ပြီးခဲ့တဲ့ ဇွန်လ ၁၆ နေ့စွဲနဲ့ ထုတ်ပြန်တဲ့ စစ်ကောင်စီလက်အောက် မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ဘဏ်အသီးသီးအတွက် ညွှန်ကြားလွှာကြောင့် ဘဏ်တွေ၊ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေတင်မက ဘဏ်စာရင်းရှိတဲ့ သာမန်ပြည်သူတွေအကြားမှာပါ အတော်လေး လှုပ်လှုပ်ခတ်ခတ် ဖြစ်သွားစေခဲ့ပါတယ်။ “ ငွေသားစီမံခန့်ခွဲမှု ကောင်းမွန်စေရန်နှင့် Digital Payment များဖြင့် ဆောင်ရွက်ရန် ကိစ္စ” လို့ ခေါင်းစဉ်တပ်ထားတဲ့ အဲဒီ ညွှန်ကြားလွှာကြောင့် ဘဏ်တွေကနေ ငွေသား ထုတ်ယူမှု ပိုပြီး ခက်ခဲစေမှာ ဖြစ်လို့ စီးပွားရေး သမားတွေရော၊ ပြည်သူတွေပါ အတော်လေး စိတ်အနှောင့်အယှက် ဖြစ်သွားကြတာပါ။ ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ညွှန်ကြားချက်မှာ ဘာတွေ ဖော်ပြထားသလဲ၊ အဲဒီ ညွှန်ကြားချက်တွေဟာ ဘဏ်တွေနဲ့ ငွေကြေးအပ်နှံသူတွေကြား သဘောတူညီထားကြတဲ့ ပဋိဉာဉ်တွေနဲ့ရော ကိုက်ညီမှု ရှိပါရဲ့လား၊ ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ အဲဒီညွှန်ကြားချက်ကြောင့် လက်တွေ့ ငွေရေးကြေးရေးကဏ္ဍနဲ့ စီးပွားရေး ကဏ္ဍမှာ ဘယ်လို သက်ရောက်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်နေသလဲ ဆိုတဲ့ ကိစ္စ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းပါတယ်။
ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ညွှန်ကြားချက်ထဲမှာ ဘဏ်ထဲ ငွေကြေးအပ်နှံထားတဲ့ ပြည်သူတွေကိစ္စ အဓိက ပါဝင်ပါတယ်။ ညွှန်ကြားချက် နိဒါန်းမှာ ဘဏ်တွေအနေနဲ့ ငွေစုဘဏ် အပ်ငွေတွေ၊ အချိန်ပိုင်း အပ်ငွေတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မိမိတို့ရဲ့ Customers တွေကို ဝန်ဆောင်မှုပေးရာမှာ အဲဒီအပ်ငွေတွေဟာ ချက်ခြင်းပေးရမယ့် စာရင်းရှင် အပ်ငွေသဘောမျိုး ဖြစ်နေတာကြောင့် ငွေစုဘဏ်နဲ့ အချိန်ပိုင်း အပ်ငွေတွေရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကို အကောင်အထည် မဖော်နိုင်တဲ့အပြင် မိမိတို့ဘဏ်ရဲ့ ငွေကြေးလွယ်ကူမှုနဲ့ Assets and Liabilities Management ထိန်းကျောင်းမှု အားနည်းတာကို