ျပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္လ ၂၃ ရက္နဲ႔ ၂၄ ရက္ေန႔ေတြက အာဏာရ NLD အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ပါတီရဲ႕ ဒုတိယအၾကိမ္ ႏိုင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ပါတီ ညီလာခံ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ အခ်ိန္တိုတုိအတြင္း က်င္းပခဲ့တဲ့ ညီလာခံမွာ အစိုးရမူ၀ါဒ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ၀န္းရံ အားေပးေရး၊ ဖြဲ႕စည္းပံု ျပင္ေရး အပါအ၀င္ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္ (၅) ရပ္ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္ (၅) ရပ္ထဲမွာ ဖြဲ႕စည္းပံု ျပင္ေရး ဆိုတာဟာ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ မ၀င္ခင္ကတည္းက အင္န္္အယ္လ္ဒီ ပါတီရဲ႕ မူ၀ါဒ တရပ္ အေနနဲ႔ ရွိခဲ့ျပီး ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာေရာ၊ ၂၀၁၅ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲၾကီး မွာပါ ပါတီရဲ႕ လုပ္ငန္းစဥ္အျဖစ္ ျပည္သူေတြကို ခ်ျပ မဲဆြယ္ခဲ့တာပါ။ သိပ္မၾကာခင္ ၂၀၁၅ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပျပီးတာ ၃ ႏွစ္ ျပည့္ပါေတာ့မယ္။ ဒီကာလအတြင္း NLD ပါတီ အေနနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ေျပာတာ၊ ဆိုတာ လွဳပ္ရွားတာ ျပည္သူေတြ မေတြ႕ျမင္ၾကရပါဘူး။ ဒီအတြက္ ညီလာခံ အျပီး သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ သတင္းေထာက္ေတြကလည္း NLD ေခါင္းေဆာင္ေတြကို အဲဒီ ေမးခြန္း ေမးခဲ့ၾကပါတယ္။ NLD ပါတီ ဖြဲ႕စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရး အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္ပါ့မလား ဆိုတာ ခုတပတ္ ေလ့လာသံုးသပ္ တင္ျပသြားပါ့မယ္။
အရင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးၾကီးသန္းေရႊ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ စစ္အာဏာရွင္ အစိုးရလက္ထက္မွာ သူတုိ႔ စိတ္ၾကိဳက္ေရးဆြဲထားတဲ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို အတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက NLD ဟာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို လက္ခံခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ တကယ့္တကယ္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္နဲ႔ နည္းနည္းမွ လိုက္ေလ်ာညီေထြ မျဖစ္တဲ့ အခ်က္ေတြ အမ်ားၾကီး ေတြ႕ျမင္ႏုိင္ပါတယ္။ တပ္မေတာ္ဟာ တသီးတျခားစီ ရပ္တည္ခြင့္ရျပီး ေရြးေကာက္ခံ အစိုးရရဲ႕ စီမံခန္႔ခြဲမွဳေအာက္ ရွိမေနတာ၊ သမၼတ ေရြးခ်ယ္ရာမွာ တပ္မေတာ္က မဲ ၂၅ ရာခုိင္ႏွဳန္းကို ရယူထားတာ၊ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္ အသီးသီးမွာ တပ္မေတာ္သား အမတ္ေတြက ၂၅ ရာခိုင္ႏွဳန္း ေနရာယူထားတာ၊ အစိုးရအဖြဲ႕မွာ အေရးပါတဲ့ ကာကြယ္ေရး၊ ျပည္ထဲေရး၊ နယ္စပ္ေရးရာ ၀န္ၾကီးသံုးေယာက္ကို တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က စိတ္ၾကိဳက္ခန္႔ႏိုင္တာ၊ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ အသီးသီးမွာ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ျပီးရင္ အေရးအပါဆံုးျဖစ္တဲ့ လံုနယ္၀န္ၾကီးကို တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္တဲ့ တပ္မေတာ္သား အရာရွိေတြ ထည့္သြင္းရတာ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမၼတအျဖစ္ တင္ေျမွာက္လို႔ မရႏိုင္တဲ့ ပုဒ္မ ၅၉(စ) လိုမ်ိဳးကို ထည့္သြင္းထားတာ စတဲ့ အခ်က္ေပါင္းမ်ားစြာ ပါရွိေနပါတယ္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး နဂိုတုန္းက NLD မွာ သေဘာထား ႏွစ္မ်ိဳး ကြဲျပားခဲ့ပါေသးတယ္။ ပထမ တစ္မ်ိဳးကေတာ့ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး ျဖစ္ျပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ NLD ေခါင္းေဆာင္ အမ်ားစုၾကီးရဲ႕ သေဘာထား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယ တမ်ိဳးကေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို ဖ်က္သိမ္း၊ ဖြဲ႕စည္းပံု အသစ္နဲ႔ အစားထုိးေရး ျဖစ္ျပီး ကြယ္လြန္သြားျပီျဖစ္တဲ့ သတင္းစာဆရာၾကီး ဟံသာ၀တီ ဦး၀င္းတင္နဲ႔ ေရွ႕ေနၾကီး ဦးကိုနီတို႔ရဲ႕ သေဘာထားျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဖြဲ႕စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရးဟာ NLD ပါတီရဲ႕ မူ၀ါဒ သေဘာထား ျဖစ္လာပါတယ္။
ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး NLD ပါတီအတြင္း ေလ့လာသံုးသပ္မွဳေတြ လုပ္ၾကရာမွာ အခ်က္ေပါင္း ၁၆၈ ခ်က္အထိ ျပင္ဆင္ဖို႔ လိုတယ္ ဆုိျပီး သေဘာထား ထြက္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအခ်က္အလက္ေတြ ျပင္ႏိုင္ေအာင္ ဘယ္လို သနဂၤဟဗ်ဴဟာ နည္းဗ်ဴဟာေတြနဲ႔ လုပ္ၾကမလဲ ဆိုတာမ်ိဳးကိုေတာ့ ခ်မွတ္တာ မေတြ႕ၾကရပါဘူး။
၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ NLD အမတ္ ၄၀ေက်ာ္ လႊတ္ေတာ္ အသီးသီးထဲ ေရာက္ျပီးေနာက္ပိုင္း NLD ဟာ ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ေရး တတုိင္းျပည္လံုး အတုိင္းအတာနဲ႔ ၾကိဳးစားလာျပန္ပါတယ္။ ဒီအခါျပင္ဖို႔ ၾကိဳးစားတာကေတာ့ ပုဒ္မ ၄၃၆ ပါ။ အင္န္အယ္လ္ဒီ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ဥပေဒ ပညာရွင္ေတြက ဖြဲ႕စည္းပံုပါ အခ်က္အေတာ္မ်ားမ်ား ျပင္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနရင္ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ညွိေနရမယ္၊ တပ္မေတာ္ဘက္က သေဘာမတူရင္ ျပင္ဆင္ဖို႔ မလြယ္ဘူး၊ ဒါေပမယ့္ ပုဒ္မ ၄၃၆ ကိုသာ ျပင္ဆင္လိုက္ႏိုင္ရင္ ေနာက္ပိုင္း ဖြဲ႕စည္းပံုပါ ဘယ္ပုဒ္မကို ျပင္ခ်င္သည္ျဖစ္ေစ၊ တပ္မေတာ္ဘက္က သေဘာမတူလဲ ျပင္လို႔ ရသြားလိမ့္မယ္၊ ဖြဲ႕စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရးမွာ ပုဒ္မ ၄၃၆ ဟာ အေရးၾကီးျပီး တံခါးေပါက္လည္း ျဖစ္တယ္၊ ဒီတံခါးေပါက္ ပြင့္သြားရင္ က်န္တာအားလံုး ျပင္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ယူဆျပီး ပုဒ္မ ၄၃၆ ျပင္ဆင္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳ လုပ္ခဲ့တာပါ။
အဲဒီ ပုဒ္မ ၄၃၆ ျပင္ဆင္ေရး NLD ေခါင္းေဆာင္မွဳေနာက္ ၈၈မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ အပါအ၀င္ လူထုလူတန္းစား အဖြဲ႕ေပါင္းစံုနဲ႔ ျပည္သူအမ်ားစုၾကီးက ေထာက္ခံတာေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ NLD ေခါင္းေဆာင္ေတြ မတြက္မိတဲ့အခ်က္က သူတုိ႔ လိုလားသလို ပုဒ္မ ၄၃၆ ကိုသာ ျပင္ဆင္လိုက္ႏုိင္ရင္ ေနာက္ပိုင္း တပ္မေတာ္ သေဘာထား မပါလဲ ဖြဲ႕စည္းပံု တခုလံုး လိုသလို ျပင္ခြင့္ရသြားမွာျဖစ္ျပီး၊ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ တပ္မေတာ္ တခုလံုးရဲ႕ ကံၾကမၼာ ေရြးေကာက္ခံေတြ လက္ထဲ ေရာက္သြားလိမ့္မယ္ ဆိုတာကို တပ္မေတာ္ဘက္ကလည္း သိေနတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ေရးမွာ ပုဒ္မ ၄၃၆ ျပင္ေရး ဆိုတာဟာ အခက္ခဲဆံုး ျဖစ္လိမ့္္မယ္ဆိုတာ သေဘာမေပါက္လို႔ အဲဒီ လွဳပ္ရွားမွဳ လုပ္ခဲ့တာလို႔ သံုးသပ္ႏုိင္ပါတယ္။ တကယ္လည္း အဲဒီ ပုဒ္မ ၄၃၆ ျပင္ဆင္ေရး လံုး၀ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္ လက္နက္ကိုင္ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ျပီးေနာက္ပိုင္း ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ေရး စကားေျပာလာပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ေျပာတာကေတာ့ အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ တပ္မေတာ္၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီ၊ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ လက္နက္ကိုင္ တုိင္းရင္းသားေတြ အားလံုးပါ၀င္တဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံၾကီးေတြ က်င္းပၾကမယ္၊ အဲဒီက ရလာတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို လႊတ္ေတာ္ထဲတင္ျပီး ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ေရး လုပ္မယ္၊ မေလာၾကပါနဲ႔ ဆိုတာပါပဲ။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အင္န္အယ္လ္ဒီဟာ သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ေရး နည္းနာကို လက္မခံခဲ့ၾကပါဘူး။ ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ေရးအတြက္ သီးျခား အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရမယ္ ဆိုတဲ့ သေဘာထားမ်ိဳးပဲ ရွိခဲ့တာပါ။ ေနာက္ပိုင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ NLD အစိုးရ အာဏာရလာတဲ့အခါ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ထားရစ္ခဲ့တဲ့ NCA လမ္းေၾကာင္းအတုိင္း ၂၁ ရာစုပင္လံု ျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံေတြ ဆက္လုပ္ပါတယ္။ ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ေရး သီးျခား အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ္ ဆိုတာ မေျပာေတာ့သလို၊ လွဳပ္ရွားမွဳေတြလည္း ဆက္မလုပ္ေတာ့ပါဘူး။ ေနာက္ပိုင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တုိင္ ၂၁ ရာစုပင္လံုက ရလာတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြအတုိင္း ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ေရး လုပ္ႏုိင္တယ္ ေျပာလာတဲ့အခါ အရင္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ေျပာခဲ့တဲ့ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္းပဲ လုပ္ေတာ့မယ္ ဆိုတဲ့ သေဘာ ျဖစ္လာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
က်င္းပျပီးသြားတဲ့ NLD ဒုတိယအၾကိမ္ ညီလာခံအျပီး သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ပါတီဒုဥကၠဌ ၂ ေဒါက္တာေဇာ္ျမင့္ေမာင္က ပင္လံုညီလာခံကေန ရလာတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို လႊတ္ေတာ္တင္၊ လႊတ္ေတာ္က ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူညီခ်က္ Union Accord တရပ္ ခ်မွတ္ျပီး ဖြဲ႕စည္းပံု ျပင္သြားႏုိင္တယ္လို႔ ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို ၾကည့္လိုက္ရင္ NLD ဟာ ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ေရး သီးျခား လွဳပ္ရွား၊ ၾကိဳးစားသြားေတာ့မွာမဟုတ္ပဲ ၂၁ ရာစု ပင္လံုညီလာခံ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကေန တဆင့္ပဲ ၾကိဳးစားသြားေတာ့မယ္လို႔ မွတ္ယူရျပီး အခ်ိန္အမ်ားၾကီး ယူရဦးမယ္ ျဖစ္ေၾကာင္းပါ။
