{{Zawgyi/Unicode}}
ကယားပြည်နယ်နဲ့ချင်းပြည်နယ်ထဲမှာ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ပျက်စီးခဲ့တဲ့အဆောက်အဦးအရေအတွက် ဟာ ပြည်နယ်နှစ်ခုပေါင်း ၁,၀၀၀ ကျော် ရှိသွားပြီလို့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေက ပြောလိုက်ပါ တယ်။ ဒါဟာ စစ်ကောင်စီနဲ့ ဒေသခံလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကြား တိုက်ပွဲတွေ ပိုပြီးပြင်းထန်လာတဲ့ မေလနောက်ပိုင်းမှာ ပျက်စီးခဲ့တာပါ။ နေအိမ်အများစုဟာ မီးလောင်ပျက်စီးခဲ့တာဖြစ်ပြီး တချို့ကတော့ လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်၊ တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရန်ကုန်ကလာတဲ့ ဒီသတင်းအပြည့်အစုံ ကို ကိုရန်နိုင်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ဖြစ်လာတဲ့ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေကြောင့် ကယားပြည်နယ်မှာ လည်း လူနေအိမ်ခြေ ၅၀၀ ကျော် ပျက်စီးခဲ့တယ်လို့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့တွေက ပြောပါတယ်။ အဲဒီ အထဲမှာ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်က ထိခိုက်ပျက်စီးမှု အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ဖယ်ခုံ၊ လွိုင်ကော်၊ ဖရူဆို စတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာလည်း လူနေအိမ်တွေ ပျက်စီးခဲ့တာပါ။
ကရင်နီလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ ( KnHRG) ရဲ့ ဒါရိုက်တာ ကိုဗညားကတော့ ဒီပျက်စီးမှုတွေက ဒီးမော့ဆို မြို့နယ်ထဲမှာ တိုက်ပွဲတွေစခဲ့တဲ့ မေလ ၂၁ ရက်နောက်ပိုင်းကတည်းက မှတ်တမ်းတင်ထားတဲ့စာရင်း ဖြစ်တယ်လို့ ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ဘာသာရေး အဆောက်အဦးကတော့ ၆ လုံးပေါ့နော်၊ ကက်သလစ်က ၅ လုံးဖြစ်တယ်၊ နှစ်ချင်းခရစ် ယာန်က တလုံးပေါ့နော်။ ဒါကတော့ လက်နက်ကြီးထိမှန်တဲ့ ဘာသာရေးအဆောက်အဦးဖြစ်တယ် ပေါ့နော်။ အိမ်ခြေကတော့ နောက်ဆုံးစာရင်းအရကတော့ ၅၂၀ နီးပါး ပျက်စီးတယ်ပေါ့နော်။ ၂၂၀ ကျော်က မီးလောင် လုံးဝကို ပျက်စီးသွားတယ်ပေါ့။ ကျန်တဲ့ ၂၀၀ ကျော်ကတော့ အနည်းအကျဉ်း ပျက်စီးတာရှိတယ်ပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ၁၀၀ နီးပါးကတော့ အများကြီး ပြန်ပြီးဆောက်ရမယ့် ပုံစံမျိုးပေါ့။ အဲဒီတော့ ပုံစံ ၃ ခုနဲ့၅၅၀ ကျော်ကျော်တော့ ရှိပါတယ်။”
မေလထဲက စတင်ပြီး အခုချိန်အထိ ကယားပြည်နယ်ထဲမှာ စစ်ကောင်စီနဲ့ ဒေသခံလက်နက်ကိုင်တွေ ကြား ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ တိုက်ပွဲပေါင်း ၁၀၀ ထက်မနည်းရှိနေပါပြီ။ ဒီတိုက်ပွဲတွေကြောင့် ဒေသခံ ၁၀၀ ကျော်သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ တိုးတက်သော ကရင်နီ ပြည်သူ့အင်အားစုက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