တွေ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီ ငွေစုဘဏ်စာရင်း Saving account ကနေ ငွေလာထုတ်ရင် စာရင်းရှင် အပ်ငွေ Current account တွေလို ချက်ခြင်း ထုတ်ပေးခြင်း မပြုဖို့၊ အဲဒီ ငွေစုဘဏ် စာရင်းထဲကငွေတွေကို အတိုင်းအတာ ပမာဏ တစ်ခု သတ်မှတ်ပြီး Current account ထဲကို ပြောင်းထည့်၊ အဲဒီ Current account ထဲကမှ တစ်ပတ်ကို တစ်ကြိမ် ATM ကဒ်နဲ့ ဖြစ်စေ၊ အခြား Pay တွေ၊ Wallet တွေနဲ့ ချိတ်ဆက် ဆောင်ရွက်ပေးဖို့၊ အချိန်ပိုင်း အပ်ငွေတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ကတော့ သူ့ သက်တမ်း စေ့ရောက်မှသာ ငွေထုတ်ပေးဖို့ ဆိုပြီး ဖော်ပြထား ပါတယ်။ လိုရင်း အဓိပ္ပါယ်ကတော့ Saving account နဲ့ Time Deposits တွေကို အေတီအမ်ကနေ ဖြစ်စေ၊ ဘဏ်စာအုပ်နဲ့ဖြစ်စေ ငွေစက္ကူ ထုတ်မပေးဖို့ ညွှန်ကြားလိုက်တာပါပဲ။ လက်ရှိ ဘဏ်တွေမှာ ငွေကြေးအပ်နှံထားတဲ့ သန်းနဲ့ချီတဲ့ ပြည်သူအများစုကြီးဟာ ငွေစုဘဏ်စာအုပ်လို့ ခေါ်တဲ့ Saving account တွေဖွင့်လှစ်ထားတာမို့ ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ အဲဒီ ညွှန်ကြားချက် ရိုက်ခတ်မှု ကြီးမား ကျယ်ပြန့်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီနေရာမှာ ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ညွှန်ကြားချက်ဟာ ပြည်သူတွေက ဘဏ်တွေမှာ ငွေကြေးအပ်နှံပြီး ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ account တွေရဲ့ ကာစတန်မာနဲ့ ဘဏ် သဘောတူညီချက် ပဋိဉာဉ် တနည်း စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းနဲ့ ကိုက်ညီပါရဲ့လား ဆိုတာ အရင်ကြည့်ဖို့ လိုပါတယ်။
ပြည်သူတွေဟာ ဘဏ်တွေမှာ ငွေကြေးအပ်နှံပြီး account ဖွင့်တဲ့အခါ ဘယ်လို account အမျိုးအစားကို ဖွင့်မလဲ၊ အဲဒီ account အမျိုးအစားမှာ ဘယ်လို စည်းကမ်းချက်တွေပါပြီး ကိုယ်က ဘာတွေ အကျိုးခံစားခွင့်ရှိမလဲ ဆိုတာ လက်ကမ်းစာစောင်လေးတွေနဲ့ အသိပေးလေ့ရှိပါတယ်။ ဒါတင်မက ဘဏ်တွေရဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွေထဲမှာလည်း ဝင်ကြည့်လို့ရပါတယ်။
နမူနာအားဖြင့် ကမ္ဘောဇဘဏ်ရဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုက် ဖော်ပြချက်အရ ငွေစုဘဏ်စာအုပ် Saving account ဖွင့်ချင်သူတွေ အနေနဲ့ ကနဦးအပ်ငွေ အနည်းဆုံး ကျပ် ၁၀၀၀၀ ရှိရမှာဖြစ်ပြီး ဘဏ်စာအုပ်ထဲမှာ လက်ကျန် အနည်းဆုံး ကျပ် ၁၀၀၀၀ ကျန်ရမယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အတိုးနှုန်း တစ်နှစ် ၅% ရမှာဖြစ်ပြီး ငွေသွင်းတာကို ကန့်သတ်ချက်မရှိ အကြိမ်ကြိမ် သွင်းနိုင်ပေမယ့် ငွေထုတ်ယူတာကိုတော့ တပတ်ကို တစ်ကြိမ် “ငွေပမာဏ ကန့်သတ်ချက်မရှိ” ထုတ်ယူနိုင်တယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ ဒါတင်မက အရင် ပုံမှန် အခြေအနေတုန်းက အဲဒီ ငွေစာရင်းကို ဘဏ်ကဒ်နဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး ATM စက်တွေမှာ တစ်နေ့ကို အများဆုံး ကျပ် ၁၀ သိန်းအထိ ရက်အကန့်အသတ်မရှိ ထုတ်ယူနိုင်ခဲ့တာပါ။
Time Deposits စာရင်းသေ အပ်ငွေ ကတော့ ကိုယ်က ၆ လ တစ်နှစ် အပ်ထားရင် အဲဒီအချိန် စေ့ရောက်ရင် အပ်ငွေရော အတိုးကိုပါ ထုတ်ယူနိုင်သလို၊ အဲဒီအချိန် မစေ့ရောက်ပဲ ဘယ်အချိန်မှာမဆို အချိန်မရွေး ငွေတွေ ပြန် ထုတ်ယူနိုင်တယ်၊ ဒါပေမယ့် သတ်မှတ်ကာလ မပြည့်ရင် အတိုးတော့ မရဘူးလို့ ဆိုထားပါတယ်။ တကယ်တော့ ဘဏ်တွေမှာ ငွေကြေး အပ်နှံထားတဲ့ အကောင့်န် အမျိုးအစား အားလုံးဟာ ရနိုင်တဲ့ အတိုးနှုန်း ရာခိုင်နှုန်း၊ အတိုးပေးတဲ့ပုံစံ ကွဲပြားတာကလွဲပြီး ကိုယ့်ငွေကိုယ် ပြန်ထုတ်တာကိုတော့ ပမာဏ အကန့်အသတ်မရှိ အချိန်မရွေး ထုတ်ယူလို့ ရနိုင်တာချည်းပါ။ ဒါတင်မက ကိုယ့်အကောင့်န်ကို ကိုယ် ပြန်ပိတ်သိမ်းတယ်ဆိုရင်လည်း သွင်းထားသမျှ အားလုံး တစ်ကြိမ်တည်း ပြန်ထုတ်လို့ ရပါတယ်။ ဒါဟာ ကာစတန်မာတွေနဲ့ ဘဏ်တွေကြား သဘောတူညီပြီး၊ အတိအလင်း ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ပဋိဉာဉ် စည်းကမ်းဖြစ်သလို အဲဒီ ပဋိဉာဉ်ကြောင့်ပဲ ပြည်သူတွေဟာ ဘဏ်တွေမှာ ငွေကြေး အပ်နှံကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်ဦး သဘောတူ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေ ဖြစ်တာကြောင့် ကာစတန်မာတွေ ဘက်ကရော၊ ဘဏ်တွေဘက်ကပါ အဲဒီ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေ လိုက်နာဖို့ လိုပါတယ်။ အခုတော့ ဗဟိုဘဏ်ဟာ ကာစတန်မာ ပြည်သူတွေနဲ့ ဘဏ်တွေအကြား ထားရှိတဲ့ ပဋိဉာဉ်တွေချိုးဖေါက်ဖို့၊ အပ်ထားတဲ့ငွေတွေ ပြန်ထုတ်မပေးဖို့ ဘဏ်တွေကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ညွှန်ကြားလိုက်တဲ့ သဘော သက်ရောက်နေတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါဟာ ဒီမိုကရေစီနဲ့ ဈေးကွက်စီးပွားရေး စနစ်ရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာဆို သန်းနဲ့ချီတဲ့ ကာစတန်မာတွေဟာ ဘဏ်တွေကို တရားစွဲ၊ ကိုယ့်ငွေကိုယ် ပြန်ရဖို့တင်မက လျော်ကြေးတွေပါ ပေးဖို့ တောင်းဆိုနိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုးပါ။
ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ညွှန်ကြားချက်ဟာ အဲလောက် မကသေးပါဘူး။ ညွှန်ကြားချက် နံပတ်၂ အပိုဒ် (ဂ)မှာ အစိုးရတင်ဒါအောင်သူတွေ အတွက် ဘဏ်တွေကနေ ငွေသား ထုတ်မပေးပဲ ဘဏ်အကောင့်န်ထဲကို စာရင်းလွဲှပြောင်းပေးတာ၊ ချက်လက်မှတ်နဲ့ပဲ ထုတ်ပေးပါလို့ ဆိုထားပါတယ်။ ဒီအခြေအနေကြောင့် လက်ရှိ အစိုးရတင်ဒါအောင်ပြီး လမ်းတံတား၊ ဆေးရုံ၊ ကျောင်း အပါအဝင် တည်ဆောက်ရေး လုပ်တဲ့သူတွေဟာ ကုန်ကြမ်းနဲ့ လုပ်အားခတွေ ပေးချေဖို့ ဘဏ်တွေကနေ ငွေသား ထုတ်ယူမရတာကြောင့် အကြီးအကျယ် အခက်အခဲ ကြုံနေရပါပြီ။ ဒါတင်မက ကုမ္ပဏီတွေ လုပ်ငန်းတွေကိုလည်း မဖြစ်မနေ ကိစ္စမှ အပ ကျန်တာတွေကို ငွေသားထုတ်မပေးပဲ ဘဏ်စာရင်းလွဲှပြောင်းမှု၊ ဒီဂျစ်တယ်ပေးမင့်တွေနဲ့ပဲ ပေးဖို့၊ ကုန်ပစ္စည်းရောင်းချတဲ့ စတိုးဆိုင်ကြီးတွေနဲ့ လုပ်ငန်းတွေကိုလည်း တလအတွင်း ရောင်းချရငွေရဲ့ ၅၀% အောက်ကိုပဲ ငွေသားထုတ်ပေးဖို့ ညွှန်ကြားထားတာ တွေ့ရပါတယ်။
လက်ရှိ ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ဘဏ်ဆိုင်ရာ၊ ငွေရေးကြေးရေး ကဏ္ဍဆိုင်ရာ ကိုင်တွယ်ပုံတွေကို ကြည့်ရင် စစ်ကောင်စီ လက်ထက်မှာ ဘဏ်တွေ မပြိုလဲစေရ ဆိုတဲ့ ရည်မှန်းချက် တစ်ခုအတွက် ကာစတန်မာ ပြည်သူတွေ၊ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ ဘဏ်နဲ့ အလုပ်လုပ်နေသူတွေရဲ့ ရပိုင်ခွင့် အမျိုးမျိုး ချိုးဖေါက်နေတဲ့သဘော မြင်တွေ့နေရပါတယ်။ ဒီလို ကိုင်တွယ်မှုကြောင့် ငွေရေးကြေးရေး နဲ့ စီးပွားရေး ကဏ္ဍ၊ အဲဒါနဲ့ ဆက်နွှယ်တဲ့ အခြားသော ကဏ္ဍအသီးသီးကို ဆိုးကျိုးတွေ ရိုက်ခတ်နေပြီး ဘဏ်တွေအပေါ် ပြည်သူတွေရဲ့ ယုံကြည်မှုကလည်း တစ်နေ့ထက်တစ်နေ့ ပိုပိုပြီး ကျဆင်းလာနေတာ တွေ့မြင်ကြရပါတယ်။ ဒီလို အခြေအနေအောက်မှာ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ဦးဆောင်တဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှု နောက်ပိုင်း ကျဆင်းသွားတဲ့ နိုင်ငံ့စီးပွားရေး ပြန်လည် နာလံထူမယ့် အရိပ်လက္ခဏာ မျိုးကိုတော့ မမြင်မတွေ့ရသေးကြောင်းပါ။
---------------------
ဗဟိုဘဏျရဲ့ ကိုငျတှယျမှု တိုငျးပွညျစီးပှားရေး ကဆြငျးစသေလား
စညျသူအောငျမွင့ျ
ပွီးခဲ့တဲ့ ဇှနျလ ၁၆ နေ့စှဲနဲ့ ထုတျပွနျတဲ့ စဈကောငျစီလကျအောကျ မွနျမာနိုငျငံတောျ ဗဟိုဘဏျရဲ့ ဘဏျအသီးသီးအတှကျ ညှှနျကွားလှှာကွောင့ျ ဘဏျတှေ၊ စီးပှားရေး လုပျငနျးတှတေငျမက ဘဏျစာရငျးရှိတဲ့ သာမနျပွညျသူတှအေကွားမှာပါ အတောျလေး လှုပျလှုပျခတျခတျ ဖွဈသှားစခေဲ့ပါတယျ။ “ ငှသေားစီမံခန့ျခှဲမှု ကောငျးမှနျစရေနျနှင့ျ Digital Payment မြားဖွင့ျ ဆောငျရှကျရနျ ကိစ်စ” လို့ ခေါငျးစဉျတပျထားတဲ့ အဲဒီ ညှှနျကွားလှှာကွောင့ျ ဘဏျတှကေနေ ငှသေား ထုတျယူမှု ပိုပွီး ခကျခဲစမှော ဖွဈလို့ စီးပှားရေး သမားတှရေော၊ ပွညျသူတှပေါ အတောျလေး စိတျအနှောင့ျအယှကျ ဖွဈသှားကွတာပါ။ ဗဟိုဘဏျရဲ့ ညှှနျကွားခကြျမှာ ဘာတှေ ဖောျပွထားသလဲ၊ အဲဒီ ညှှနျကွားခကြျတှဟော ဘဏျတှနေဲ့ ငှကွေေးအပျနှံသူတှကွေား သဘောတူညီထားကွတဲ့ ပဋိဉာဉျတှနေဲ့ရော ကိုကျညီမှု ရှိပါရဲ့လား၊ ဗဟိုဘဏျရဲ့ အဲဒီညှှနျကွားခကြျကွောင့ျ လကျတှေ့ ငှရေေးကွေးရေးကဏ်ဍနဲ့ စီးပှားရေး ကဏ်ဍမှာ ဘယျလို သကျရောကျမှုတှေ ဖွဈပေါျနသေလဲ ဆိုတဲ့ ကိစ်စ စိတျဝငျစားဖို့ ကောငျးပါတယျ။
ဗဟိုဘဏျရဲ့ ညှှနျကွားခကြျထဲမှာ ဘဏျထဲ ငှကွေေးအပျနှံထားတဲ့ ပွညျသူတှကေိစ်စ အဓိက ပါဝငျပါတယျ။ ညှှနျကွားခကြျ နိဒါနျးမှာ ဘဏျတှအေနနေဲ့ ငှစေုဘဏျ အပျငှတှေေ၊ အခြိနျပိုငျး အပျငှတှေနေဲ့ ပတျသကျပွီး မိမိတို့ရဲ့ Customers တှကေို ဝနျဆောငျမှုပေးရာမှာ အဲဒီအပျငှတှေဟော ခကြျခွငျးပေးရမယ့ျ စာရငျးရှငျ အပျငှသေဘောမြိုး ဖွဈနတောကွောင့ျ ငှစေုဘဏျနဲ့ အခြိနျပိုငျး အပျငှတှေရေဲ့ ရညျရှယျခကြျကို အကောငျအထညျ မဖောျနိုငျတဲ့အပွငျ မိမိတို့ဘဏျရဲ့ ငှကွေေးလှယျကူမှုနဲ့ Assets and Liabilities Management ထိနျးကြောငျးမှု အားနညျးတာကို တှေ့ရတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ အဲဒီ ငှစေုဘဏျစာရငျး Saving account ကနေ ငှလောထုတျရငျ စာရငျးရှငျ အပျငှေ Current account တှလေို ခကြျခွငျး ထုတျပေးခွငျး မပွုဖို့၊ အဲဒီ ငှစေုဘဏျ စာရငျးထဲကငှတှေကေို အတိုငျးအတာ ပမာဏ တဈခု သတျမှတျပွီး Current account ထဲကို ပွောငျးထည့ျ၊ အဲဒီ Current account ထဲကမှ တဈပတျကို တဈကွိမျ ATM ကဒျနဲ့ ဖွဈစေ၊ အခွား Pay တှေ၊ Wallet တှနေဲ့ ခြိတျဆကျ ဆောငျရှကျပေးဖို့၊ အခြိနျပိုငျး အပျငှတှေနေဲ့ ပတျသကျလို့ကတော့ သူ့ သကျတမျး စေ့ရောကျမှသာ ငှထေုတျပေးဖို့ ဆိုပွီး ဖောျပွထား ပါတယျ။ လိုရငျး အဓိပ်ပါယျကတော့ Saving account နဲ့ Time Deposits တှကေို အတေီအမျကနေ ဖွဈစေ၊ ဘဏျစာအုပျနဲ့ဖွဈစေ ငှစေက်ကူ ထုတျမပေးဖို့ ညှှနျကွားလိုကျတာပါပဲ။ လကျရှိ ဘဏျတှမှော ငှကွေေးအပျနှံထားတဲ့ သနျးနဲ့ခြီတဲ့ ပွညျသူအမြားစုကွီးဟာ ငှစေုဘဏျစာအုပျလို့ ခေါျတဲ့ Saving account တှဖှေင့ျလှဈထားတာမို့ ဗဟိုဘဏျရဲ့ အဲဒီ ညှှနျကွားခကြျ ရိုကျခတျမှု ကွီးမား ကယြျပွန့ျတာ ဖွဈပါတယျ။
ဒီနရောမှာ ဗဟိုဘဏျရဲ့ ညှှနျကွားခကြျဟာ ပွညျသူတှကေ ဘဏျတှမှော ငှကွေေးအပျနှံပွီး ဖှင့ျလှဈထားတဲ့ account တှရေဲ့ ကာစတနျမာနဲ့ ဘဏျ သဘောတူညီခကြျ ပဋိဉာဉျ တနညျး စညျးမဉြျးစညျးကမျးနဲ့ ကိုကျညီပါရဲ့လား ဆိုတာ အရငျကွည့ျဖို့ လိုပါတယျ။
ပွညျသူတှဟော ဘဏျတှမှော ငှကွေေးအပျနှံပွီး account ဖှင့ျတဲ့အခါ ဘယျလို account အမြိုးအစားကို ဖှင့ျမလဲ၊ အဲဒီ account အမြိုးအစားမှာ ဘယျလို စညျးကမျးခကြျတှပေါပွီး ကိုယျက ဘာတှေ အကြိုးခံစားခှင့ျရှိမလဲ ဆိုတာ လကျကမျးစာစောငျလေးတှနေဲ့ အသိပေးလေ့ရှိပါတယျ။ ဒါတငျမက ဘဏျတှရေဲ့ ဝကျဘျဆိုကျတှထေဲမှာလညျး ဝငျကွည့ျလို့ရပါတယျ။
