အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေဒသမွာ မုိးေခါင္ေရရွားမႈ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ကမၻာ့ ဆန္အမ်ားဆုံး ထုတ္လုပ္တဲ့ ထုိင္းနဲ႔ ကေမၻာဒီးယား ႏုိင္ငံေတြက ဆန္ထုတ္လုပ္မႈကုိ ၿခိမ္းေျခာက္ေနပါတယ္။ ၂ ႏွစ္အတြင္း ဆန္ေစ်းေတြ အနိမ့္ဆုံးကုိ ထုိးက်ေနတာေၾကာင့္ လယ္သမားေတြရဲ႕ ၀င္ေငြကုိ ထိခုိက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အခုလုိ ဆန္ထုတ္လုပ္မႈ က်ဆင္းတဲ့အေပၚ စုိးရိမ္ပူပန္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာတာပါ။ ဒါေပမဲ့ အာရွတုိက္အတြင္း ဆန္ထုတ္လုပ္မႈ တုိးျမင့္လာေနတာေၾကာင့္ ေဒသတြင္း ဆန္ေစ်း ျပန္ေကာင္းလာႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ေစ်းကြက္ေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ဗီြအုိေအသတင္းေထာက္ ဒန္နီယယ္ ရွာ့ဖ္ (Daniel Schearf) ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ကေန သတင္းေပးပုိ႔ထားတာကုိ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ကေမၻာဒီးယားနဲ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံတုိ႔မွာ မုိးနည္းေနတဲ့အတြက္ ဆန္ထုတ္လုပ္မႈ ၄၀% ေလာက္ က်ဆင္းသြားပါတယ္။ ပုံမွန္အားျဖင့္ေတာ့ လယ္သမားေတြဟာ ၾသဂုတ္နဲ႔ စက္တင္ဘာလေတြမွာ စပါးေတြကုိ စုိက္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ နဂုိကတည္းက စုိက္ပ်ဳိးေရ ရွားပါးေနတဲ့ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ ဒီထက္ ပုိရွားပါးတဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ႀကံဳရမယ့္အေရးကုိ ထုိင္းအစုိးရက စုိးရိမ္ ပူပန္ေနပါတယ္။
ဆူပူ၀တ္ ဆုိင္ခ်ဴး (Supavud Saicheaua) ဟာ ဖာထရာ (Phatra) အာမခံကုမၸဏီက ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ျဖစ္သလုိ သုေတသနဌာန အႀကီးအကဲလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
“အစုိးရက အဓိက ပ်ဳိးပင္ေတြကုိ ေနာက္က်ၿပီးမွ စုိက္ၾကဖုိ႔ လယ္သမားေတြကုိ ေျပာထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီီလုိ လုပ္လုိက္တဲ့အတြက္ စပါးစုိက္တာနဲ႔ ရိပ္သိမ္းတာေတြ ႏုိ၀င္ဘာလမွာ သြားၿပီး ၿပံဳက်ေနလိမ့္မယ္။ ေစ်းကြက္ထဲမွာ ဆန္ေတြမ်ားေနၿပီး တကမၻာလုံးမွာရွိတဲ့ ဆန္ေစ်းေတြလည္း လက္ရွိထက္ ထပ္က်ဦးမယ္ဆုိရင္ ထုိင္းလယ္သမားေတြအတြက္ အရည္အေသြးေရာ အေရအတြက္ပါ က်ဆင္းမယ့္သေဘာ ျဖစ္ေနတယ္။”
ကမၻာ့ေငြေၾကး အက်ပ္အတည္း ျပႆနာနဲ႔ မၾကာခင္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေရး မတည္ၿငိမ္မႈေတြကေန ထုိင္းႏုိင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးက ျပန္လည္ နာလန္ထူလာေပမဲ့ စုိက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ငန္းကေတာ့ အခက္အခဲ ႀကံဳေနရတုန္းပဲလုိ႔ ဆူပူ၀တ္ ဆုိင္ခ်ဴးက ေျပာပါတယ္။
