အခု ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ARSA အၾကမ္းဖက္သမားေတြက နယ္ျခားေစာင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ စခန္းေတြနဲ႔ ရဲကင္းစခန္း ၃၀ ေလာက္ကို တျပိဳင္နက္တည္း အၾကမ္းဖက္ ၀င္ေရာက္ တုိက္ခုိက္ခဲ့တာ တႏွစ္ျပည့္တဲ့ ေန႔ ျဖစ္ပါတယ္။ တျပိဳင္နက္တည္း ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းက ၅-၆ သိန္းေလာက္ အရည္အတြက္ရွိမယ့္ မူဆလင္ေတြ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံထဲ ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ျဖစ္စဥ္ၾကီး ျဖစ္ခဲ့တာလည္း တႏွစ္ျပည့္တဲ့ ႏွစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ တႏွစ္တာကာလ အတြင္း အဲဒီ ျပသနာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ဘက္က ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ခဲ့တယ္၊ ဘယ္လို အက်ိဳးရလာဒ္ေတြ ရခဲ့တယ္၊ ျပသနာ ေျပလည္ေရးအတြက္ ဘယ္လို လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္ ဆိုတာကို ျပန္စဥ္းစားသံုးသပ္ဖို႔ ေကာင္းတဲ့ အခ်ိန္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ခုတပတ္ အဲဒီအေၾကာင္း ေလ့လာ ေဆြးေႏြး တင္ျပသြားပါ့မယ္။
ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ လင္းအားၾကီးအခ်ိန္ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း ေမာင္ေတာဘက္မွာ ARSA အၾကမ္းဖက္သမားေတြဟာ နယ္ျခားေစာင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ စခန္းေတြနဲ႔ ရဲကင္းစခန္း ၃၀ ေလာက္ကို တၿပိဳင္နက္တည္း စီးနင္း တုိက္ခိုက္ခဲ့ပါတယ္။ ARSA အဖြဲ႕အတြက္ ဒီတုိက္ခုိက္မွဳဟာ ပထမ ဦးဆံုး အၾကိမ္ တုိက္ခုိက္မွဳေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ၂၀၁၆ ေအာက္တိုဘာ ၉ ရက္ေန႔တုန္းကလည္း နယ္ျခားေစာင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ ဌာနခ်ဳပ္နဲ႔ အျခား စခန္းႏွစ္ခု စုစုေပါင္း စခန္း သံုးခုကို ခုလိုပဲ တျပိဳင္နက္တည္း အၾကမ္းဖက္ ၀င္ေရာက္တုိက္ခုိက္ခဲ့ပါေသးတယ္။ အဲလို ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္မွဳ လုပ္ျပီး ၁၀ လ နီးပါးအၾကာမွာ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းကထက္ တုိက္ခုိက္သူ လူအမ်ားၾကီးပါ၀င္တဲ့၊ ပိုျပီး က်ယ္ျပန္႔တဲ့ တုိက္ခုိက္မွဳ ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေမးစရာ ေမးခြန္းရွိလာတာက ပထမ အၾကိမ္ တုိက္ခုိက္မွဳျပီးတဲ့ေနာက္ ျမန္မာ လံုျခံဳေရး တပ္ဖြဲ႕ဟာ ေနာက္ထပ္ တုိက္ခုိက္မွဳေတြ ေပၚေပါက္မလာေအာင္ တားဆီးကာကြယ္မွဳေတြကို ဘက္ေပါင္းစံုကေန ဘာေၾကာင့္ မလုပ္ႏုိင္ခဲ့သလဲ ဆိုတာပါ။
အၾကမ္းဖက္ တုိက္ခုိက္မွဳ ျဖစ္စဥ္ႏွစ္ခုအၾကား အေျခအေနကို ျပန္သံုးသပ္ရရင္ ေအာက္တုိဘာ တုိက္ခုိက္ခံရျပီးေနာက္ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ဟာ အၾကမ္းဖက္သမားေတြကို ႏွိမ္နင္းတာ လုပ္ပါတယ္။ ေမာင္ေတာခရိုင္မွာ ည မထြက္ရ အမိန္႔ ထုတ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳမွာ မပါတဲ့ အားလံုးေသာ မူဆလင္ေက်းရြာသားေတြရဲ႕ သြားေရး လာေရး၊ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ေရး အပါအ၀င္ နယ္ပယ္မ်ားစြာမွာ တင္းၾကပ္မွဳေတြလုပ္ပါတယ္။ အဲလို လုပ္လို႔ ေမာင္ေတာခရိုင္ဘက္က ေရလုပ္ငန္း အားလံုးလိုလို ပ်က္စီးသြားျပီး မူဆလင္ေက်းရြာသားေတြ အလုပ္အကိုင္ ရွားပါးတာ၊ ေန႔စဥ္ ဘ၀ ရပ္တည္ေရးအတြက္ ရုန္းကန္ရ ခက္တာေတြ ၾကံဳၾကရပါတယ္။ ဒီလို ပိုျပီး