{{Zawgyi/Unicode}}
တောင်တရုတ် ပင်လယ် အရေး အငြင်းပွားမှု တိုးလာပြီး တရုတ်-အမေရိကန် ကြားက ပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန်လာနေတာကြောင့် ဖိလစ်ပိုင် စစ်တပ်ရဲ့ အဓိက တာဝန်က နိုင်ငံရဲ့ ပိုင်နက် နယ်မြေကို ကာကွယ်ဖို့ ဖြစ်လာပြီလို့ ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ ဖာဒီနန်မားကိုစ့် ဂျူနီယာက ပြောလိုက်ပါတယ်။ စီဘူပြည်နယ်အလယ်ပိုင်းမှာ တနင်္လာနေ့ နေ့လည်ပိုင်းက ဖိလစ်ပိုင်းတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကို ပြောတဲ့မိန့်ခွန်းမှာ တိုင်းပြည်ရဲ့ နယ်နမိတ်တွေ ခြိမ်းခြောက်ခံနေရလို့ ပြင်ပရန် ကာကွယ်ဖို့ က အရေးတကြီး အာရုံစိုက်စရာ ဖြစ်လာပြီလို့ သမ္မတက ဆိုပါတယ်။
တရုတ်ကမ်းခြေစောင့်တပ်က တောင်တရုတ်ပင်လယ်မှာ စစ်တပ်သုံး လေဆာရောင်ခြည် အသုံးပြုတာကို ကန့်ကွက်ဖို့အတွက် ဖိလစ်ပိုင်ဘက်က တရုတ်သံအမတ်ကို ဆင့်ခေါ်ပြောဆိုပြီး နှစ်ပတ်အကြာမှာ အခုလို ပြောကြားခဲ့တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဖေဖော်ဝါရီ ၆ ရက်နေ့က ဖြစ်ခဲ့တဲ့ တရုတ်ရဲ့ လေဆာရောင်ခြည် အသုံးပြုခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ်မှာ ဖိလစ်ပိုင်ကင်းလှည့်သင်္ဘောက တပ်သားတချို့ ယာယီ အမြင်အာရုံထိခိုက်ခဲ့ပါတယ်။
တောင်တရုတ်ပင်လယ် အတွင်း နှစ်နိုင်ငံ ရေပိုင်နက် အငြင်းပွားနေတာမှာ တရုတ်ဘက်က ရန်လိုမှုတွေ တိုးလာနေလို့ ဖိလစ်ပိုင်ဘက်က ပြီးခဲ့တဲ့ တနှစ်အတွင်း အကြိမ် ၂၀၀ ကျော် သံတမန်နည်းအရ တရုတ်ကို ကန့်ကွက်ခဲ့ရပါတယ်။
တရုတ်ကလည်း ဖိလစ်ပိုင်သင်္ဘောတွေဟာ တရုတ်ရေပိုင်နက်ထဲကို ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့တာလို့ ပြန်လည် စွပ်စွဲခဲ့ပြီး ဒါကို ခြေရာခံနိုင်ဖို့အတွက် လူကို အန္တရာယ် မပြုနိုင်တဲ့ လေဆာရောင်ခြည်ကိုသာ အသုံးပြုခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။ တောင်တရုတ်ပင်လယ်တခုလုံးကို တရုတ်နိုင်ငံကသာ ပိုင်တယ်လို့လည်းဆိုပါတယ်။
ဖိလစ်ပိုင်ဘက်ကတော့ နှစ်ပေါင်းများစွာ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့ပြီး အိမ်နီးချင်း အားလုံးနဲ့လည်း နားလည်မှုရှိခဲ့ပေမယ့် အခု အခြေအနေတွေက ပြောင်းလဲလာလို့ ဒါနဲ့ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် စစ်တပ်ရဲ့ အဓိက တာဝန် ကို ချိန်ညှိရမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တိုင်းပြည် အပြည့်အဝ လုံခြုံ ရေး အတွက် ဖိလစ်ပိုင်လေတပ်အနေနဲ့ ကြီးမားတဲ့ တာဝန်ကြီးကို ထမ်းဆောင်ရမယ်လို့ ဖိလစ်ပိုင် သမ္မတက ပြောပါတယ်။