အလားတူ စစ်ကောင်စီတပ်တွေနဲ့ ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေ တိုက်ပွဲဖြစ်နေတဲ့ ချင်းပြည်နယ်၊ ထန်တလန်မြို့ပေါ်မှာ ပျက်စီးခဲ့တဲ့ အဆောက်အဦပေါင်း ၅၀၀ နီးပါးရှိသွားပြီလို့ ချင်းလူ့အခွင့်ရေးအဖွဲ့ CHRO က ပြောပါတယ်။ ဒီအရေအတွက်ဟာ ဩဂုတ်လနောက်ပိုင်းကစပြီး အဖွဲ့က မှတ်တမ်းတင် ထားတဲ့ စာရင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအထဲက နေအိမ် ၂၀၀ ကျော်ကတော့ နိုဝင်ဘာလ ၂၅ ရက်နဲ့ ၂၉ ရက်ကြားမှာ ဖျက်စီးခံခဲ့ရတယ်လို့ပြောပါတယ်။
အဆောက်အဦးအများစုဟာ မီးလောင်ဖျက်ဆီးခံရတာဖြစ်ပြီး အဲဒီအထဲမှာ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အဆောက်အဦးတွေလည်း အများအပြား ပါဝင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် စစ်ကောင်စီတပ်တွေ စခန်းချ နေရာယူထားတဲ့ ထန်တလန်မြို့ပေါ်က နေရာအနီးတဝိုက်မှာ ထီးထီးမားမားရှိနေတဲ့ အဆောက်အဦး တွေ ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခံရတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ခန့်မှန်းကြပါတယ်။
ဒီလို နေအိမ် အဆောက်အဦးတွေ ပျက်စီးခဲ့ရတာကြောင့် အရပ်သားတွေရဲ့ နစ်နာမှုတွေအတွက် စိုးရိမ်မိတယ်လို့ ချင်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ CHRO ရဲ့ ဒုတိယအမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ဆလိုင်းဇာအုပ် (Salai Za Uk) က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ အိုးအိမ်တွေဖျက်ဆီးခံနေရတယ်၊ ကျနော်တို့ အထူးပဲစိုးရိမ်နေမိပါတယ်။”
ဒေသခံပြည်သူ့ကာကွယ်ရေး အဖွဲ့တွေနဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်တွေ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက် ထန်တလန် မြို့မှာ အကြီးအကျယ် မီးလောင်မှု နှစ်ကြိမ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ပထမတကြိမ် လောင်ကျွမ်းခဲ့စဉ်က သူတို့ ရှို့တဲ့မီး မဟုတ်ဘူးလို့ စစ်ကောင်စီက ငြင်းဆန်ပြီး ဒေသခံအဖွဲ့တွေက မီးရှို့ခဲ့တာလို့ စွပ်စွဲခဲ့ပါတယ်။
ချင်းပြည်နယ်က ကိစ္စတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကုလလုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ မကြာသေးခင်က မြန်မာအရေး သဘောထားထုတ်ပြန်ချက်အပေါ်မှာလည်း ချင်းအရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေက အားမရကြပါဘူး။ ကုလလုံခြုံရေးကောင်စီက မြန်မာနိုင်ငံမှာ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တွေကို ရပ်တန့်ကြဖို့ပဲ တိုက်တွန်းခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး စစ်တပ်ရဲ့ ကျူးလွန်မှုတွေကိုတော့ ထိထိရောက်ရောက် ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့တာမရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