နမူနာအားဖွင့ျ ကမ်ဘောဇဘဏျရဲ့ ဝကျဘျဆိုကျ ဖောျပွခကြျအရ ငှစေုဘဏျစာအုပျ Saving account ဖှင့ျခငြျသူတှေ အနနေဲ့ ကနဦးအပျငှေ အနညျးဆုံး ကပြျ ၁၀၀၀၀ ရှိရမှာဖွဈပွီး ဘဏျစာအုပျထဲမှာ လကျကနြျ အနညျးဆုံး ကပြျ ၁၀၀၀၀ ကနြျရမယျလို့ ဖောျပွထားပါတယျ။ အတိုးနှုနျး တဈနှဈ ၅% ရမှာဖွဈပွီး ငှသှေငျးတာကို ကန့ျသတျခကြျမရှိ အကွိမျကွိမျ သှငျးနိုငျပမေယ့ျ ငှထေုတျယူတာကိုတော့ တပတျကို တဈကွိမျ “ငှပေမာဏ ကန့ျသတျခကြျမရှိ” ထုတျယူနိုငျတယျလို့ ဆိုထားပါတယျ။ ဒါတငျမက အရငျ ပုံမှနျ အခွအေနတေုနျးက အဲဒီ ငှစောရငျးကို ဘဏျကဒျနဲ့ ခြိတျဆကျပွီး ATM စကျတှမှော တဈနေ့ကို အမြားဆုံး ကပြျ ၁၀ သိနျးအထိ ရကျအကန့ျအသတျမရှိ ထုတျယူနိုငျခဲ့တာပါ။
Time Deposits စာရငျးသေ အပျငှေ ကတော့ ကိုယျက ၆ လ တဈနှဈ အပျထားရငျ အဲဒီအခြိနျ စေ့ရောကျရငျ အပျငှရေော အတိုးကိုပါ ထုတျယူနိုငျသလို၊ အဲဒီအခြိနျ မစေ့ရောကျပဲ ဘယျအခြိနျမှာမဆို အခြိနျမရှေး ငှတှေေ ပွနျ ထုတျယူနိုငျတယျ၊ ဒါပမေယ့ျ သတျမှတျကာလ မပွည့ျရငျ အတိုးတော့ မရဘူးလို့ ဆိုထားပါတယျ။ တကယျတော့ ဘဏျတှမှော ငှကွေေး အပျနှံထားတဲ့ အကောင့ျနျ အမြိုးအစား အားလုံးဟာ ရနိုငျတဲ့ အတိုးနှုနျး ရာခိုငျနှုနျး၊ အတိုးပေးတဲ့ပုံစံ ကှဲပွားတာကလှဲပွီး ကိုယ့ျငှကေိုယျ ပွနျထုတျတာကိုတော့ ပမာဏ အကန့ျအသတျမရှိ အခြိနျမရှေး ထုတျယူလို့ ရနိုငျတာခညြျးပါ။ ဒါတငျမက ကိုယ့ျအကောင့ျနျကို ကိုယျ ပွနျပိတျသိမျးတယျဆိုရငျလညျး သှငျးထားသမြှ အားလုံး တဈကွိမျတညျး ပွနျထုတျလို့ ရပါတယျ။ ဒါဟာ ကာစတနျမာတှနေဲ့ ဘဏျတှကွေား သဘောတူညီပွီး၊ အတိအလငျး ထုတျပွနျထားတဲ့ ပဋိဉာဉျ စညျးကမျးဖွဈသလို အဲဒီ ပဋိဉာဉျကွောင့ျပဲ ပွညျသူတှဟော ဘဏျတှမှော ငှကွေေး အပျနှံကွတာ ဖွဈပါတယျ။ နှဈဦး သဘောတူ စညျးမဉြျးစညျးကမျးတှေ ဖွဈတာကွောင့ျ ကာစတနျမာတှေ ဘကျကရော၊ ဘဏျတှဘေကျကပါ အဲဒီ စညျးမဉြျးစညျးကမျးတှေ လိုကျနာဖို့ လိုပါတယျ။ အခုတော့ ဗဟိုဘဏျဟာ ကာစတနျမာ ပွညျသူတှနေဲ့ ဘဏျတှအေကွား ထားရှိတဲ့ ပဋိဉာဉျတှခြေိုးဖေါကျဖို့၊ အပျထားတဲ့ငှတှေေ ပွနျထုတျမပေးဖို့ ဘဏျတှကေို ပွောငျပွောငျတငျးတငျး ညှှနျကွားလိုကျတဲ့ သဘော သကျရောကျနတော တှေ့ရပါတယျ။ ဒါဟာ ဒီမိုကရစေီနဲ့ ဈေးကှကျစီးပှားရေး စနဈရှိတဲ့ နိုငျငံတှမှောဆို သနျးနဲ့ခြီတဲ့ ကာစတနျမာတှဟော ဘဏျတှကေို တရားစှဲ၊ ကိုယ့ျငှကေိုယျ ပွနျရဖို့တငျမက လြောျကွေးတှပေါ ပေးဖို့ တောငျးဆိုနိုငျတဲ့ အနအေထားမြိုးပါ။
