အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာ ဆင္းရဲမႈႏႈန္း ထူးထူးကဲကဲ ျမင့္မားလာတဲ့အတြက္ အစုိးရတာ၀န္ရွိသူေတြ၊ စီးပြားေရး ပညာရွင္ေတြ ေျဖရွင္းႏုိင္ေရး ၀ုိင္း၀န္းအေျဖရွာေနၾကရပါတယ္။ အခ်က္အလက္ေတြ စတင္ေကာက္ယူခဲ့တဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေလာက္ကစလုိ႔ အေမရိကန္မွာရွိတဲ့ ဆင္းရဲသား အေရအတြက္ဟာ အျမင့္ဆုံးအဆင့္ကုိ ေရာက္ေနတဲ့အေၾကာင္း ျပည္ေထာင္စု သန္းေခါင္းစာရင္း ဗ်ဴ႐ုိရဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြက္ အစီရင္ခံစာက ေတြ႔ရွိခဲ့တာပါ။
ဒီီအေၾကာင္း ဗြီအုိေအ သတင္းေထာက္ Nico Colombant ရဲ႔ သတင္းေပးပုိ႔ခ်က္နဲ႔အတူ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက စီးပြားေရး အေျခအေနေတြကုိေတာ့ ဒီတပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑မွာ ကုိေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံသား ၇ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ႏႈန္းဟာ ဆင္းရဲသားအဆင့္မွာ ေရာက္ေနေၾကာင္း အစုိးရရဲ႔ ေနာက္ဆုံး စစ္တမ္းက ေဖာ္ျပလုိက္ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စု သန္းေခါင္စာရင္းဗ်ဴ႐ုိရဲ႔ စစ္တမ္းအရ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ အတြင္း ဆင္းရဲသား ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ ၁၄ ဒႆမ ၃ ရာခုိင္ႏႈန္း ရွိခဲ့တာမုိ႔ ဒီအရင္တႏွစ္ထဲ ၁ ရာခုိင္ႏႈန္းနီးပါး တုိးလာခဲ့တာပါ။ လူ ၄ ေယာက္ရွိတဲ့ မိသားစုတစုမွာ တႏွစ္ကုိ ေဒၚလာ ၂၂,၀၀၀ ေအာက္သာ ၀င္ေငြရွိရင္ ဆင္းရဲသားအျဖစ္ သတ္မွတ္တာမုိ႔ ဒီလုိလူေတြ ၄၃ ဒႆမ ၆ သန္းအထိ ရွိေနတာကုိ သန္းေခါင္စာရင္းဗ်ဴ႐ုိက ေတြ႔ရွိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအထဲကမွ အာဖရိကန္ႏြယ္ဖြား အေမရိကန္ေတြနဲ႔ ဟစ္စပန္းနစ္လူမ်ဳိးေတြၾကားမွာဆုိရင္ ၄ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ေက်ာ္အထိ ဆင္းရဲသူေတြ ရွိေနတယ္လုိ႔လည္း နီဂ႐ုိးအမ်ဳိးသမီးမ်ား ေကာင္စီက ေအဗစ္ ဂ်ဳံးစ္ ဒ၀ီဗာ (Avis Jones-De Weever) က ေထာက္ျပပါတယ္။ ကေလးငယ္ ၅ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ႏႈန္း ဆင္းရဲမႈႀကံဳေနရတာမုိ႔ ဒီအေျခအေနေတြကုိ အျမန္ဆုံး ေျဖရွင္းဖုိ႔ လုိၿပီလုိ႔သူက ဆုိပါတယ္။
“ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ဒီကိန္းဂဏန္းေတြက အေမရိကန္အတြက္ ႏႈိးေဆာ္ခ်က္တရပ္ ျဖစ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ အခုကာလဟာ ဆင္းရဲမႈကို အေလးအနက္ထား တုိက္ဖ်က္ဖုိ႔ ႏုိးၾကားရမယ့္ အခ်ိန္ပါ။ တကယ္ေတာ့ အေရးႀကီးတဲ့ ဒီကိစၥဟာ အရင္ကထက္ကုိ ပုိၿပီး အေလးအနက္ထားဖုိ႔ လုိလာပါၿပီ။ က်မတုိ႔အတြက္ လုံၿခံဳစိတ္ခ်ရေစမယ့္ ကြန္ယက္တခုဟာ တြန္႔ေက် စုတ္ျပတ္ေနတဲ့ အေျခအေနကုိ ေရာက္ေနၿပီလုိ႔ေတာင္ ဆုိခ်င္ပါတယ္။”
