ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လြတ္လပ္တဲ့ ေတြးေခၚမႈေတြ လႊမ္းမိုးလာေစဖို႔အတြက္ အနာဂတ္လူငယ္ေတြကို ခိုင္းတာပဲလုပ္ဖို႔ မႀကိဳးစားပဲ ေမးခြန္းေတြ ထုတ္တတ္ဖို႔ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးရမယ္လို႔ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္ က တင္ျပထားပါတယ္။
၁၉၉၀ ခုႏွစ္တုန္းက ခ်ီးျမႇင့္ခံရတဲ့ Sakharov ဆုျဖစ္တဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ အေတြးအေခၚဆုိကို အဂၤါေန႔မွာ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံ Strasbourg ၿမိဳ႕က ဥေရာပပါလီမန္မွာ လက္ခံယူရင္း အခုလို ေျပာၾကားလိုက္တာပါ။
ဥေရာပပါလီမန္ဥကၠဌ Martin Schulz က Sakharov ဆုကို ဥေရာပပါလီမန္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကို ေပးအပ္ လိုက္ပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၂၃ ႏွစ္ ေနာက္က်ၿပီးမွ ဒီဆုကို ခ်ီးျမႇင့္ႏုိင္ေပမဲ့ ဖိႏွိပ္တဲ့အာဏာရွင္ကို ႀကံ႕ႀကံ႕ခံရင္း လြတ္လပ္မႈကိုရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့တာမို႔ တကမၻာလံုးက အတုယူရတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ဒီမိုကေရစီေရး လြတ္လပ္မႈရဲ႕ ျပယုဂ္တခုျဖစ္တယ္လို႔ Martin Schulz က ေျပာပါတယ္။
၁၉၉၀ ခုႏွစ္ Sakharov ဆုကို ခ်ီးျမႇင့္ခံရတဲ့အခ်ိန္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ခံေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က အႏုိင္ရခဲ့ေပမဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္မရခဲ့တဲ့အတြက္ ျပည္သူေတြဟာ သူတုိ႔ေတြရဲ႕ဆႏၵေတြ ထုတ္ေဖာ္ခြင့္မရဘဲ စစ္အာဏာရွင္ရဲ႕ ဖိႏွိပ္မႈကို ခံခဲ့ရသလို အခုအခ်ိန္ထိလည္း ကုိယ့္ဆႏၵကို အျပည့္အ၀ ထုတ္ေဖာ္ခြင့္၊ ျပသခြင့္ မရၾကေသးတာမို႔ အနာဂတ္လူငယ္ေတြကို လြတ္လပ္စြာ လုပ္ကိုင္ေတြးေခၚတတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးဖို႔ သိပ္အေရးႀကီးတယ္လို႔ ဆုကို လက္ခံရယူခဲ့တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာပါတယ္။
“က်မတို႔ရဲ႕ ကေလးေတြကို လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚတတ္ေအာင္ သင္ၾကားေပးဖို႔ကိစၥဟာ သိပ္ကို အေရးႀကီးပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚမႈဆုိတာ ေမးခြန္းထုတ္ပိုင္ခြင့္နဲ႔ စတင္ပါတယ္။ ဒီအခြင့္အေရးမ်ိဳးကို က်မတို႔ ျမန္မာျပည္သူေတြ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မရခဲ့ၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်မတို႔ တုိင္းျပည္က ကေလးတခ်ိဳ႕ဟာ ေမးခြန္း ဘယ္လိုေမးရတယ္ဆုိတာကို မသိၾကပါဘူး။ က်မတို႔ ပါတီမွာ ခ်မွတ္ထားတဲ့ တာ၀န္တခုက ကေလးေတြကို သူမ်ားေျပာသမွ်၊ လုပ္သမွ် ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုလုပ္ရတယ္ဆုိတာ ျပန္မေမးဘဲနဲ႔ လက္မခံဖုိ႔၊ ျပန္ၿပီး ေမးတတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိတဲ့စကားက ဘာသာစကားတုိင္းမွာ အေရးႀကီးတဲ့စကားပါ။ ကမၻာႀကီးဟာ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ လူတုိင္း သိခြင့္ရွိပါတယ္၊ သိလည္းသိခ်င္ၾကမွာပါ။ ဒီလို စူးစမ္းလိုစိတ္မရွိရင္ ဒီလို သိလုိစိတ္ကို သူမ်ားနားလည္ေအာင္လို႔ မေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ရင္ ကမၻာႀကီးတိုးတက္ေအာင္ က်မတို႔ လုပ္ႏုိင္ၾကမွာ မဟုတ္ပါဘူး။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္ေနေပမဲ့ ကုိယ့္ယံုၾကည္မႈနဲ႔ ေနႏုိင္တဲ့ သိကၡာရွိရွိ ရပ္တည္ႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံတႏိုင္ငံ ျဖစ္လာေစဖို႔ လုပ္ရဦးမွာျဖစ္ၿပီး ဒီမိုကေရစီ လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ ခိုင္ခိုင္မာမာ ေလွ်ာက္လွမ္းႏုိင္ဖို႔ အဖြဲ႔အစည္းတခုက ခ်မွတ္ထားတဲ့ လက္ရွိ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဖုိ႔ လိုတယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဆိုပါတယ္။
