့ဗျာ။ တမံတလင်ပေါ်မှာ မိုးကာခင်းပြီး အိမ်ရတာ။”
ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်း မိုးဗြဲမြို့နယ်မှာလည်း စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူတွေ ၅,၀၀၀ လောက်ရှိပါတယ်။ လက်ရှိအချိန် မိုးဗြဲနယ်တဝိုက်မှာ တိုက်ပွဲအခြေအနေငြိမ်နေတာကြောင့် နေရပ်ပြန်တဲ့သူတွေလည်းရှိနေပါတယ်။
လက်ရှိယာယီစခန်းမှာ စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူ ၁,၂၀၀ လောက်ကျန်ရှိနေပြီး နှာစေး၊ ချောင်းဆိုး၊ ဝမ်းလျောသူတွေ ဆေးဝါးအကူအညီလည်း လိုအပ်နေတာလို့ စစ်ရှောင်ကော်မတီတဦးက ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ တခေါက် တခေါက် ဒီဆေးကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတွေ လိုက်ပေးတဲ့အချိန်မှာ သူတို့ ဆေးလာယူသူဦးရေက ၄၀၀၊ ၅၀၀ ဝန်းကျင်လောက် ရှိတာပေါ့။ ကလေးငယ်တွေပေါ့နော်။ ကလေးလတ်သားအရွယ်တွေ။ အဲ့ဒါ အဆက်မပြတ်ဝမ်းလျောတာတို့ အဲ့လိုတွေပေါ့နော်။ နောက်ပြီး အသက်ကြီးပိုင်းတွေခါကျတော့ သွေးတိုးသမားတွေလည်း တော်တော်များတယ်။ နောက် ကလေးခါကျတော့ ဝမ်းလျောတာတွေပေါ့နော်။ လူကြီးခါကျတော့ နှာစေး ချောင်းဆိုတွေပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် ဒီ ကိုဗစ်အပိုင်းကျတော့ ကျနော်တို့ မလုပ်ဆောင်ပေးနိုင်ဘူးပေါ့နော်။”
ဖျားနာ၊ နာမကျန်းသူတွေကို ကိုဗစ်ရှိမရှိ မစစ်ဆေးနိုင်သေးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
ဖယ်ခုံမြို့နယ်အတွင်းမှာတော့ ကယားပြည်နယ် လွိုင်ကော်နဲ့ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်က ရွာသားတွေလည်း တိမ်းရှောင်လာကြပြီး စုစုပေါင်း စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူ ၂၀,၀၀၀ ကျော် ရှိတယ်လို့ စစ်ဘေးရှောင်အကူအညီပေးသူတဦးက ပြောပါတယ်။ လက်ရှိချိန်မှာ တိုက်ပွဲအခြေအနေတည်ငြိမ်နေပြီး ဆောင်းတွင်းကာလ အေးတာကြောင့် စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူတွေ နေရပ်ပြန်ကြပြီး စခန်းထဲမှာ လူဦးရေ ၆၀၀၀ လောက်သာ ကျန်ရှိနေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ သူတို့အတွက်ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေ ဆေးဝါး စားနပ်ရိက္ခာတွေ လိုအပ်ချက်ရှိတယ်လို့ စစ်ဘေးရှောင်အကူအညီပေးသူတဦးက ဆိုပါတယ်။