အာရွဆန္ေစ်းကြက္ရဲ႕ စံအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ထုိင္းႏုိင္ငံရဲ႕ ဆန္ေစ်းႏႈန္းဟာ ႏုိင္ငံျခားတင္ပုိ႔မႈ က်ဆင္းတာေၾကာင့္ ေမလမွာ ၂ ႏွစ္အတြင္း အနိမ့္ဆုံးကုိ က်ဆင္းသြားခဲ့ပါတယ္။
ထုိင္းလယ္သမားေတြ သတ္မွတ္ေစ်းႏႈန္း ရႏုိင္ေအာင္ ထုိင္းအစုိးရက ေမလထဲမွာ အမေတာ္ေၾကး ထုတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအကူအညီဟာ မလုံေလာက္ဘူးလုိ႔ ထုိင္း ဆန္စက္ပုိင္ရွင္မ်ားအသင္း ဥကၠ႒ ခ်န္ခ်ဳိင္း ရပ္ခ္ထနာႏြန္ (Chanchai Rakthananon) က ေျပာပါတယ္။
“စပါးအထြက္ႏႈန္း နည္းတဲ့အတြက္ သတ္မွတ္ေစ်းႏႈန္းရေအာင္ အစုိးရက လုပ္ေပးတာက လယ္သမားေတြရဲ႕ အရင္းေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႔ရဲ႕ ၀င္ေငြကုိ ထိခုိက္ေနတုန္းပါ။ လယ္သမားေတြအေနနဲ႔ အျမတ္မရၾကဘူး။” လုိ႔ ေျပာသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
မုိးေခါင္ေရရွားတယ္ဆုိတာ ေစ်းကြက္က သိတာနဲ႔ ဆန္ေစ်းေတြ ျပန္တက္လာမွာပါလုိ႔ လယ္ယာစုိက္ပ်ဳိးေရး အေျခအေနကုိ ေစာင္ၾကည့္ေနၾကတဲ့ သုေတသီေတြက သုံးသပ္ပါတယ္။ စပါးစုိက္ပ်ဳိးမႈ အထြက္နည္းေနတဲ့အတြက္ လယ္သမားေတြဟာ ကုန္က်စရိတ္ ကာမိေအာင္ ေျပာင္းနဲ႔ ႀကံေတြကုိ စုိက္ပ်ဳိးေနၾကတယ္လုိ႔ ခ်န္ခ်ဳိင္းက ေျပာပါတယ္။
ေစ်းေတြျပန္ေကာင္းလာၿပီး ၂ ႏွစ္ေလာက္ၾကာၿပီးမွ လယ္သမားေတြ အေနနဲ႔ ပုံမွန္အေျခအေနကုိ ျပန္ေရာက္ႏုိင္မွာျဖစ္ၿပီး စပါးအထြက္နည္းတဲ့ ၾကားကာလမွာေတာ့ အစုိးရက သုိေလွာင္ထားတဲ့ ဆန္ေတြနဲ႔ အစားထုိးသြားရမွာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ သူက ေျပာပါတယ္။
ကမၻာ့ဆန္ေစ်းကြက္ရဲ႕ သုံးပုံတပုံေလာက္ကုိ တင္ပုိ႔ေနတဲ့ ထုိင္းႏုိင္ငံရဲ႕ ျပည္ပတင္ပုိ႔မႈႏႈန္း ဒီႏွစ္မွာ တန္ခ်ိန္ ၁,၀၀၀,၀၀၀ ေလာက္ ေလ်ာ့သြားႏုိင္တာေၾကာင့္ ထုိင္းကဆန္ေတြကုိ တင္သြင္းေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြကုိ ထိခုိက္ေစႏုိင္ပါတယ္။
ရက္စ္ အက္စ္တုိပီးရက္ဇ္ (Rex Estoperez) ဟာ ကမၻာ့ ဆန္အမ်ားဆုံး တင္သြင္းေနတဲ့ ဖိလစ္ပုိင္ အမ်ဳိးသား စားနပ္ရိကၡာဌာနက ေျပာခြင့္ရပုဂၢဳိလ္ပါ။
“ဖိလစ္ပုိင္က ဆန္ျဖန္႔ျဖဴးမႈကုိ ထိခုိက္မွာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ထုိင္းႏုိင္ငံဟာ ဖိလစ္ပုိင္ကုိ ဆန္တင္ပုိ႔ေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြထဲက တႏုိင္ငံသာ ျဖစ္ပါတယ္။ မႏွစ္က ဒီဇင္ဘာမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ဆန္၀ယ္ဖုိ႔အတြက္ ေလလံပစ္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ကုိ အဓိက တင္ပုိ႔မယ့္ႏုိင္ငံက ဗီယက္နမ္ ျဖစ္ပါတယ္။”
