ျမန္မာႏုိင္ငံကိုေရာက္ေနတဲ့ ကုလသမဂၢ အထူးကိုယ္စားလွယ္ မစၥယန္ဟီးလီဟာ ခရီးစဥ္ဒုတိယ ေန႔မွာေတာ့ အင္းစိန္အက်ဥ္းေထာင္ကို သြားေရာက္ေလ႔လာၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံအမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ ကုလသမဂၢအထူးကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို တတိယ အႀကိမ္ေျမာက္ ေရာက္လာတဲ့ မစၥ္ ယန္ဟီးလီဟာ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြအျပင္ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လိုက္လံေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတာပါ။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ VOA သတင္းေထာက္ မသိဂႌလင္းက သတင္းေပးပို႔ထားပါတယ္။
ကုလသမဂၢ အထူးကိုယ္စားလွယ္ မစၥယန္ဟီးလီရဲ႕ခရီးစဥ္ ဒုတိယေန႔မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရံုးကို သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ ဒီတစ္ႀကိမ္ေတြ႔ဆံုမႈဟာ မစၥယန္ဟီးလီနဲ႔ ျမန္မာအမ်ိဳးသားလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္တို႔နဲ႔ တတိယအႀကိမ္ေတ႔ြဆံုမႈျဖစ္ၿပီး မစၥယန္ဟီလီက လယ္ယာေျမကိစၥနဲ႔ အက်ဥ္းေထာင္ကိစၥေတြ ေမးျမန္းသြားတယ္လို႔ ဥကၠ႒ဦးဝင္းျမက ေျပာပါတယ္။
“လယ္ေျမသိမ္းတဲ့ကိစၥေလးေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္လဲဆိုတာေလးကို သူက ေမးပါတယ္။ အဲဒိေတာ့ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အေသးစိတ္ေတာ့ ရွင္းလင္းေျပာၾကားပါတယ္ေလ။ ေနာက္တခါ ….ေထာင္ေတြ ေဆးစစ္တာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အႀကံျပဳခ်က္ေလးေတြ ရွိေတာ့ ဒီအႀကံျပဳခ်က္ေတြကိုေကာ သက္ဆုိင္ရာဌာနကေနၿပီးေတာ့ ဘယ္ေလာက္ အတုိင္းအတာအထိ ေဆာင္ရြက္ၿပီးစီးလဲဆိုတာလည္း ေမးပါတယ္။”
ညေနပိုင္းမွာေတာ့ ျမန္မာၿငိမ္းခ်မ္းေရးစင္တာကို သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ပဋိပကၡအလြန္ ျပန္လည္ ထူေထာင္ ေရးကို အေလးေပးတဲ့ေမးခြန္းေတြ ေမးျမန္းသြားခဲ့တယ္လို႔ ျမန္မာၿငိမ္းခ်မ္းေရစင္တာက ဦးညိဳအုန္း ျမင့္က ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ၿပီးသြားတဲ့အခါမွာ ဒီလူေတြကို ဒုကၡေပးေနတဲ့ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းကိစၥ ေဆာင္ရြက္ၿပီးစီးမႈအေျခအေန၊ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ဘယ္လို ပံ့ပိုးကူညီရမလဲ၊ ေနာက္တခါ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔နယ္ေျမေတြမွာ ထိစပ္ခံနယ္ေျမေတြမွာ ပဋိပကၡအလြန္မွာ က်ေနာ္တို႔တုိင္းျပည္ကို ဘယ္လို ျပန္ထူေထာင္မလဲဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကိုပဲ သူ႔အေနနဲ႔ စိတ္၀င္တစားေမးျမန္းပါတယ္ခင္ဗ်။”
ဒါ့အျပင္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔လည္း ေနအိမ္မွာ ေတြ႔ဆံုခဲ့ တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ခရီးစဥ္ဒုတိယေန႔ ၾသဂုတ္လ ၄ ရက္ေန႔ မနက္ပိုင္းမွာ အင္းစိန္ အက်ဥ္း ေထာင္ကိုလည္း သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ တဆက္တည္းမွာပဲ မေန႔က ၾသဂုတ္လ ၃ ရက္ေန႔မွာ ေတြ႔ဆံုခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီ ေစာင့္ေရွာက္ေရးအသင္းက ကိုဘုိၾကည္ကေတာ့ သူ႔အေနနဲ႔ အက်ဥ္းေထာင္ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔ တင္ျပခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္ကေတာ့ အက်ဥ္းေထာင္ဥပေဒကို အစိုးရဘက္နဲ႔ ေသခ်ာေဆြးေႏြးဖို႔၊ ဒီအက်ဥ္းေထာင္ဥပေဒ ဆိုတာ ေခတ္မီတဲ့အက်ဥ္းေထာင္ဥပေဒမဟုတ္ဘူး။ ဒိအတြက္ လက္ရွိ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေန၊ ေနာက္ ပတ္၀န္းက်င္ႏုိင္ငံေတြရဲ႕အေျခအေန၊ ေနာက္ ကုလသမဂၢကခ်မွတ္ထားတဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း- ဒါေတြနဲ႔အညီ အက်ဥ္းေထာင္ဥပေဒဆိုတာကို ျပန္ဆဲြဖုိ႔ဆိုတာကို အစိုးရကိုတုိက္တြန္းဖို႔ က်ေနာ္တို႔ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးထားတာေတြ ရွိပါတယ္။”
ခရီးစဥ္ပထမေန႔မွာ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ေတြ႔ဆံုခဲ့ရာမွာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မစၥယန္ဟီလီနဲ႔ ေဆြးေႏြးခဲ့တယ္လို႔ ၈၈ မ်ိဳးဆက္နဲ႔ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ကိုျမေအးက အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ေရြးေကာက္ပဲြဟာ Free and fair ျဖစ္ႏုိင္၏၊ မျဖစ္ႏုိင္၏အေျခအေနေတြ၊ ဥပမာ voter list နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မဲစာရင္းမွားယြင္းမႈေတြဆိုတဲ့အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အဲဒါလည္း ေျပာျဖစ္ပါတယ္။ အရမ္းကပ္ေနတဲ့အခါမွာ ျပန္ျပင္ဖို႔ဆိုတာ က်ေနာ္ထင္တယ္ဗ်။ အခ်ိန္က မလံုေလာက္ဘူး၊ မလြယ္ေလာက္ဘူး။ မဲစာရင္းေတြက မွားယြင္းေနတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလးကို မွားယြင္းေနတယ္ဆိုတာ အသံေတြေပါင္းစံုနဲ႔ၾကားေနရတယ္ဗ်ာ။ ဆိုေတာ့ - အဲဒီအေျခအေနကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေျပာျပခဲ့လိုက္တယ္။”
မစၥယန္ဟီးလီဟာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ဆိုင္တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြ ေဆြးေႏြးဖို႔အတြက္လည္း ျပည္တြင္း သတင္းေထာက္အခ်ဳိ႕နဲ႔လည္းေတြ႕ဆံုခဲ့ပါေသးတယ္။ သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုခဲ့တဲ့ စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီက ကိုျမင့္ေက်ာ္ကေတာ့ သတင္းေထာက္ေတြအေပၚ တရားစြဲဆုိမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့တယ္လို႔ အခုလိုေျပာပါတယ္။
“သတင္းမီဒီယာဥပေဒနဲ႔စဲြသင့္သည္ျဖစ္ေစ၊ တကယ္စဲြသင့္ စဲြထုိက္တဲ့ပမာဏထက္ ၁၁ ေယာက္လံုး စဲြတာတုိ႔၊ ၁၇ ေယာက္လံုးစဲြတာတုိ႔ - အဲဒီကိစၥမ်ဳိးေတြက ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ျဖစ္ေစတယ္ေပါ့ေနာ္၊ ၀န္ထုတ္၀န္ပိုးေတာ့ ရပ္တန္႔ေအာင္ႀကိဳးစားတဲ့သေဘာမ်ဳိးေတြျဖစ္တယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေတြက ေနာက္ဆို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရးသားဖို႔အတြက္ မ၀ံ့မရဲနဲ႔ စုိးရိမ္မႈေတြျဖစ္ေစတယ္ေပါ့။”
ခရီးစဥ္ေနာက္ဆံုးေန႔ ၾသဂုတ္လ ၇ ရက္ေန႔ ညေနပိုင္းမွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတစ္ရပ္ က်င္းပသြား မွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ မစၥယန္ဟီလီဟာ ဒီခရီးစဥ္ကေနရရွိတဲ့ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို ေအာက္တိုဘာလ မွာ က်င္းပမယ့္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံမွာ တင္ျပသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။