“အခက်အခဲကတော့ အခုလက်ရှိ သူတို့ရဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု၊ ပြီးတော့ ကလေးသူငယ်တွေရဲ့ပညာရေးပေါ့။ အဲ့ဒီဥစ္စာလိုအပ်တယ်။ ပြီးတော့မှ ရိက္ခာအပိုင်းပြောရမယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ ကုန်ခြောက် ဆား၊ ပဲ၊ ခေါက်ဆွဲခြောက် အဲ့ဒါတွေက အရမ်းလိုအပ်တယ်။ ဆေးတွေ၊ ပစ္စည်းတွေ ဝယ်ယူလို့လည်း မရတော့ဘူး။ မှာလို့လည်းမရတော့ အဲ့လိုမျိုးဖြစ်နေတယ်။”
ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာလက ဖယ်ခုံယာယီစစ်ဘေးစခန်းတခုမှာ စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူ အယောက် ၁၀၀ ကို ကိုဗစ်စစ်ဆေးရာမှာ ၈၂ ဦး လောက် ကိုဗစ်ရောဂါပိုးတွေ့ခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေကိုရော၊ ဆေးဝါးလိုအပ်ချက်တွေပါများပြားလာပြီး နောက်ပိုင်းမှာတော့ ရောဂါပိုး မစစ်ပေးတော့ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
“ကိုဗစ်ဖြစ်တာကျတော့ ဒီနောက်ပိုင်းက မစစ်နိုင်တော့ဘူး။ မစစ်ပေးတော့ဘူးပေ့ါနော်။ အရင်တုန်းကလည်း ကျနော်တို့စခန်းမှာ ကလေး စာသင်ပေးရင်းနဲ့ပဲ ကလေးတယောက်က အဲ့လိုမျိုး positive ထွက်သွားတာမျိုးပေါ့။ အဲ့ပုံစံစစ်လိုက်ရင်တော့ ပေါ်တာတွေရှိတယ်။ သို့ပေမယ့်လည်း နောက်ဆက်တွဲပြဿနာက ကျနော်တို့မလုပ်ပေးနိုင်ဘူးပေါ့။ မကူညီပေးနိုင်ဘူးဖြစ်တဲ့အတွက် မစစ်တော့ဘဲ ဒီတိုင်းပဲ ထားလိုက်တာများတယ်။ အရင်တခေါက်ဆို စခန်းတခုကို အယောက် ၁၀၀ စစ်တာ ၈၀ ကျော်၊ ၈၂ ယောက်အထိ positive ထွက်တယ်ဗျ။ နောက်ပိုင်းက ကျနော်တို့ မစစ်တော့ ဘယ်လောက်ထိရှိတယ်၊ လက်ရှိအချိန်ထိရော ဘယ်လောက်ထိရှိလည်းဆိုတာ ကျနော်တို့လည်း မသိဘူးဗျ။”
စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူတွေဟာ ဒေသအခြေအနေငြိမ်ရင် ရွာကို ပြန်လာလိုက်၊ ပြန်ပြေးလိုက်နဲ့ အနေဆင်းရဲ အစားဆင်းရဲ ဒုက္ခအမျိုးမျိုးကြုံနေရတာလို့ ဒေသခံက ပြောဆိုကြပါတယ်။ စစ်ဘေးရှောင်တာ ရက်ကြာတာနဲ့ အမျှ အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါး လိုအပ်ချက်တွေ အဓိက အခက်ခဲဖြစ်နေတယ်လို့ ပြောဆိုကြပါတယ်။
===========
[[Unicode]]
မိုးဗွဲ၊ ဖယျခုံနဲ့ ယငျးမာပငျဒသေ ဒုက်ခသညျမြားအကူအညီအရေးပေါျလိုအပျနေ
စဈရေးတငျးမာမှုတှရှေိနတေဲ့ ရှမျးပွညျတောငျပိုငျး မိုးဗွဲ၊ ဖယျခုံနဲ့ စဈကိုငျးတိုငျး ယငျးမာပငျနယျ က နရေပျကနေ တိမျးရှောငျနရေတဲ့ စဈဘေးရှောငျတှဟော စားနပျရိက်ခာနဲ့ အဝတျအစား၊ စောငျ၊ ဆေးဝါးနဲ့ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုလိုအပျခကြျတှရှေိနတေယျလို့ စဈဘေးရှောငျ အကူအညီပေးသူတှကေ ပွောပါတယျ။ ရနျကုနျပေးပို့တဲ့ ဒီသတငျးကို နနျးလောဝျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