ဖိလစ္ပုိင္ဟာ ႏုိင္ငံေပါင္း ၆ ႏုိင္ငံက ဆန္ေတြကုိ အဓိကထား ၀ယ္ယူ တင္သြင္းေနတာျဖစ္ၿပီး ဒီၾကားထဲမွာ ရာသီဥတု ဆုိးဆုိးရြားရြား ေဖာက္ျပန္မႈ မျဖစ္သ၍ေတာ့ ျပႆနာ မရွိႏုိင္ဘူးလုိ႔ အက္စ္တုိပီးရက္ဇ္က ေျပာပါတယ္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္တုန္းကေတာ့ ရာသီဥတု ေဖာက္ျပန္တာနဲ႔ ဆန္သုိေလွာင္ထားတဲ့ႏႈန္း နည္းေနတာေတြေၾကာင့္ ဆန္တတန္ကုိ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁,၀၀၀ ေက်ာ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆန္တင္ပုိ႔တဲ့ ႏုိင္ငံေတြက ျပည္ပတင္ပုိ႔မႈကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ထားခဲ့ရတဲ့အထိ ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါတယ္။
ကြန္ဆက္ပ္ရွင္း ကာလ္ပဲ (Concepcion Calpe) ဟာ FAO ကုလသမဂၢ စားနပ္ရိကၡာနဲ႔ စုိက္ပ်ဳိးေရးအဖြဲ႕က အႀကီးတန္း စီးပြားေရးပညာရွင္ တဦးပါ။
အခုလုိ မိုးေခါင္ေရရွား ျဖစ္ေနတာက ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံရဲ႕ စပါးအထြက္ႏႈန္းကုိ ၁၀% နဲ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ ၆% ထိခုိက္သြားေစေပမဲ့ ေယဘုယအားျဖင့္ အာရွတုိက္ရဲ႕ စပါးအထြက္ႏႈန္းဟာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ထက္စာရင္ ပုိေကာင္းမယ္လုိ႔ သူမက ေျပာပါတယ္။
“အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံမွာလည္း မုိးေခါင္ေရရွားတဲ့ ဒဏ္နဲ႔ ရင္ဆုိင္ရေပမဲ့ စပါးအထြက္ႏႈန္း ပုိမ်ားပါလိမ့္မယ္။ အိႏၵိယမွာေတာ့ မႏွစ္က မုိးမမွန္တဲ့ အေနအထားနဲ႔ ႀကံဳရၿပီးေနာက္ပုိင္း ဒီႏွစ္မွာ စပါး အထြက္ေကာင္းမယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းထားၾကတယ္။ တ႐ုတ္နဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံေတြမွာလည္း အထြက္ေကာင္းၾကလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ စပါးအဓိကစုိက္တဲ့ တုိင္းျပည္ေတြမွာ ခုခ်ိန္ထိ ၾကည့္ရတာေတာ့ ၂၀၁၀ ဟာ စပါးအထြက္ ေကာင္းမယ့္ႏွစ္လုိ႔ ဆုိရမွာပါ။”
အခုလုိ အထြက္ႏႈန္းျမင့္လာတာနဲ႔ အစုိးရမွာ သုိေလွာင္ထားတဲ့ဆန္ေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနတာေတြေၾကာင့္ စားနပ္ရိကၡာ ရွားပါးမွာတုိ႔၊ ေစ်းေတြ ခုန္တက္ကုန္မွာတုိ႔ စုိးရိမ္စရာ မလုိဘူးလုိ႔ ကြန္ဆက္ပ္ရွင္း ကာလ္ပဲက ေျပာပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ကေမၻာဒီးယားနဲ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံတုိ႔မွာ အခုလုိ မုိးေခါင္ေရရွားတဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနၾကရတာေၾကာင့္ စပါးစုိက္ၾကတဲ့ လယ္သမားေတြ အေနနဲ႔ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရႏုိင္တာေၾကာင့္ သီးႏွံတမ်ဳိးတည္းကုိ အဓိကထား စုိက္ပ်ဳိးမေနၾကဘဲ တျခားသီးႏံွေတြကုိပါ ေျပာင္းလဲ စုိက္ပ်ဳိးၾကဖုိ႔ သူမက တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။