ဗဟိုဘဏျရဲ့ ညှှနျကွားခကြျဟာ အဲလောကျ မကသေးပါဘူး။ ညှှနျကွားခကြျ နံပတျ၂ အပိုဒျ (ဂ)မှာ အစိုးရတငျဒါအောငျသူတှေ အတှကျ ဘဏျတှကေနေ ငှသေား ထုတျမပေးပဲ ဘဏျအကောင့ျနျထဲကို စာရငျးလှဲှပွောငျးပေးတာ၊ ခကြျလကျမှတျနဲ့ပဲ ထုတျပေးပါလို့ ဆိုထားပါတယျ။ ဒီအခွအေနကွေောင့ျ လကျရှိ အစိုးရတငျဒါအောငျပွီး လမျးတံတား၊ ဆေးရုံ၊ ကြောငျး အပါအဝငျ တညျဆောကျရေး လုပျတဲ့သူတှဟော ကုနျကွမျးနဲ့ လုပျအားခတှေ ပေးခြဖေို့ ဘဏျတှကေနေ ငှသေား ထုတျယူမရတာကွောင့ျ အကွီးအကယြျ အခကျအခဲ ကွုံနရေပါပွီ။ ဒါတငျမက ကုမ်ပဏီတှေ လုပျငနျးတှကေိုလညျး မဖွဈမနေ ကိစ်စမှ အပ ကနြျတာတှကေို ငှသေားထုတျမပေးပဲ ဘဏျစာရငျးလှဲှပွောငျးမှု၊ ဒီဂစြျတယျပေးမင့ျတှနေဲ့ပဲ ပေးဖို့၊ ကုနျပစ်စညျးရောငျးခတြဲ့ စတိုးဆိုငျကွီးတှနေဲ့ လုပျငနျးတှကေိုလညျး တလအတှငျး ရောငျးခရြငှရေဲ့ ၅၀% အောကျကိုပဲ ငှသေားထုတျပေးဖို့ ညှှနျကွားထားတာ တှေ့ရပါတယျ။
လကျရှိ ဗဟိုဘဏျရဲ့ ဘဏျဆိုငျရာ၊ ငှရေေးကွေးရေး ကဏ်ဍဆိုငျရာ ကိုငျတှယျပုံတှကေို ကွည့ျရငျ စဈကောငျစီ လကျထကျမှာ ဘဏျတှေ မပွိုလဲစရေ ဆိုတဲ့ ရညျမှနျးခကြျ တဈခုအတှကျ ကာစတနျမာ ပွညျသူတှေ၊ စီးပှားရေး လုပျငနျးရှငျတှေ၊ ဘဏျနဲ့ အလုပျလုပျနသေူတှရေဲ့ ရပိုငျခှင့ျ အမြိုးမြိုး ခြိုးဖေါကျနတေဲ့သဘော မွငျတှေ့နရေပါတယျ။ ဒီလို ကိုငျတှယျမှုကွောင့ျ ငှရေေးကွေးရေး နဲ့ စီးပှားရေး ကဏ်ဍ၊ အဲဒါနဲ့ ဆကျနှှယျတဲ့ အခွားသော ကဏ်ဍအသီးသီးကို ဆိုးကြိုးတှေ ရိုကျခတျနပွေီး ဘဏျတှအေပေါျ ပွညျသူတှရေဲ့ ယုံကွညျမှုကလညျး တဈနေ့ထကျတဈနေ့ ပိုပိုပွီး ကဆြငျးလာနတော တှေ့မွငျကွရပါတယျ။ ဒီလို အခွအေနအေောကျမှာ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျ ဦးဆောငျတဲ့ စဈအာဏာသိမျးမှု နောကျပိုငျး ကဆြငျးသှားတဲ့ နိုငျငံ့စီးပှားရေး ပွနျလညျ နာလံထူမယ့ျ အရိပျလက်ခဏာ မြိုးကိုတော့ မမွငျမတှေ့ရသေးကွောငျးပါ။