မားကိုစ့်ရဲ့ မိန့်ခွန်းမှာ တရုတ်နိုင်ငံကို အတိအကျ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုသွားတာမျိုး မရှိသလို ဖိလစ်ပိုင်ရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုလားဆဲ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
တဖက်မှာလည်း ဖိလစ်ပိုင်ဟာ နိုင်ငံငယ်တခုဖြစ်ပေမဲ့ အချုပ်အချာအာဏာပိုင်ဆိုင်တဲ့ နိုင်ငံဖြစ်သလို ၊ နိုင်ငံအတွက် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေတဲ့ အစိုးရအဖွဲ့လည်းရှိတာကြောင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသားတိုင်းရဲ့ အခွင့်အရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်သွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဖိလစ်ပိုင်စစ်တပ်ဟာ မွတ်စလင် စစ်သွေးကြွအဖွဲ့နဲ့ ကွန်မြူနစ်တွေရဲ့ သောင်းကျန်းမှုကို ဆယ်စုနှစ်များစွာ နှိမ်နင်းပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ နိုင်ငံရဲ့ ပင်လယ်နယ်နိမိတ်ကာကွယ်ရေးကို အာရုံစိုက်လာတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
စစ်အင်အားကိုလည်း တိုးချဲ့နေပြီး လေကြောင်းနဲ့ ပင်လယ်ပြင်ကင်းလှည့်မှုတွေ တိုးတက်စေဖို့နဲ့ ကျွန်းစုနဲ့ ကျယ်ပြန့်လှတဲ့ ကမ်းရိုးတန်းကို ကာကွယ်ရာမှာ အဟန့်အတား နည်းနိုင်သမျှ နည်းစေဖို့အတွက် ရည်ရွယ်ပြီး လက်နှက်ပစ္စည်း အများအပြားကို ခေတ်မီတိုးတက်အောင် ပြုလုပ်နေပါတယ်။
အမေရိကန်နဲ့ ၂၀၁၄ ခုနှစ်က ချုပ်ဆိုခဲ့တဲ့ ကာကွယ်ရေးသဘောတူစာချုပ်အရ ဖိလစ်ပိုင်မှာ အမေရိကန်စစ်တပ်တွေ အလှည့်ကျတပ်စွဲထားမှုကို ခွင့်ပြုခဲ့ပြီး၊ မကြာသေးခင်ကပဲ နောက်ထပ်စစ်စခန်း လေးခုထပ်မံဖွင့်ဖို့ ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ တရုတ်အစိုးရ ငြိုငြင်မှာကို စိုးရိမ်တဲ့ အရင်သမ္မတ ဒူတာတေးရဲ့ မူဝါဒ ကနေ ပြောင်းလဲခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
လက်ရှိတောင်တရုတ်ပင်လယ်မှာ တရုတ်၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ဗီယက်နမ်၊ မလေးရှား၊ ထိုင်ဝမ်နဲ့ ဘရူနိုင်း နိုင်ငံတွေဟာ နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုအတွက် တင်းမာမှုတွေ ဖြစ်နေကြတာပါ။ တရုတ်ရဲ့ ကျယ်ပြန့်တဲ့ နယ်နိမိတ် တောင်းဆိုနေတာကို တန်ပြန်ဖို့နဲ့ အဲဒီဒေသမှာ လွတ်လွတ်လပ်လပ် လှည့်လည် သွားလာနိုင်ရေးကို အားပေးဖို့ အတွက် အမေရိကန် ရေတပ်သင်္ဘောတွေနဲ့ တိုက်လေယာဉ်တွေ ဟာ အဲဒီမှာ ကင်းလှည့်ပေးနေပါတယ်။
