Zawgyi/ Unicode
လွှတ်တော်က အတည်ပြုခဲ့ပြီးဖြစ်တဲ့ “ ယာဉ်အန္တရာယ် ကင်းရှင်းရေးနှင့် မော်တော်ယာဉ် စီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေ” ကို နိုင်ငံတော် သမ္မတက လက်မှတ်ရေးထိုးပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ မေလ ၂၆ ရက်နေ့က ပြဌာန်းလိုက်လို့ ခုဆို အသက်ဝင်နေပါပြီ။ အရင် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန် အစိုးရလက်ထက် ၂၀၁၅ ခုနှစ်က ပြဌာန်းခဲ့တဲ့ မော်တော်ယာဉ် ဥပဒေကို အစားထိုးလိုက်တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ တစ်ဝှမ်းမှာ မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ ပုဂ္ဂလိကပိုင်ကား အစီးရေ ၄ သိန်း ၇ သောင်းကျော်၊ ဘတ်စ်နဲ့ လူအများတင်နိုင်တဲ့ကား ၃ သောင်းနီးပါး စုစုပေါင်း ကားစီးရေ ၅ သိန်းကျော် ရှိနေပါတယ်။ ဆိုင်ကယ်နဲ့ အခြား စက်တပ်ယာဉ်တွေပါ ပေါင်းရင် ၅ သန်း ၇ သိန်းကျော် ရှိပါတယ်။ ဒီ ဥပဒေဟာ အဲလို ကားတွေ၊ ဆိုင်ကယ်တွေ ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ အသုံးပြုနေတဲ့ သန်းနဲ့ချီရှိတဲ့ မိသားစုတွေ အတွက် သက်ရောက်မှု ရှိမှာမို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောမယ် ဆိုရင်လည်း ပြောနိုင်ပါတယ်။ ဒီ ဥပဒေမှာ ဘာတွေ ပြဌာန်းထားသလဲ၊ ထူးခြားတာ ဘာတွေ ပါသလဲ၊ ဥပဒေအတိုင်း ကျင့်သုံးရင် တိုင်းပြည်အတွက် တကယ် အကျိုးရှိမှာလား ဆိုတဲ့ ကိစ္စက စိတ်ဝင်စားစရာပါ။ ခုတစ်ပတ် အသစ်ပြဌာန်းလိုက်တဲ့ မော်တော်ယာဉ် စီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေ အကြောင်း လေ့လာ တင်ပြသွားပါ့မယ်။
ဥပဒေ ပုဒ်မ ၇၆ မှာ “ မော်တော်ဆိုင်ကယ်ကို မောင်းနှင် စီးနင်းရာတွင် ရှေ့မီး အနိမ့်ကို နေ့၊ ည အချိန်တိုင်းတွင် ဖွင့်၍ မောင်းနှင်ရန် ပျက်ကွက်ခြင်း မရှိစေရ” ဆိုပြီး ပြဌာန်းထားပါတယ်။ ဒီ ပြဌာန်းချက်ကတော့ အသစ်ဖြစ်ပါတယ်။ လိုက်နာမှု မရှိဘူး ဆိုရင် ဒဏ်ငွေ ၃ သောင်း ချမှတ်ရမယ် ဆိုပြီး ပြဌာန်းထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆိုင်ကယ် အိပ်ဇောက အသံထိန်းကရိယာကို ဖြုတ်ပြီး မောင်းတာ၊ နောက်ကြည့်မှန် မပါတာ၊ စံချိန်စံညွှန်းမီတဲ့ ဆိုင်ကယ်စီး ဦးထုတ် မဆောင်းပဲ ဒါမှမဟုတ် မေးသိုင်းကြိုးကို သေခြာ မတပ်ပဲ မောင်းတာ စီးတာမျိုးဆိုရင်လည်း ငွေဒဏ် ၃ သောင်းချမှတ်ဖို့ ပြဌာန်းထားပါတယ်။ ဒီ ပြဌာန်းချက်တွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံ အနှံ့အပြားက အစီးရေ ၄ သန်း ၈ သိန်းနီးပါးရှိတဲ့ ဆိုင်ကယ်မောင်းသူ စီးသူတွေအပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိစေမှာပါ။
မော်တော်ယာဉ်နဲ့ ပတ်သက်ရင်တော့ ခုပြဌာန်းချက်မှာ ကားမောင်းနေချိန် လက်ကိုင်ဖုန်း အသုံးပြုတာကို တားမြစ်ထားပါတယ်။ ချိုးဖေါက်ရင်တော့ ဒဏ်ငွေ ၃ သောင်းပါ။ မြန်မာနိုင်ငံက ကားမောင်းသူ အတော်များများ ကားမောင်းရင်း လက်ကိုင်ဖုန်း အသုံးပြုတတ်ကြတာမို့ ဒီ ဥပဒေပါ ပြဌာန်းချက် လိုက်နာလာအောင်၊ စည်းရုံးနိုင်မလား၊ ဒါမှမဟုတ် ဒဏ်ရိုက်ခံရတဲ့ အမှုအခင်း များလာမှာလား ဆိုတာကိုတော့ မသိနိုင်သေးပါဘူး။ လက်ရှိ ဥပဒေထဲမှာ ပြသနာဖြစ်လာစေနိုင်တာ တစ်ခုကတော့ ပုဒ်မ ၇၇(က) ပါ ပြဌာန်းချက်ပါ။ အဲဒီမှာ ဖော်ပြထားတာကတော့ ကားအရောင်းအဝယ် လုပ်ခဲ့ရင် စာချုပ်ချုပ်တဲ့နေ့ကနေ ရက်ပေါင်း ၃၀ အတွင်း ယာဉ်ပိုင်ရှင် နာမည်ပြောင်း လျောက်ထားရမယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ တကယ်လို့ လျောက်ထားဖို့ ပျက်ကွက်တယ် ဆိုရင် ဒဏ်ငွေ ကျပ် ၃ သိန်း ချမယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ပို့ဆောင်ရေးနဲ့ ဆက်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန လက်အောက် ကုန်းလမ်းသယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာန ကညန ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်နေ့ကစပြီး အခွန်ဆောင်ထားပြီးတဲ့သူတွေကိုပဲ ကားနာမည်ပေါက် လုပ်ပေးမယ်၊ မော်တော်ယာဉ် လိုင်စင် သက်တမ်းတိုးပေးမယ် ဆိုပြီး ကြေငြာထားသလို စပြီးတော့လည်း အကောင်အထည် ဖော်နေပါတယ်။
ကားနာမည် ပြောင်းပေးဖို့ ဆိုပြီး ကညန မှာ ဒီအတိုင်း သွားလျောက်လို့ မရတော့ပါဘူး။ အဲလို ယာဉ်လိုင်စင် သက်တမ်းတိုးတာ၊ ကားပိုင်ရှင် နာမည်ပြောင်းတာကို အခွန်ကိစ္စနဲ့ ဆက်စပ်လိုက်တော့ ပြည်သူ အတော်များများ ဒုက္ခရောက်ကုန်ပါတယ်။ ကားလက်လွဲှ ဝယ်ယူခဲ့သူ တစ်ယောက် အနေနဲ့ သက်ဆိုင်ရာ အခွန်ရုံးမှာ ငွေသားနဲ့ အခွန်ဆောင်ရင် အထိုက်အလျောက် အဆင်ပြေနိုင်ပေမယ့် အခွန်ထမ်းတွေ အနေနဲ့ သူဆောင်ထားတဲ့ အခွန်ကနေ ငွေဖြူဖြစ်ကြောင်း ပြဖို့ကတော့ လုပ်ငန်းစဉ် ရှုပ်ထွေးတာကြောင့် အချိန်ကြံ့ကြာမှု အများကြီး ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။