“က်မတို႔ ယံုၾကည္မႈနဲ႔ ေနထုိင္ႏုိင္တယ္ဆုိတာ အာမခံႏိုင္တဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒတခု ျဖစ္လာဖုိ႔ ခက္ခက္ခဲခဲနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ၾကရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း လက္ရွိ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒကုိ ဒီမုိကေရစီ ဥပေဒစစ္စစ္ျဖစ္ေအာင္ ေျပာင္းလဲဖုိ႔အတြက္ က်မတို႔ အခုိင္အမာေျပာေနတာပါ။ က်မတို႔ဟာ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ မယိမ္းမယိုင္ ေလွ်ာက္လွမ္းႏုိင္ဖို႔အတြက္ တနည္းေျပာရရင္ လူထုဆႏၵကို လက္ခံႏိုင္တဲ့စနစ္ကို အမွန္တကယ္ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အဖြဲ႔အစည္းတခုတည္း၊ ဒါမွမဟုတ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားတာ မဟုတ္တဲ့ စစ္တပ္ရဲ႕ ႀကီးစိုးမႈေတြ၊ လူထုကေန က်ိဳးႏြံရတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုမ်ိဳးနဲ႔ေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆုိတာကို ပါေမာကၡ Sakharov ကလည္း သေဘာတူလက္ခံလိမ့္မယ္လို႔ က်မထင္ပါတယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြ ဆင္းရဲျခင္းကကင္းၿပီး လြတ္လပ္စြာေနထုိင္ႏုိင္ေအာင္ လြတ္လပ္မႈကို လက္ေတြ႔ ခံစားေနရတဲ့ ဥေရာပသမဂၢအဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြနဲ႔တကြ တကမၻာလံုးက ၀ိုင္း၀န္းကူညီၾကဖို႔ကိုလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ပန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ပါေမာကၡ Sakharov ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့တဲ့ ေနရာကိုေရာက္ဖို႔အတြက္ က်မတို႔အမ်ားႀကီး အားထုတ္လုပ္ေဆာင္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚမႈ၊ ႏုိင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းစီအဖုိ႔ ေမြးရာပါ အခြင့္အေရးတခု ျဖစ္တယ္ဆုိတာကို ပါေမာကၡ Sakharov က က်မတို႔ေတြအတြက္ ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့တာေတြကို ပါေမာကၡ Sakharov အသိအမွတ္ျပဳမယ့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ိဳး ျဖစ္ထြန္းဖို႔အတြက္ က်မတို႔အမ်ားႀကီး ႀကိဳးစားၾကရဦးမွာပါ။ တကယ္ဆုိရင္ က်မတုိ႔ျပည္သူေတြက အဓိကလုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ေပမဲ့ က်န္တဲ့လူေတြအားလံုးကလည္း က်မတို႔ရဲ႕လုပ္ရပ္ကို အားေပးကူညီႏုိင္မယ္လို႔ က်မတို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။”
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ခ်ီးျမႇင့္တဲ့ ဆုေပးပြဲအခမ္းအနားကို ဥေရာပ ပါလီမန္အမတ္ေတြလည္း တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဆုေၾကးေငြကေတာ့ ဥေရာပယူ႐ုိေငြ ၅ ေသာင္းျဖစ္ၿပီး ပထမဆံုးဆုရွင္ကေတာ့ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံက နယ္လ္ဆင္ မန္ဒဲလားျဖစ္ပါတယ္။ အခုေနာက္ဆံုး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဆုရွင္ကေတာ့ လူသိမ်ားတဲ့ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံသူ အသက္ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္ သတိၱရွင္ အမ်ိဳးသမီးငယ္ေလး မာလာလာျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ Sakharov ဆုကို လက္ခံရယူၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံကို ဆက္လက္ ထြက္ခြာသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၉၀ ခုႏွစ္တုန္းက ခ်ီးျမႇင့္ခံရတဲ့ Sakharov ဆုျဖစ္တဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ အေတြးအေခၚဆုိကို အဂၤါေန႔မွာ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံ Strasbourg ၿမိဳ႕က ဥေရာပပါလီမန္မွာ လက္ခံယူရင္း အခုလို ေျပာၾကားလိုက္တာပါ။