ဒါေပမဲ့လည္း စက္တင္ဘာလလယ္ပုိင္း ၀ါရွင္တန္ၿမိဳ႔ေတာ္မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ဆင္းရဲမႈဆုိင္ရာ ေဆြးေႏြးပဲြတခုအတြင္း Deloitte Consulting က ညႊန္ၾကားေရးမႉးျဖစ္တဲ့ ၀ိဒ္ဟြန္း (Wade Horn) ကေတာ့ လက္ရွိ အေမရိကန္က ႏုိင္ငံေရး စီးပြားေရး အေျခအေနေတြ ေအာက္မွာ အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ႏုိင္မယ့္ အလားအလာ သိပ္မရွိလွဘူးလုိ႔ ျမင္ပါတယ္။
“အစုိးရ အသုံးစားရိတ္ေတြ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း တုိးျမႇင့္သြားဖုိ႔အတြက္ ဒီကိစၥက လြယ္လြယ္နဲ႔ အေၾကာင္းျပႏုိင္မယ့္ ႏုိင္ငံေရး အခင္းအက်င္းမ်ဳိးေတြ ရွိသလားဆုိတာေတာ့ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ မေသခ်ာလွပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ေၾကြးၿမီနဲ႔ လုိေငြျပမႈ ကိစၥေတြကုိ အာ႐ုံစုိက္ေနတာမုိ႔ အစုိးရကအသုံးစားရိတ္ ေလွ်ာ့ခ်ဖုိ႔ အစပ်ဳိးေနတဲ့ အေျခအေနမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ေရာက္ေကာင္း ေရာက္ေနႏုိင္ၿပီး အစုိးရက အသုံးစားရိတ္ေတြ တုိးခ်ဲ႔သြားလိမ့္မယ္လုိ႔ေတာ့ က်ေနာ္ မထင္မိပါဘူး။”
ဆင္းရဲမဲြေတမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးအတြက္ အစုိးရအေနနဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာအသစ္ေတြ ရွာေဖြက်င့္သုံးသြားရင္း ပုဂၢလိကပုိင္ က႑မွာ အလုပ္အကုိင္သစ္ေတြ ဖန္တီးေပးတဲ့ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ မူ၀ါဒေတြကုိ အျပင္းအထန္ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔လည္း သူက တုိက္တြန္း ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္း ျမင့္မားေနခ်ိန္မွာပဲ အခုလုိ ဆင္းရဲသား အေရအတြက္ တုိးလာတာျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းဟာ အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသားေတြ အမ်ားစုလုပ္ကုိင္ေနတဲ့ ေဆာက္လုပ္ေရးနဲ႔ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းလုိ က႑ေတြမွာ အဓိက ႀကံဳေတြ႔ေနၾကရတာပါ။
အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းဖုိ႔ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက တခ်ဳိ႔ျပည္နယ္ေတြက ပုဂၢလိကက႑မွာ အလုပ္အကုိင္ေတြ စီမံေပးတာမ်ဳိးလုိ အစီအစဥ္ေတြ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ရာမွာ ေအာင္ျမင္မႈေတြ ရွိေနတယ္လုိ႔လည္း ဘ႑ာေရးနဲ႔ မူ၀ါဒေရးရာ ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္ေရးဌာနက လဒြန္နာ ေပဗာတီ (LaDonna Pavetti) တုိ႔လုိ ကၽြမ္းက်င္သူ တခ်ဳိ႔က ေထာက္ျပၾကပါတယ္။
“ဒီအစီအစဥ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ က်မတုိ႔ ျမင္ေတြ႔ဘူးတာကေတာ့ အက်ဳိးအျမတ္ေတြ၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းငယ္ေတြမွာ အႀကီးအက်ယ္ ခံစားရတာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစီးပြားေရး လုပ္ငန္းငယ္ေတြမွာ ႀကံဳခဲ့ရတာေတြကေတာ့ ၀ယ္လုိအား က်ဆင္းေနတဲ့ ကာလေတြမွာ သူတုိ႔ရဲ႔ လုပ္ငန္းေတြ ဆက္လက္ လည္ပတ္ေနႏုိင္တာပါ။ တခ်ဳိ႔လုပ္ငန္းေတြမွာ တုိးခ်ဲ႔ႏုိင္တာေတြ ရွိတဲ့အတြက္ အလုပ္အကုိင္သစ္ေတြလည္း ဖန္တီးေပးႏုိင္ပါတယ္။”