အခွန်ထမ်း ပြည်သူ အတော်များများဟာ ကားဝယ်တဲ့အခါ အခွန်ဆောင်ထားတဲ့ ငွေနဲ့ ဝယ်ယူတာ ဖြစ်ကြောင်း အခွန်ဆောင် လက်မှတ်စိမ်း တစ်စောင်ရဖို့ အချိန် တစ်လ မက ကြာတတ်ပါတယ်။ သူအခွန်ဆောင်ထားတဲ့ မြို့နယ်က ရုံးနဲ့ သူ့အိမ်ထောင်စု စာရင်းပေါက်ရာ မြို့နယ် အခွန်ရုံးနှစ်ခုကြား၊ ပြည်နယ်နဲ့ တိုင်း အခွန်ရုံးတွေ ကြားခံပြီး အပြန်အလှန် စာပို့ဆက်သွယ်၊ ဗျူရိုကရေစီ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေ အတိုင်း စစ်ဆေးပြီးမှ ထုတ်ပေးလေ့ရှိတာမို့ အဲလို အချိန်ကြာမြင့်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုပြဌာန်းပြီး ဥပဒေ အတိုင်းဆိုရင်တော့ အဲလို နာမည်ပြောင်း အချိန်မီ လျောက်ထားနိုင်ခြင်း မရှိတဲ့သူတွေ ဒဏ်ငွေ ၃ သိန်း ဆောင်ကြရမယ့် ကိန်းပါပဲ။
အခုဥပဒေထဲ ထူးခြားတာ တစ်ခုက လိုင်စင်မပါပဲ ကောင်းမောင်းမိရင် တစ်လထက် မပိုတဲ့ ထောင်ဒဏ်ဖြစ်စေ၊ ကျပ် တစ်သိန်းထက် မပိုတဲ့ ငွေဒဏ်ဖြစ်စေ၊ ဒဏ်နှစ်ရပ်လုံးဖြစ်စေ ချမှတ်ရမယ် ဆိုတဲ့ အချက်ပါပဲ။ လူတစ်ယောက် ကားမောင်းလိုင်စင် မေ့ကျန်ပြီး ကားမောင်းမိတာနဲ့ အခန့် မသင့်ရင် ထောင်ထဲ ရောက်သွားနိုင်တဲ့ ပုဒ်မမျိုးပါ။ ဥပဒေထဲက အငြင်းပွားစရာ အရှိဆုံး ပြဌာန်းချက်ကတော့ Without လို့ခေါ်တဲ့ လိုင်စင်မဲ့ယာဉ်တွေ ကိစ္စပါ။ ပုဒ်မ ၈၅ (က)မှာ လိုင်စင်မဲ့ကား မောင်းတယ် ဆိုရင် ၃ နှစ်ထက် မပိုတဲ့ ထောင်ဒဏ်ဖြစ်စေ၊ ငွေဒဏ်ဖြစ်စေ ဒဏ်နှစ်ရပ်လုံးဖြစ်စေ ချမှတ်နိုင်သည် ဆိုပြီး ပြဌာန်းထားပါတယ်။ ငွေဒဏ်ကို သတ်သတ်မှတ်မှတ် ဖော်ပြမထားတာကြောင့် ငွေကျပ် သိန်းပေါင်းများစွာ ဒဏ်ရိုက်ခံရတာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ နောက်တစ်ချက်က အဲဒီ ပုဒ်မ ပြစ်မှု ကျူးလွန်မှုကို ရဲအရေးယူပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့ ပုဒ်မ အဖြစ် သတ်မှတ်ထားခြင်းပါ။ အဓိပ္ပါယ်ကတော့ Without ကားမောင်းတာကို မိတာနဲ့ ရဲက ဖမ်းပြီး ချက်ခြင်း အချုပ်ထဲ ထည့်ထားနိုင်ရုံမက ထောင် ၃ နှစ်၊ အကန့်အသတ်မဲ့ ငွေဒဏ် ချမှတ်နိုင်တဲ့ ပုဒ်မနဲ့ တရားစွဲခံရနိုင်တယ် ဆိုတာပါပဲ။