ဥေရာပပါလီမန္ဥကၠဌ Martin Schulz က Sakharov ဆုကို ဥေရာပပါလီမန္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကို ေပးအပ္ လိုက္ပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၂၃ ႏွစ္ ေနာက္က်ၿပီးမွ ဒီဆုကို ခ်ီးျမႇင့္ႏုိင္ေပမဲ့ ဖိႏွိပ္တဲ့အာဏာရွင္ကို ႀကံ႕ႀကံ႕ခံရင္း လြတ္လပ္မႈကိုရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့တာမို႔ တကမၻာလံုးက အတုယူရတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ဒီမိုကေရစီေရး လြတ္လပ္မႈရဲ႕ ျပယုဂ္တခုျဖစ္တယ္လို႔ Martin Schulz က ေျပာပါတယ္။
၁၉၉၀ ခုႏွစ္ Sakharov ဆုကို ခ်ီးျမႇင့္ခံရတဲ့အခ်ိန္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ခံေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က အႏုိင္ရခဲ့ေပမဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္မရခဲ့တဲ့အတြက္ ျပည္သူေတြဟာ သူတုိ႔ေတြရဲ႕ဆႏၵေတြ ထုတ္ေဖာ္ခြင့္မရဘဲ စစ္အာဏာရွင္ရဲ႕ ဖိႏွိပ္မႈကို ခံခဲ့ရသလို အခုအခ်ိန္ထိလည္း ကုိယ့္ဆႏၵကို အျပည့္အ၀ ထုတ္ေဖာ္ခြင့္၊ ျပသခြင့္ မရၾကေသးတာမို႔ အနာဂတ္လူငယ္ေတြကို လြတ္လပ္စြာ လုပ္ကိုင္ေတြးေခၚတတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးဖို႔ သိပ္အေရးႀကီးတယ္လို႔ ဆုကို လက္ခံရယူခဲ့တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာပါတယ္။
“က်မတို႔ရဲ႕ ကေလးေတြကို လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚတတ္ေအာင္ သင္ၾကားေပးဖို႔ကိစၥဟာ သိပ္ကို အေရးႀကီးပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚမႈဆုိတာ ေမးခြန္းထုတ္ပိုင္ခြင့္နဲ႔ စတင္ပါတယ္။ ဒီအခြင့္အေရးမ်ိဳးကို က်မတို႔ ျမန္မာျပည္သူေတြ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မရခဲ့ၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်မတို႔ တုိင္းျပည္က ကေလးတခ်ိဳ႕ဟာ ေမးခြန္း ဘယ္လိုေမးရတယ္ဆုိတာကို မသိၾကပါဘူး။ က်မတို႔ ပါတီမွာ ခ်မွတ္ထားတဲ့ တာ၀န္တခုက ကေလးေတြကို သူမ်ားေျပာသမွ်၊ လုပ္သမွ် ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုလုပ္ရတယ္ဆုိတာ ျပန္မေမးဘဲနဲ႔ လက္မခံဖုိ႔၊ ျပန္ၿပီး ေမးတတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိတဲ့စကားက ဘာသာစကားတုိင္းမွာ အေရးႀကီးတဲ့စကားပါ။ ကမၻာႀကီးဟာ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ လူတုိင္း သိခြင့္ရွိပါတယ္၊ သိလည္းသိခ်င္ၾကမွာပါ။ ဒီလို စူးစမ္းလိုစိတ္မရွိရင္ ဒီလို သိလုိစိတ္ကို သူမ်ားနားလည္ေအာင္လို႔ မေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ရင္ ကမၻာႀကီးတိုးတက္ေအာင္ က်မတို႔ လုပ္ႏုိင္ၾကမွာ မဟုတ္ပါဘူး။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္ေနေပမဲ့ ကုိယ့္ယံုၾကည္မႈနဲ႔ ေနႏုိင္တဲ့ သိကၡာရွိရွိ ရပ္တည္ႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံတႏိုင္ငံ ျဖစ္လာေစဖို႔ လုပ္ရဦးမွာျဖစ္ၿပီး ဒီမိုကေရစီ လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ ခိုင္ခိုင္မာမာ ေလွ်ာက္လွမ္းႏုိင္ဖို႔ အဖြဲ႔အစည္းတခုက ခ်မွတ္ထားတဲ့ လက္ရွိ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဖုိ႔ လိုတယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဆိုပါတယ္။