ဒါေပမဲ့လည္း ဒီအစီအစဥ္ အမ်ားအျပားအတြက္ သုံးစဲြေနတဲ့ ေငြေၾကးေတြ ကုန္ခန္းစျပဳလာေနၿပီး၊ အလုပ္အကုိင္ေတြ ရထားၾကတဲ့ လူေပါင္း ေထာင္နဲ႔ေသာင္းနဲ႔ ခ်ီၿပီး အလုပ္လက္မဲ့ေတြ ျဖစ္ရမယ့္ အေျခအေနေတြ ႀကံဳေနရတယ္လုိ႔လည္း သူက သတိေပးပါတယ္။ အေမရိကန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း တကၠသုိလ္က နစ္ကုိလတ္စ္ အက္ဘာစတက္ (Nicholas Eberstadt) ကေတာ့ အစုိးရအစီအစဥ္နဲ႔ ဖန္တီးေပးထားတဲ့ အလုပ္အကုိင္ေတြဟာ စီးပြားေရးမွာ အၿမဲတမ္းရွိေနႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ သတိေပးပါတယ္။
“ဒီအစီအစဥ္မ်ဳိးေတြကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ အေနာက္ဥေရာပႏုိင္ငံ အေတာ္မ်ားမ်ားက ႀကိဳးပမ္းခဲ့ဘူးပါတယ္။ အခ်ိန္ကာလ တခုမွာေတာ့ ဒီအဆင့္အထိေရာက္ေအာင္ လုပ္ရတဲ့ေနရာမွာ လုပ္သားအင္အားနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေပ်ာ့ေျပာင္းမႈမရွိတာ၊ အဟန္႔အတားေတြ ရွိေနတာေတြကုိ ခင္ဗ်ားတုိ႔လည္း ျမင္ၾကမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အထူး သတိထားဖုိ႔ လုိမယ္လုိ႔ က်ေနာ္ကေတာ့ ယူဆပါတယ္။”
သမၼတ ဘရက္ခ္ အုိဘားမား ကေတာ့ စီးပြားေရး ႏုိးထေစေရးအတြက္ သုံးစဲြမႈေတြလုိ သူ႔ရဲ႔ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ မူ၀ါဒေတြဟာ အေမရိကန္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာကုိ ဆင္းရဲတြင္းက လြတ္ေအာင္ ထိန္းထားႏုိင္တယ္လုိ႔ ေျပာဆုိထားတာပါ။ လတ္တေလာ စီးပြားေရး အက်ပ္အတည္းေတြရဲ႔ဒဏ္ကုိ အေမရိကန္ေတြ ခံစားေနရတဲ့အတြက္လည္း သူ႔အရင္ သမၼတေဟာင္း ေဂ်ာ့ဂ်္ ဒဗလ်ဴဘုရွ္ ရဲ႔ မူ၀ါဒေတြအေပၚ ျပစ္တင္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အတုိက္အခံ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ေတြကေတာ့ အစုိးရရဲ႔ အႀကီးအက်ယ္ အကုန္အက်ခံ သုံးစဲြမႈေတြေၾကာင့္ အေျခအေနေတြဟာ ပုိဆုိးရတာလုိ႔ ေျပာေနၾကတာပါ။
အခုေနာက္ဆုံး သန္းေခါင္စာရင္း ဗ်ဴ႐ုိရဲ႔ ကိန္းဂဏန္းေတြအရ ဆင္းရဲသားေတြသာမက၊ က်န္းမာေရးအာမခံ မရွိသူ အေရအတြက္ဟာလည္း စာရင္းစတင္ ေကာက္ယူခဲ့တဲ့ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ ပထမဆုံးအႀကိမ္အျဖစ္ တုိးလာတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ မႏွစ္က ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ထဲမွာ က်န္းမာေရး အာမခံ မရွိသူ သန္းေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္အထိ ရွိခဲ့ၿပီး ဒါဟာလည္း အရင္က အလုပ္ရွင္ေတြဆီက ရထားတဲ့ က်န္းမာေရး အာမခံေတြဟာ အလုပ္ျပဳတ္ၾကတာ၊ အခ်ိန္ပုိင္း အလုပ္ေတြကုိသာ ေျပာင္းလဲ လုပ္ကုိင္ရတာမ်ဳိးေတြေၾကာင့္ လက္လြတ္ဆုံး႐ႈံးရာက ပမာဏတုိးလာတာ ျဖစ္ဖုိ႔မ်ားတယ္လုိ႔လည္း သန္းေခါင္စာရင္းဗ်ဴ႐ုိ တာ၀န္ရွိသူေတြက ေျပာဆုိထားတဲ့အေၾကာင္း တင္ျပရင္းနဲ႔ပဲ ဒီတပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑ကုိ ရပ္နားပါရေစ။