ဆင္းရဲၾကပ္တည္းလာတဲ့ မူဆလင္ေက်းရြာသားေတြကို ARSA အဖြဲ႕၀င္ေတြက ၀င္ေရာက္စည္းရံုးၾကပါတယ္။ မနာခံသူေတြကို အၾကမ္းဖက္ သတ္ျဖတ္တာ လုပ္ပါတယ္။ အဲလုိ လုပ္ေနတာကို သိေန၊ ျမင္ေန၊ ေတြ႕ေနေပမယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ လံုျခံဳေရးအာဏာပိုင္ေတြဘက္က အကာအကြယ္ေပးတာ ဘာမွ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ ပိုျပီးမ်ားျပားတဲ့ ေက်းရြာသားေတြကို စည္းရံုးမိျပီး ARSA ဟာ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ပထမ တစ္ၾကိမ္တုန္းကထက္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ႏုိင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယတၾကိမ္ အၾကမ္းဖက္မွဳျဖစ္ေတာ့ တပ္မေတာ္က ပိုျပီးျပင္းထန္တဲ့ ႏွိမ္နင္းမွဳနဲ႔ တုန္႔ျပန္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳ ျဖစ္ပြားျပီး ေနာက္ရက္ကေန ၾသဂုတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔အထိ ၅ ရက္ေလာက္အတြင္း အၾကမ္းဖက္သမား ၃၇၀ ေလာက္ေသေၾကတယ္လို႔ တပ္မေတာ္ဘက္က သတင္းထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ဒီအရည္အတြက္ဟာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကစ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္က ဘာသာေရး လူမ်ိဳးေရးဆန္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳ ပဋိပကၡေတြအတြင္း လူေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့တာနဲ႔ ႏွိဳင္းရင္ကို အေတာ္ေလးမ်ားတဲ့ အရည္အတြက္ပါ။
တရက္ လူ ၇၀ ေလာက္ေသဆံုးသည္ အထိ ႏွိမ္နင္းတာမို႔ ဘယ္ေလာက္ ျပင္းထန္တဲ့ ႏွိမ္နင္းမွဳလည္း ဆိုတာ ခန္႔မွန္းႏုိင္ပါတယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲ ေပၚေပါက္လာတာကေတာ့ မူဆလင္ ေက်းရြာသား ၅-၆ သိန္းေက်ာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံဘက္ အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ ထြက္ေျပးၾကတဲ့ ျပသနာ၊ မူဆလင္ ေနအိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ မီးေလာင္တဲ့ျပသနာ စတာေတြ ဆက္တုိက္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ျမန္မာ အစိုးရရဲ႕ တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ ထြက္ေျပးသြားတဲ့ မူဆလင္ ဦးေရ ၅၃၅၀၀၀ ေက်ာ္၊ ေမာင္ေတာခရိုင္ဘက္က မူဆင္အိမ္ေျခေတြရဲ႕ ၄၅ ရာခုိင္ႏွဳန္းနဲ႔ ညီမွ်တဲ့ အိမ္ေျခ ၃၅၆၀၀ ေက်ာ္ မီးေလာင္ ျပာက်ခဲ့တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီအေျခအေနကိုၾကည့္ျပီး အေနာက္ႏိုင္ငံေတြ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္ဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္က မူဆလင္ေတြကို လူသားမ်ိဳးႏြယ္ ျဖစ္တည္မွဳကို ဆန္႔က်င္ရာေရာက္တဲ့ ရာဇ၀တ္မွဳ က်ဴးလြန္တယ္ ဆိုျပီး စြတ္စြဲပစ္တင္တာ၊ ဒါဏ္ခတ္ အေရးယူတာေတြ လုပ္ေတာ့တာပါပဲ။
ဒီျပသနာ ေျပလည္ေရးအတြက္ အစိုးရဘက္ကေန ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ အတုိင္ပင္ခံ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တုိင္ ဦးေဆာင္ျပီး ရခုိင္ျပည္နယ္ ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ေရးဆုိင္ရာ အဖြဲ႕ဖြဲ႕ပါတယ္။ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ကိုဖီအာနန္ ကို ဦးေဆာင္ေစျပီး ရခုိင္ျပည္နယ္ဆုိင္ရာ အၾကံေပး အဖြဲ႕ ဖြဲ႕ျပီး အၾကံျပဳခ်က္ ရယူပါတယ္။ အဲဒီ အၾကံျပဳခ်က္ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္မယ့္ အဖြဲ႕ဖြဲ႕ပါတယ္။ အဲဒီ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနတဲ့ အဖြဲ႕ကို အၾကံေပးမယ့္ ေဒါက္တာ ဆူရာကီယက္ ဆာသီရာထုိင္း ဦးေဆာင္တဲ့ အဖြဲ႕ဖြဲ႕ျပီး အၾကံဥာဏ္ ရယူပါတယ္။ အခုေနာက္ဆံုး အၾကမ္းဖက္မွဳေနာက္ပိုင္း ရခုိင္ျပည္နယ္ထဲက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္မွဳေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးမယ့္ အဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္း ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ အျခားတစ္ဖက္မွာေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရနဲ႔ ေဆြးေႏြးညွိႏွိဳင္းျပီး ထြက္ေျပးသြားသူေတြ ျပန္လက္ခံေရး ကိစၥ၊ ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက အေျခခံအေဆာက္အဦေတြ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးကိစၥေတြ အၾကီးအက်ယ္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ပါတယ္။ တပ္မေတာ္ဘက္ကေတာ့ အၾကမ္းဖက္မွဳ ႏွိမ္နင္းစဥ္ကာလ တာ၀န္ယူခဲ့သူ တစ္ခ်ိဳ႕ကို အေရးယူမွဳ လုပ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ကံမေကာင္း အေၾကာင္းမလွစြာပဲ အၾကမ္းဖက္မွဳ ျဖစ္ပြားျပီးတာ တႏွစ္ေက်ာ္ၾကာလာသည္အထိ ၅-၆ သိန္းေလာက္ရွိမယ့္ ဒုကၡသည္ေတြထဲက ႏွစ္ႏုိင္ငံ သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ ျပန္လာသူ တစ္ဦးတစ္ေလမွ မရွိေသးပါဘူး။ မူဆလင္ေတြ အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ ထြက္ေျပးသြားရတာ၊ သူတုိ႔ေနအိမ္ အေျမာက္အမ်ား မီးေလာင္ ပ်က္စီးကုန္တာ၊ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္ခံရတာ စတာေတြကို အရင္းတည္ျပီး ႏုိင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက လာတဲ့ ဖိအားေတြလည္း ေလ်ာ့က်သြားတာ မေတြ႕ရေသးပါဘူး။ ဒီထက္ပို အေရးၾကီးတာက ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္ထဲက ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားရာ ေရခံေျမခံ ျပသနာေတြ ေလ်ာ့ပါးသြားေအာင္ မစြမ္းေဆာင္ႏုိင္ေသးတာပါ။ ေမာင္ေတာခရိုင္ဘက္က ထြက္မေျပးပဲ က်န္ခဲ့တဲ့ မူဆလင္ေတြ ေနေရးထုိင္ေရး စားေရးေသာက္ေရး ဘ၀ ရပ္တည္ေရး အဆင္မေျပၾကေသးသလို၊ အျခားျမိဳ႕နယ္က မူဆလင္ေတြကလည္း ရခုိင္ျပည္နယ္ အျပင္ဘက္ ခုိးထြက္ဖို႔ ၾကိဳးစားရင္း လူကုန္ကူးတာ ခံေနၾကရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး မုန္းတီးမွဳ ပဋိပကၡ ျပသနာကလည္း ေျပေလ်ာ့ မသြားေသးပါဘူး။ ျခံဳျပီးေျပာရရင္ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္ဘက္က ျပသနာကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းေနတာေတြမွာ ေအာင္ျမင္မွဳ ရမေနပါဘူး။
တကယ္ေတာ့ ျပသနာေတြ ေျဖရွင္းရာမွာ အေရးအၾကီးဆံုး အခ်က္က ရခုိင္ျပည္နယ္က မူဆလင္ေတြကို ျမန္မာႏုိင္ငံထဲ ေနထုိင္သူေတြ၊ ေမာင္းထုတ္လုိ႔ မရႏုိင္သူေတြအျဖစ္ ပထမဦးဆံုး ရွဳျမင္ဖို႔ပါ။ ဒီ သန္းဂဏန္းနဲ႔ခ်ီ အရည္အတြက္ရွိတဲ့ လူေတြ ပညာမတတ္၊ ဆင္းရဲမြဲေတေနတာ၊ အျခားေသာ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ပဋိပကၡ သေဘာ ေဆာင္ေနတာဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ တုိင္းရင္းသားေတြအတြက္ အႏွဳတ္လကၡဏာ ျဖစ္ေစတယ္ ဆိုတာ လက္ခံဖို႔ပါ။ ဒီလို လက္ခံျပီး ျပသနာေတြကို စနစ္တက်နဲ႔ ခက္ခက္ခဲခဲ ေျဖရွင္းမွသာ ေျပလည္မယ့္ လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚ ေရာက္ႏုိင္မယ္ ျဖစ္ေၾကာင္းပါ။