“က်မတို႔ ယံုၾကည္မႈနဲ႔ ေနထုိင္ႏုိင္တယ္ဆုိတာ အာမခံႏိုင္တဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒတခု ျဖစ္လာဖုိ႔ ခက္ခက္ခဲခဲနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ၾကရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း လက္ရွိ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒကုိ ဒီမုိကေရစီ ဥပေဒစစ္စစ္ျဖစ္ေအာင္ ေျပာင္းလဲဖုိ႔အတြက္ က်မတို႔ အခုိင္အမာေျပာေနတာပါ။ က်မတို႔ဟာ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ မယိမ္းမယိုင္ ေလွ်ာက္လွမ္းႏုိင္ဖို႔အတြက္ တနည္းေျပာရရင္ လူထုဆႏၵကို လက္ခံႏိုင္တဲ့စနစ္ကို အမွန္တကယ္ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အဖြဲ႔အစည္းတခုတည္း၊ ဒါမွမဟုတ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားတာ မဟုတ္တဲ့ စစ္တပ္ရဲ႕ ႀကီးစိုးမႈေတြ၊ လူထုကေန က်ိဳးႏြံရတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုမ်ိဳးနဲ႔ေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆုိတာကို ပါေမာကၡ Sakharov ကလည္း သေဘာတူလက္ခံလိမ့္မယ္လို႔ က်မထင္ပါတယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြ ဆင္းရဲျခင္းကကင္းၿပီး လြတ္လပ္စြာေနထုိင္ႏုိင္ေအာင္ လြတ္လပ္မႈကို လက္ေတြ႔ ခံစားေနရတဲ့ ဥေရာပသမဂၢအဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြနဲ႔တကြ တကမၻာလံုးက ၀ိုင္း၀န္းကူညီၾကဖို႔ကိုလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ပန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ပါေမာကၡ Sakharov ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့တဲ့ ေနရာကိုေရာက္ဖို႔အတြက္ က်မတို႔အမ်ားႀကီး အားထုတ္လုပ္ေဆာင္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚမႈ၊ ႏုိင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းစီအဖုိ႔ ေမြးရာပါ အခြင့္အေရးတခု ျဖစ္တယ္ဆုိတာကို ပါေမာကၡ Sakharov က က်မတို႔ေတြအတြက္ ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့တာေတြကို ပါေမာကၡ Sakharov အသိအမွတ္ျပဳမယ့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ိဳး ျဖစ္ထြန္းဖို႔အတြက္ က်မတို႔အမ်ားႀကီး ႀကိဳးစားၾကရဦးမွာပါ။ တကယ္ဆုိရင္ က်မတုိ႔ျပည္သူေတြက အဓိကလုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ေပမဲ့ က်န္တဲ့လူေတြအားလံုးကလည္း က်မတို႔ရဲ႕လုပ္ရပ္ကို အားေပးကူညီႏုိင္မယ္လို႔ က်မတို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။”
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ခ်ီးျမႇင့္တဲ့ ဆုေပးပြဲအခမ္းအနားကို ဥေရာပ ပါလီမန္အမတ္ေတြလည္း တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဆုေၾကးေငြကေတာ့ ဥေရာပယူ႐ုိေငြ ၅ ေသာင္းျဖစ္ၿပီး ပထမဆံုးဆုရွင္ကေတာ့ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံက နယ္လ္ဆင္ မန္ဒဲလားျဖစ္ပါတယ္။ အခုေနာက္ဆံုး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဆုရွင္ကေတာ့ လူသိမ်ားတဲ့ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံသူ အသက္ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္ သတိၱရွင္ အမ်ိဳးသမီးငယ္ေလး မာလာလာျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ Sakharov ဆုကို လက္ခံရယူၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံကို ဆက္လက္ ထြက္ခြာသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။