တရုတ်က သူတို့ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း အခိုင်အမာပြောဆိုနေတဲ့ ကျောက်ဆောင် ခုနှစ်ခုအပေါ်မှာ ဒုံးကျည်ကာကွယ်ရေးစခန်းတွေ တည်ဆောက်ပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ အငြင်းပွားမှုတွေဟာ ပိုမိုပြင်းထန်လာနေတာပါ။ ဒါ့အပြင် ဒီအငြင်းပွားမှုဟာ အာရှတိုက်မှာ တရုတ်နဲ့ အမေရိကန် အင်အားကြီးနှစ်နိုင်ငံကြားက အားပြိုင်စရာ မျက်နှာစာ တခုလည်း ဖြစ်လာနေပါတယ်။
==============
{{Unicode}}
တောငျတရုတျပငျလယျကို အာရုံစိုကျဖို့ စဈတပျကို ဖိလဈပိုငျသမ်မတတိုကျတှနျး
တောငျတရုတျ ပငျလယျ အရေး အငွငျးပှားမှု တိုးလာပွီး တရုတျ-အမရေိကနျ ကွားက ပွိုငျဆိုငျမှု ပွငျးထနျလာနတောကွောင့ျ ဖိလဈပိုငျ စဈတပျရဲ့ အဓိက တာဝနျက နိုငျငံရဲ့ ပိုငျနကျ နယျမွကေို ကာကှယျဖို့ ဖွဈလာပွီလို့ ဖိလဈပိုငျသမ်မတ ဖာဒီနနျမားကိုစ့ျ ဂြူနီယာက ပွောလိုကျပါတယျ။ စီဘူပွညျနယျအလယျပိုငျးမှာ တနငျ်လာနေ့ နေ့လညျပိုငျးက ဖိလဈပိုငျးတပျဖှဲ့ဝငျတှကေို ပွောတဲ့မိန့ျခှနျးမှာ တိုငျးပွညျရဲ့ နယျနမိတျတှေ ခွိမျးခွောကျခံနရေလို့ ပွငျပရနျ ကာကှယျဖို့ က အရေးတကွီး အာရုံစိုကျစရာ ဖွဈလာပွီလို့ သမ်မတက ဆိုပါတယျ။
တရုတျကမျးခွစေောင့ျတပျက တောငျတရုတျပငျလယျမှာ စဈတပျသုံး လဆောရောငျခွညျ အသုံးပွုတာကို ကန့ျကှကျဖို့အတှကျ ဖိလဈပိုငျဘကျက တရုတျသံအမတျကို ဆင့ျခေါျပွောဆိုပွီး နှဈပတျအကွာမှာ အခုလို ပွောကွားခဲ့တာလညျးဖွဈပါတယျ။
ဖဖေောျဝါရီ ၆ ရကျနေ့က ဖွဈခဲ့တဲ့ တရုတျရဲ့ လဆောရောငျခွညျ အသုံးပွုခဲ့တဲ့ ဖွဈစဉျမှာ ဖိလဈပိုငျကငျးလှည့ျသငျ်ဘောက တပျသားတခြို့ ယာယီ အမွငျအာရုံထိခိုကျခဲ့ပါတယျ။
တောငျတရုတျပငျလယျ အတှငျး နှဈနိုငျငံ ရပေိုငျနကျ အငွငျးပှားနတောမှာ တရုတျဘကျက ရနျလိုမှုတှေ တိုးလာနလေို့ ဖိလဈပိုငျဘကျက ပွီးခဲ့တဲ့ တနှဈအတှငျး အကွိမျ ၂၀၀ ကြောျ သံတမနျနညျးအရ တရုတျကို ကန့ျကှကျခဲ့ရပါတယျ။
တရုတျကလညျး ဖိလဈပိုငျသငျ်ဘောတှဟော တရုတျရပေိုငျနကျထဲကို ကြူးကြောျဝငျရောကျခဲ့တာလို့ ပွနျလညျ စှပျစှဲခဲ့ပွီး ဒါကို ခွရောခံနိုငျဖို့အတှကျ လူကို အန်တရာယျ မပွုနိုငျတဲ့ လဆောရောငျခွညျကိုသာ အသုံးပွုခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယျ။ တောငျတရုတျပငျလယျတခုလုံးကို တရုတျနိုငျငံကသာ ပိုငျတယျလို့လညျးဆိုပါတယျ။
ဖိလဈပိုငျဘကျကတော့ နှဈပေါငျးမြားစှာ ငွိမျးခမြျးရေးကို ထိနျးသိမျးနိုငျခဲ့ပွီး အိမျနီးခငြျး အားလုံးနဲ့လညျး နားလညျမှုရှိခဲ့ပမေယ့ျ အခု အခွအေနတှေကေ ပွောငျးလဲလာလို့ ဒါနဲ့ လိုကျလြောညီထှဖွေဈအောငျ စဈတပျရဲ့ အဓိက တာဝနျ ကို ခြိနျညှိရမယျလို့ ဆိုပါတယျ။ တိုငျးပွညျ အပွည့ျအဝ လုံခွုံ ရေး အတှကျ ဖိလဈပိုငျလတေပျအနနေဲ့ ကွီးမားတဲ့ တာဝနျကွီးကို ထမျးဆောငျရမယျလို့ ဖိလဈပိုငျ သမ်မတက ပွောပါတယျ။