လက်ရှိ နိုင်ငံ့ အခြေအနေကို အသေအခြာ ပြန်ကြည့်ရင် Without လို့ခေါ်တဲ့ လိုင်စင်မဲ့ကားတွေကို ပြည်နယ် အတော်များများမှာ အသုံးပြုနေကြတာ တွေ့နိုင်ပါတယ်။ လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့နဲ့ သူတို့ မိသားစုဝင်တွေက Without ကားတွေကို အသုံးပြုကြပါတယ်။ နောက် အဲဒီ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေက ထုတ်ပေးထားတဲ့ လက်မှတ်တွေနဲ့ စီးတဲ့ Without ကားတွေ ရှိကြသလို၊ ပြည်သူတွေက နားလည်မှုနဲ့ စီးနေကြတာလည်း အများအပြားပါ။ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး ဆိုရင် သောင်းနဲ့ချီ ရှိနိုင်ပါတယ်။ အဲလို နေရာအနှံ့အပြားမှာ သုံးနေတဲ့ Without ကားတွေကို ဒီ ဥပဒေနဲ့ တကယ် အရေးယူနိုင်မလား ဆိုတာကတော့ သံသယ ဖြစ်စရာပါပဲ။ တစ်ဖက်မှာ ပြင်းထန်တဲ့ ဥပဒေကို ပြဌာန်းထားပေမယ့် အခြားတစ်ဖက်မှာတော့ ဥပဒေနဲ့အညီ အရေးမယူနိုင်ဘူး ဆိုရင် ဒါဟာ တစ်ချို့သော Without သုံးတဲ့ ပြည်သူတွေအပေါ် ရဲတပ်ဖွဲ့က ငွေညှစ်တဲ့၊ အနိုင်ကျင့်ရာမှာ အသုံးပြုတဲ့ ဥပဒေ ဖြစ်သွားနိုင်လို့ပါပဲ။
လက်ရှိ ဥပဒေထဲမှာ လက်တွေ့ကျတာဆိုလို့ ကားလိုင်စင် သက်တမ်းတိုးရင် လုပ်ကိုင်ရတဲ့ ယာဉ်စစ်ဆေးခြင်း လုပ်ငန်း ပုဂ္ဂလိက ကုမ္ပဏီတွေကို လုပ်ခွင့်ပေးမယ့် ကိစ္စတစ်ခုတော့ ပါပါတယ်။ လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကားအမျိုးမျိုး အစီးရေ ၈ သိန်းကျော်လောက်ရှိပြီး ၂ နှစ်တစ်ကြိမ် လိုင်စင်သက်တမ်းတိုးရပါတယ်။ တိုးတဲ့အခါတိုင်း ယာဉ်စစ်ဆေးတာ လုပ်ရပါတယ်။ ဒီအတွက် အရည်အတွက်နည်းနည်းပဲ ရှိတဲ့ ကညန ရုံးတွေဟာ တစ်နှစ်ကို ကားစီးရေ ၄ သိန်းနီးပါး၊ တစ်လကို အစီးရေ ၃သောင်း၃ထောင်ကျော်လောက် သက်တမ်းတိုး၊ ယာဉ်စစ်ဆေးပေးရပါတယ်။ ဒါတောင် ဆိုင်ကယ်တွေ မပါသေးပါဘူး။ ဒီအချက်အလက် ကိန်းဂဏန်းကိုကြည့်ရင် ကညန ဟာ ယာဉ်စစ်ဆေးတဲ့ လုပ်ငန်းကို မနိုင်မနင်း လုပ်နေရတယ် ဆိုတာ ပေါ်လွင်စေပါတယ်။ အခု ဥပဒေအရ အဲဒီ လုပ်ငန်း ပုဂ္ဂလိကကို ပေးနိုင်ခဲ့ရင် ကုမ္ပဏီတွေလည်း အဆင်ပြေ၊ သက်တမ်းတိုးဖို့ ကညန ရုံးမှာ ခက်ခက်ခဲခဲ လုပ်ကြရတဲ့ ပြည်သူတွေလည်း အဆင်ပြေလာနိုင်ပါတယ်။ ဒီ တစ်ချက်ကလွဲရင် ကျန် ဥပဒေ ပြဌာန်းချက်ပါ တားမြစ်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ပြစ်ဒဏ်တွေဟာ ပြင်းထန် ဒဏ်ငွေတွေက မြင့်မားနေလို့ တကယ်ကျင့်သုံးတဲ့အခါ အခက်အခဲ ရှိစေနိုင်ပါတယ်။ အဲလို ဥပဒေမှာ လက်တွေ့မကျတဲ့ ပြဌာန်းချက်တွေ ပါလာရင် ဥပဒေပါ ရည်ရွယ်ချက် အကောင်အထည် ပေါ်လာမှာ မဟုတ်ပဲ အာဏာပိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ ပြည်သူတွေအပေါ် ငွေညှစ်တာ၊ ခြိမ်းခြောက် အကြပ်ကိုင်တာနဲ့ အဂတိလိုက်စားမှုတွေသာ တိုးပွားလာနိုင်ကြောင်းပါ။
---------------------------------
မောျတောျယာဉျ စီမံခန့ျခှဲမှု ဥပဒေ ဘာတှေ လှဲနသေလဲ
လှှတျတောျက အတညျပွုခဲ့ပွီးဖွဈတဲ့ “ ယာဉျအန်တရာယျ ကငျးရှငျးရေးနှင့ျ မောျတောျယာဉျ စီမံခန့ျခှဲမှု ဥပဒေ” ကို နိုငျငံတောျ သမ်မတက လကျမှတျရေးထိုးပွီး ပွီးခဲ့တဲ့ မလေ ၂၆ ရကျနေ့က ပွဌာနျးလိုကျလို့ ခုဆို အသကျဝငျနပေါပွီ။ အရငျ သမ်မတ ဦးသိနျးစိနျ အစိုးရလကျထကျ ၂၀၁၅ ခုနှဈက ပွဌာနျးခဲ့တဲ့ မောျတောျယာဉျ ဥပဒကေို အစားထိုးလိုကျတာလညျး ဖွဈပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံ တဈဝှမျးမှာ မှတျပုံတငျထားတဲ့ ပုဂ်ဂလိကပိုငျကား အစီးရေ ၄ သိနျး ၇ သောငျးကြောျ၊ ဘတျဈနဲ့ လူအမြားတငျနိုငျတဲ့ကား ၃ သောငျးနီးပါး စုစုပေါငျး ကားစီးရေ ၅ သိနျးကြောျ ရှိနပေါတယျ။ ဆိုငျကယျနဲ့ အခွား စကျတပျယာဉျတှပေါ ပေါငျးရငျ ၅ သနျး ၇ သိနျးကြောျ ရှိပါတယျ။ ဒီ ဥပဒဟော အဲလို ကားတှေ၊ ဆိုငျကယျတှေ ပိုငျဆိုငျထားတဲ့ အသုံးပွုနတေဲ့ သနျးနဲ့ခြီရှိတဲ့ မိသားစုတှေ အတှကျ သကျရောကျမှု ရှိမှာမို့ အရေးကွီးတယျလို့ ပွောမယျ ဆိုရငျလညျး ပွောနိုငျပါတယျ။ ဒီ ဥပဒမှော ဘာတှေ ပွဌာနျးထားသလဲ၊ ထူးခွားတာ ဘာတှေ ပါသလဲ၊ ဥပဒအေတိုငျး ကငြ့ျသုံးရငျ တိုငျးပွညျအတှကျ တကယျ အကြိုးရှိမှာလား ဆိုတဲ့ ကိစ်စက စိတျဝငျစားစရာပါ။ ခုတဈပတျ အသဈပွဌာနျးလိုကျတဲ့ မောျတောျယာဉျ စီမံခန့ျခှဲမှု ဥပဒေ အကွောငျး လေ့လာ တငျပွသှားပါ့မယျ။
ဥပဒေ ပုဒျမ ၇၆ မှာ “ မောျတောျဆိုငျကယျကို မောငျးနှငျ စီးနငျးရာတှငျ ရှေ့မီး အနိမ့ျကို နေ့၊ ည အခြိနျတိုငျးတှငျ ဖှင့ျ၍ မောငျးနှငျရနျ ပကြျကှကျခွငျး မရှိစရေ” ဆိုပွီး ပွဌာနျးထားပါတယျ။ ဒီ ပွဌာနျးခကြျကတော့ အသဈဖွဈပါတယျ။ လိုကျနာမှု မရှိဘူး ဆိုရငျ ဒဏျငှေ ၃ သောငျး ခမြှတျရမယျ ဆိုပွီး ပွဌာနျးထားပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ဆိုငျကယျ အိပျဇောက အသံထိနျးကရိယာကို ဖွုတျပွီး မောငျးတာ၊ နောကျကွည့ျမှနျ မပါတာ၊ စံခြိနျစံညှှနျးမီတဲ့ ဆိုငျကယျစီး ဦးထုတျ မဆောငျးပဲ ဒါမှမဟုတျ မေးသိုငျးကွိုးကို သခွော မတပျပဲ မောငျးတာ စီးတာမြိုးဆိုရငျလညျး ငှဒေဏျ ၃ သောငျးခမြှတျဖို့ ပွဌာနျးထားပါတယျ။ ဒီ ပွဌာနျးခကြျတှဟော မွနျမာနိုငျငံ အနှံ့အပွားက အစီးရေ ၄ သနျး ၈ သိနျးနီးပါးရှိတဲ့ ဆိုငျကယျမောငျးသူ စီးသူတှအေပေါျ သကျရောကျမှု ရှိစမှောပါ။
မောျတောျယာဉျနဲ့ ပတျသကျရငျတော့ ခုပွဌာနျးခကြျမှာ ကားမောငျးနခြေိနျ လကျကိုငျဖုနျး အသုံးပွုတာကို တားမွဈထားပါတယျ။ ခြိုးဖေါကျရငျတော့ ဒဏျငှေ ၃ သောငျးပါ။ မွနျမာနိုငျငံက ကားမောငျးသူ အတောျမြားမြား ကားမောငျးရငျး လကျကိုငျဖုနျး အသုံးပွုတတျကွတာမို့ ဒီ ဥပဒပေါ ပွဌာနျးခကြျ လိုကျနာလာအောငျ၊ စညျးရုံးနိုငျမလား၊ ဒါမှမဟုတျ ဒဏျရိုကျခံရတဲ့ အမှုအခငျး မြားလာမှာလား ဆိုတာကိုတော့ မသိနိုငျသေးပါဘူး။ လကျရှိ ဥပဒထေဲမှာ ပွသနာဖွဈလာစနေိုငျတာ တဈခုကတော့ ပုဒျမ ၇၇(က) ပါ ပွဌာနျးခကြျပါ။ အဲဒီမှာ ဖောျပွထားတာကတော့ ကားအရောငျးအဝယျ လုပျခဲ့ရငျ စာခြုပျခြုပျတဲ့နေ့ကနေ ရကျပေါငျး ၃၀ အတှငျး ယာဉျပိုငျရှငျ နာမညျပွောငျး လြောကျထားရမယျလို့ ဆိုထားပါတယျ။ တကယျလို့ လြောကျထားဖို့ ပကြျကှကျတယျ ဆိုရငျ ဒဏျငှေ ကပြျ ၃ သိနျး ခမြယျလို့ ဖောျပွထားပါတယျ။ ပို့ဆောငျရေးနဲ့ ဆကျသှယျရေး ဝနျကွီးဌာန လကျအောကျ ကုနျးလမျးသယျယူပို့ဆောငျရေး ညှှနျကွားမှု ဦးစီးဌာန ကညန ဟာ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ဇနျနဝါရီ ၁ ရကျနေ့ကစပွီး အခှနျဆောငျထားပွီးတဲ့သူတှကေိုပဲ ကားနာမညျပေါကျ လုပျပေးမယျ၊ မောျတောျယာဉျ လိုငျစငျ သကျတမျးတိုးပေးမယျ ဆိုပွီး ကွငွောထားသလို စပွီးတော့လညျး အကောငျအထညျ ဖောျနပေါတယျ။
ကားနာမညျ ပွောငျးပေးဖို့ ဆိုပွီး ကညန မှာ ဒီအတိုငျး သှားလြောကျလို့ မရတော့ပါဘူး။ အဲလို ယာဉျလိုငျစငျ သကျတမျးတိုးတာ၊ ကားပိုငျရှငျ နာမညျပွောငျးတာကို အခှနျကိစ်စနဲ့ ဆကျစပျလိုကျတော့ ပွညျသူ အတောျမြားမြား ဒုက်ခရောကျကုနျပါတယျ။ ကားလကျလှဲှ ဝယျယူခဲ့သူ တဈယောကျ အနနေဲ့ သကျဆိုငျရာ အခှနျရုံးမှာ ငှသေားနဲ့ အခှနျဆောငျရငျ အထိုကျအလြောကျ အဆငျပွနေိုငျပမေယ့ျ အခှနျထမျးတှေ အနနေဲ့ သူဆောငျထားတဲ့ အခှနျကနေ ငှဖွေူဖွဈကွောငျး ပွဖို့ကတော့ လုပျငနျးစဉျ ရှုပျထှေးတာကွောင့ျ အခြိနျကွံ့ကွာမှု အမြားကွီး ဖွဈပေါျစပေါတယျ။
အခှနျထမျး ပွညျသူ အတောျမြားမြားဟာ ကားဝယျတဲ့အခါ အခှနျဆောငျထားတဲ့ ငှနေဲ့ ဝယျယူတာ ဖွဈကွောငျး အခှနျဆောငျ လကျမှတျစိမျး တဈစောငျရဖို့ အခြိနျ တဈလ မက ကွာတတျပါတယျ။ သူအခှနျဆောငျထားတဲ့ မွို့နယျက ရုံးနဲ့ သူ့အိမျထောငျစု စာရငျးပေါကျရာ မွို့နယျ အခှနျရုံးနှဈခုကွား၊ ပွညျနယျနဲ့ တိုငျး အခှနျရုံးတှေ ကွားခံပွီး အပွနျအလှနျ စာပို့ဆကျသှယျ၊ ဗြူရိုကရစေီ လုပျထုံးလုပျနညျးတှေ အတိုငျး စဈဆေးပွီးမှ ထုတျပေးလေ့ရှိတာမို့ အဲလို အခြိနျကွာမွင့ျတာ ဖွဈပါတယျ။ အခုပွဌာနျးပွီး ဥပဒေ အတိုငျးဆိုရငျတော့ အဲလို နာမညျပွောငျး အခြိနျမီ လြောကျထားနိုငျခွငျး မရှိတဲ့သူတှေ ဒဏျငှေ ၃ သိနျး ဆောငျကွရမယ့ျ ကိနျးပါပဲ။
အခုဥပဒထေဲ ထူးခွားတာ တဈခုက လိုငျစငျမပါပဲ ကောငျးမောငျးမိရငျ တဈလထကျ မပိုတဲ့ ထောငျဒဏျဖွဈစေ၊ ကပြျ တဈသိနျးထကျ မပိုတဲ့ ငှဒေဏျဖွဈစေ၊ ဒဏျနှဈရပျလုံးဖွဈစေ ခမြှတျရမယျ ဆိုတဲ့ အခကြျပါပဲ။ လူတဈယောကျ ကားမောငျးလိုငျစငျ မေ့ကနြျပွီး ကားမောငျးမိတာနဲ့ အခန့ျ မသင့ျရငျ ထောငျထဲ ရောကျသှားနိုငျတဲ့ ပုဒျမမြိုးပါ။ ဥပဒထေဲက အငွငျးပှားစရာ အရှိဆုံး ပွဌာနျးခကြျကတော့ Without လို့ခေါျတဲ့ လိုငျစငျမဲ့ယာဉျတှေ ကိစ်စပါ။ ပုဒျမ ၈၅ (က)မှာ လိုငျစငျမဲ့ကား မောငျးတယျ ဆိုရငျ ၃ နှဈထကျ မပိုတဲ့ ထောငျဒဏျဖွဈစေ၊ ငှဒေဏျဖွဈစေ ဒဏျနှဈရပျလုံးဖွဈစေ ခမြှတျနိုငျသညျ ဆိုပွီး ပွဌာနျးထားပါတယျ။ ငှဒေဏျကို သတျသတျမှတျမှတျ ဖောျပွမထားတာကွောင့ျ ငှကေပြျ သိနျးပေါငျးမြားစှာ ဒဏျရိုကျခံရတာမြိုးလညျး ဖွဈနိုငျပါတယျ။ နောကျတဈခကြျက အဲဒီ ပုဒျမ ပွဈမှု ကြူးလှနျမှုကို ရဲအရေးယူပိုငျခှင့ျရှိတဲ့ ပုဒျမ အဖွဈ သတျမှတျထားခွငျးပါ။ အဓိပ်ပါယျကတော့ Without ကားမောငျးတာကို မိတာနဲ့ ရဲက ဖမျးပွီး ခကြျခွငျး အခြုပျထဲ ထည့ျထားနိုငျရုံမက ထောငျ ၃ နှဈ၊ အကန့ျအသတျမဲ့ ငှဒေဏျ ခမြှတျနိုငျတဲ့ ပုဒျမနဲ့ တရားစှဲခံရနိုငျတယျ ဆိုတာပါပဲ။