ချင်းပြည်နယ် ထန်တလန်မြို့အပါအဝင်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မကွေးတိုင်းနဲ့ ကရင်နီဒေသက ပြည်သူတွေရဲ့ နေအိမ်နဲ့ ဘာသာရေးအဆောက်အဦတွေအပေါ် စစ်တပ်က ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်နေတာတွေဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှုမြောက်တယ်လို့ တနိုင်ငံလုံ းပစ်ခတ် တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေး NCA သဘောတူစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ လက်နက်ကိုင် ၁၀ ဖွဲ့က နိုဝင်ဘာလ ၅ ရက်မှာ ကြေညာချက် ထုတ်ခဲ့ပါ တယ်။ ကျူးလွန်သူတွေကို အရေးယူပေးဖို့အတွက်ကိုလည်း ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ် ဦးဆောင်အဖွဲ့က ကြေညာချက်ထဲမှာ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
စစ်ကောင်စီကတော့ ချင်းပြည်နယ်နဲ့ ကယားပြည်နယ်ထဲမှာ သူတို့အဆို အကြမ်းဖက်အဖွဲ့တွေရဲ့ လက်ချက်ကြောင့် ထိခိုက်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စာရင်းတွေကို ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ချင်းပြည်နယ်မှာ လူနေအိမ် ၁၀ လုံး၊ ကယားပြည်နယ်မှာ ၃ လုံး ပျက်စီးခဲ့တယ်လို့ စစ်ကောင်စီစာရင်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒီအဖွဲ့တွေရဲ့ မိုင်းထောင်၊ မီးရှို့ဖျက်ဆီးမှုတွေကြောင့် တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ မြို့နယ်ပေါင်း ၁၄၁ မြို့နယ်က လူနေအိမ်ခြေပေါင်း ၃၆၀ ပျက်စီးခဲ့တယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။ ဒါဟာ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်ကနေ နိုဝင်ဘာလ ၂၀ ရက်အထိ စာရင် ဖြစ်တယ်လို့လည်း စစ်ကောင်စီရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ရေးသားထားပါတယ်။
==========
{{Unicode}}
ကယားနဲ့ခငြျးမှာ စဈပှဲကွောင့ျ ပကြျစီးတဲ့အဆောကျအဦး ၁,၀၀၀ ကြောျရှိ
ကယားပွညျနယျနဲ့ခငြျးပွညျနယျထဲမှာ တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ ပကြျစီးခဲ့တဲ့အဆောကျအဦးအရအေတှကျ ဟာ ပွညျနယျနှဈခုပေါငျး ၁,၀၀၀ ကြောျ ရှိသှားပွီလို့ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှကေ ပွောလိုကျပါ တယျ။ ဒါဟာ စဈကောငျစီနဲ့ ဒသေခံလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှကွေား တိုကျပှဲတှေ ပိုပွီးပွငျးထနျလာတဲ့ မလေနောကျပိုငျးမှာ ပကြျစီးခဲ့တာပါ။ နအေိမျအမြားစုဟာ မီးလောငျပကြျစီးခဲ့တာဖွဈပွီး တခြို့ကတော့ လကျနကျကွီးတှနေဲ့ ပဈခတျ၊ တိုကျခိုကျခံခဲ့ရတာ ဖွဈပါတယျ။ ရနျကုနျကလာတဲ့ ဒီသတငျးအပွည့ျအစုံ ကို ကိုရနျနိုငျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး ဖွဈလာတဲ့ လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ ကယားပွညျနယျမှာ လညျး လူနအေိမျခွေ ၅၀၀ ကြောျ ပကြျစီးခဲ့တယျလို့ အရပျဘကျအဖှဲ့တှကေ ပွောပါတယျ။ အဲဒီ အထဲမှာ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျက ထိခိုကျပကြျစီးမှု အမြားဆုံးဖွဈပါတယျ။ ဖယျခုံ၊ လှိုငျကောျ၊ ဖရူဆို စတဲ့ မွို့နယျတှမှောလညျး လူနအေိမျတှေ ပကြျစီးခဲ့တာပါ။
ကရငျနီလူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့ ( KnHRG) ရဲ့ ဒါရိုကျတာ ကိုဗညားကတော့ ဒီပကြျစီးမှုတှကေ ဒီးမော့ဆို မွို့နယျထဲမှာ တိုကျပှဲတှစေခဲ့တဲ့ မလေ ၂၁ ရကျနောကျပိုငျးကတညျးက မှတျတမျးတငျထားတဲ့စာရငျး ဖွဈတယျလို့ ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ဘာသာရေး အဆောကျအဦးကတော့ ၆ လုံးပေါ့နောျ၊ ကကျသလဈက ၅ လုံးဖွဈတယျ၊ နှဈခငြျးခရဈ ယာနျက တလုံးပေါ့နောျ။ ဒါကတော့ လကျနကျကွီးထိမှနျတဲ့ ဘာသာရေးအဆောကျအဦးဖွဈတယျ ပေါ့နောျ။ အိမျခွကေတော့ နောကျဆုံးစာရငျးအရကတော့ ၅၂၀ နီးပါး ပကြျစီးတယျပေါ့နောျ။ ၂၂၀ ကြောျက မီးလောငျ လုံးဝကို ပကြျစီးသှားတယျပေါ့။ ကနြျတဲ့ ၂၀၀ ကြောျကတော့ အနညျးအကဉြျး ပကြျစီးတာရှိတယျပေါ့။ ဒါပမေဲ့ ၁၀၀ နီးပါးကတော့ အမြားကွီး ပွနျပွီးဆောကျရမယ့ျ ပုံစံမြိုးပေါ့။ အဲဒီတော့ ပုံစံ ၃ ခုနဲ့၅၅၀ ကြောျကြောျတော့ ရှိပါတယျ။”
မလေထဲက စတငျပွီး အခုခြိနျအထိ ကယားပွညျနယျထဲမှာ စဈကောငျစီနဲ့ ဒသေခံလကျနကျကိုငျတှေ ကွား ဖွဈပှားခဲ့တဲ့ တိုကျပှဲပေါငျး ၁၀၀ ထကျမနညျးရှိနပေါပွီ။ ဒီတိုကျပှဲတှကွေောင့ျ ဒသေခံ ၁၀၀ ကြောျသဆေုံးခဲ့တယျလို့ တိုးတကျသော ကရငျနီ ပွညျသူ့အငျအားစုက ထုတျပွနျထားပါတယျ။
အလားတူ စဈကောငျစီတပျတှနေဲ့ ဒသေခံကာကှယျရေးအဖှဲ့တှေ တိုကျပှဲဖွဈနတေဲ့ ခငြျးပွညျနယျ၊ ထနျတလနျမွို့ပေါျမှာ ပကြျစီးခဲ့တဲ့ အဆောကျအဦပေါငျး ၅၀၀ နီးပါးရှိသှားပွီလို့ ခငြျးလူ့အခှင့ျရေးအဖှဲ့ CHRO က ပွောပါတယျ။ ဒီအရအေတှကျဟာ ဩဂုတျလနောကျပိုငျးကစပွီး အဖှဲ့က မှတျတမျးတငျ ထားတဲ့ စာရငျး ဖွဈပါတယျ။ အဲဒီအထဲက နအေိမျ ၂၀၀ ကြောျကတော့ နိုဝငျဘာလ ၂၅ ရကျနဲ့ ၂၉ ရကျကွားမှာ ဖကြျစီးခံခဲ့ရတယျလို့ပွောပါတယျ။
အဆောကျအဦးအမြားစုဟာ မီးလောငျဖကြျဆီးခံရတာဖွဈပွီး အဲဒီအထဲမှာ ဘာသာရေးဆိုငျရာ အဆောကျအဦးတှလေညျး အမြားအပွား ပါဝငျပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ စဈကောငျစီတပျတှေ စခနျးခြ နရောယူထားတဲ့ ထနျတလနျမွို့ပေါျက နရောအနီးတဝိုကျမှာ ထီးထီးမားမားရှိနတေဲ့ အဆောကျအဦး တှေ ပဈမှတျထား တိုကျခိုကျခံရတယျလို့ ဒသေခံတှကေ ခန့ျမှနျးကွပါတယျ။
