ျမန္မာစစ္အစိုးရက်ဴးလြန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြက လူသားမ်ိဳးႏြယ္ေတြ အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြ ဟုတ္မဟုတ္ ကုလသမဂၢက ဦးေဆာင္ၿပီး ဦးေဆာင္မယ္ဆိုရင္ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာေတြ ရွိတယ္လို႔ ခန္႔မွန္းေၾကာင္း ကုလသမဂၢမွာ ျမန္မာ့အေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူေတြက ေျပာပါတယ္။ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီအတြင္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑နဲ႔ပတ္သက္လို႔ မေန႔က ဧၿပီလ ၁၄ ရက္ေန႔မွာ အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္က က်င္းပတဲ့ အစည္းအေ၀းအတြင္း အခုလို ေျပာဆိုခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း အျပည့္စုံကုိေတာ့ ေဆြးေႏြးပြဲကို ကိုယ္တိုင္ တက္ေရာက္ သတင္းယူခဲ့တဲ့ ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က တင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း စစ္အစိုးရရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ေရးအပါအ၀င္ အီရန္အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ အထူးသံတမန္ ခန္႔အပ္ေရး ကိစၥေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေလးမထားတဲ့ အစိုးရအဖြဲ႔၀င္ေတြ ရွိေနတာေတြလို စိန္ေခၚေနတဲ့ ျပႆနာေတြနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑ကို တိုးျမႇင့္ႏိုင္ေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ က်င္းပတဲ့ ဒီအစည္းအေ၀းကို ဒီမုိကေရစီေရးအတြက္ ကမကထ လုပ္ေဆာင္ေနၾကတဲ့ Freedom House၊ ဒီမိုကေရစီ ညႊန္႔ေပါင္းစီမံခ်က္အဖြဲ႔ နဲ႔ Open Society အဖြဲ႔ေတြက ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ရက္စ္ကာန္ဟန္ ရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈနဲ႔ က်င္းပခဲ့တာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရး ျပႆနာကို ဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးသူက ျမန္မာႏိုင္ငံ အေ၀းေရာက္ညႊန္႔ေပါင္း အစိုးရအဖြဲ႔ (NCGUB) ရဲ႕ ကုလသမဂၢ ကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာေသာင္းထြန္းပါ။
“Human Rights Council (လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ) ကေနၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဒီကေန႔ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တကယ့္ လြတ္လပ္တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္တခု ဖြဲ႔ဖို႔ကိစၥကို ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ အေမရိကန္ကေန ဦးစီးဦးေဆာင္ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေဆြးေႏြးပါတယ္။”
အခုထိ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ႀကီးႀကီးမားမား ရွိေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုက္အ၀န္းကေရာ၊ ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္အိုေဟး ကင္တားနား ကပါ အႀကံျပဳထားတဲ့ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ စံုစမ္းဖို႔ကိစၥေတြ အတြက္ ျမန္မာစစ္အစိုးရဖက္က ေလးစားလိုက္နာဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ အေမရိကန္ တကၠသိုလ္က ဥပေဒဆုိင္ရာ Program Director အျဖစ္ ဂ်နီဗာရံုးက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ သံအမတ္ႀကီးေဟာင္း တဦးလည္းျဖစ္တဲ့ ကားလို႔စ္ေပၚေတးလ္ (Carlos Portales) ကေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာအတြက္ အထူး ေလးစားလိုက္နာဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ရွိ အေျခအေနမွာ ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ မ်ားေနတာမို႔ ႏိုင္ငံတကာ အသိုက္အ၀န္းရဲ႕ ဖိအားေပးမႈဟာ သိပ္အေရးႀကီးပါတယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အတြက္ ႏုိင္ငံတကာက ပါ၀င္ပံ့ပိုးမွ၊ ေျပာမွဆိုမွ အဆင္ေျပတာမ်ိဳးကို အၿမဲေတြ႔ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံေတြက ပိုၿပီးေတာ့ အေရးပါပါတယ္။”
ျမန္မာအစိုးရက လူသားမ်ဳိးႏြယ္ေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြ ရွိမရွိ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္တရပ္ကို ဖြဲ႔ဖို႔အတြက္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟယ္လာရီကလင္တန္က ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ၿပီး ေထာက္ခံထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ဒီေကာ္မရွင္တရပ္ အခုပဲဖြဲ႔ဖို႔အတြက္ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနတယ္ ဆိုတာကို အေမရိကန္ႏုိင္ငံက ကမၻာတ၀ွမ္းက ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႔၀င္ေတြ နားလည္လာေအာင္ ႀကိဳးစားေနပါတယ္လို႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္က အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး အိုင္လင္း ေဒၚနယ္ဟိုး (Eileen Donahoe) က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ အတြက္ေရာ၊ ျမန္မာအစိုးရ အတြက္ပါ ေရွ႕ဆက္လွမ္းႏိုင္ဖို႔ အကူအညီေတြ ေပးခ်င္တယ္၊ ပံ့ပိုးေပးခ်င္တယ္ဆိုရင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္တရပ္ ဖြဲ႔ေပးဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနၿပီ ဆိုတာ အားလံုးသိဖို႔ လိုပါတယ္။ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့သူေတြ အေနနဲ႔ ကုိယ့္ျပစ္မႈအတြက္ ကိုယ္တာ၀န္ခံဖို႔ အေရးယူမႈ ေက်ေအးမႈေတြနဲ႔အတူ ျပန္လည္ ေသြးစည္းဖို႔လိုအပ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ဒါဟာ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ႀကိဳးပမ္းမႈ ျဖစ္တာမို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဒါကို အခု လုပ္ေဆာင္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံေတြ အားလံုး ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ တရပ္ဖြဲ႔ဖို႔ ေထာက္ခံလာေအာင္ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက တက္တက္ၾကြၾကြ ဦးေဆာင္ရင္ ေအာင္ျမင္လာႏိုင္တယ္လို႔ ေဒါက္တာ ေသာင္းထြန္းက ယံုၾကည္ပါတယ္။
“Human Rights Council ရဲ႕ မၾကာေသးခင္ လပိုင္းေတြကေနၿပီးေတာ့ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈေတြဟာ အင္မတန္ အားရစရာေကာင္းပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လစ္ဗ်ား နဲ႔ Côte d'Ivoire (အိုင္ဗရီကို႔စ္) ကိစၥမွာ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက အဖြဲ႔၀င္အားလံုး တညီတညြတ္နဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ ခ်က္ခ်င္း ဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ ေစလႊတ္တာတို႔ လစ္ဗ်ားကို Human Rights Council ကေန အဖြဲ႔၀င္ အျဖစ္ကေန ယာယီ ရပ္ဆိုင္းတာတို႔ေပါ့ေနာ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္လည္း လက္ရွိ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီမွာ ၄၇ ႏိုင္ငံ ရွိတဲ့အနက္က အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံ ၂၅ ႏိုင္ငံဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို အေထြေထြညီလာခံမွာ ေထာက္ခံခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ၂၅ ႏိုင္ငံ မဲနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ ျဖစ္ေျမာက္ေရး ကိစၥကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ အလားအလာေတြ ရွိပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ တျခား မဟာမိတ္အဖြဲ႔၀င္ေတြနဲ႔ ပူးတြဲၿပီးေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔စည္းေရး ကိစၥဟာ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ကိစၥလို႔ က်ေနာ္ ျမင္ပါတယ္။”
ေဒါက္တာ ေသာင္းထြန္း ေျပာသြားတာျဖစ္ပါတယ္။