စဈရေးတငျးမာမှုရှိနတေဲ့ စဈကိုငျးတိုငျး ယငျးမာပငျမွို့နယျနဲ့ ရှမျးပွညျတောငျပိုငျးက မိုးဗွဲမွို့နယျ၊ ဖယျခုံမွို့နယျတှမှော နရေပျကနေ တိမျးရှောငျနရေတဲ့ ဒသေခံတှေ သောငျးနဲ့ခြီရှိနတေယျလို့ အကူအညီပေးနသေူတှကေပွောပါတယျ။
ယငျးမာပငျမွို့နယျ အရှေ့ခွမျးမှာ စဈဘေးရှောငျပွညျသူ ၅,၀၀၀ ကြောျရှိပွီး အစားအသောကျ၊ ဆေးဝါနဲ့ အဝတျအထညျ၊ စောငျတှေ အကူအညီလိုအပျနတေယျလို့ဆိုပါတယျ။ ဒုက်ခသညျတှဟော တမနျတလငျးပေါျမှာ မိုးကာခငျးအိပျရပွီး ကွပျကွပျတညျးတညျးနဲ့ မြှဝေ စားသောကျနရေတာလို့ပွောပါတယျ။ စာသငျကြောငျးတှေ၊ ဘုနျးကွီးကြောငျးတှလေို ယာယီနရောတှမှော နနေကွေရတာပါ။
“အခကျအခဲကတော့ စားဝတျနရေေးတို့ ဆေးဝါးတို့ ပွီးတော့ကတြော့ ဟို… စောငျတို့ ဘာတို့ပေါ့ဗြာ။ အဝတျအထညျလေးတှေ ဘာလေးတှေ တခြို့ပါတော့ ပါတယျဗြ၊ တခြို့မပါကွဘူးဗြ။ (စဈတပျတှေ) အဲ့လို ရုတျတရကျကွီးဝငျလာပွီးတော့ ထှကျပွေးလာရတယျဆိုတော့ မပါလာကွဘူးဗြ တခြို့ကတြော့။ ဖြားတာ နာတာလေးတော့ ရှိတာပေါ့ဗြာ။ တမံတလငျးဆိုတော့ အောကျက ကောဇောတှေ ဘာတှမေပါတော့ကတြော့ မိုးကာနဲ့ပဲဆိုတဲ့အခါကတြော့ အေးတော့ လဖွေတျတာတို့ ဘာတို့ အဲ့လိုမြိုးကြ နညျးနညျးပွနျဖွဈတာပေါ့ဗြာ။ တမံတလငျပေါျမှာ မိုးကာခငျးပွီး အိမျရတာ။”
ရှမျးပွညျတောငျပိုငျး မိုးဗွဲမွို့နယျမှာလညျး စဈဘေးရှောငျပွညျသူတှေ ၅,၀၀၀ လောကျရှိပါတယျ။ လကျရှိအခြိနျ မိုးဗွဲနယျတဝိုကျမှာ တိုကျပှဲအခွအေနငွေိမျနတောကွောင့ျ နရေပျပွနျတဲ့သူတှလေညျးရှိနပေါတယျ။
လကျရှိယာယီစခနျးမှာ စဈဘေးရှောငျပွညျသူ ၁,၂၀၀ လောကျကနြျရှိနပွေီး နှာစေး၊ ခြောငျးဆိုး၊ ဝမျးလြောသူတှေ ဆေးဝါးအကူအညီလညျး လိုအပျနတောလို့ စဈရှောငျကောျမတီတဦးက ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ တခေါကျ တခေါကျ ဒီဆေးကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှုတှေ လိုကျပေးတဲ့အခြိနျမှာ သူတို့ ဆေးလာယူသူဦးရကေ ၄၀၀၊ ၅၀၀ ဝနျးကငြျလောကျ ရှိတာပေါ့။ ကလေးငယျတှပေေါ့နောျ။ ကလေးလတျသားအရှယျတှေ။ အဲ့ဒါ အဆကျမပွတျဝမျးလြောတာတို့ အဲ့လိုတှပေေါ့နောျ။ နောကျပွီး အသကျကွီးပိုငျးတှခေါကတြော့ သှေးတိုးသမားတှလေညျး တောျတောျမြားတယျ။ နောကျ ကလေးခါကတြော့ ဝမျးလြောတာတှပေေါ့နောျ။ လူကွီးခါကတြော့ နှာစေး ခြောငျးဆိုတှပေေါ့နောျ။ ဒါပမေယ့ျ ဒီ ကိုဗဈအပိုငျးကတြော့ ကနြောျတို့ မလုပျဆောငျပေးနိုငျဘူးပေါ့နောျ။”
ဖြားနာ၊ နာမကနြျးသူတှကေို ကိုဗဈရှိမရှိ မစဈဆေးနိုငျသေးဘူးလို့ ပွောပါတယျ။