ဒီလို နအေိမျ အဆောကျအဦးတှေ ပကြျစီးခဲ့ရတာကွောင့ျ အရပျသားတှရေဲ့ နဈနာမှုတှအေတှကျ စိုးရိမျမိတယျလို့ ခငြျးလူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့ CHRO ရဲ့ ဒုတိယအမှုဆောငျဒါရိုကျတာ ဆလိုငျးဇာအုပျ (Salai Za Uk) က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ အိုးအိမျတှဖေကြျဆီးခံနရေတယျ၊ ကနြောျတို့ အထူးပဲစိုးရိမျနမေိပါတယျ။”
ဒသေခံပွညျသူ့ကာကှယျရေး အဖှဲ့တှနေဲ့ စဈကောငျစီတပျတှေ တိုကျပှဲတှဖွေဈခဲ့ပွီးနောကျ ထနျတလနျ မွို့မှာ အကွီးအကယြျ မီးလောငျမှု နှဈကွိမျဖွဈခဲ့ပါတယျ။ ပထမတကွိမျ လောငျကြှမျးခဲ့စဉျက သူတို့ ရှို့တဲ့မီး မဟုတျဘူးလို့ စဈကောငျစီက ငွငျးဆနျပွီး ဒသေခံအဖှဲ့တှကေ မီးရှို့ခဲ့တာလို့ စှပျစှဲခဲ့ပါတယျ။
ခငြျးပွညျနယျက ကိစ်စတှနေဲ့ပတျသကျပွီး ကုလလုံခွုံရေးကောငျစီရဲ့ မကွာသေးခငျက မွနျမာအရေး သဘောထားထုတျပွနျခကြျအပေါျမှာလညျး ခငြျးအရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှကေ အားမရကွပါဘူး။ ကုလလုံခွုံရေးကောငျစီက မွနျမာနိုငျငံမှာ အကွမျးဖကျလုပျရပျတှကေို ရပျတန့ျကွဖို့ပဲ တိုကျတှနျးခဲ့တာ ဖွဈပွီး စဈတပျရဲ့ ကြူးလှနျမှုတှကေိုတော့ ထိထိရောကျရောကျ ထည့ျသှငျးပွောကွားခဲ့တာမရှိဘူးလို့ ပွောပါတယျ။
ခငြျးပွညျနယျ ထနျတလနျမွို့အပါအဝငျ၊ စဈကိုငျးတိုငျး၊ မကှေးတိုငျးနဲ့ ကရငျနီဒသေက ပွညျသူတှရေဲ့ နအေိမျနဲ့ ဘာသာရေးအဆောကျအဦတှအေပေါျ စဈတပျက ပဈမှတျထား တိုကျခိုကျနတောတှဟော စဈရာဇဝတျမှုမွောကျတယျလို့ တနိုငျငံလုံ းပဈခတျ တိုကျခိုကျမှုရပျစဲရေး NCA သဘောတူစာခြုပျကို လကျမှတျရေးထိုးထားတဲ့ လကျနကျကိုငျ ၁၀ ဖှဲ့က နိုဝငျဘာလ ၅ ရကျမှာ ကွညောခကြျ ထုတျခဲ့ပါ တယျ။ ကြူးလှနျသူတှကေို အရေးယူပေးဖို့အတှကျကိုလညျး ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျ ဦးဆောငျအဖှဲ့က ကွညောခကြျထဲမှာ တောငျးဆိုခဲ့ပါတယျ။
စဈကောငျစီကတော့ ခငြျးပွညျနယျနဲ့ ကယားပွညျနယျထဲမှာ သူတို့အဆို အကွမျးဖကျအဖှဲ့တှရေဲ့ လကျခကြျကွောင့ျ ထိခိုကျခဲ့တယျဆိုတဲ့ စာရငျးတှကေို ထုတျပွနျပါတယျ။ ခငြျးပွညျနယျမှာ လူနအေိမျ ၁၀ လုံး၊ ကယားပွညျနယျမှာ ၃ လုံး ပကြျစီးခဲ့တယျလို့ စဈကောငျစီစာရငျးမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
ဒီအဖှဲ့တှရေဲ့ မိုငျးထောငျ၊ မီးရှို့ဖကြျဆီးမှုတှကွေောင့ျ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျမှာရှိတဲ့ မွို့နယျပေါငျး ၁၄၁ မွို့နယျက လူနအေိမျခွပေေါငျး ၃၆၀ ပကြျစီးခဲ့တယျလို့ ပွောထားပါတယျ။ ဒါဟာ ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျကနေ နိုဝငျဘာလ ၂၀ ရကျအထိ စာရငျ ဖွဈတယျလို့လညျး စဈကောငျစီရဲ့ ထုတျပွနျခကြျမှာ ရေးသားထားပါတယျ။
#WhatIsHappeningInMyanmar #MyanmarMilitaryCoup #voaburmese #စဈအာဏာသိမျးမှု #ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး #ထနျတလနျ#ဒီးမော့ဆို#ကိုဗညား
