ေတာင္ကိုရီးယားႏုိင္ငံက စီးပြားေရး ကုမၸဏီႀကီး ၁၀ ခုရဲ႕ ကုိယ္စားလွယ္ေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စီးပြားေရး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္ဖုိ႔အတြက္ တနလၤာေန႔က ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတယ္လို႔ တ႐ုတ္အစုိးရ ဆင္ဟြာသတင္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အခုလို ေတာင္ကုိရီးယားႏုိင္ငံက လာေရာက္တဲ့ ကုန္သည္ႀကီးေတြရဲ႕ ခရီးစဥ္ကေန ျမန္မာႏုိင္ငံ ဖြံ႕ၿဖဳိးတုိးတက္ေရးအတြက္ ေရရွည္ေကာင္းက်ဳိးထက္ လက္ရွိ အစုိးရအတြက္ အျမတ္ပုိၿပီး ထြက္မယ္လို႔ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာသူေတြက ျမင္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကို ေဒၚခင္မ်ဳိးသက္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ကုန္သြယ္မႈေတြ မျပတ္လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံတခုျဖစ္တဲ့ ေတာင္ကုိရီးယားႏုိင္ငံက စက္မႈ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေနာက္ထပ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခြင့္ေတြ ရဖုိ႔ စစ္အစုိးရက အခုလို လာခြင့္ျပဳတာဟာ လာမယ့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္နဲ႔ သြားတဲ့အခါမွာ လက္ရွိ ျမန္မာ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြအတြက္ အေျခခံေကာင္းရဖုိ႔ ပဏာမ ျပင္ဆင္တဲ့ သေဘာလို႔ စီးပြားေရးပညာရွင္ ဦးစိန္ေဌးက သုံးသပ္ပါတယ္။
“တုိင္းျပည္ရဲ႕ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးစနစ္ကုိ သြားတဲ့အခါမွာ ပုဂၢလိက က႑ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ပုဂၢလိက က႑ အားေပးရမွာ ပါေတာ့ ဒီဟာကို သြားဖို႔အတြက္ သူတုိ႔ျပင္တာပဲ။ ထူးျခားမႈက ျပန္ၾကည့္ရင္ တတုိင္းျပည္လုံးမွာရွိတဲ့ ျပည္သူလူထု အမ်ားစု တကယ္ ပုဂၢလိက စစ္စစ္က သြားတာမဟုတ္ဘဲနဲ႔ သူတို႔နဲ႔ လက္ေ၀ခံသြားတာ အားလုံးသိတယ္။ အဲဒါေတြအတြက္ အေျခခံ အဆက္အဆံလုပ္ဖို႔ကုိ သူတုိ႔ ႀကိဳးစားတာပဲ။
“သူက တ႐ုတ္ကုိလည္း ကပ္ထားသလုိ ေတာင္ကုိရီးယားနဲ႔လည္း ဆက္ဆံတာပဲ။ ၂၀၁၀ အၿပီး လႊဲတာ မလႊဲတာ ေဘးဖယ္၊ ႏုိင္ငံေရးအရ။ စီးပြားေရးအရေတာ့ အခု အားလုံးက သိတယ္၊ ဆူလြယ္နပ္လြယ္ ပစၥည္းေတြကို သူတုိ႔ရဲ႕ လက္ေ၀ခံေတြကုိ ေပးတဲ့အခါမွာ အဲဒီလူေတြ အရွိန္ရေအာင္၊ အဲဒီလူေတြနဲ႔ အဆက္အဆံျဖစ္ေအာင္ ဒါက ပဏာမ ျပင္ဆင္မႈလို႔ က်ေနာ္ေတာ့ ျမင္ပါတယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လုိအပ္တဲ့ စက္မႈ အကူအညီေတြ အတြက္ တျခား ဖြံ႕ၿဖဳိးၿပီး ႏုိင္ငံေတြက မရတဲ့အတြက္ ေဒသတြင္းက တ႐ုတ္အျပင္ တျခား စက္မႈဖြံ႕ၿဖဳိးတဲ့ ႏုိင္ငံေတြထဲက ေတာင္ကုိရီးယားနဲ႔ ဆက္ဆံေရး ပိုၿပီး ျမႇင့္တင္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔ လုပ္ေဆာင္ေနတာလို႔လည္း ေထာက္ျပပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စက္မႈက႑ ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးအတြက္ တကယ္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လုိေနေပမဲ့ အခု ေတာင္ကုိရီးယား စက္မႈ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြရဲ႕ ခရီးကေတာ့ ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ အက်ဳိးခံစားရဖုိ႔ မျမင္ဘူးလို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံမွာက ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္ကုိ ၾကည့္ရင္ အားလုံးေသာျပည္သူေတြ ပါ၀င္ၿပီးေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ပါ၀င္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ခြင့္မရဘူး။ လက္၀ါးႀကီးအုပ္တဲ့ဟာနဲ႔ သြားေနတာကုိး။ အဲဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ ဆုိတာကေတာ့ စဥ္းစားဖို႔ အေတာ္ခက္တယ္။ တိုင္းျပည္အတြက္ ေရရွည္ ဖြံ႕ၿဖဳိးတုိးတက္မႈကို ရဖုိ႔အတြက္ သာမန္ၾကည့္ရင္ ျဖစ္ႏုိင္တယ္၊ ေအာ္ စက္မႈက႑ တုိးတက္ေအာင္ လုပ္တာပဲ၊ တုိးတက္ႏုိင္တယ္ဆုိေတာ့ Participation point of view က ၾကည့္ရင္ သာမန္ျပည္သူေတြ ပါ၀င္ခြင့္ မရဘူး။ Ownership ကၾကည့္ရင္ စစ္တပ္က သူနဲ႔ အေပါင္းအပါေတြ လက္၀ါးႀကီး အုပ္ေနတဲ့ အခါၾကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က ၾကည့္တာ ေျပာင္းမွာပဲ။
“အဲဒါေၾကာင့္ ဒီတုိးတက္ဖြံ႕ၿဖဳိးမႈသည္ အရွိန္ရမယ့္ တုိးတက္ဖြံ႕ၿဖဳိးမႈ မဟုတ္ဘူး၊ သူတုိ႔ Survival၊ ႏွစ္ ၂၀ လုံးလည္း သူတုိ႔ Survival အတြက္ သြားခဲ့ၿပီ၊ အထူးသျဖင့္ အလြန္ရွားပါးတဲ့ ႏုိင္ငံျခားေငြ ရလာတဲ့ Return ကုိ ဘာအက်ဳိးရွိလဲ၊ နာဂစ္ျဖစ္တယ္၊ ဘာမွမကူဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တုိင္းျပည္အတြက္ကေတာ့ ရလာမွာမဟုတ္ဘူး။ အားလုံး ဘက္ေပါင္းစုံကၾကည့္ရင္ မေကာင္းဘူးလုိ႔ က်ေနာ္ ေျပာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သို႔ေသာ္ ဘယ္လုိလက္ခံၿပီး ဘယ္လို Deal လုပ္မွာလဲ။ အဓိက ျပည္သူလူထု အက်ဳိးအတြက္ ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ လုပ္မွာလဲဆုိတာ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ေတာ့ လိုမွာေပါ့။ သို႔ေသာ္ က်ေနာ့္အျမင္ေျပာရင္ တုိင္းျပည္အတြက္ မသြားႏုိင္ဘူးလုိ႔ ဒီလုိပဲ ျမင္ပါတယ္။”
စီးပြားေရးပညာရွင္ ဦးစိန္ေဌး ေျပာသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေတာင္ကုိရီးယား၊ ျမန္မာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ကုန္သြယ္ေရးဟာ ၂၀၀၉၊ ၂၀၁၀ ဘ႑ာေရးႏွစ္ ပထမ ၁၁ လအတြင္းမွာ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၂၀၀ နီးပါး ရွိခဲ့ပါတယ္။