ဖယျခုံမွို့နယျအတှငျးမှာတော့ ကယားပွညျနယျ လှိုငျကောျနဲ့ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျက ရှာသားတှလေညျး တိမျးရှောငျလာကွပွီး စုစုပေါငျး စဈဘေးရှောငျပွညျသူ ၂၀,၀၀၀ ကြောျ ရှိတယျလို့ စဈဘေးရှောငျအကူအညီပေးသူတဦးက ပွောပါတယျ။ လကျရှိခြိနျမှာ တိုကျပှဲအခွအေနတေညျငွိမျနပွေီး ဆောငျးတှငျးကာလ အေးတာကွောင့ျ စဈဘေးရှောငျပွညျသူတှေ နရေပျပွနျကွပွီး စခနျးထဲမှာ လူဦးရေ ၆၀၀၀ လောကျသာ ကနြျရှိနတေယျလို့ ပွောပါတယျ။ သူတို့အတှကျကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုတှေ ဆေးဝါး စားနပျရိက်ခာတှေ လိုအပျခကြျရှိတယျလို့ စဈဘေးရှောငျအကူအညီပေးသူတဦးက ဆိုပါတယျ။
“အခကျအခဲကတော့ အခုလကျရှိ သူတို့ရဲ့ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှု၊ ပွီးတော့ ကလေးသူငယျတှရေဲ့ပညာရေးပေါ့။ အဲ့ဒီဥစ်စာလိုအပျတယျ။ ပွီးတော့မှ ရိက်ခာအပိုငျးပွောရမယျဆိုရငျ ကနြောျတို့ ကုနျခွောကျ ဆား၊ ပဲ၊ ခေါကျဆှဲခွောကျ အဲ့ဒါတှကေ အရမျးလိုအပျတယျ။ ဆေးတှေ၊ ပစ်စညျးတှေ ဝယျယူလို့လညျး မရတော့ဘူး။ မှာလို့လညျးမရတော့ အဲ့လိုမြိုးဖွဈနတေယျ။”
ပွီးခဲ့တဲ့ နိုဝငျဘာလက ဖယျခုံယာယီစဈဘေးစခနျးတခုမှာ စဈဘေးရှောငျပွညျသူ အယောကျ ၁၀၀ ကို ကိုဗဈစဈဆေးရာမှာ ၈၂ ဦး လောကျ ကိုဗဈရောဂါပိုးတှေ့ခဲ့တယျလို့ ပွောပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုတှကေိုရော၊ ဆေးဝါးလိုအပျခကြျတှပေါမြားပွားလာပွီး နောကျပိုငျးမှာတော့ ရောဂါပိုး မစဈပေးတော့ဘူးလို့ ပွောပါတယျ။
“ကိုဗဈဖွဈတာကတြော့ ဒီနောကျပိုငျးက မစဈနိုငျတော့ဘူး။ မစဈပေးတော့ဘူးပေ့ါနောျ။ အရငျတုနျးကလညျး ကနြောျတို့စခနျးမှာ ကလေး စာသငျပေးရငျးနဲ့ပဲ ကလေးတယောကျက အဲ့လိုမြိုး positive ထှကျသှားတာမြိုးပေါ့။ အဲ့ပုံစံစဈလိုကျရငျတော့ ပေါျတာတှရှေိတယျ။ သို့ပမေယ့ျလညျး နောကျဆကျတှဲပွူနာက ကနြောျတို့မလုပျပေးနိုငျဘူးပေါ့။ မကူညီပေးနိုငျဘူးဖွဈတဲ့အတှကျ မစဈတော့ဘဲ ဒီတိုငျးပဲ ထားလိုကျတာမြားတယျ။ အရငျတခေါကျဆို စခနျးတခုကို အယောကျ ၁၀၀ စဈတာ ၈၀ ကြောျ၊ ၈၂ ယောကျအထိ positive ထှကျတယျဗြ။ နောကျပိုငျးက ကနြောျတို့ မစဈတော့ ဘယျလောကျထိရှိတယျ၊ လကျရှိအခြိနျထိရော ဘယျလောကျထိရှိလညျးဆိုတာ ကနြောျတို့လညျး မသိဘူးဗြ။”
စဈဘေးရှောငျပွညျသူတှဟော ဒသေအခွအေနငွေိမျရငျ ရှာကို ပွနျလာလိုကျ၊ ပွနျပွေးလိုကျနဲ့ အနဆေငျးရဲ အစားဆငျးရဲ ဒုက်ခအမြိုးမြိုးကွုံနရေတာလို့ ဒသေခံက ပွောဆိုကွပါတယျ။ စဈဘေးရှောငျတာ ရကျကွာတာနဲ့ အမြှ အစားအသောကျနဲ့ ဆေးဝါး လိုအပျခကြျတှေ အဓိက အခကျခဲဖွဈနတေယျလို့ ပွောဆိုကွပါတယျ။
#MyanmarViolence #MyanmarIDPs #VOABurmese
#မိုးဗွဲ၊ဖယျခုံ၊ယငျးမာပငျ #စဈဘေးရှောငျ #စားနပျရိက်ခာဆေးဝါး #ကိုဗဈ #ဗှီအိုအေ #ဝမျးလြှော၊ဖြားနာ
==========