မားကိုစ့ျရဲ့ မိန့ျခှနျးမှာ တရုတျနိုငျငံကို အတိအကြ ထုတျဖောျ ပွောဆိုသှားတာမြိုး မရှိသလို ဖိလဈပိုငျရဲ့ နိုငျငံခွားရေးမူဝါဒဟာ ငွိမျးခမြျးရေးကို လိုလားဆဲ ဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
တဖကျမှာလညျး ဖိလဈပိုငျဟာ နိုငျငံငယျတခုဖွဈပမေဲ့ အခြုပျအခြာအာဏာပိုငျဆိုငျတဲ့ နိုငျငံဖွဈသလို ၊ နိုငျငံအတှကျ တာဝနျထမျးဆောငျနတေဲ့ အစိုးရအဖှဲ့လညျးရှိတာကွောင့ျ ဖိလဈပိုငျနိုငျငံသားတိုငျးရဲ့ အခှင့ျအရေးအတှကျ တိုကျပှဲဝငျသှားမယျလို့ ဆိုပါတယျ။
ဖိလဈပိုငျစဈတပျဟာ မှတျစလငျ စဈသှေးကွှအဖှဲ့နဲ့ ကှနျမွူနဈတှရေဲ့ သောငျးကနြျးမှုကို ဆယျစုနှဈမြားစှာ နှိမျနငျးပွီးတဲ့နောကျမှာတော့ နိုငျငံရဲ့ ပငျလယျနယျနိမိတျကာကှယျရေးကို အာရုံစိုကျလာတာပဲ ဖွဈပါတယျ။
စဈအငျအားကိုလညျး တိုးခြဲ့နပွေီး လကွေောငျးနဲ့ ပငျလယျပွငျကငျးလှည့ျမှုတှေ တိုးတကျစဖေို့နဲ့ ကြှနျးစုနဲ့ ကယြျပွန့ျလှတဲ့ ကမျးရိုးတနျးကို ကာကှယျရာမှာ အဟန့ျအတား နညျးနိုငျသမြှ နညျးစဖေို့အတှကျ ရညျရှယျပွီး လကျနှကျပစ်စညျး အမြားအပွားကို ခတျေမီတိုးတကျအောငျ ပွုလုပျနပေါတယျ။
အမရေိကနျနဲ့ ၂၀၁၄ ခုနှဈက ခြုပျဆိုခဲ့တဲ့ ကာကှယျရေးသဘောတူစာခြုပျအရ ဖိလဈပိုငျမှာ အမရေိကနျစဈတပျတှေ အလှည့ျကတြပျစှဲထားမှုကို ခှင့ျပွုခဲ့ပွီး၊ မကွာသေးခငျကပဲ နောကျထပျစဈစခနျး လေးခုထပျမံဖှင့ျဖို့ ခှင့ျပွုခဲ့ပါတယျ။ ဒါဟာ တရုတျအစိုးရ ငွိုငွငျမှာကို စိုးရိမျတဲ့ အရငျသမ်မတ ဒူတာတေးရဲ့ မူဝါဒ ကနေ ပွောငျးလဲခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
လကျရှိတောငျတရုတျပငျလယျမှာ တရုတျ၊ ဖိလဈပိုငျ၊ ဗီယကျနမျ၊ မလေးရှား၊ ထိုငျဝမျနဲ့ ဘရူနိုငျး နိုငျငံတှဟော နယျမွပေိုငျဆိုငျမှုအတှကျ တငျးမာမှုတှေ ဖွဈနကွေတာပါ။ တရုတျရဲ့ ကယြျပွန့ျတဲ့ နယျနိမိတျ တောငျးဆိုနတောကို တနျပွနျဖို့နဲ့ အဲဒီဒသေမှာ လှတျလှတျလပျလပျ လှည့ျလညျ သှားလာနိုငျရေးကို အားပေးဖို့ အတှကျ အမရေိကနျ ရတေပျသငျ်ဘောတှနေဲ့ တိုကျလယောဉျတှေ ဟာ အဲဒီမှာ ကငျးလှည့ျပေးနပေါတယျ။
တရုတျက သူတို့ပိုငျဆိုငျကွောငျး အခိုငျအမာပွောဆိုနတေဲ့ ကြောကျဆောငျ ခုနှဈခုအပေါျမှာ ဒုံးကညြျကာကှယျရေးစခနျးတှေ တညျဆောကျပွီးတဲ့နောကျမှာတော့ အငွငျးပှားမှုတှဟော ပိုမိုပွငျးထနျလာနတောပါ။ ဒါ့အပွငျ ဒီအငွငျးပှားမှုဟာ အာရှတိုကျမှာ တရုတျနဲ့ အမရေိကနျ အငျအားကွီးနှဈနိုငျငံကွားက အားပွိုငျစရာ မကြျနှာစာ တခုလညျး ဖွဈလာနပေါတယျ။