လကျရှိ နိုငျငံ့ အခွအေနကေို အသအေခွာ ပွနျကွည့ျရငျ Without လို့ခေါျတဲ့ လိုငျစငျမဲ့ကားတှကေို ပွညျနယျ အတောျမြားမြားမှာ အသုံးပွုနကွေတာ တှေ့နိုငျပါတယျ။ လကျနကျကိုငျ တပျဖှဲ့နဲ့ သူတို့ မိသားစုဝငျတှကေ Without ကားတှကေို အသုံးပွုကွပါတယျ။ နောကျ အဲဒီ လကျနကျကိုငျ အဖှဲ့တှကေ ထုတျပေးထားတဲ့ လကျမှတျတှနေဲ့ စီးတဲ့ Without ကားတှေ ရှိကွသလို၊ ပွညျသူတှကေ နားလညျမှုနဲ့ စီးနကွေတာလညျး အမြားအပွားပါ။ မွနျမာတဈနိုငျငံလုံး ဆိုရငျ သောငျးနဲ့ခြီ ရှိနိုငျပါတယျ။ အဲလို နရောအနှံ့အပွားမှာ သုံးနတေဲ့ Without ကားတှကေို ဒီ ဥပဒနေဲ့ တကယျ အရေးယူနိုငျမလား ဆိုတာကတော့ သံသယ ဖွဈစရာပါပဲ။ တဈဖကျမှာ ပွငျးထနျတဲ့ ဥပဒကေို ပွဌာနျးထားပမေယ့ျ အခွားတဈဖကျမှာတော့ ဥပဒနေဲ့အညီ အရေးမယူနိုငျဘူး ဆိုရငျ ဒါဟာ တဈခြို့သော Without သုံးတဲ့ ပွညျသူတှအေပေါျ ရဲတပျဖှဲ့က ငှညှေဈတဲ့၊ အနိုငျကငြ့ျရာမှာ အသုံးပွုတဲ့ ဥပဒေ ဖွဈသှားနိုငျလို့ပါပဲ။
လကျရှိ ဥပဒထေဲမှာ လကျတှေ့ကတြာဆိုလို့ ကားလိုငျစငျ သကျတမျးတိုးရငျ လုပျကိုငျရတဲ့ ယာဉျစဈဆေးခွငျး လုပျငနျး ပုဂ်ဂလိက ကုမ်ပဏီတှကေို လုပျခှင့ျပေးမယ့ျ ကိစ်စတဈခုတော့ ပါပါတယျ။ လကျရှိ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကားအမြိုးမြိုး အစီးရေ ၈ သိနျးကြောျလောကျရှိပွီး ၂ နှဈတဈကွိမျ လိုငျစငျသကျတမျးတိုးရပါတယျ။ တိုးတဲ့အခါတိုငျး ယာဉျစဈဆေးတာ လုပျရပါတယျ။ ဒီအတှကျ အရညျအတှကျနညျးနညျးပဲ ရှိတဲ့ ကညန ရုံးတှဟော တဈနှဈကို ကားစီးရေ ၄ သိနျးနီးပါး၊ တဈလကို အစီးရေ ၃သောငျး၃ထောငျကြောျလောကျ သကျတမျးတိုး၊ ယာဉျစဈဆေးပေးရပါတယျ။ ဒါတောငျ ဆိုငျကယျတှေ မပါသေးပါဘူး။ ဒီအခကြျအလကျ ကိနျးဂဏနျးကိုကွည့ျရငျ ကညန ဟာ ယာဉျစဈဆေးတဲ့ လုပျငနျးကို မနိုငျမနငျး လုပျနရေတယျ ဆိုတာ ပေါျလှငျစပေါတယျ။ အခု ဥပဒအေရ အဲဒီ လုပျငနျး ပုဂ်ဂလိကကို ပေးနိုငျခဲ့ရငျ ကုမ်ပဏီတှလေညျး အဆငျပွေ၊ သကျတမျးတိုးဖို့ ကညန ရုံးမှာ ခကျခကျခဲခဲ လုပျကွရတဲ့ ပွညျသူတှလေညျး အဆငျပွလောနိုငျပါတယျ။ ဒီ တဈခကြျကလှဲရငျ ကနြျ ဥပဒေ ပွဌာနျးခကြျပါ တားမွဈခကြျတှနေဲ့ ပတျသကျတဲ့ ပွဈဒဏျတှဟော ပွငျးထနျ ဒဏျငှတှေကေ မွင့ျမားနလေို့ တကယျကငြ့ျသုံးတဲ့အခါ အခကျအခဲ ရှိစနေိုငျပါတယျ။ အဲလို ဥပဒမှော လကျတှေ့မကတြဲ့ ပွဌာနျးခကြျတှေ ပါလာရငျ ဥပဒပေါ ရညျရှယျခကြျ အကောငျအထညျ ပေါျလာမှာ မဟုတျပဲ အာဏာပိုငျ အဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ ပွညျသူတှအေပေါျ ငှညှေဈတာ၊ ခွိမျးခွောကျ အကွပျကိုငျတာနဲ့ အဂတိလိုကျစားမှုတှသော တိုးပှားလာနိုငျကွောငျးပါ။
စညျသူအောငျမွင့ျ။